***

11. Leugens om bestwil

Dokter Battie was bij mevrouw Westington toen Echo en ik in het ziekenhuis kwamen. We moesten in de hal wachten, maar zodra hij uit haar kamer kwam, sprong ik op om in de gang met hem te praten. Hij schreef een paar instructies voor mevrouw Westington op en gaf die aan een van de verpleegsters, en keerde zich toen om naar mij. De uitdrukking op zijn gezicht beviel me niet.

'Ik heb die bloeddruk nog niet omlaag kunnen krijgen,' zei hij. ik weet dat er veel spanningen zijn, dat ze veel aan haar hoofd heeft, maar we moeten zorgen dat ze rustig wordt en relaxed, en ik moet de juiste medicatie zien te vinden. Zeg of doe niets waarover ze zich kan opwinden, oké?'

'Ik zal hel niet doen, maar heeft ze u verteld dat haar dochter terug is en wat er gebeurt?'

'Min of meer. Ik weet dat het haar overstuur maakt. Kun je vragen of... hoe heet ze ook weer, Rhona?'

'Rhona, ja.'

'Rhona me belt? Ze zullen me oppiepen als ze belt terwijl ik mijn ronde doe in het ziekenhuis en dan zal ik met haar praten.'

'Goed,' zei ik, al was ik niet erg optimistisch gestemd; ik dacht niet dat het enig goed zou doen. Ik denk dat hij het aan mijn gezicht zag.

'Laten we gewoon maar ons best doen om het haar zo comfortabel mogelijk te maken en haar rustig te houden. Ik heb nog een paar dagen nodig.'

'Oké,' zei ik.

Hij keek naar Echo. 'Hoe verwerkt zij dit alles?'

'Niet al te best,' zei ik eerlijk.

'Tja, het is een traumatische tijd en waarschijnlijk niet het meest geschikte moment om haar op die school in te schrijven, maar het zal toch gauw moeten gebeuren,' zei hij.

De manier waarop hij de nadruk legde op het woord gauw deed me verkillen. 'Ja. dank u,' zei ik. Hij gaf me een klopje op mijn arm en liep naar de volgende patiënt.

Echo keek me aan om te vragen wat hij had gezegd. Ik gebaarde dat de dokter had gezegd dat het goed ging met haar oma, maar dat hij nog wat tijd nodig had om de juiste medicatie te vinden. Ze knikte opgelucht. Wat liegen we toch veel tegen elkaar, dacht ik. Heel vaak vertellen we elkaar halve waarheden om de ander te beschermen en van zorgen te vrijwaren, of vertellen regelrechte leugens om onvermijdelijke conflicten uit de weg te gaan, waaronder iedereen zou lijden. We liegen ook onszelf voor.

Ik nam haar mee naar de kamer van haar oma. Mevrouw Westington zat rechtop en lepelde wat soep in haar mond. .Snel legde ze de lepel neer.

'Heb je wat te eten meegebracht?'

'Nee,' zei ik lachend, blij dat ze trek had. 'De dokter zou woedend zijn en hij stond net in de gang toen we kwamen.'

'Onzin. Dit eten maakt me zieker dan alles wat je van huis had kunnen meenemen. Proef die soep eens. Ik zweer je dat ze die als afwaswater gebruiken.'

'Er zit waarschijnlijk geen korreltje zout in,' zei ik.

ik heb me nooit bekommerd om wat ik al en ik heb het tot dusver in goede gezondheid overleefd.' Ze mokte even en keek toen glimlachend naar Echo. 'En hoe gaat het met mijn kleine meid?'

Echo holde naar haar toe om geknuffeld te worden. Ze klampte zich net iets te lang aan haar vast.

Mevrouw Westington keek me scherp aan. 'Wat is er gisteravond in mijn huis gebeurd?'

Ik schudde mijn hoofd.

'Wil je dat ik het kind dwing hel me te vertellen? Dat kan ik, hoor,' dreigde ze.

'Mevrouw Westington, wilt u werkelijk alles doen wat in uw vermogen ligt om in hel ziekenhuis te blijven? Wat ik nodig heb. is dal u beter wordt en thuiskomt. Echo heeft u nodig. Zelfs Trevor heeft u nodig. Waarom kunt u niet voor korte tijd meewerken en een geduldige patiënte zijn tot de dokter alles onder controle heeft en u naar huis laat gaan? Mooi voorbeeld geeft u Echo. U maakt het ons alleen maar moeilijker.'

Ik hield mijn adem in. Zou ze tegen me uitvaren, zeggen dat ik me met mijn eigen zaken moest bemoeien, uit haar huis moest verdwijnen? Ze knikte langzaam en leunde achterover.

'Hm, ik zie dat je niet langer dat kleine meisje vol zelfmedelijden bent dat bij mij voor de deur stond. Waar heb je al die lef vandaan?'

'Die heb ik van u. Dus zorg dat het cadeau niet weggegooid wordt.'

Ze lachte. 'Dus je wilt me vertellen dat jij en Trevor alles onder controle hebben?'

'Ja,' zei ik vastberaden. 'En Echo maakt het ook goed.'

'Ik begrijp het. Waar blijft die dochter van me? Toen ik vanmorgen mijn ogen opendeed, verwachtte ik half en half dat ze met pen en papier naast mijn bed zou staan om me mijn testament te laten opschrijven.'

'Gun haar even de tijd,' zei ik, en ze moest weer lachen.

