***

10. Moeders hulpje

'Maak je niet ongerust,' zei Trevor toen ze weg waren, ik laat haar hier niet de baas spelen. De dingen zijn veranderd sinds een paar jaar geleden. Ze heeft geen vader meer die haar partij kiest. Laat je niet door haar bang maken of ontmoedigen.'

'Ik zal het niet doen. Ik heb mevrouw Westington beloofd dat ik niet zou weggaan voordat ze terug is en ik zal mijn belofte houden.'

'Goed. Het ruikt lekker in de keuken. Die vrouw kan goed koken,' zei hij, over mijn schouder turend.

'Geef me nog een kwartiertje en dan is hel klaar, Trevor.'

ik kom zo terug,' zei hij glimlachend. Toen keek hij naar de deur en zei: 'Waarschuw me als ze moeilijkheden maakt.'

'Dat zal ik zeker doen.'

Ik richtte mijn aandacht op Echo. Ze was als een blaadje dat gevangen is in de wind, verward dwarrelend en draaiend. Ik liet haar tafeldekken. Ik zag ertegenop met Rhona en Skeeter te moeten eten, maar wist niet hoe ik dat kon vermijden, en voorlopig was het beter conflicten zoveel mogelijk uit de weg te gaan.

'Waar blijft het eten?' riep Rhona boven aan de trap. ik heb je gezegd dat we honger hebben. Wat voer je daar beneden uit?'

Ik begon de schalen naar de eetkamer te brengen. 'Alles is klaar. Je kunt aan tafel komen.' antwoordde ik.

'Zo hoor ik het liever,' zei ze. 'Als je moeders hulpje bent, dan ben je dat ook van mij zolang je hier klaploopt. Kom, Skeeter,' riep ze. Beiden kwamen ze de trap af en liepen naar de eetkamer.

Trevor kwam onmiddellijk na hen, na een schoon hemd te hebben aangetrokken en zijn haar te hebben geborsteld.

'Kijk toch eens hoe netjes die hulpjes eruitzien, Skeeler; zei Rhona. 'We horen ons te schamen.'

'Absoluut,' zei Skeeter.Ze stortten zich meteen op het eten.

'Echo bidt altijd voor het eten,' zei ik.

'Hoe kan ze dat?' vroeg Rhona.

'Kijk maar, dan zul je het zien,' zei Trevor en knikte naar Echo.

Ze pauzeerden even en keken naar Echo. Ik knikte ook naar haar, en ze begon te gebaren, dankte God voor Zijn zegeningen.

'Wat zegt ze in vredesnaam? Ze kan wel zeggen dat ze een nieuwe jurk wil of zo, weet ik veel.'

'Ik dacht dat Skeeter gebarentaal kende?'

'Een beetje,' antwoordde hij. 'Maar mijn kennis is een beetje verwaterd.'

'Heb jij het nooit geleerd?' vroeg ik aan Rhona.

'Nee. Daar had ik geen tijd voor. Mijn moeder wist er trouwens genoeg van voor ons allebei.'

'Misschien zou je het dan nu moeten leren als je van plan bent hier te blijven,' zei ik tegen Rhona. 'Ik heb een boek voor je en -'

'O, wat ben jij plotseling een brave meid,' antwoordde ze met vertrokken lippen. 'Je hebt een boek voor me.' Haar gezicht verhardde. 'Probeer je een wit voetje bij me te halen? In de hoop dat ik je niet de deur uit zal zetten? Vergeet het maar. Dat kind hoort op een speciale school of zo, hè, Skeeter?'

'Precies. Ze zal veel beter geholpen kunnen worden door mensen die het voor hun beroep doen.'

'Je moeder is daar al mee bezig en ze heeft informatie en -'

'Werkelijk? Komt dat even goed uit.' Ze dacht na. 'Hoe duur is die school?'

'Dat weet ik niet.'

'Nou ja, het doet er niet toe watje wel en niet weet. Straks neem ik toch alle beslissingen hier. Het teken aan de wand, zoals mijn moeder zou zeggen. Dat geldt voor jou ook, Trevor. Ik weet niet waarom je hier nog gebleven bent toen de wijngaard ter ziele was. Al die klaplopers,' ging ze verder tegen Skeeter, en viel op het eten aan alsof ze een week lang niets te eten had gehad. Hij knikte.

'Er bestaat geen grotere klaploper dan een ondankbare, onverantwoordelijke dochter die langskomt voor geld,' antwoordde Trevor.

'Ik zou maar op mijn woorden letten als ik jou was, man,' zei Skeeter.

'O ja?' antwoordde Trevor, die met een harde, koude blik naar

Skeeter keek. 'Goed gezegd, alleen ben jij mij niet, man.'

'Precies,' zei Skeeter, glimlachend en met een blik op Echo. 'Voeg dat maar toe aan je bedankjes aan God, Echo,' zei hij tegen haar. Natuurlijk begreep ze het niet. Hij en Rhona lachten hard.

Ik zag dat de spieren in Trevors nek zich spanden. Hij leek op het punt Skeeter over de tafel heen aan te vallen. Slechts Echo's angstige ogen weerhielden hem ervan iets meer te doen dan woedend terugkijken en gaan eten. Hun belangstelling voor ons verdween trouwens en ze begonnen een eigen gesprek over sommige vrienden van hen en hun eigen plannen.

Rhona praatte alsof mevrouw Weslington al dood en begraven was en zij alles geërfd had.

