West-Kaap	12

De West-Kaap is de meest bezochte provincie in Zuid-Afrika. De redenen zijn talrijk: van de majestueuze Tafelberg in het kosmopolitische Kaapstad tot de vermaarde Tuinroute langs de kust, de fantastische wijnen en de uitgestrektheid van de Karoo. Hier zijn gemakkelijk een aantal weken vakantie door te brengen.

West-Kaap in vogelvlucht

De West-Kaap beslaat een oppervlakte van ongeveer 129.400 km² en ligt in het zuidwesten van Zuid-Afrika. Het is de enige Zuid-Afrikaanse provincie met winterregens. De zomers zijn lang en warm, terwijl het in de winter vaak koel en nat is. De Karoo en een deel van de zuidkust vormen hier een uitzondering op. In de Karoo valt de neerslag, net als in de rest van Zuid-Afrika in de zomer. Langs de Tuinroute kan er het hele jaar regen vallen. De rijkdom aan bloemen, planten en bomen, waaronder het fijnbos, is overweldigend.

De West-Kaap is ook een belangrijke economische provincie. De agrarische sector en het toerisme zijn sterk ontwikkeld; de provincie heeft het laagste werkloosheidscijfer van het land. De kapitaalintensieve landbouw concentreert zich op fruit, groente, wijn en graan. Ook is de provincie Zuid-Afrika’s grootste producent van abrikozen, peren, pruimen, appels en wijn. Daarnaast staat de West-Kaap bekend om de struisvogel- en schapenteelt.

De Afrikaanssprekende bevolking is in de meerderheid in de West-Kaap. Deze groep bestaat uit kleurlingen en blanken. Daarnaast wordt er veel Engels en Xhosa gesproken.

Een verversingspost

De West-Kaap was het eerste gebied in Zuid-Afrika waar de inheemse bevolking in contact kwam met Europese kolonisten, in de persoon van Jan van Riebeeck. Hij kwam in 1652 naar Zuid-Afrika om een verversingspost voor de VOC op te zetten. Vóór de vestiging van de eerste Europeanen weidden de Hottentotten hun vee op de vlaktes bij de Tafelberg en joegen de Bosjesmannen op wild. Met de komst van de Europeanen moest de inheemse bevolking haar grondgebied langzaam maar zeker afstaan.

Om aan de toenemende vraag van de passerende schepen te voldoen groeide de verversingspost uit tot een kleine nederzetting. Daarmee werd de eerste kolonisatie een feit. Ondanks de hindernissen van het Kaapse gebergte, dat Kaapstad min of meer van de rest van het land afsluit, wisten de Europese immigranten in een eeuw tijd het grondgebied onder VOC-bestuur sterk uit te breiden. Aan het begin van de 19de eeuw namen de Britten de macht over de Kaap over.

Na een periode van aftasten en onderlinge strijd in de eerste jaren na de komst van Van Riebeeck, ontstond een samenleving waarin Hottentotten en Bosjesmannen, blanke immigranten en slaven uit verre windstreken vreedzaam naast elkaar leefden. In de loop van de tijd integreerden zij; tijdens de apartheid werden zij bekend als kleurlingen. In de culturele smeltkroes van de Kaap keken de blanken niet automatisch neer op de niet-blanken en deelde men taal en geloof.

Maar de apartheid gooide roet in het eten van de kleurlingen. Zij mochten plotseling niet meer trouwen met een blanke, verloren ook hun stemrecht en moesten genoegen nemen met een tweederangspositie in de maatschappij. Toch is de houding van de blanken in de West-Kaap over het algemeen mild geweest vergeleken met blanken elders. Dat was ook een van de redenen dat de kleurlingen zich niet aansloten bij de zwarte oppositie of andere partijen die tegen de apartheid ageerden. Pas in het midden van de jaren tachtig kregen de kleurlingen een eigen stem om hun onvrede over het apartheidsbeleid te uiten: dominee Alan Boesak.

Van oudsher woonden er weinig zwarten in het gebied dat nu de West-Kaap beslaat. De grenzen van hun leefgebied lagen verder naar het oosten en noorden, en werden met de komst van de blanken streng bewaakt. Vanaf het eind van de jaren tachtig en het begin van de jaren negentig is hun aantal snel gestegen. In forse aantallen komen inwoners uit Transkei en Ciskei hun geluk beproeven in Kaapstad en omstreken.

West-Kaap
Klik op een van de volgende deelkaarten voor een vergroting: linksboven, rechtsboven, linksonder en rechtsonder.

Grote Karoo

De Karoo is een uitgestrekte halfwoestijn op een plateau dat delen van de Oost-Kaap, de West-Kaap en de Noord-Kaap beslaat. De West-Kaapse Karoo bestaat uit twee delen: de noordelijke, droge Grote Karoo wordt onder andere door de Swartberge gescheiden van de zuidelijke en nattere Kleine Karoo.

De N1 tussen Johannesburg en Kaapstad loopt door de Grote Karoo. Het is een betrekkelijk saaie weg door een regio met schapenen struisvogelteelt.

Dorre weidegronden strekken zich uit aan weerszijden van de weg en de glooiende vlakte wordt af en toe onderbroken door een windmolen, een boerderij of een klein plaatsje.

Beaufort West en Karoo National Park

Beaufort West, gesticht in 1820, is een knooppunt waar verkeer uit de Kleine Karoo aansluiting vindt op de N1. Voor de meeste reizigers fungeert de stad als rustplaats; met uitzondering van de gotische Nederlands Hervormde kerk is er weinig te zien.

Ten noordoosten van de stad ligt het ca. 330 km² grote Karoo National Park, dat in 1979 werd gesticht om de unieke flora en fauna van de Grote Karoo te beschermen. Naast verschillende soorten Karoovegetatie kun je antilopen, zwarte neushoorns en roofvogels tegenkomen in dit park. Er zijn ook verschillende wandelpaden.