'Ik ben bang dat ze een lelijke schok zal krijgen. Ik heb gisteren mijn advocaat, Randy Wright, gebeld om mijn dossier bij te werken. Bijna alles wat ik heb staat op naam van Echo en er is een trust gesticht met een gevolmachtigde. Er is natuurlijk ook iets voor Trevor en een kleinigheid voor jou.'

'Voor mij?'

'Misschien heb je het nog eens nodig. Iedereen kan wel eens een steuntje in de rug gebruiken.'

'En Rhona?'

'Rhona? Je hebt gehoord hoe zij en die Skeeter me dreigden met advocaten en processen en wat dies meer zij. Het leek me beter om zo gauw mogelijk een defensieve actie te ondernemen en ik was niet van plan dat te laten beletten door een kleinigheid als dit ziekenhuisverblijf.'

'Dokter Battie zal zich van streek maken als hij hoort dat u zich met dit alles bezighoudt.'

'O, het is niks. Een advocaat doet al hel werk. Ik lees en teken het. Maar voorlopig lijkt het ine beter dit voor ons te houden.'

We hoorden kloppen en toen ik me omdraaide zag ik Trevor in de deuropening staan.

'Hoe gaat het vandaag?' vroeg hij.'Hoe denk je dat het met me gaat ? Ik ben nog steeds aan dit bed gekluisterd, niet? Ik ben nog steeds hier. Waar ben je geweest? Alsof ik dat nog moet vragen,' ging ze verder. 'Kisten wijn rondgebracht, denk ik.'

'Correct gedacht,' zei hij. 'En uw druiven zijn nog steeds favoriet in het dal.'

'Het zijn mijn druiven niet. Mijn druiven zijn jaren geleden aan de wijnrank verdord, samen met een hoop andere dingen. Hoe gaat het met mijn huis?'

Hij keek even naar mij.

'Wacht niet om te zien wat zij me wel en niet verteld heeft! Is het nog heel?'

'Alles is piekfijn in orde, mevrouw Westinglon,' zei Trevor.

Ze keek van hem naar mij en toen weer naar hem.

'Moet je jullie eens zien, allebei met een gezicht dat als reclame kan dienen voor een slechte leugenaar.'

Trevor lachte, en Echo, ook al kon ze het meeste wat er gezegd werd niet volgen, lachte mee. Voor we er verder over konden praten, werd er weer op mevrouw Westingtons deur geklopt en mijn mond viel open toen ik Tyler Monahan zag met een bos rode rozen in zijn hand. Het gezicht van Echo begon te stralen als een neonreclame. Zelfs Trevor, van wie ik wist dat hij hem van begin af aan gewantrouwd had, glimlachte.

'Ik hoop dat ik niet stoor,' zei Tyler. 'Ik wilde alleen even langskomen om te zien hoe het met u gaat, mevrouw Westington.'

'Storen? Hoe zou je kunnen storen? Er gebeurt hier helemaal niets. Ik ben praktisch veroordeeld tot eenzame opsluiting. Alles is in de soep gelopen, zoals ze zeggen. Of eigenlijk hoor ik te zeggen in het slootwater.'

'Deze zijn voor u,' zei hij, dichterbij komend. 'Om de kamer wat op te vrolijken.'

'Dank je, Tyler. God weet dal deze kamer een heleboel rozen kan gebruiken om hem op le vrolijken. Trevor, haal alsjeblieft dal dode onkruid uit de vaas op de vensterbank en zet die rozen erin, wil je?'

'Natuurlijk,' zei Trevor en ging onmiddellijk aan het werk.

Tyler keek even naar mij en toen weer naar mevrouw Westington. 'En hoe gaat het met u? Hoe lang moet u hier nog blijven?'

'Tot de kalveren op het ijs dansen, denk ik. Mijn dokter experimenteert met verschillende medicaties om te zien of er een is die werkt. Als ik het overleef, mag ik naar huis.''Dat is niet waar, mevrouw Westington. Dat weet u best.' zei ik.

Echo gebaarde naar Tyler, probeerde zijn aandacht te trekken en vroeg hem wanneer hij terugkwam. 'Wat moest ze doen met het huiswerk dat hij haar had opgegeven? Hoe moest ze weten wat ze daarna moest leren?'

Hij antwoordde snel: 'Daar hebben we het later nog over, als je oma beter is,' en haar armen vielen omlaag als twee kleine vliegers die geen wind meer opvingen.

'Waarvoor ik eigenlijk kom, mevrouw Westington, is om u te zeggen dat ik tijdens uw verblijf hier graag zal helpen alles te regelen voor Echo. Ik heb erover nagedacht en ik besef dat ik u daarmee van dienst kan zijn.'

'O, dat is erg aardig van je, Tyler, maar ik denk dat ik toch maar wacht tol ik weer thuis ben. Het zal moeilijk voor haar zijn en daarom wil ik dan graag bij haar zijn.'

Hij knikte, ik begrijp het. Ik wilde u alleen laten weten dat ik graag bereid ben u met andere dingen te helpen. Ik neem aan dat u gehoord hebt dat ik mijn lessen moet beëindigen,' zei hij, met een blik op mij.

'Nee. Niemand heeft de moeite genomen het me te vertellen, maar ik verbaas me niet over al die geheimzinnigdoenerij.'

'Mijn moeder heeft het moeilijk in de winkel en de fabriek. Ik moet er meer tijd aan besteden.'

ik begrijp het. Goed, dan zal Echo's school prioriteit krijgen zodra ik weer thuis ben.'

'Uitstekend. Ik kan helaas niet lang blijven. Ik was op weg om een paar boodschappen te doen voor mijn moeder en heb een omweg gemaakt om bij u langs te gaan.'

'Bedankt voor je komst en voor de bloemen, Tyler.'