'Het lijkt me nogal zinloos dit landgoed aan te houden. Het wordt niet gebruikt zoals het hoort. Waarschijnlijk is er wel een wijnproducent in de buurt die het graag zal willen hebben en er veel voor wil betalen om te kunnen uitbreiden.'

'Vast en zeker,' zei Skeeter, alsof hij een vastgoedexpert was.

ik zou maar eens gaan nadenken over een bejaardentehuis,' zei Rhona tegen Trevor.

Hij negeerde haar, kauwde op zijn eten en keek voor zich uit alsof ze niet bestonden.

'En wat doe jij hier eigenlijk?' vroeg ze aan mij. 'En wat heb je mijn moeder al allemaal afhandig gemaakt? Ik zou het maar opbiechten als ik jou was, anders laat ik je later arresteren wegens diefstal.'

'Het enige dat ik ooit van je moeder heb gekregen is de liefde die jij nooit hebt willen aannemen.'

Trevor glimlachte.

Haar glimlach verdween. 'Wat wilde ze hebben in het ziekenhuis? Ik zal het haar brengen, niet jij.'

'Ze heeft mij gevraagd hel te doen en dus doe ik het,' antwoordde ik vastberaden.

Echo zat naar me te gebaren om te vragen waarom haar moeder zo boos keek.

'God, houdt ze daar ooit wel eens mee op?' vroeg Rhona, naar haar kijkend. 'Mijn moeder schijnt haar geen tafelmanieren te hebben bijgebracht. Ik hoorde vroeger altijd van haar dat kinderen aan tafel gezien moesten worden maar niet gehoord.'

'Misschien bedoelde ze alleen jon en niet alle kinderen,' zei ik.

Weer glimlachte Trevor. Zelfs Skeeter glimlachte.

'O, wat ben je slim.' Ze boog zich naar me toe. 'Het kan me niet schelen wat mijn moeder je verteld heeft. Dit is niet jouw familie en niet jouw huis en ik heb de wet aan mijn kant. Je zult het zien.' Ze schoof haar bord weg en stond op. 'Jullie zullen het allebei ondervinden,'ging ze verder. 'Kom, Skeeter, ik wil naar het ziekenhuisom te zien wat er precies aan de hand is met mijn moeder.' Ze legde de nadruk op 'mijn'.

'Maar dc appeltaart? Die ziet goed uit,' zei Skeeter.

'Neem dan een stuk mee, verdomme,' zei ze.

Hij haalde zijn schouders op, sneed een stuk af en stond op met de punt appeltaart in zijn hand.

'Hé,' zei hij lachend tegen mij, 'als jij zo kan koken, mag je blijven.'

Ze keek hem woedend aan en ze liepen de eetkamer uit. Ik zag hoe verloren en buitengesloten Echo zich voelde. Ik glimlachte naar haar en zei dat we, als we hadden afgeruimd, naar haar oma zouden gaan.

Trevor leunde met een bezorgd gezicht achterover. 'Ik heb het je gezegd,' zei hij. 'Ik wist dat het niet goed zou gaan toen ik die vogel naar binnen zag vliegen. Maar maak je geen zorgen,' ging hij snel verder, 'ik los het wel op.'

Hij zou ook met ons meegaan naar het ziekenhuis, waar we niet veel later zouden aankomen dan Rhona en Skeeter. Ik ging naar boven om iets leukers aan te trekken en mijn haar te borstelen. Daarna ging ik naar de kamer van mevrouw Westington om haar privéspulletjes te pakken. Bij de open deur bleef ik verbijsterd staan.

Rhona en Skeeter hadden de kamer volkomen overhoopgehaald in hun speurtocht naar geld en kostbaarheden. De laden van de kast stonden nog open. de inhoud lag op de grond verspreid. Ook de klerenkast stond open en alle kleren lagen op de grond. Elke doos, elk kastje was leeggehaald. Ze hadden zelfs haar badkamer en haar linnenkast doorzocht, zonder de moeite te nemen de handdoeken en lakens terug te leggen op de planken. Echo kwam achter me aan en trok aan mijn arm om te vragen wat er gebeurd was.

Ik schudde slechts mijn hoofd en begon alles op te bergen. Ze kwam meteen helpen, en na een tijdje zag de kamer er weer netjes uit.

Mevrouw Westington had de spijker op zijn kop geslagen niet haar voorspelling wat haar dochter zou doen, dacht ik. Ze had er verstandig aan gedaan me het kistje met geld en kostbaarheden te laten verstoppen. Ik verzamelde de spulletjes die ze in het ziekenhuis wilde hebben en stopte ze in een wollen tas, die ze blijkbaar zelfgemaakt had.

'We gaan. Echo,' beduidde ik haar. Toen we buiten kwamen, zat Trevor te wachten in de stationcar. Zodra ik was ingestapt, vertelde ik wat ik gezien had in mevrouw Westingtons kamer.

'Ze zullen het hele huis afstropen tijdens haar afwezigheid. Het zou me zelfs niks verbazen als Rhona probeerde wat van de meubels te verkopen. Ik wou dat ik alles achter slot en grendel kon bergen. Die Rhona... wat een kind om te hebben grootgebracht. Ik geloof niet dat ze haar moeder ooit één seconde van geluk heeft gegeven. Maar maak je geen zorgen over de verdere rotzooi die ze kan maken. Morgen komt Lourdes.'