KAROO NATIONAL PARK. Accommodatie reserveren bij SANParks.

Vanuit Beaufort West loopt de N1 in zuidwestelijke richting langs de Nuweveldberg naar Laingsburg. Bezoekers aan Matjiesfontein wanen zich aan het einde van de 19de eeuw. Het stadje fungeerde als watervulstation voor stoomlocomotieven en werd, naar de wens van initiatiefnemer Jimmy Logan, in victoriaanse stijl gebouwd. Tal van huizen zijn versierd met torentjes en gietijzeren balkons.

Zo’n 100 km ten westen van Matjiesfontein kom je in het wijngebied met plaatsen als Wellington en Paarl. Vanaf de weg over de Du Toit’s Kloof Pass heb je een prachtig uitzicht over de vallei van de Paarlrivier.

Tuinroute

De bekendste route in Zuid-Afrika, de Tuinroute of Garden Route, loopt langs de kust van de Indische Oceaan. Grofweg is het beginpunt in Mossel Bay in de West-Kaap en het eindpunt bij Jeffrey’s Bay in de Oost-Kaap. Het Kaapse plooiingsgebergte scheidt de kustvlakte van het binnenland (de Kleine Karoo) en vormt een mooie achtergrond voor de natuur aan de kuststrook.

De Tuinroute wordt ook wel Garden of Eden genoemd. Inheemse bossen worden afgewisseld met baaien met lange zandstranden, kliffen en langunes. Het bijzondere is dat deze ‘Tuin van Afrika’, met uitzondering van bosplantages langs de 200 km route, niet is aangeplant. De beste tijd om de Tuinroute te bezoeken, is tussen juli en oktober, wanneer de meeste bloemen bloeien. Buiten dit seizoen verliest het gebied een deel van zijn charme.

De plaatsjes doen vaak mediterraan aan. De Tuinroute is makkelijk te bereiken via de N2 die de gehele route volgt. De Tuinroute is over het algemeen geen rustige route. Door de aangename temperatuur en het warme water van de Indische Oceaan komen er veel badgasten naar de kustplaatsjes. Vooral in de Zuid-Afrikaanse vakantieperiodes, rond Kerstmis en Pasen, is het een drukte van belang en wordt het kustgebied overspoeld met Zuid-Afrikaanse toeristen.

Plettenberg Bay

De luxe vakantieplaats Plettenberg Bay, in de volksmond ‘Plet’, groeide van een klein onbetekenend vissersplaatsje uit tot de populairste badplaats langs de Tuinroute. Niet alleen bij buitenlandse toeristen is het populair maar ook bij Zuid-Afrikanen. Vooral rond kerst puilt dit stadje uit zijn voegen en komen er veel Zuid-Afrikanen uit Gauteng hun vakantie vieren. De badplaats heeft dan ook prachtige stranden, de lagune van de Keurboomsrivier, goede (vis)restaurants, historische gebouwen en natuurgebieden in de omgeving, waar je kunt kanoën, paardrijden, wandelen, duiken en mountainbiken. Het is een hele beleving om vanuit je kano zeehonden, dolfijnen en soms walvissen te zien (kans op walvissen: juni–okt.).

Dit kan ook terwijl je wandelt op het schiereiland Robberg Marine and Nature Reserve, een klein schiereiland bij Plettenberg dat een natuurpark is. In een paar uur kun je het hele eiland rond. De paden lopen langs hoge kliffen en een lang en rustig zandstrand. Bij het laatste stukje van de wandeling is het wat klauteren over rotsen. Schoeisel met goed profiel is een aanrader. Het park ligt 8 km ten zuidwesten van het centrum van Plettenberg en is absoluut een hoogtepunt van de West-Kaap.

Iets ten oosten van Plettenberg liggen Monkeyland en Birds of Eden, waar je naast apen onder meer roofvogels kunt zien. De attracties zijn mooi opgezet – de apen zitten in een heel groot overdekt bos waar je doorheen loopt – en bovendien leuk voor kinderen. Nog iets verder loopt de N2 over de Bloukrans Brug waar je vanaf kunt bungeejumpen; je val is 216 m.

ROBBERG MARINE EN NATURE RESERVE, www.capenature.org.za, klik op ‘Reserves’.

MONKEYLAND & BIRDS OF EDEN, tel. +27-44-5348906, www.monkey-land.co.za en www.birdsofeden.co.za. Geopend: dag. 8–17 uur.

Knysna

Knysna (spreek uit als ‘naisna’) ligt bijna 40 km ten westen van Plettenberg Bay. De weg tussen beide plaatsen gaat langs het Knysna Forest, waar inheemse bomen als stinkhout en geelhout groeien, en dat een van de redenen is om hier te stoppen. Hier zou nog een aantal olifanten rondlopen, maar ze worden bijna nooit gezien.

De populaire vakantieplaats Knysna ligt aan een lagune die tussen twee zandstenen kliffen, The Heads, met de zee in verbinding staat. De lagune bood bescherming tegen de zee waardoor het plaatsje zich kon ontwikkelen als havenplaats voor houthandel.

Ook voor toeristen nemen de lagune en de kliffen een centrale plaats in. Op de oostelijke klif is een uitkijkpunt met een weids uitzicht. Op de westelijke punt ligt het Featherbed Nature Reserve, dat alleen toegankelijk is per boot. Daarnaast kun je er duiken en bij de Knysna Oyster Company op Thesen’s Island kun je oesters proeven, een specialiteit waar deze plaats om bekendstaat. In de eerste helft van juli vindt het jaarlijkse Oesterfestival plaats waar je de zeevrucht met kaas uit de oven kunt eten, vers met wat tabasco of in je omelet.

In de omgeving kun je ook heerlijk wandelen in het Goudveld State Forest ten noordwesten van Knysna en in het Diepwalle Forest, ten noordoosten van Knysna dat bekendstaat om de hoge geelhoutbomen.