'Graag gedaan. Ik heb het altijd erg prettig gevonden voor u te werken en bij u thuis te zijn.'

'En je kunt terugkomen wanneer je maar wilt,' zei ze;

Hij keek weer naar mij, maar ik keek kwaad terug. Het kon me niet schelen als hij zich daardoor niet op zijn gemak voelde. Hij knikte, nam afscheid van Echo en zei dat ze een lieve meid moest zijn, en liep toen haastig de kamer uit.

'Zo,' zei mevrouw Westington toen hij weg was. 'Wat voor slecht nieuws heb je nog meer voor me achtergehouden?'

'Niets,' antwoordde ik snel. ik dacht niet dat het zo belangrijk was dat ik u dat meteen moest vertellen.'

in ieder geval heeft die jongen een geweten.'

'Daarover is de jury het nog niet eens,' mompelde ik, en ze keek me onderzoekend aan.

Trevor begon te lachen en ze lachte met hem mee.

Tot mijn verbazing liet Rhona zich de hele dag niet zien. Trevor ging weg om verder te gaan met zijn wijnleveranties. Echo viel een paar keer van verveling in slaap, nel als mevrouw Westington. Het duurde even voor ik over Tylers onverwachte komst heen was, maar eindelijk kalmeerde ik en ging ik naar beneden naar de winkel in het ziekenhuis om een paar tijdschriften te kopen voor Echo en mijzelf. We lunchten met mevrouw Westington en toen stond ze erop dat we naar huis gingen.

'Dit is geen plek voor haar.' zei ze tegen me. 'Ga naar huis en houd haar bezig en zoveel mogelijk uit de buurt van haar moeder.'

'Ik zal het proberen,' beloofde ik. Ik gebaarde Echo dat we de volgende ochtend terug zouden komen en dat ze nu gedag moest zeggen. Ze deed het en we gingen weg.

Ik wist waar de school was waar Echo naartoe zou gaan. Ik dacht dat het misschien goed zou zijn haar die te laten zien. Ze had er trouwens niets op tegen een eindje met me rond te rijden. Ik wist dat ze niet graag terugging naar huis. Het gedrag van haar moeder de vorige avond had haar verontrust en bang gemaakt. Samen met mij op stap gaan maakte dat ze zich ouder, volwassener voelde. Ik vertelde haar niet dat we naar de school gingen of zei er iets over voor we er dichtbij waren.

Vanbuiten zag de school er net zo uil als mijn vroegere openbare highschool. Het was een lang gebouw van roestbruine baksteen, met een groot grasveld ervoor en een parkeerterrein aan de rechterkant. Eerst vond Echo het maar niets. Toen zagen we allebei een jonge vrouw die in gebarentaal sprak tegen een jong meisje van ongeveer Echo's leeftijd. Het andere meisje gebaarde terug en ze liepen verder rond de noordkant van hel gebouw.

Echo draaide zich naar me om en informeerde ernaar. Ik legde uit dat het een speciale school was voor kinderen van haar leeftijd die niet goed konden horen of zien. Achter de school zelfwas een slaap huis voor de leerlingen.

'Bedoel je datje hier ook 's nachts blijft?' vroeg ze.

Ik knikte en ze keek weer onderzoekend naar het schoolgebouw. Het leek me geen kwaad te kunnen als we het terrein opreden en eens rondkeken, maar toen ik dat deed vroeg ze onmiddellijk waarom.

'Zou je het niet leuk vinden hier naar school te gaan?' vroeg ik. 'Je zou samen met andere kinderen van jouw leeftijd zijn.'

Ze staarde even voor zich uit. Aan de manier waarop ze haar ogen samenkneep en weer opensperde, kon ik zien dat ze er diep over nadacht. Plotseling draaide ze zich naar me om en staarde me alleen maar aan.

'Wat is er?' vroeg ik glimlachend.

'Komt oma niet meer thuis?'

'Natuurlijk komt ze weer thuis.'

Ik zag dat ze me niet geloofde. Ik had niet verwacht dat ik haar, door haar hier mee naartoe te nemen, op dergelijke gedachten zou brengen. Ik had moeten wachten voor ik dit deed. Ik had moeten wachten tot mevrouw Westington het haar had uitgelegd.

'Je bent dan alleen wat... ouder.' Ik gebaarde 'groter' en ze keek meesmuilend naar het gebouw. Een diepe droefheid stond op haar gezicht te lezen.

Ik kan ook nooit iets goed doen, dacht ik. Waarom deed ik niet gewoon wat Tyler zei en vertrok?

Een zijdeur ging open en twee jongens kwamen naar buiten, beiden naar elkaar gebarend. Een van de jongens, die misschien een jaar of zestien was, had onberispelijk geknipt gitzwart haar. Hij had het lenige lichaam van een zwemmer en zelfs gezien vanaf de andere kant van het parkeerterrein leek hij een knappe jongen. Hij wilde juist met zijn vriend naar de achterkant van het gebouw lopen toen hij ons zag en bleef staan. Echo staarde naar hem en hij besefte het. Ik zag hem glimlachen en in gebarentaal hallo zeggen. Ze slikte even en leunde achterover als iemand die betrapt wordt op gluren. Hij lachte en liep naar zijn vriend.

'Wie was dat?' wilde ze weten.

Ik haalde mijn schouders op. 'Een jongen die hier op school gaat.'

Ze rekte zich uit in een poging om de hoek van het gebouw heen te kijken, maar ze waren al verdwenen.

'Laten we naar huis gaan,' zei ik. ik moet het eten klaarmaken.'