Toen we in het ziekenhuis kwamen, hoorde ik tol mijn opluchting dat Rhona en Skeeter nog niet bij haar moeder waren binnengelaten. De verpleegster had gezegd dat ze sliep en ze haar niet mochten storen. Rhona keek geërgerd en dreigde niet veel langer te willen wachten tot haar moeder wakker zou worden.

'Ik kan zelfs geen verstandige informatie over haar loskrijgen. De dokter is er niet en de verpleegsters weten niks of willen niks zeggen. "Rust" is hun vaste, stomme reactie op alles,' zei Rhona.

Trevor en ik zwegen. We zaten in de kleine wachtkamer van mevrouw Westingtons verdieping; Echo begon in de tijdschriften te bladeren. Ik kon zien dat Rhona ongeduldig was. Ze liep te ijsberen. Skeeter zat met gesloten ogen en zag eruit of hij elk moment in slaap kon vallen. Ten slotte gaf Rhona hem een por en zei dat ze weg wilde.

'We komen morgen terug. Dit is tijdverspilling. Als je nog hier bent als ze wakker wordt, zeg dan dat we langs zijn gekomen.' zei ze tegen mij.

'Oké,' zei ik. 'We zullen je laten weten hoe het met haar gaat.'

'O, dank je, dank je wel, hoor,' zei ze met sarcastische overdrijving. "Kom mee, Skeeter.'

Hij haalde zijn schouders op en volgde haar naar buiten.

'Weetje wat ik denk?' zei Trevor. ik denk dat mevrouw Westington, toen ze hoorde dat Rhona haar wilde bezoeken, tegen de zusters heeft gezegd dat ze haar moesten vertellen dat ze sliep.'

Ik lachte.

Maar het bleek dat hij gelijk had. Kort nadat de zuster had gewaarschuwd dat wij er waren, mochten we naar binnen.

'Zijn zij en die clown verdwenen?' vroeg ze.

'Ja,' zei Trevor. 'Hoe voelt u zich nu?'

'Hoe denk je dat ik me voel, hier opgesloten?' snauwde ze terug.

'U bent niet opgesloten, mevrouw Westington,' zei ik. Ik gaf haar de wollen tas.

Ze bromde wat en keek naar Echo. Ze communiceerden in gebarentaal en toen richtte mevrouw Westington zich tot mij.

'Je hebt goed voor het eten gezorgd, maar ze zegt dat Rhona een verwoesting heeft aangericht in mijn kamer. Is dat zo?'

Ik keek naar Trevor.

'Wacht niet op zijn toestemming om me de waarheid te vertellen. Ik ben nog niet uitgeschakeld. Wat heeft ze gedaan?'

'Ze komt gewoon met allerlei wilde verhalen en dreigementen.'

'Zij en die man hebben geprobeerd mijn geld en juwelen te vinden. hè?'

'Ja, maar we hadden alles al verstopt voordat ze thuiskwamen.'

Ze knikte zelfvoldaan. 'Ze zeggen dat als je op een augurk trapt, je nooit weet welke kant hij opspat. Zij is de enige augurk die gemakkelijk voorspelbaar is. Altijd al, en weetje waarom? Omdat ze maar één streven, één doel heeft in haar leven: zichzelf ten koste van alles te bevoordelen. Herinner je je nog die keer toen je haar in de garage met die jongen op de achterbank van de auto aantrof, Trevor? Later probeerde ze Trevor de schuld te geven. Niet te zeggen hoe laag ze zal zinken. Ik was een idioot om te denken dat ze ook maar enigszins veranderd kon zijn. Je zou denken dat een meisje dat geleefd heeft zoals zij toch wel iets geleerd zou hebben.'

is de dokter al geweest?' vroeg ik.

Ze meesmuilde. 'Ja. Hij beweert dat hij me hier moet houden om een paar medicaties op me uit te proberen. Hij wil weten welke succes hebben en welke niet.'

'Klinkt redelijk,' zei Trevor.

'O, ja? Hoe zou jij het vinden om als proefkonijn te worden behandeld?'

'O, maar zo gaat dat niet,' zei Trevor glimlachend. 'Het zou weinig zin hebben u iets voor te schrijven dat niet werkt.'

'Staat dan helemaal niemand meer aan mijn kant?'jammerde ze en gebaarde naar Echo.

Echo liep naar haar toe en omhelsde haar.

Mevrouw Westington keek naar mij. 'Vertel dit alles maar aan Tyler. Ik denk dat het nu belangrijker is dan ooit dat ze zo gauw mogelijk naar die school gaat. Ik heb haar lang onder mijn vleugels kunnen houden, maar de veren worden te dun.'

'Begint u weer met die hel en verdoemenis?' vroeg Trevor.

Ze kneep haar ogen samen toen ze naar hem keek. 'Wil je soms beweren datje helemaal niets is opgevallen datje ongerust maakt, Trevor Washington ?'

Hij keek even naar mij en ze ving zijn blik op. Ze was nog even bijdehand als altijd, dacht ik opgelucht.

'Toe dan, vertel eens wat je gedaan hebt. Kaarsen gebrand, zout gestrooid? Wat doe je om verbetering te brengen in deze toestand?'

'Gaat u niks aan,' zei hij, en ze moest lachen.

De verpleegster kwam binnen. 'De dokter wil dat we haar bezoekuren in de eerste paar dagen beperken,' zei ze.

'Dagen?' riep mevrouw Westington uit. 'Ik blijf hier geen dagen.'

'We moeten toch weg.' zei ik. 'We hebben veel te doen.'

'Maakt u zich nou maar geen zorgen,' zei Trevor.