Vanuit Knysna kun je ook de Outeniqua choo-tjoe nemen, een oude stoomtrein, die nostalgische ritjes maakt naar George. De dichtbij gelegen plaatsen Brenton-on-Sea en Buffalo Bay hebben prachtige stranden langs de Indische Oceaan; in Millwood staan de overblijfselen van een goudzoekersdorpje uit het einde van de 19de eeuw en over de Oude Passenweg loopt een schitterende route naar George.

Wilderness

Als je in plaats van de Oude Passenweg gewoon de N2 richting George volgt, kom je door het merengebied van Wilderness, dat is beschermd in het Wilderness National Park, een natuurgebied van ongeveer 100 km². Het gebied leent zich uitstekend voor boottochtjes, wandelingen en vogelobservaties. In de rietkragen langs het water en in het moeras leven talloze (water)vogels, zoals de Afrikaanse lepelaar, de flamingo, de Knysna-loeri en verschillende soorten ijsvogels.

Het plaatsje Wilderness ligt aan de westkant van het natuurgebied. Met de ontwikkeling van hotels, vakantiehuisjes en de komst van motorboten is de oorspronkelijke betekenis van de plaatsnaam helaas verloren gegaan.

WILDERNESS NATIONAL PARK, reserveren bij SANParks.

George

Ten noorden van de N2, bereikbaar via de N12, ligt George. De in 1811 gestichte stad werd genoemd naar George III van Groot-Brittannië. Het is een redelijk grote en snelgroeiende stad die populair is bij pensionados en liefhebbers van golf. De oude drostdy (1813) en gebouwen in Kaaps-Hollandse of neoklassieke stijl herinneren aan vervlogen dagen. Net als de slavenboom tegenover de oude bibliotheek, waaraan handelaren slaven ketenden voordat ze werden verhandeld. De stad heeft verder niet zo heel veel te bieden. De route vanuit George, naar Oudtshoorn en de Kleine Karoo, over de Outeniqua Pass is wel de moeite waard.

Mossel Bay

In 1488 kwam de Portugees Bartholomeu Diaz hier als eerste Europeaan aan wal om vers drinkwater in te slaan. Hij werd gevolgd door andere Portugese zeevaarders en het duurde niet lang voordat Mossel Bay een vaste pleisterplaats werd voor de schepen die van en naar Zuidoost-Azië voeren. In het Bartholomeu Diaz Museumcomplex staat een replica van het karveel waarmee Diaz zijn tocht in 1488 ondernam. Op het museumterrein staat ook de Ou postkantoorboom, een White Milkwoodtree, waaraan ooit een schoen dienstdeed als postbus voor de langsvarende schepen en het thuisfront. Tot op de dag van vandaag kun je er post versturen.

BARTHOLOMEU DIAZ MUSEUMCOMPLEX, 1 Market Street. Geopend: ma.–vr. 9–16.45, za.–zo. 9–15.35 uur.

De plaats, die zijn naam dankt aan de overvloed aan mosselen die in de baai groeien, ontwikkelde zich vanaf de 18de eeuw tot haven- en vissersplaatsje. Het rustige vissersdorpje werd in de tweede helft van de 20ste eeuw een populair vakantieoord. Met de bouw van installaties om de aardgas- en olievoorraden voor de kust te exploiteren – een poging om de effecten van de internationale olieboycot tijdens de apartheidsjaren te verminderen – heeft Mossel Bay een deel van zijn charme verloren. De horizonvervuiling en het toenemende industriele karakter van Mossel Bay weerhouden zonaanbidders en surfers er niet van de zandstranden te bezoeken. In Mossel Bay kun je onder meer duiken en een boottocht maken naar het voor de kust gelegen Seal Island, waar naast Kaapse robben ook pinguïns, jan-van-gents en aalscholvers leven.

Kleine Karoo

De Kleine Karoo wordt begrensd door de Swartberge in het noorden en de Langeberge en de Outeniquabergen in het zuiden. Het gebied, met een gemiddelde hoogte van 300 m, is een halfwoestijn. De talrijke riviertjes uit de bergen zijn een goede bron voor irrigatie waardoor er toch akkerbouw kan worden bedreven. De boeren verbouwen onder meer granen, tabak, fruit en druiven om wijn mee te maken. Het bekendst in de Kleine Karoo is de struisvogelteelt. Deze vogels gedijen uitstekend in deze warme en droge omgeving.

Oudtshoorn

Oudtshoorn, de hoofdstad van de Kleine Karoo, is het centrum van de struisvogelteelt, en dankt daaraan de bijnaam ‘verenhoofdstad van de wereld’. In de verschillende restaurants kun je een stuk biefstuk van de struisvogel bestellen. Dit stadje aan de Grobbelaarsrivier, dat halverwege de 19de eeuw werd gesticht, ontwikkelde zich vooral dankzij de struisvogelhandel.

Rond de eeuwwisseling leverden de struisvogelboerderijen staartveren aan alle bekende modehuizen in de wereld. De handel was erg lucratief en de verenbaronnen, zoals de struisvogelfokkers werden genoemd, lieten enorme zandstenen villa’s bouwen. Enkele van deze ‘verenpaleizen’ en drie struisvogelboerderijen hebben hun deuren geopend voor het publiek. De geschiedenis van de struisvogelteelt in Zuid-Afrika is te zien in het C.P. Nel Museum tegenover het toeristenbureau.

Op de Cango Wildlife Ranch (aan de R328 ten noorden van Oudtshoorn) kun je krokodillen, slangen, cheeta’s, leeuwen en luipaarden zien. Durfallen kunnen zelfs knuffelen met een cheeta.