Ze knikte, maar verdraaide haar nek om achterom te kijken toen we over de oprijlaan reden en rechts afsloegen naar huis. Misschien was het toch niet zo verkeerd geweest, dacht ik, of liever gezegd, hoopte ik.

Het smerige oude busje stond geparkeerd voor het huis, dus ik wist dat Skeeter en Rhona er waren. Ik vroeg me af waarom ze niet naar het ziekenhuis was gegaan om tenminste dc schijn op te houden dat ze iets om de gezondheid van haar moeder gaf. Ze zaten beiden in de zitkamer televisie te kijken. Skeeter had een blikje bier in de hand. Rhona rookte een sigaret. Ze keken op toen we binnenkwamen.

'De dokter wil graag dat je hem belt,' zei ik onmiddellijk. 'Hij heet dokter Battie en het nummer staat op een briefje aan de muur naast de telefoon.'

'Hoe gaal het met haar?' vroeg Skeeter.

'Bel de dokter maar," zei ik.

Rhona keek naar ons alsof ze zich afvroeg op welke manier ze de moord zou plegen. Echo begon te gebaren, maar Rhona negeerde haar en draaide zich onverschillig van haar af.

'Je slaapt niet meer in mijn kamer. Wat er van jou in stond is verhuisd naar dc logeerkamer,' zei Rhona. En toen, even nonchalant als ze dat had gezegd, voegde ze eraan toe: ik heb besloten datje nog een tijdje hier kunt blijven. Ik zal uiteindelijk toch je hulp nodig hebben met mijn moeder.'

'Hoe bedoel je?' vroeg ik.

Skeeter glimlachte naar haar en richtte zijn aandacht toen weer op de televisie.

'We kregen een telefoontje terwijl jij in het ziekenhuis was,' zei ze. De voldane en zelfverzekerde manier waarop ze naar me keek stuitte me tegen de borst. Echo probeerde niet langer een reactie van haar moeder te krijgen en keek verward omdat ze genegeerd werd.

'Kijk toch eens, Skeeter.' Ze gaf hem een por en hij draaide zich naar ons om. 'Ze kan haar handen niet van haar afhouden.'

'Wat bedoel je?' vroeg ik, maar haalde in een bliksemsnelle reactie mijn arm van Echo's schouders.

'Dat telefoontje? Dat was mevrouw Monahan, die haar zoon zocht. Ze was bang dat hij hier was teruggekomen. Hij had haar beloofd dat hij zou stoppen met zijn lessen aan Echo en niets meer te maken zou hebben met de situatie hier in huis. Natuurlijk vertelde ik haar dat hij niet hier was en toen, zoals de meeste moeders, ging ze fanatiek in de verdediging om haar zoon vrij te pleiten. Ze noemde me een leugenaarster omdat ik haar het verhaal over jullie tweeën had verteld.

ik kon haar mij niet ongestraft een leugenaarster laten noemen, vooral niet na wat we met eigen ogen gezien hebben, hè, Skeeter?'

'Precies,' zei hij, meer geïnteresseerd in het tv-programma.

ik ging tegen haar tekeer en weet je wat ze me toen vertelde? Ik denk datje het wel weet,' zei ze voordat ik kon antwoorden. Ze lachte. 'Je bent een echt sletje, hè. Maar het schijnt in de familie te zitten. Een homoseksuele zus? En jij lesbische seks met haar minnares? Je bent een wandelend roddelblad. Ik denk niet dat mijn moeder de pikante details kent, hè? Ik kan me niet voorstellen dat ze je hier in dat geval zou dulden, vooral niet met Echo. Ze zou zoiets zeggen als: wie met pek omgaat, wordt ermee besmet.'

De tranen sprongen in mijn ogen. Ik kneep mijn lippen op elkaar en bedwong het gesnik dat in me opkwam. Ik wist niet wat ik moest zeggen, hoe ik moest reageren. Tylers verraad van mijn intieme geheim om de bezorgdheid van zijn moeder weg te nemen, liet me weinig opties om me te verdedigen.

'Natuurlijk was ik erg verbaasd. Dat waren we allebei, hè, Skeeter?'

'Geschokt.' Hij knikte, maar bleef naar de televisie kijken.

'En toen dacht ik: dus daarom is ze altijd in Echo's kamer en daarom liet ze Echo in haar bed slapen!'

'Dat is niet waar!' riep ik uit.

Ze haalde haar schouders op. 'Hé, ik kraak iemands seksuele voorkeur niet af. Dan zou ik moeten bekennen dat ik bij gelegenheid heb geëxperimenteerd met gelijke-partnerseks of heb deelgenomen aan een... hoe noemen ze dat, Skeeter?'

'Wat? O, een ménage a trois.'

'Precies, ménage a tralala of wat dan ook. Maar,' ging ze verder, en haar voldane grijns verdween, 'als het erom gaat dat een of andere sloerie hier komt en mijn onschuldige, dove dochter verleidt -'

'Dat is allemaal gelogen!' schreeuwde ik.

'Misschien. Maar ik weet zeker dat ik die Tyler zover kan krijgen dat hij getuigt datje hem die dingen hebt verteld en als Skeeter en ik dan vertellen wat we hier hebben gezien, denk ik dat de politie of wie dan ook ons zal geloven of het in ieder geval interessant genoeg zal vinden om een onderzoek in te stellen, denk je ook niet? Zou Echo ontkennen dat ze bij je in bed heeft gelegen?'

Even had ik het gevoel of alle lucht uit mijn longen werd gezogen en ik geen nieuwe lucht kon inademen. Mijn gezicht zag vuurrood van het bloed dat omhoog was gestegen. Ik keek naar Echo wier ogen vol verwarring en vragen waren.