'O, nee. Ik blijf hier gewoon op mijn dooie gemak liggen. De kok stopt stijfsel in de aardappelpuree en ik denk dat ze met het vlees dat ze je voorzetten urenlang op een steen hebben gemept.'

ik neem wel iets voor u mee,' zei ik.

'Ze moet oppassen met zout,' zei de verpleegster. 'Dat is op het ogenblik heel belangrijk.'

'Smokkel het naar binnen,' zei mevrouw Westington luid genoeg dat de zuster het kon horen. Ze keek naar Echo en zei dat ze heel lief moest zijn zolang zij er niet was, en Trevor en mij moest gehoorzamen. Ze gaven elkaar een nachtzoen. Ik sloeg mijn arm om Echo heen en we verlieten de kamer. Trevors gezicht maakte me zenuwachtig. Hij keek zo bezorgd.

'Ze wordt echt weer beter,' zei ik in een poging zowel mijzelf als hem gerust te stellen.

'Voorlopig, ja,' zei hij. 'Maar er komt een moment dat de tijd niet langer onze vriend is. Je gaat klokken en kalenders haten en de enige verjaardagen die je leuk vindt zijn de verjaardagen van anderen.

Mijn mamma zei altijd datje water kon indammen, de wind kon buitensluiten en voor de regen kon schuilen, maar datje de wijzers van de klok niet kon tegenhouden. O, nee. Probeer het maar niet. Het enige wat je kunt doen is volhouden en er hel beste van hopen.

'Nou krijg je mij ook zover,' zei hij lachend. 'Jé brengt mij ook aan het praten over hel en verdoemenis.'

Hij maakte er een grapje over, maar ik begon te geloven dat het zo ongeveer het enige was waartoe ik nog in staat was.

'Laten we Echo op een ijsje trakteren,' stelde hij voor. 'Dat leidt haar een beetje af van al die sombere taal.'

'Oké, maar ik doe niet mee,' zei ik vastberaden.

Later, toen we op de oprijlaan kwamen, zagen we tot onze verbazing twee andere auto's voor hel huis naast het afgrijselijke busje staan.

'Wat krijgen we nou?' vroeg Trevor verbaasd.

Toen we stopten en uitstapten, konden we luide muziek horen in huis.

'Dat bevalt me niks,' zei Trevor. 'Ik ga met jullie mee naar binnen.'

Toen we binnenkwamen, beseften we dat al het lawaai uit de zitkamer kwam. Er waren nog vijf andere mensen, behalve Rhona en Skeeter, die allemaal dronken en rookten. Ik zag cocaïne op de koffietafel. Een kleine, donkerharige vrouw wilde die juist opsnuiven toen wij in de deuropening verschenen. Rhona lag languit op de bank, met haar hoofd tegen Skeeter, die een lies whisky in de hand hield. Aan de andere kant naast hem zat een jonge vrouw in een blouse die openstond tot haar navel en wier borsten duidelijk te zien waren. Ze zat een joint te roken. Twee mannen, van wie één net zulk lang haar had als Skeeter, lagen languit op de vloer. Een kalende man zat in mevrouw Westingtons stoel, zijn blote voeten op de koffietafel. Er stonden open bierflesjes, glazen, pizzadozen met nog overgebleven punten erin, en een bak smeltend consumptie-ijs dat op de tafel en op de grond lekte. Niemand scheen het te merken of het zich aan te trekken.

'Hé, kijk eens wie we daar hebben.de Lonely Rangeren haar vertrouwde metgezel, Trevor. Trevor is al hier sinds de eerste druif werd ontdekt,' zei Rhona. De dikke kalende man lachte, maar de anderen hielden het bij een glimlach.

Skeeter hield zijn blik strak gericht op Trevor, alsof hij erachter wilde komen wat hij van plan was te gaan doen.

'Dit zijn een paar van mijn oude vrienden,' ging Rhona verder.

Misschien herinner je je Billy Roche en Gretta Lockheart nog, Trevor. Ze zijn hier vroeger vaak geweest.'

'Dat herinner ik me,' zei hij knikkend. 'Jullie maken een enorme troep voor mevrouw Westington.'

'O, dat zal haar weinig kunnen schelen en bovendien komt ze morgen nog niet thuis, nee toch? We hebben een extra hulp in de huishouding. Mensen, dat kind daar dat naar me staat te staren, is mijn dochter. Echo. Echo is doof, dus lach alleen maar naar haar.

'Bovendien, Trevor.' ging ze verder, 'zal Stomme April voor ons opruimen, hè. Stomme April? Zo verdient ze haar kost en inwoning, door schoon te maken. O,' zei ze met een knikje naar iets aan de andere kant van de koffietafel, 'het spijt me, maar die mok met jouw gezicht erop is kapotgevallen. Pas op als je de scherven opraapt. Ik wil niet dat je je in je vingers snijdt.'

Ze lachte, maar de anderen keken slechts naar ons, wachtten op onze reactie. Skeeler nam nog een slok whisky.

'Mevrouw Westington heeft me gevraagd voor alles hier te zorgen zolang zij weg is,' zei Trevor langzaam. Hij deed een stap naar voren. 'Ze houdt er niet van als er vreemden in haar huis zijn als zij er niet is. en ze wil ook geen party's en rotzooi. Zeg tegen die mensen dat ze weggaan en hun drugs en troep meenemen.'

Rhona wilde rechtop gaan zitten, maar het lukte haar niet. Skeeler lachte en gaf haar een duw.