De Cango Caves (eveneens aan de R328) zijn een onderdeel van een enorm ondergronds netwerk van grotten in de Swartberge. Slechts een klein deel van die grotten, die vroeger door de Bosjesmannen als schuilplaats werden gebruikt, is voor het publiek toegankelijk. Het is de moeite waard, maar je kunt helaas alleen met een grote groep met gids de grotten in.

CANGO WILDLIFE RANCH, tel. +27-44-2725593, www.cango.co.za. Geopend: dag. 9–16.30 uur.

CANGO CAVES, tel. +27-44-2727410, www.cangocaves.co.za. Geopend: dag. 9–16 uur, rondleidingen op het hele uur.

Swartberge

De Swartberge scheiden de Kleine en de Grote Karoo. Het zandsteengebergte is op sommige plaatsen 2300 m hoog en erg indrukwekkend. Twee bekende verbindingswegen tussen de Kleine en de Grote Karoo zijn de R29 door de Meringspoort en de R328 over de spectaculaire Swartberg Pass. Over een onverharde weg leidt een opeenvolging van haarspeldbochten naar Prince Albert, een oase in de Grote Karoo, waar 19de-eeuwse architectuur bewaard is gebleven. Dit is een mooi plaatsje om te overnachten.

Het is ook de plek waarvandaan je naar Die Hel kunt gaan, een vallei in de Swartberge, die ook wel bekendstaat als Gamaskloof. Die Hel ligt zeer geïsoleerd en is in delen van het jaar alleen met een auto met vierwielaandrijving bereikbaar. In gerestaureerde huizen van boeren die jaren geleden in dit afgelegen gebied verbleven kun je overnachten op dit desolate en bijzondere plekje.

DIE HEL. Accommodatie en informatie, tel. +27-23-5411107, info@ diehell.com, www.diehell.com.

Wijnroute Kleine Karoo

Oudtshoorn ligt langs de wijnroute van de Kleine Karoo, die loopt van het victoriaanse dorpje De Rust in de Swartberge tot Montagu in het westen. De route gaat door de vallei van de Gamkarivier en doet onder andere Calitzdorp, Ladismith en Barrydale aan. De twee kelders van Calitzdorp, Die Krans en Boplaas, staan bekend om hun goede port.

Overberg

Overberg is het gebied dat voor inwoners van de Kaap aan de andere kant van de Hottentots-Hollandsbergen ligt. De Saint Lowry’s Pass vormt nu een makkelijke doorgang over het gebergte, maar voor de Europeanen was het gebergte een moeilijke barrière die ze pas in de 18de eeuw konden bedwingen. Overberg is een belangrijk graan-en schapenteeltgebied. Het wintergraan kleurt de akkers in het seizoen groen, terwijl de velden in de zomer een roodbruine gloed krijgen. Tussen de akkers en weidegronden groeit de inheemse fijnbosvegetatie.

Swellendam

Swellendam werd in de jaren veertig van de 18de eeuw aan de voet van de Langeberge gesticht en kreeg de naam van gouverneur Hendrik Swellengrebel en zijn vrouw Ten Damme. Tot 1795 viel Swellendam onder het bestuur van de VOC. Daarna was het een korte tijd een onafhankelijke republiek, waarna de Britten de zeggenschap over de stad overnamen. Door de daaropvolgende ontwikkeling van de Overbergregio groeide Swellendam uit tot hoofdstad van het gebied.

De brede, soms wat desolate straten en de historische gebouwen roepen de sfeer van weleer op. Aan Swellengrebel Street staat de oude drostdy (1747), die nu dienstdoet als cultuurhistorisch museum. Het Oefeningshuis (1838) aan Voortrekker Street was vroeger een kerk voor bevrijde slaven en kleurlingen. Tegenwoordig vind je er het toeristenbureau. In de Langeberg kun je wandelen en fietsen en in het nabijgelegen Bontebok National Park aan de Breederivier leven zeldzame bontebokken en verschillende andere antilopensoorten.

DROSTDY MUSEUM, www.drostdymuseum.com. Geopend: ma.–vr. 9–16.15, za.–zo. 10–15.45 uur.

BONTEBOK NATIONAL PARK. Accommodatie via SANParks.

Greyton

Greyton is een pittoresk plaatsje even ten noorden van Caledon (bereikbaar via R406) met victoriaanse gebouwen, leuke restaurantjes en winkeltjes, gelegen in de bergen. Er zijn veel kunstenaars en mensen uit Kaapstad neergestreken die de drukte van de stad willen ontvluchten. In het oude postkantoor is een heerlijk lunchrestaurant. Hier begint ook de mooie hike Boesmanskloof Traverse, waar je een deel van kunt doen in één dag, of de hele route kunt doen in twee dagen met een overnachting erbij. Dit laatste moet je vooraf regelen via het toeristenbureau in Greyton.

BOESMANSKLOOF TRAVERSE, 29 Main Street. Boeken en informatie via toeristenbureau Greyton, tel. +27-28-254 9414, greyton-info@ mweb.co.za.

Grabouw

Grabouw is een schilderachtig dorpje iets ten noorden van de N2. Uit dit centrum van het appelgebied in de Elginvallei komt zo’n 60 procent van Zuid-Afrika’s exportappelen. Denk bijvoorbeeld aan de sappige Granny Smith. Grabouw is een onderdeel van de Four Passes Fruit Route en heeft een museum dat volledig aan de teelt van appels en peren is gewijd. Bovendien kun je excursies maken naar boomgaarden, fruitstalletjes en coöperatieven in de buurt.

Kustgebied Indische Oceaan

Waenhuiskrans

De badplaats Waenhuiskrans is genoemd naar de enorme spelonk in de rotsen die met laag water toegankelijk is en waar spreekwoordelijk nogal wat ossenwagens in zouden passen. De bijnaam van het plaatsje, Arniston, is afkomstig van een schip dat hier aan het begin van de 19de eeuw voor de kust ten onder ging. Waenhuiskrans is een rustiek vissers- en vakantiedorpje met witgepleisterde vissershuisjes met rieten daken.