'Maak je niet ongerust,' zei Rhona. 'Ik zal het niet doen tenzij ik ertoe gedwongen word. Die arme Echo zou zich geen raad weten als ze naar een politiebureau gesleept werd en daar ondervraagd werd over haar lichaam, jouw lichaam, dat soort dingen.'

'Je bent walgelijk.'

ik? Ik vertel jongens die ik net ontmoet heb niet hoe ik met de vriendin van mijn zus heb geslapen.'

'Dat heb ik niet gezegd!'

'Je hebt genoeg gezegd. Ik betwijfel of Tyler dat allemaal uit zijn duim heeft gezogen, hè, Skeeter?'

'Nee,' zei hij, maar half luisterend. 'Ik bedoel ja,' voegde hij eraan toe, niet zeker wetend wat ze precies wilde. Ze keek hem kwaad aan en richtte zich toen weer tot mij.

'Wil je soms ontkennen datje een lesbische zus hebt? Zal zij dat ontkennen als ze door de politie ondervraagd wordt?'

De woorden bleven steken in mijn keel als auto's op een snelweg die tegen elkaar opbotsen.

'Je snapt het. Ik geloof dal we elkaar iets beter leren begrijpen. Maar om terug te komen op wat ik in het begin heb gezegd: je mag nog een tijdje hier blijven, maar je zult me moeten helpen met mijn moeder. Ik wil dat je haar overhaalt het geld op mijn naam over te schrijven; het komt me trouwens toe. We hebben de papieren laten opmaken en ze hoeft alleen maar een volmacht te tekenen. Je kunt haar verzekeren dat als ze dal heeft gedaan, ze van ons af is. Ja toch, Skeeter?'

'Zeker weten.'

'Zeg intussen tegen die schoonmaakster dat ze naar huis kan gaan. Ze ergert me. Het bevalt me niet zoals ze naar me kijkt, en ik zie haar te vaak om me heen. Ze gedraagt zich alsof het huis van haar is en heeft het lef zich te beklagen over de rommel die ze hier moet opruimen. Vertel haar dat mijn moeder heeft gezegd datje haar naar huis moet sturen. Doe het!' gilde ze. Onwillekeurig kromp ik ineen en deinsde achteruit. 'En ga dan het eten klaarmaken. Ik heb steaks gezien in de vriezer. Medium voor ons allebei. Zorg dat ze niet te gaar worden. En Trevor is niet uitgenodigd. Zeg dat hij hier niet komt eten. Vooruit. Doe wat ik zeg," beval ze.

'Mevrouw Westington zal je niet geloven,' zei ik, eindelijk trachtend me te verdedigen.

'O, nee? Wil je echt dat ik naar het ziekenhuis ga en daar een scène maak, van de daken schreeuw dat mijn dochter seksueel wordt misbruikt door een of andere zwerfster die stom genoeg door mijn moeder in huis is genomen? Want ik zal het doen, en dat weetje.' Haar ogen waren strak op me gericht, met zoveel haal en boosaardigheid, dat ik er geen seconde aan twijfelde. 'Hoe zal de dokter dat vinden? Wie denk je verdomme dat de mensen zullen beschuldigen van de slechte gezondheid en misschien zelfs de dood van mijn moeder? Mij ? Haar dochter die slechts haar eigen arme, dove kind wil beschermen? Of jou, een wegloopster zonder huis, zonder schoolopleiding, met niets dan een walgelijk verleden?'

Verslagen voelde ik mijn hele lichaam verzwakken.

'Ze zal niet naar me luisteren. Je verspilt je tijd door mij aan haar te laten vragen die volmacht te tekenen.' Na wat mevrouw Westington me had verteld over wat ze al met haar advocaat had geregeld, had het geen enkele zin om naar haar toe te gaan en te proberen haar van wat dan ook te overtuigen, dacht ik. maar dat kon ik Rhona niet vertellen.

'Misschien. Misschien ook niet. Ze schijnt op jou gesteld te zijn en in de conditie waarin ze nu verkeert, heb je grote kans dat ze naar je zal luisteren. Hoor eens,' haar stem klonk iets zachter, 'je zult een hoop narigheid voorkomen als je haar zover kunt krijgen. Bekijk het maar op die manier. En bedenk datje iedereen zult beschermen. Je zult een echte heldin zijn, hè, Skeeter ?'

Hij keek me glimlachend aan. 'Weetje, meiden als jij die meer van meisjes dan van jongens houden, hebben me altijd geïntrigeerd. Komt het omdat je bang bent voor mannen of is de seks beter?'

Rhona lachte.

Echo was bezig te gebaren, vroeg me waarom we daar bleven staan en wat al die woorden betekenden, waarvan ze sommige had begrepen door onze lippen te lezen. Waarom argumenteerden haar moeder en ik zo lang? Ik moest haar hier weghalen, om haar te beschermen, om ironisch genoeg te doen wat Rhona zei, om voor haar te zorgen.

'Een redelijke vraag. April,' zei Rhona. 'Je hebt nu met allebei wat gehad. Wie of wat heb je liever?'

'Jullie zijn walgelijke mensen,' zei ik.

Ze lachten en hun gelach bracht Echo nog meer in de war.

'Schiet op.' zei Rhona. 'Je hebt een hoop te doen.'