'Vertel me niet wat ik moet doen in mijn eigen huis,' zei ze.

'Dit is jouw huis niet. Hel is het huis van mevrouw Westington. En nu smeren jullie hem, anders bel ik de politie, en ik zie geen reden om te verzwijgen wat daar op tafel ligt,' zei Trevor, met een knikje naar de cocaïne.

'Shit, Rhona,' zei Billy Roche, die snel overeind kwam, 'je zei dat we geen moeilijkheden zouden krijgen als we vanavond hier zouden binnenvallen.'

'Luister niet naar hem.' zei Rhona.

'Nee, straks kan ik het gaan uitleggen aan de Highway Patrol.' Roche stond op.

De vrouw aan de tafel begon de cocaïne op een vel papier te schuiven.

'Wat doe je? Laatje niet bang maken door hem!' riep Rhona.

Trevor liep naar de dikke man in de stoel van mevrouw Westington en keek woedend op hem neer. 'Dat is de stoel van mevrouw Westington, knul, en ze vindt het niet leuk als er iemand anders in zit, laat staan dat hij zijn smerige voeten op haar tafel legt.'

De man ging snel rechtop zitten. 'Ik ben hier als de bliksem verdwenen. Verdomme! Ik heb voorwaardelijk,' zei hij, en trok snel zijn schoenen aan.

'Tommy!' schreeuwde Rhona. 'Laat je niet door hem vertellen wat je moet doen. Hij is maar een bediende.'

'Ga je mee, Martha?' zei hij tegen de vrouw aan de tafel in plaats van Rhona te antwoorden. De vrouw stond snel op, vouwde het papier met de cocaïne zorgvuldig dicht en stopte hel in haar tas.

De anderen bewogen zich in de richting van de deur. Een van de mannen wankelde een beetje, maar zette de ene voet voor de andere.

'Jullie zijn een stel lafbekken!' schreeuwde Rhona hen achterna.

Ik bleef op de achtergrond en hield Echo's hand vast. Rhona keek naar Trevor, kreunde toen en viel tegen Skeeter aan. Hij nam nog een slok uit de fles.

We hoorden iedereen weggaan.

'Daar zul je spijt van krijgen,' dreigde Rhona. ik heb al met mijn advocaat gesproken. Alles gaat hier heel binnenkort veranderen. Begin maar vast eens na te denken over je vertrek.'

'Laat ik niet horen datje vanavond nog meer moeilijkheden veroorzaakt,' antwoordde Trevor.

Skeeter keek hem strak aan, maar kon Trevors blik niet weerstaan en wendde snel zijn ogen af.

Ik gebaarde Echo dal we naar bed moesten. Ze knikte, keek naar de rotzooi en naar haar moeder en liep toen snel naar de trap. Ik wist dat ze erg bang was en besloot haar te vragen bij mij te komen slapen.

'Ik vind hel een nare gedachte jullie bij die twee achter te laten,' zei Trevor.

'Het zal heus wel gaan, Trevor.'

'Kom me halen als er wat is.' Hij keek woedend naar Rhona en Skeeter en ging toen weg.

'Opgeruimd staat netjes!' gilde Rhona hem achterna.

Terwijl we de trap opliepen, hoorde ik haar mompelen en gillen tegen Skeeter.

'Rustig maar,' zei hij luid genoeg dat wij het konden horen. 'We hebben de tijd aan onze kant.'

Toen we boven aan de trap stonden hoorde ik de telefoon en liep haastig naar de kamer van mevrouw Westington om op te nemen. Echo volgde me. Het was Tyler.

'Ik bel alleen even om te horen wat er met haar gebeurd is,' zei hij.

Ik vertelde hem over mevrouw Westington en toen over Rhona en de rotzooi die ze hadden gemaakt met hun vrienden.

'Dat klinkt niet best,' zei hij. ik raad je aan om weg te gaan.'

'Weggaan? Hoe zou ik dat kunnen? Ik kan ze hier niet zomaar achterlaten terwijl mevrouw Westington in het ziekenhuis ligt. We zullen het er morgen over hebben, oké?'

'Ik kom morgen niet en de dag daarna evenmin en daarna ook niet. Ik heb het mijn moeder beloofd. Ik heb het daar wel gehad. April.'

'Maar ik dacht datje tenminste zou wachten tot Echo naar school gaat. Ik dacht -'

'Rhona was vandaag in de winkel.'

'Wat?'

'Rhona was vandaag bij ons in de winkel. Ze heeft mijn moeder verteld wat ze jou en mij heeft zien doen. Mijn moeder denkt dat het de enige reden was waarom ik daarnaartoe wilde.'

'O, mijn god, wat een kreng is die Rhona.'

'Ja, nou ja, ze heeft het gedaan. Ze wil alleen maar moeilijkheden veroorzaken en jou weg hebben. Mijn moeder is erg overstuur, dus heb ik haar verteld dat het niet waar is.'

'Ja. Ik weet het. Zet het uitje hoofd. Doe of het nooit gebeurd is.'

'Sorry, maar ze was te veel van streek. Ik heb haar verteld dat Rhona loog. Ik heb haar kunnen overtuigen toen ik haar vertelde dat jij-

'Dat ik wat?' vroeg ik toen hij aarzelde.

'Niet van jongens houdt. Ik kon niet anders,' ging hij snel verder, ik heb haar verteld wat er gebeurd is met de vriendin van je zus en dat je dat prettig vond.'