Struisbaai en Cape Agulhas

Ten zuiden van Waenhuiskrans ligt het pittoreske Struisbaai. Ook hier vind je de typische witte vissershuisjes, een klein haventje en een heerlijk strand.

Zo’n 6 km naar het zuidwesten, op 34°, 50’ S 20°00 E, bevindt zich Cape Agulhas, de zuidelijkste punt van Afrika. Eigenlijk stelt het niets voor. Een paar vissers en een vuurtoren, die in 1849 werd gebouwd om schepen te begeleiden langs deze verraderlijke kust waar de twee oceanen bij elkaar komen. Maar dat maakt het misschien juist bijzonder: alleen met de elementen zon, water en wind op het zuidelijkste puntje van het immense Afrikaanse continent staan.

De Hoop Nature Reserve

Een prachtig natuurpark en een van dé hoogtepunten langs de kust van de Indische Oceaan is De Hoop Nature Reserve. Het is ook een prachtige plek om te overnachten en in een van de witte huisjes nabij de rivier tot rust te komen, te zwemmen in de azuurblauwe zee en op zoek te gaan naar schildpadden, de Kaapse bergzebra en bontebokken. De Hoop is bereikbaar via verschillende goed begaanbare onverharde wegen en wordt gerund door de provinciale organisatie Cape-Nature, die onder meer ook Robberg Nature Reserve bij Plettenberg Bay beschermt. Kijk op hun website voor een overzicht van andere parken in de West-Kaap.

CAPE NATURE, tel. +27-21-659 3500, bookings@capenature.co.za, www.capenature.org.za.

Kustgebied Atlantische Oceaan

Hermanus

De populaire badplaats Hermanus ligt langs de R43 aan de Walkerbaai. Luxe vakantiehuisjes en uitstekende voorzieningen worden afgewisseld met traditionele vissersonderkomens die aan het recente verleden van Hermanus herinneren. De haven is gerestaureerd en tot openluchtmuseum uitgeroepen. Hermanus heeft veel bekendheid als plek om walvissen te zien. Uitkijkpunten als Gearing’s Point, Kwaaiwater en Sievers Point zijn populaire plaatsen om de grote zeezoogdieren in de Walker Bay te aanschouwen (juni–nov.). Het is wel vaak een drukke plaats. Als je rustig van de walvissen wilt genieten, rij dan, vanuit Kaapstad gezien, een klein uurtje voorbij Hermanus en ga in het kleine Die Kelders op de rotsen zitten. Hermanus heeft ook een klein maar mooi natuurpark om in te wandelen. Je vindt hier geen dieren, wel veel bloemen.

Gansbaai

In de Walker Bay ligt het plaatsje Gansbaai, bekend om de witte haaienpopulatie voor de kust. De enige reden om naar deze plek te gaan is om deze roofdieren in actie te zien vanaf een boot of voor de durfallen, vanuit een kooi onder water. De witte haaien komen af op de zeehonden die op Dyer Island leven, vlak voor de kust. De strook zee tussen de wal en het eiland staat bekend als Shark Alley. Op deze plek zijn ook al veel natuurdocumentaires over de witte haai gemaakt.

Gordon’s Bay

Ten noorden van Hermanus voorbij de Botriviervlei leidt de R44 naar Gordon’s Bay: een spectaculaire route langs de rotskust, door het badplaatsje Betty’s Bay, waar een pinguïnreservaat is. Gordon’s Bay is een klein vissersplaatsje aan de voet van de Hottentots-Hollandsbergen. Hier komen, net als in het verderop gelegen Strand, vakantiegangers en inwoners van Kaapstad genieten van de zon en de stranden langs False Bay.

Wijngebied

Het wijngebied is een van de toonaangevende toeristische attracties van het land. Langs verschillende wijnroutes kun je een bezoek brengen aan de voorname landgoederen waarvan veel in Kaaps-Hollandse stijl. In de koelte van een kelder of onder het bladerdak van een oude eik kun je de verschillende wijnen proeven. Veel wijnhuizen hebben ook goede restaurants die naast hun wijnen culinaire hoogstandjes presenteren.

Traditioneel wordt het gebied in de driehoek Paarl, Stellenbosch en Franschhoek als het wijngebied beschouwd. In deze gids wordt het wijngebied iets breder genomen en komen ook Wellington en de plaatsen in het dal van de Breederivier aan bod. De meeste plaatsen hebben een eigen wijnroute. De aangesloten wijnhuizen staan met borden aangegeven en de lokale toeristenbureaus hebben brochures met informatie over de betreffende route.

De schilderachtige omgeving leent zich ook voor een actieve tijdsbesteding langs een van de wandel-, fiets- en klimroutes die zijn uitgezet in verschillende natuurreservaten.

Stellenbosch

De Nederlandse gouverneur Simon van der Stel stichtte in 1685 een nederzetting aan de Eerste rivier. Deze nederzetting, rond een kerk en een drostdy, was de tweede van de Europeanen in Zuid-Afrika en kreeg de naam van de Kaapse gouverneur (‘Van der Stel zijn bos’).

Stellenbosch is een van de meest idyllische stadjes in Zuid-Afrika. Het heeft een groot aantal historische gebouwen en de brede opzet van het centrum geeft het een speciaal karakter. Ondanks de populariteit is het er relatief rustig en hangt er een ontspannen sfeer. Stellenbosch dankt zijn bekendheid aan de vermaarde wijnen, de fruitteelt en de vestiging van een universiteit, waar verschillende blanke politici hun opleiding hebben gedaan.