Ik liep met Echo naar de trap. Ze zat vol vragen, maar ik zei dat ze naar boven moest om zich te verkleden en me moest komen helpen met het eten, en dat ik haar later meer zou vertellen. Ze deed het, maar ze vond het niet prettig. Intussen ging ik naar Lourdes, die in de keuken aan het werk was, en vertelde haar dat ik net bij mevrouw Westington op bezoek was geweest in het ziekenhuis en dat ze wilde dat ik haar zou opdragen om naar huis te gaan. Ze geloofde me niet en ging verder met haar werk in de keuken. Ik legde haar uit dat mevrouw Westingtons dochter nu de baas was in huis en dat ze wilde dat ik schoonmaakte. Ik zag dat Lourdes zich gekwetst voelde, maar ze gehoorzaamde met tegenzin en vertrok, mompelend in het Spaans.

Ik haalde de steaks uit de vriezer en aardappelen en blikjes groenten uit de bijkeuken, en begon toen een salade te maken met wat er nog in de koelkast stond. Ik bleef door het raam kijken naar Trevors wijngaard, in afwachting van zijn komst. Hoe moest ik hem vertellen wat er aan de hand was? Als ik het niet goed vertelde, zou hij woest worden en op hoge poten naar Rhona en Skeeter gaan. Dan zou ze doen waarmee ze gedreigd had en zou ik alles nog tien keer erger maken.

Alles wat ik heb gedaan, heeft deze familie moeilijkheden en verdriet bezorgd, dacht ik. Misschien waren het toch niet mijn liefdevolle dode zielen die me hierheen hadden gebracht. Misschien was het iets veel duisterders, iets slechts en boosaardigs. Mi jn woede jegens Tyler was groter dan ooit. Het kwam door wat hij aan zijn moeder had verteld, dat ik me nu in deze benarde toestand bevond. We zaten allemaal in de val: Echo, Trevor, mevrouw Westington en ik. Vertrouw in de toekomst niemand anders dan jezelf, dacht ik. Alsof er een toekomst was... Op het ogenblik hing er een ramp boven dit huis als een gigantische wolk die dreigde een keiharde, ijskoude regen los te laten.

Echo kwam beneden en ik zette haar onmiddellijk aan het werk met aardappels schillen en tafeldekken. Ik zei dat ze maar vier borden neer moest zetten. Ze wilde natuurlijk weten waarom niet vijf, maar in plaats van antwoord te geven zei ik: 'Doe het nou maar.' Ik vond het afschuwelijk om zo hard te zijn, maar ik had geen verklaring voor haar en ik was moe van het zoeken naar acceptabele leugens. Zwijgen, dacht ik, was uiteindelijk de beste keus ten opzichte van haar.

Even later hoorde ik Trevors truck, die hij parkeerde bij de wijngaard. Hij stapte uit en droeg een paar dozen naar het gebouw. Ik repeteerde mijn verhaal en hoopte dat ik overtuigend genoeg zou zijn om hem te beletten zich al te erg op te winden en moeilijkheden te veroorzaken. Ik haalde diep adem, zei legen Echo dal ik direct terugkwam en liep naar de voordeur. Bij de zitkamer bleef ik even staan.

'Hoe staat het met het eten?' vroeg Rhona.

'Hel komt eraan.'

'Mooi. Na het eten kun je weer naar het ziekenhuisom mijn moeder te bezoeken. Ik zal je de papieren meegeven die ze moet tekenen. Laat Echo hier. Ik vind het niet goed voor haar dat ze voortdurend op en neer gaat naar het ziekenhuis. Kinderen kunnen daar iets oplopen, niet, Skeeter?'

'Ja. Een seksueel overdraagbare ziekte bijvoorbeeld.'

Ze lachten. Ik beet hard op mijn lip en liep de deur uit om met Trevor te gaan praten.

'Maken ze het je moeilijk?' vroeg hij zodra ik in de deuropening van de wijnmakerij verscheen.

'Nee, maar ik geloof dat ze zich hier behoorlijk gaan vervelen.'

'Waarschijnlijk wel, ja.'

'Het lijkt me beter op het ogenblik alle confrontaties te vermijden. Ik denk niet dat ze hier nog lang zullen blijven.'

Hij knikte.

'Ik bedoel, als ze nog meer moeilijkheden gaan maken of als we ruzie krijgen met ze, zal mevrouw Westington erg overstuur raken en dat zal haar niet helpen om beter te worden.'

'Tja.' Hij nam me op mei ogen die als een stofkam over mijn ge- zicht gingen. 'Ze willen datje me vertelt om weg te blijven?'

Ik keek hem aan.

'Het is goed. Ik weet dat ze jou en Echo het leven zuur maken. Ik blijf uit hun buurt tot ze weggaan of jij me nodig hebt. Je hoeft me maar te roepen, oké?'

'Ja.'

'Zij is een bloedverwant en ik niet, en de wet en de rechtbank zullen haar gelijk geven en niet jou en mij. We moeten op het ogenblik alleen maar doen wat het beste is voor Echo en mevrouw Westington. Soms is hel beter om een brand heen te lopen dan er recht op af te gaan. Het vuur dooft vanzelf en die twee zullen uileindelijk opgebrand zijn.'

'Je hebt gelijk, Trevor.'

ik ben hier als je me nodig hebt,' herhaalde hij nadrukkelijk.

'Oké. Dank je." Ik liep terug naar huis, dankbaar voor Trevors begrip.

Skeeler en Rhona waren naar boven gegaan. Ik keek even binnen bij Echo, die het schort van haar oma had aangetrokken en bezig was de salade te maken. Waarschijnlijk voelde ze zich op die manier dichter bij haar oma. Ik gaf haar een complimentje voor haar werk en zei dat ik naar boven ging om me op te knappen en me te verkleden voor het eten. Bovengekomen ging ik naar wat mijn kamer was geweest, zonder erbij na te denken of me te herinneren wat Rhona had gedaan.