' Wat heb je gezegd?'

'Ik kon niet anders,' herhaalde hij.

Hij kon niet anders? Ik kon geen woord uitbrengen.

'Jij hebt me trouwens toch niet meer nodig om je te helpen. Neem gewoon contact op met een school over het highschoolexamen en laatje ervoor inschrijven, als je wilt. Je zou moeten kunnen slagen.'

'Hoe heb je dat kunnen doen, haar dat te zeggen? Wat ik je toevertrouwd heb over Celia heb ik nooit iemand anders verteld. Zelfs mevrouw Westington niet.'

'Sorry. Het was de enige manier om ervoor te zorgen dat mijn moeder me geloofde. Het doet er trouwens toch niet toe hoe ze over je denkt.'

'Maar hoe kun je gewoon een eind maken aan je lessen hier?'

'Sorry,' zei hij weer. Ik begon dat woord te haten.

'Maar wal moet ik tegen Echo zeggen?'

'Zeg maar dat ik mijn moeder moet helpen."

'Waarom kun jij haar dat niet vertellen?'

'Dal kan ik niet!' riep hij uit. 'Doe het nou maar!' Hij hing op.

Ik bleef met de telefoon tegen mijn oor zitten, alsof zijn woorden nog weerklonken in mijn hoofd. Ik wist dat Echo vlak achter me stond en ik wilde niet dat ze zag dat de tranen over mijn wangen stroomden. Ik hield mijn adem in en met mijn rug naar haar toe, veegde ik mijn tranen weg. Toen legde ik de telefoon neer en draaide me langzaam naar haar om en glimlachte.

Ze was bang dat ik met het ziekenhuis had gesproken en iets over haar oma had gehoord.

'Nee, nee,' stelde ik haar gerust. 'Het was... Tyler.'

'Ty? Wat wilde hij?'

Ik dacht even na. bleef glimlachen en vertelde haar toen dat hij belde om te horen hoe hel met haar oma ging, maar ook om te zeggen dat er problemen waren bij hen in de zaak en hij voorlopig niet zou komen.

'Wanneer komt hij dan weer?' vroeg ze.

'Binnenkort. Tot hij er is zal ik met je werken.'

Ze staarde me aan. 'Je jokt,' gebaarde ze. 'Je liegt!'

Ze draaide zich om en holde weg.

'Echo!' riep ik.

Ik hoorde Rhona's lach op de trap.

'Stomme April, weetje niet dat ze doof is?' gilde ze en lachte nog harder.

Ik volgde Echo naar haar kamer om haar gerust te stellen. Ze zat

op haar bed, staarde naar de grond en weigerde te kijken naar mijn handen of mijn lippen. Haar hele wereld leek in te storten, op zijn kop te staan: mevrouw Westington die in het ziekenhuis lag, haar moeder die zich zo bizar en slecht gedroeg, en nu Tyler, die weigerde terug te komen. Ik was de enige die ze nog had, en ik stelde niet veel voor.

Rhona bleef even in de deuropening staan toen zij en Skeeter op weg waren naar de logeerkamer.

'Moetje die twee zien. Zielig, hoor. Ik wil datje morgen uit mijn kamer verdwenen bent. Stomme April. Je slaapt in de logeerkamer lotje weggaat, wat niet lang meer zal duren. Begrepen? Ik snap niet waarom ik ooit heb goedgevonden datje hier sliep.'

Ik gaf geen antwoord. Ik bleef stil zitten, wachtend tot ze door zou lopen.

'Kom,' zei Skeeter. ik heb genoeg van al dat gelul. We hebben een hoop te doen morgen.'

'Ja, we hebben een hoop te doen en des te eerder sta jij op straat,' zei ze tegen me. Ze bleef staan. Echo keek haar onderzoekend aan. 'En denk maar niet datje haar tegen me op kunt zetten. Ze is mijn dochter, wat er ook gebeurt.'

'Rhona!' riep Skeeter.

'Oké, verdomme, bedaar.' Ze draaide zich weer naar me om. 'Je zult er spijl van krijgen. Jullie zullen er allemaal spijt van krijgen.' zei ze en liep door.

Echo keek naar mij, vragend om uitleg.

Hoe zeg je in gebarentaal ze is dronken? vroeg ik me af. Ik improviseerde met gebaren van drinken en wankelen en draaide met mijn ogen. Ze moest lachen.

'Kom,' zei ik. 'Je kunt vannacht bij mij slapen. Neem Mr. Panda mee.'

Ze vond het een leuk idee en volgde me naar buiten. We maakten ons allebei gereed om naar bed te gaan. Ik deed de deur van mijn kamer dicht, maar er zat geen slot op. Even overwoog ik de stoel van de toilettafel tegen de deurknop te plaatsen, maar dat leek me een beetje overdreven; ik wilde Echo niet onnodig bang maken.

Voordat ze met mij in bed stapte, holde ze terug naar haar kamer. Ik dacht dat ze haar pyjama ging halen, maar in plaats daarvan kwam ze terug met de dromenvanger.

'Goed idee,' zei ik. Als we die ooit een nacht nodig hadden, dan was het deze nacht wel, dacht ik.

Ze kleedde zich uit, stapte in bed en ik deed hetzelfde. Ik zag dat ze haar avondgebed zei, waarin ze ook haar oma noemde en iets zei over haar moeder. Toen draaide ze zich om en ging slapen, ik bleef liggen staren in het donker dat enigszins verhelderd werd door het licht dat door de ramen naar binnen viel. Ik hoorde Rhona lachen en toen vloeken en ten slotte een geluid dat leek op snikken.