De wijnroute van Stellenbosch kent tal van kelders en coöperaties met sprekende namen als Blaauwklippen, Simonsig en Rust-en-Vrede. Interessant in Stellenbosch zijn de Braak, het vroegere exercitieterrein waar de Sint Mary’s on the Braak Church staat, het Burgerhuis, een H-vormig Kaaps-Hollands meesterwerk uit het einde van de 18de eeuw, en de victoriaanse Oom Samie se Winkel, een typische rommelachtige oude dorpswinkel waar je van alles kunt kopen.

Franschhoek

Franschhoek ligt aan de voet van de Franschhoek Pass en dankt zijn naam aan de Franse hugenoten die na de herroeping van het edict van Nantes (1685) Europa ontvluchtten. Zij vestigden zich in dit gebied en bliezen de wijnbouw die Van der Stel had geïntroduceerd, nieuw leven in. Het Hugenot Museum vertelt de geschiedenis van de talrijke families Malan, De Villiers en Marais in Zuid-Afrika, afstammelingen van die eerste Franse immigranten. Tegen het prachtige decor van de Franschhoek Mountains staat het Hugenot Monument van bouwmeester Coert Steynberg.

Een bekend en mooi landgoed is Boschendal, aan de schilderachtige R310 tussen Stellenbosch en Franschhoek, niet ver van de Helshoogte Pass. Het woonhuis daar dateert uit het begin van de 19de eeuw en is een van de mooiste voorbeelden van de Kaaps-Hollandse bouwstijl. Naast goede wijnen heeft Boschendal ook een goede naam op het gebied van gastronomie.

Een iets rustigere plek is Mont Rochelle op Daniel Hugo Road in Franschhoek zelf. Het is ook een van de mooist gelegen wijnhuizen. Een mooie kamer om wijn te proeven vind je bij La Motte Estate. Verder zijn Dieu Donné en Charmonix aanraders voor hun wijnen en culinaire kwaliteiten. De eerste heeft een mooie rosé op de kaart, een wijn die je bij weinig wijnhuizen in Zuid-Afrika tegenkomt, en brouwt zelf bier. Kaasliefhebbers kunnen hun glas merlot drinken met een plankje kaas bij de Cotage Fromage op het landgoed Vrede en Lust op de R45 tussen Franschhoek en Paarl. Een heerlijke stop voor de lunch.

HUGENOT MUSEUM, tel. +27-21-8762532. Geopend: ma.–za. 9–17, zo. 14–17 uur.

Paarl

Paarl is de derde nederzetting die de Europeanen in Zuid-Afrika stichtten. De kleine vestiging aan de Bergrivier groeide uit tot een commercieel centrum voor het omliggende gebied waar wijn en fruit worden geproduceerd.

De naam van de stad refereert aan de drie granieten rotsen in het Paarl Mountain Nature Reserve die na een regenbui glinsteren als parels en mooi zijn om op te lopen om een goed uitzicht te hebben over de vallei.

Langs Main Street staan historische gebouwen, zoals de Oude Pastorie en de Strooidakkerk. In de buurt, in de Pastorie Street, is ook het Afrikaans Taal Museum, waar je meer kunt leren over het ontstaan van de taal. Een andere bezienswaardigheid is het Afrikaans Taal Monument van Jan van Wijk. Dit monument werd in 1975 opgericht ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van het Genootskap van Regte Afrikaners, dat zich inzette voor de erkenning van het Afrikaans als officiële taal.

Het monument symboliseert de bijdrage van de verschillende talen aan de ontwikkeling van het Afrikaans.

Paarl is bovendien de zetel van het hoofdkantoor van KWV, de Kooperatiewe Wijnbouwers Vereniging, een overheidsorgaan dat de wijnproductie regelt. KWV vertegenwoordigt 5000 producenten en heeft bijna driekwart van de Zuid-Afrikaanse wijnexport in handen. Naast de kelders van KWV zijn onder meer ook de kelders van het wereldberoemde Nederburg aangesloten bij de wijnroute van Paarl.

Wellington

Wellington, het centrum van de gedroogde vruchtenindustrie, ligt aan de voet van de Drakensteinbergen. Het stadje dateert uit 1840 en heeft een eigen kleine wijnroute. De Nederduits Gereformeerde kerk aan Kerk Street dateert uit de beginjaren van het stadje.

Ten noorden van Wellington, op de weg naar Tulbagh, ligt de Bainskloof Pass, een spectaculaire pas tussen de Limietberg en de Slanghoek Mountains. Hier zijn prachtige wandelingen uitgezet.

Het dal van de Breederivier

Het dal van de Breederivier is de grootste vallei in de West-Kaap waar fruit en wijn worden geproduceerd. De glooiende vlakte met wijngaarden, tarwevelden en boomgaarden wordt omringd door majestueuze bergen, waarvan de toppen in de winter besneeuwd kunnen zijn. Het dal loopt in zuidoostelijke richting van Tulbagh in het noorden naar Robertson in het zuiden. Het zuidelijke gedeelte van de vallei grenst aan de Kleine Karoo en is veel droger dan de noordelijke regio.

Robertson

Robertson, gesticht in 1853, is een stadje waar in het seizoen jacaranda’s en rozen de straten kleuren. Het plaatsje is vooral bekend om de formidabele renpaarden die hier gefokt worden, en om de dessertwijnen die je kunt proeven in de wijnkelders. Robertson Winery, dicht bij de R60, is het bekendste merk.

Worcester

Door de gunstige ligging aan de N1 en R60 is Worcester het economisch centrum van het dal van de Breederivier geworden. In de stad zijn nog wat oude gevels te bezichtigen en in het voormalige woonhuis van landschapschilder Hugo Naudé (1868–1941) worden zijn werk en dat van anderen tentoongesteld.