Ik deed de deur open en zag ze allebei naakt op bed liggen vrijen, Rhona's benen rond Skeelers middel. Hel bed schudde en schokte door zijn harde stoten. Het was zo onverwacht en schokkend, dat ik me niet verroerde of iets zei. Rhona keek om Skeeters arm heen en lachte naar me. Hij zag dat ze naar mij keek en draaide zijn hoofd om.

'Zo doen normale mensen het,' zei ze.

'Kom kijken als je wilt,' zei Skeeler, zonder ook maar even te stoppen.

Ik hapte naar lucht, liep achteruit en deed de deur dicht. Mijn hart bonsde. Ze lachten luid. Ik draaide me om en holde naar de logeerkamer waar mijn spullen op het bed en op de grond lagen. Snel deed ik de deur achter me dicht en haalde diep adem. Het zijn net twee dieren, dacht ik, en toch kon ik niet ontkennen dat ik geïntrigeerd en gefascineerd was door wal ik had gezien. Maakte dat me net zo slecht als zij? Ik schudde me als een hond die het water van zich afschudt, in een poging mijn gemengde gevoelens en mijn walging van me af te zetten. Toen begon ik op te ruimen, hing mijn kleren in de kast en borg de andere dingen in Iaden. Ik verzamelde alle trucs en posters die ze in het rond hadden gesmeten en legde ze in een hoek. Daarna ging ik naar de badkamer in de gang. deed de deur achter me op slot en nam een douche.

Echo zat aan de keukentafel toen ik naar beneden ging, nog duizelig en uit mijn evenwicht gebracht door wat ik had gezien. Ik deed mijn best mijn nervositeit te verbergen en zette de steaks op. Ik bakte een paar uien en champignons voor bij het vlees. De geur trok door het huis naar boven. Even later hoorde ik hun stemmen en gelach toen ze de trap afkwamen.

'Seks stimuleert de eetlust,' zei Skeeter, die zijn hoofd om de keukendeur stak. 'Ik hoop dat je genoeg gemaakt hebt.'

'Als ze dat niet heeft gedaan, eten we haar portie op,' zei Rhona. In de eetkamer gingen ze aan tafel zitten als twee mensen die geloofden dat alle anderen bestonden om hen te bedienen en te eren. Ik liet Echo water, brood en boter binnenbrengen, en de salade. Omdat ze niet besefte wat er om haar heen gebeurde, wilde ze alleen maar indruk maken op haar moeder met haar werk en keek naar haar, verlangend naar een complimentje. Dat dus niet kwam. Net als eerder gedroegen Rhona en Skeeter zich alsof ze de enigen aan tafel waren of dat wij onzichtbaar waren. Echo's gebaren werden niet opgemerkt behalve door mij.

'Zou je haar niet tenminste kunnen vertellen dat ze zo'n lekkere salade heeft gemaakt?' vroeg ik.

'Zeker,' antwoordde Skeeter. Hij draaide zich om naar Echo, wees naar de salade, glimlachte en trok een cirkel rond zijn mond.

Ze keek vragend naar mij en ik gebaarde wat hij bedoelde. Ze wachtte eigenlijk op Rhona's reactie, maar Rhona zat met gebogen hoofd te eten. Hoe kon iemand een kind in haar lichaam laten groeien en haar bestaan dan zo negeren ?

'Maak die steaks niet te gaar,' waarschuwde ze toen ze zag dat ik haar aanstaarde.

Haastig liep ik terug naar de keuken. Ik was ze vergeten en ze waren niet langer medium. Ik legde ze toch op een schotel en bracht ze

naar dc eetkamer. Zodra ik de schotel op tafel had gezet, prikte Skeeler een steak op met zijn vork en legde hem op zijn bord. Rhona bediende zich langzaam. Hij sneed een stukje van zijn steak af en glimlachte.

'Heel smakelijk,' zei hij.

Rhona sneed er ook een stuk af en trok een vies gezicht. 'Te gaar!' riep ze uit en smeet het vlees naar mijn hoofd. Ik boog opzij om het te ontwijken en het schoot over de grond. 'Bak er nog een en blijf er deze keer bij staan,' beval ze.

'Hé, die zou ik wel hebben opgegeten,' riep Skeeler uit.

'Neem die van haar als je nog honger hebt. Ze heeft geen tijd om te eten en ze heeft niks nodig. Ze kan weken op haar vet leren.'

Ik keek naar Echo. Haar mond stond open en ze keek geschokt en angstig en ze beefde over haar hele lichaam.

'Kijk nou eens watje met haar doet,' zei ik.

'Ik niet, liefje, jij. Als je die steak behoorlijk had gebraden, zou dit niet gebeurd zijn, dus je moet mij niet de schuld geven, maar jezelf. Schiet een beetje op. Ik wacht niet eeuwig.'

Echo kon daarna niet meer eten. Ik zag dat ze moeite had met slikken.

'Je zou kunnen wachten tot mijn steak klaar is, Skeeter,' viel Rhona tegen hem uit.

Hij wachtte even en keek naar mij. Ik liep haastig terug naar de keuken en pakte een andere steak. Als je ze rechtstreeks uit de vriezer bakte, waren ze meestal taaier. Maar ik had geen keus. Ik kon hem niet marineren zoals mijn moeder me had geleerd. Ik wachtte en controleerde het vlees voortdurend.

'Waarom doe je er zo lang over?' krijste Rhona. 'Je maakt hem toch niet weer te gaar, hè?'