Skeeter heeft het minder goed met haar getroffen dan hij denkt, peinsde ik. Ze zal hem steeds grotere problemen bezorgen. De vraag was hoe groot de problemen zouden zijn die ze ons zou bezorgen.

Een paar uur later kreeg ik de eerste aanwijzing toen ik besefte dal de deur van de kamer open was en Rhona aan het voeteneind van mijn bed stond. Ze was naakt en had een glas water in haar hand. Haar verwarde haar viel wild rond haar gezicht dat gecamoufleerd werd door de duisternis. Slechts een flikkering van licht was te zien in haar ogen. Ze zag er demonisch, spookachtig uit, de schaduw van de Dood zelf in een vrouwelijke gedaante.

'Wal is hier verdomme aan de hand?' vroeg ze. Echo zag haar niet, ze lag in een diepe slaap.

'Wat wil je?'

'Waarom ligt ze niet in haar eigen bed?'

'Ze is bang nu haar oma in het ziekenhuis ligt en jij dronken bent, en dronken, drugsverslaafde vrienden rotzooi laat maken in een huis dat ze alleen maar netjes en schoon en gerespecteerd heeft gezien.'

is dat zo?'

'Kijk in de spiegel,' antwoordde ik. Ik was ook bang, misschien wel net zo bang als Echo, maar Brenda had me geleerd om nooit angst te tonen. Angst vertraagt je reactie, verzwakt je, zei ze altijd. De tegenstander wordt sterker. Slik je angst in, verberg die, haat die.

'Zorg datje morgen deze kamer uit bent, want anders...' dreigde ze. 'En ga niet naar mijn moeder om haar om hulp te vragen. Je maakt haar zieker met je leugens en verhalen, en ik zal je laten arresteren. Dan zou ze echt een beroerte krijgen. En daar ben jij dan voor verantwoordelijk.'

Ze kwam dichterbij, meer in het licht. Ik kon haar kille, berekenende lach zien, haar tanden als een mond van ijs. Ze had natuurlijk gelijk. Ik zou mevrouw Westington niets hierover vertellen.

anders zou ze onmiddellijk thuis willen komen. Voorlopig zat ik in de val. Wij zaten in de val. Ik zei niets. Ze nam een slok water, draaide zich om en liep naar huiten, en liet de deur achter zich open.

Ik wachtte tot ik haar de logeerkamer binnen hoorde gaan en stond toen op om de deur dicht te doen. Ik voelde me niet veilig als hij openstond, maar ik wist dat hij ook als hij gesloten was, niet veel veiligheid bood. Rhona kon terugkomen. Ze zou Skeeter mee kunnen brengen. Het zou een heel nare toestand kunnen worden, en Echo zou het niet begrijpen. Hadden we haar maar op een school ingeschreven vóór Rhona's terugkeer, dacht ik. Dan zou ik inmiddels ook weg zijn en was al deze ellende niet nodig geweest. Ik zou ook mijn teleurstelling over Tyler ontvlucht zijn, die hebben achtergelaten als een rotte vrucht, gewoon weer een ervaring om te vergeten. Ik had er al een ellenlange lijst van. Wat maakte één meer of minder voor verschil?

Je denkt weer als een wegloopster, hè. April? Als een lafaard. Wanneer zul je eens standhouden en tegen de demonen vechten, de uitdagingen onder ogen zien? Of zul je eeuwig blijven vluchten, je in de schaduw verbergen, in een donkere hoek blijven staan, bevend als een angstig konijn, zodra er zich een conflict of een teleurstelling in je leven voordoet?

Ik had er geen antwoord op.

Ik deed ook geen oog meer dicht voordat het ochtend werd. Ik luisterde en staarde naar de deur, vechtend tegen de drang om op te staan en weg te rennen, de trap af en naar buiten zodra ik Skeeter of Rhona in de gang hoorde.

Echo kreunde in haar slaap, maar het was geen angstig gekreun, meer als dat van een baby. Ze hield Mr. Panda in haar armen geklemd en zag er jaren jonger uit dan ze was. Ik raakte mijn teddybeer aan, het cadeau van mijn vader, dat ons nu allebei troostte. Hel beven stopte. Mijn hart ging rustiger kloppen en mijn lichaam raakte ontspannen zoals dat van haar. Wc waren als twee kinderen die zich gewikkeld hadden in de belofte van bescherming en zich veilig genoeg voelden om zich in slaap te wiegen.

Trevor kwam 's morgens heel vroeg om te zien of het goed met ons ging. Echo had moeite om wakker te worden. Ik stond op, kleedde ine aan en ging naar beneden om een ontbijt voor ons klaar te maken voordat ze haar ogen zelfs maar geopend had. Er kwam geen geluid uit de logeerkamer. Ik wist zeker dat Rhona en Skeeter zoals gewoonlijk in een ochtendcoma lagen en daar was ik blij om. Trevor wierp één blik op Echo's slaperige gezicht toen ze beneden kwam en informeerde naar de avond.

'Ze was gewoon overweldigd door alles,' zei ik. 'Er is verder niets gebeurd. Ik heb haar bij mij laten slapen.'

Op dat moment arriveerde mevrouw Westingtons hulp, Lourdes. Ze kwam binnen zoals gewoonlijk, maar bleef stokstijf staan toen ze de troep in de zitkamer zag.