Op het gebied van wijn is Worcester vooral bekend door de brandykelder van de KWV. Op de Worcester Wijnroute zijn vooral coöperaties aangesloten. Bij de Kleinplasie wijnkelder op weg naar Robertson hoort ook een museum, het Kleinplasie Open Air Living Museum, waar je kennis kunt maken met het leven van de Zuid-Afrikanen in de 18de eeuw. Museummedewerkers laten onder meer zien hoe er vroeger tabak werd gerold, zeep werd gemaakt en druiven geperst.

KLEINPLASIE OPEN AIR LIVING MUSEUM, www.kleinplasie.co.za. Geopend: ma.–za. 9–16.30 uur.

Ceres

Ceres heeft een prachtige ligging in een dal dat omringd wordt door de Skurwebergen. De Gydo en de Mitchell’s Pass geven toegang tot het gebied. De plaats is vernoemd naar de godin van de plantengroei. In de regio worden onder meer peren, abrikozen, perziken en kersen geteeld. Bij toeristen zal de naam Ceres vooral bekend zijn van de pakken vruchtensap die overal in de Zuid-Afrikaanse supermarkten te koop zijn. Ceres is het middelpunt van de fruitroute die ook langs Tulbagh en Wolsely gaat.

Tulbagh

Tulbagh is een voormalige halteplaats op de postroute naar Kaapstad, die in 1969 werd getroffen door een aardbeving. Dankzij de betrokkenheid van de overheid bij het behoud van het blanke cultuurgoed zijn diverse gebouwen uit de tijd van de eerste Europeanen gerestaureerd. Church Street staat bekend als een van de mooiste straten met Kaaps-Hollandse architectuur in Zuid-Afrika.

Even buiten de stad ligt de oude drostdy die door Louis Thibault is ontworpen. In de drostdy, die de aardbeving overleefde, is nu een cultuurhistorisch museum. De zeven wijnkelders van de Tulbagh Wijnroute dateren uit het begin van de 20ste eeuw, de Tulbagh Coop behoort tot de oudste wijncoöperaties van Zuid-Afrika.

Kaapstad

Kaapstad is onmiskenbaar een van de mooist gelegen steden van het continent en waarschijnlijk ter wereld. De ligging aan een baai met daarachter de Tafelberg en de uitlopers Lion’s Head en Devil’s Peak is uniek. In het centrum komen verleden en heden samen waar Kaaps-Hollandse, edwardiaanse en victoriaanse gebouwen overleven tussen moderne architectuur. Het is een kosmopolitische stad met veel restaurants en cafés. Toch werkt de stad ontspannend; de Capetonians staan bekend om hun relaxte houding.

De verschillen tussen arm en rijk zijn ook hier enorm. Land je op het vliegveld van Kaapstad, dan kom je eerst langs de uitgestrekte sloppenwijken waar de Zuid-Afrikanen in golfplaten hutjes wonen. Dit staat in schril contrast met de luxe villa’s en appartementen die je bij de stranden Clifton en Camps Bay vindt.

Door de relaxte sfeer in de stad zullen weinig mensen zich bedreigd voelen. Toch is ook in Kaapstad de criminaliteit de laatste jaren enorm gestegen. Wees dus altijd op je hoede.

Kaapstad is de parlementaire hoofdstad van het land en ook een belangrijk economisch centrum. Veel bedrijven hebben een (hoofd) kantoor in de stad. Ook vind je er culturele instellingen, universiteiten (University of Cape Town en University of Western Cape), een operagebouw en verschillende theaters.

Van halteplaats tot metropool

Schepen gebruikten de Tafelbaai al meer dan een eeuw als ankerplaats waar vers drinkwater gehaald kon worden, toen in 1652 een groepje Hollanders zich onder leiding van Jan van Riebeeck aan de voet van de Tafelberg vestigde. Uit naam van de VOC stichtte Van Riebeeck een station dat voor proviand moest zorgen met een fort en groentetuinen.

Door de toename van de scheepvaart en de vraag naar verse producten groeide het steunpunt. Het tijdelijke karakter verdween en de eerste ‘kolonisatie’ was een feit. De nederzetting die later Kaapstad zou worden, stond in die tijd bekend als ‘herberg van de zeeën’.

Aan het einde van de 18de eeuw trok de VOC zich terug, zodat de Kaap korte tijd onafhankelijk was, totdat de Britten in 1806 het bestuur overnamen. Tijdens de Britse heerschappij was Kaapstad de hoofdstad van de Kaapkolonie.

Door de vondst van diamant bij Kimberley en goud bij Witwatersrand verschoof het economisch zwaartepunt van het land naar het noorden en verloor Kaapstad gedeeltelijk zijn dominante positie. De ontwikkeling van de mijnbouw leverde wel een belangrijke bijdrage aan de bloei van de haven.

Met het uitroepen van de Unie van Zuid-Afrika in 1910 werd Kaapstad de parlementaire hoofdstad van Zuid-Afrika. Dit betekent dat de regering tijdens de zittingsperiode van het parlement (een halfjaar) van Pretoria naar Kaapstad verhuist.

In de 20ste eeuw is de stad uitgegroeid tot een metropool met meer dan 2 miljoen inwoners. De bebouwing van de stad beperkt zich niet meer tot de vlakte ten noordwesten van de Tafelberg, maar is uitgebreid naar de westkust van het Kaapse schiereiland, het oosten en noorden van de Tafelbaai, in zuidoostelijke richting naar False Bay en naar de Kaapse vlakte ten oosten van de Tafelberg.

Vanaf de eerste vestiging van de Europeanen is er een zekere scheiding geweest tussen verschillende bevolkingsgroepen. Deze scheiding was eerst informeel en het ontstaan van een kleurlingenpopulatie geeft aan dat het leven van blank en niet-blank redelijk geïntegreerd was. Maar met het apartheidssysteem werd ook in Kaapstad een formele scheiding tussen blank en niet-blank doorgevoerd. Talloze zwarte Capetonians werden gedeporteerd naar Ciskei en Transkei. De kleurlingen verloren hun stemrecht, maar konden niet weggestopt worden in thuislanden, omdat de Kaap in feite hun thuisland was. Zij mochten dus in de stad blijven wonen.