'Nee, ik controleer het.' Echo zat roerloos aan tafel en staarde naar haar bord.

'Wat mankeert haar? Waarom eet ze niet?'

'Je hebt haar bang gemaakt,' zei ik.

'Ach, wat een gevoelig kind toch. Als dat haar al angst aanjaagt, kan ze maar beter geen voet buitenshuis zetten. Daarbuiten gebeuren heel wat ergere dingen.'

Ik wilde zeggen dat ik daarbuiten was geweest en dat ik nooit iets angstigers had meegemaakt dan zij, maar ik beet op mijn lip en

draaide me weer om naar hel fornuis. Toen ik dacht dat het vlees medium was, bracht ik het naar binnen en bleef staan terwijl ze het sneed en aandachtig proefde.

'Dat lijkt er meer op.'

Ik merkte dat Skeeter mijn steak had gepakt. Het kon me niet schelen. Net als Echo had ik geen eetlust meer. Zie je, zelfs dit heeft nog zijn goede kant, dacht ik. Hoe langer je bij Rhona bent, hoe meer gewichtje kwijt zult raken. Ik gebaarde Echo dat ze weg kon als ze wilde. Ze knikte en wilde opstaan.

'Waar wil zij naartoe? Ik ben nog niet klaar met eten. Dat is onbeleefd. Zeg haar dat ze moet blijven tot iedereen klaar is.'

Ik deed het en Echo zakte weer onderuit op haar stoel, keek slechts even naar haar moeder. Skeeter zat te eten of het werkelijk zijn laatste maaltijd op aarde was.

'Wat ben je toch een vieze vreetzak,' zei Rhona tegen hem. Hij grijnsde van oor tot oor, zijn lippen vettig en een stukje vlees op zijn kin. ik heb geen trek meer,' zei Rhona en schoof het bord van zich af. Hij keek naar haar vlees. 'Je gaat dat toch niet ook nog opeten, hè?'

Hij haalde zijn schouders op.

'Zie je nou met wat voor zwijn ik moet leven ?' ging ze verder tegen mij. 'Ruim op. Ik wil datje over twintig minuten naar het ziekenhuis gaat met de papieren. Zeg tegen dat kind dat ze ook van tafel kan opstaan. Ze maakt me nerveus zoals ze daar zit.'

Ik begon te gebaren, maar Echo had Rhona's lippen gelezen en sprong al overeind nog voordat ik klaar was. Ze holde naar boven naar haar kamer.

'Mijn moeder heeft er een potje van gemaakt met haar,' merkte Rhona hatelijk op. 'Ze hoort hier niet, maar ik zie niet in waarom ze naar een van die peperdure scholen zou moeten. Andere scholen kunnen net zoveel voor haar doen en na een tijdje doet het er niet toe waar ze is.'

'Hoe weetje dat?' vroeg ik.

Ze draaide zich met een ruk naar me om. 'Waag het niet om onbeschoft tegen me te zijn, anders zal ik je niet eens de kans geven hier op fatsoenlijke wijze te vertrekken. Wees me maar dankbaar en doe wat ik zeg.'

Skeeter boerde en ging weer zitten.

'Ben je eindelijk klaar?' vroeg ze hem.

'Voorlopig.' Hij keek naar mij. 'Wat is er voor dessert ?'

'Er is nog een stuk appeltaart over.'

'Breng het vlak voordat je weggaat. Ik zit nu een beetje vol.'

'Wat ben je toch een vieze vreetzak,' zei ze weer. en hij lachte.

'Laat je daardoor niet voor de gek houden,' zei hij tegen mij. 'Je hebt gezien hoeveel ze van me houdt. Ik heb de krabben op mijn kont om het te bewijzen.' Ik voelde de hitte naar mijn wangen stijgen, pakte de borden van tafel en liep haastig terug naar de keuken, achtervolgd door zijn lach. Seks was een wapen geworden dat ze naar believen tegen me konden gebruiken.

Voor ik naar het ziekenhuis vertrok, ging ik naar Echo toe om le zien hoe het met haar ging. Ze lag op bed met Mr. Panda in haar armen. Natuurlijk wilde ze weten waarom haar moeder zo onaardig was en waarom ze haar steak naar me toe had gegooid.

Ik vertelde haar dat Rhona te veel whisky had gedronken en dronken was en dat ze zich geen zorgen moest maken.

'Blijf vanavond maar uit haar buurt. Morgen gaat het weer beter.'

'Nee, dal gaat het niet. Het zal nooit beter gaan.'

Ik kon haar geen ongelijk geven. Ik hoorde Rhona beneden legen me schreeuwen.

ik kom zo terug,' beloofde ik. ik moet een paar boodschappen doen. Maak jij je huiswerk maar, dan zal ik het nakijken en je helpen met de dingen die je fout hebt.'

'Waarom? Komt Ty niet lenig?'

'Hij komt heus weer terug.' Maar ze wuifde mijn gebaren weg alsof het lastige vliegen waren en draaide zich toen om naar de muur.

Inwendig huilde ik, maar ik kon niet langer blijven om haar wat op te monteren. Haar wereld was in een chaos veranderd en ik wist zeker dat ze zich voelde als een tol die ronddraait in de ruimte. Er was niets om hem te doen stoppen.

Ik draaide me om en liep naar de deur. Vlak voordat ik wegging zag ik dat er iets veranderd was. Wat was het? vroeg ik me af, en toen viel mijn oog op de snippers van een foto.

Ze had de oude foto van Rhona verscheurd, de moeder die ze eens had gekend en nu voorgoed kwijt was.