'Laat mij maar met haar praten,' zei Trevor en liep naar haar toe. Hij sprak een beetje Spaans en vertelde haar dat mevrouw Westington in het ziekenhuis lag, dat haar dochter hier was met haar vriend en dat ze de vorige avond een paar vrienden hadden uitgenodigd en een enorme rotzooi hadden gemaakt. Ze ging meteen aan het werk en hij kwam terug om met ons te praten.

ik denk dat het beter is als we mevrouw Westington voorlopig maar niets hierover vertellen,' zei Trevor. 'Wc komen er wel uit.'

ik ga meteen na hel ontbijt met Echo naar het ziekenhuis. We blijven er zo lang mogelijk, om er te zijn als Rhona komt opdagen.' Ik had daarover nagedacht. 'Op die manier kan ik er misschien voor zorgen dat ze haar niet al te veel ergert.'

'Weinig kans,' zei Trevor. 'Ze hoeft haar gezicht maar te laten zien en het geeft al ellende, maar het is een goed idee. Ik heb hier een paar dingen te doen en dan kom ik ook.'

Ik voelde me optimistischer omdat we nu een strategie hadden, en wist Echo ook wat op te monteren. Trevor keerde terug naar zijn wijngaard en Echo en ik gingen ontbijten. Maar ik keek verbaasd op toen Skeeter verscheen zonder Rhona. Hij had alleen een spijkerbroek aan, geen schoenen en geen hemd.

'Rook de koffie,' zei hij en schonk een kop voor zichzelf in. Hij ging aan tafel zitten en glimlachte naar Echo. Je kon duidelijk zien dat ze bang was om te enthousiast terug te lachen, maar ze was lief en onschuldig en had wanhopig behoefte aan liefde en genegenheid, als een puppy die is weggehaald bij zijn moeder en de andere puppy's, en naar een vreemd nieuw huis is gebracht. 'Leuk kind,' zei Skeeter. 'Jammer van dat gehoor. Heeft Rhona nooit verteld. Ze zei alleen dat ze een kind hier had, dus keek ik verbaasd op.'

'Wat voor vrouw zou vergeten te vertellen dat haar dochter doof is?' vroeg ik.

Skeeler haalde met een flauwe glimlach zijn schouders op. Mannen als hij waren erg moeilijk in te schatten. Ik had niet zoveel ervaring met mannen - of met vrouwen - maar toen ik rondreisde met oom Palaver had ik mannen ontmoet die me aan Skeeter deden denken, mannen die klusjes opknapten in de theaters en op andere plaatsen, die zich vastklampten aan die geringe inkomsten om te overleven, maar misschien nog meer om te rechtvaardigen dat ze niets behoorlijks deden met hun leven. Waarom zouden ze zich daar zorgen over maken? Ze konden hun huur betalen, eten en drinken, en zich wat amusement verschaffen. Ze leidden een marginaal bestaan, alsof ze echt geloofden dal ze eeuwig zouden leven en ergens in de toekomst iets belangrijks zouden doen. Jaren konden voorbijgaan en ze konden de ene kans na de andere missen, maar ze bleven er zorgeloos en nonchalant onder. Soms vroeg ik me af of zij niet gelijk hadden en de rest van ons, gespannen, vastberaden, geconcentreerd, op de een of andere manier iels belangrijks misten.

'Rhona heeft heel wat meer meegemaakt dan je je kunt voorstellen,' zei Skeeter. 'Toen ik haar leerde kennen, stond ze op het punt in te storten. Ze was verraden, misbruikt en verwaarloosd door bijna iedereen die ze had vertrouwd. Ze wilde hier niet terugkomen, weetje. Ze vertelde me over haar moeder, dit huis, en ik haalde haar over. Maak het haar niet moeilijk, niet nog moeilijker dan het al is.

'Bovendien,' ging hij verder, terwijl hij zich vooroverboog, een stuk brood afbrak en dat over de boter smeerde alsof hij het in de jus doopte, 'moet jij echt verdergaan met je eigen leven. Je kunt niet zomaar ergens halt houden en deel gaan uitmaken van andermans fantasie.'

'Dat is wat jij doet,' antwoordde ik snel.

'Ik ben samen met Rhona. We gaan waarschijnlijk trouwen, krijgen misschien nog een tweede kind. De oude dame zal het niet zo lang meer maken. Weetje,' ging hij verder, na het brood te hebben gekauwd en doorgeslikt, 'huizen, boerderijen, land, winkels, wat dan ook, verschillen niet veel van plaatsen in een bioscoop. Je blijft daar een tijdje zitten, dan sta je op, gaat weg en iemand anders neemt je plaats in.'

'Dal is niet waar. Families geven hun huizen en bezittingen door.'

Hij haalde weer zijn schouders op. 'Dat is precies wat ik wil zeggen. Rhona's tijd hiervoor is gekomen. Wat ze ermee doet, is haar beslissing. En daar heb jij niks mee te maken. Ga naar een van je familieleden, leer een vent kennen en zorg voor je eigen plezier.'

'Ik laat mensen niet in de steek.'

'O, ja, dat doe je wél.' Hij dronk de rest van zijn koffie op en schonk zijn kop weer vol. 'Dat doen we allemaal. Ik zal dit naar Rhona brengen en kijken of ik haar motor op gang kan brengen.' Hij grinnikte naar Echo en liet ons alleen.

In de stilte die hij achterliet, bedacht ik dat Trevor gelijk had. Het was een heel slecht leken, die vogel die naar binnen gevlogen was.