Sinds de opheffing van de apartheid neemt het aantal zwarte inwoners van Kaapstad weer snel toe. De stad heeft een enorme aantrekkingskracht op mensen uit de Ciskei en Transkei, die de armoede in de voormalige thuislanden willen ontvluchten.

Wegwijs in Kaapstad

Het centrum en de centrale wijken liggen aan de zuidwestkant van de Tafelbaai en worden in het zuiden en westen afgeschermd door de Tafelberg en Signal Hill. Het relatief kleine, overzichtelijke centrum, dat ook wel de City Bowl wordt genoemd, is gebouwd rond de voormalige compagniestuinen van Jan van Riebeeck. Ten westen van Signal Hill liggen de buitenwijken waaronder Sea Point en Bantry Bay.

Ten oosten en zuiden van het centrum liggen buitenwijken zoals Goodwood, Rosebank en Constantia. Nog verder naar het oosten ligt de Kaapse Vlakte, waar de meeste zwarte townships zijn. De N2 gaat dwars door dit gebied vol krotten.

TOERISTENBUREAUS, hoek Burg/Castle Street in het centrum van de stad, tel. +27-21-4264260; en in de Clocktower in het V&A Waterfront, tel. +27-21-4054500.

Stadswandeling

Begin je wandeling bij het Centraal Station. Strand Street, tussen Centraal Station en Golden Acre Shopping Mall, leidt in zuidoostelijke richting langs de drukte van het busstation naar het oudste nog bewaard gebleven gebouw in Kaapstad, het Castle of Good Hope. De stervormige versterking met slotgracht werd gebouwd tussen 1666 en 1679 en is gedeeltelijk open voor publiek. De vroegere paradeplaats van het fort, de Grande Parade, doet nu dienst als parkeerplaats.

Aan Darling Street staat de voormalige Town Hall, uit het begin van de 20ste eeuw. Het stadhuis is opgetrokken in een mengeling van renaissance- en Brits-koloniale bouwstijl. Vanaf het balkon van dit gebouw hield Nelson Mandela zijn eerste toespraak na zijn vrijlating.

Terug op Adderley Street loop je in de richting van de Tafelberg. Vlak voor het einde van de straat is links de Groote Kerk, de moederkerk van de Nederduits Gereformeerde gemeente. De klokkentoren dateert uit 1703, terwijl de kerk in de jaren veertig van de 19de eeuw werd gebouwd. Van het interieur is vooral de handgesneden houten kansel van Anton Anreith bijzonder.

Het gebouw naast de Groote Kerk heeft vroeger dienstgedaan als slavenverblijf van de VOC en als zetel van het opperste gerechtshof.

Kaapstad
Klik op een van de volgende deelkaarten voor een vergroting: linksboven, rechtsboven, linksonder en rechtsonder.

Tegenwoordig zit hier de Slave Lodge waar je meer kunt leren over het slavernijverleden.

SLAVE LODGE, hoek Adderley/Wale Streets. Geopend: ma.–za. 10–17 uur.

Government Street loopt langs de anglicaanse Saint George’s Cathedral en de South African Library naar de ingang van de Botanical Garden. Die tuin is een deel van de vroegere Compagniestuinen die Jan van Riebeeck opzette om groente en fruit te verbouwen. Bij de ingang aan de kant van Adderley Street loop je langs de achterkant van het parlementsgebouw. De ingang van dit indrukwekkende victoriaanse pand ligt aan Parliament Street, die evenwijdig aan het park loopt. Van januari tot juni is de publieke tribune geopend en er worden dagelijks rondleidingen gegeven door het gebouw.

PARLEMENTSGEBOUW. Rondleidingen: 9–12 uur, van tevoren reserveren via tel. +27-21-4032201.

Aan de zuidkant van het parlementsgebouw ligt het Tuynhuis (1751). Het fungeert als presidentiële residentie als het parlement zitting heeft, en de president van Pretoria naar Kaapstad komt. Verderop aan de linkerkant is de South African National Gallery, waar hedendaagse Zuid-Afrikaanse en oudere Britse en Hollandse werken hangen. Ook is daar de oudste Zuid-Afrikaanse synagoge, met daarin het Jewish Museum.

Aan de rechterkant van de laan door het park ligt het South African Museum and Planetarium, dat een heel uitgebreide natuurhistorische en antropologische afdeling heeft, waar aandacht wordt besteed aan het leven van de inheemse Afrikaanse volkeren, zoals de Bosjesmannen. In het bijbehorende planetarium kun je de zuidelijke sterrenhemel leren kennen.

NATIONAL GALLERY. Geopend: di.–zo. 10–17 uur.

JEWISH MUSEUM, www.sajewishmuseum.co.za. Geopend: ma.–do. 10–17, vr. 10–14 uur.

SOUTH AFRICAN MUSEUM, www.museums.org.za/sam. Geopend: dag. 10–17 uur.

Ten westen van het South African Museum ligt Long Street, een belangrijke winkel- en uitgaansstraat vol victoriaanse gebouwen, boetiekjes en antiquariaten. Op de hoeken van Dorp Street en Leeuwen Street staan twee kleine moskeeën.

Wanneer je deze straten links inslaat en verderop de Buitengracht oversteekt, kom je in de islamitische wijk met felgekleurde huisjes. Formeel heet deze wijk Schotse Kloof, maar in de volksmond Bo-Kaap of Maleise wijk. Vanaf de 19de eeuw ontwikkelde deze wijk zich tot de woonplaats van de afstammelingen van de Aziatische slaven. Tussen de terrasvormig gebouwde huisjes zie je hier en daar een moskee. Door een bezoek aan het Bo-Kaap Museum kun je kennismaken met het 19de-eeuwse leven van een Maleise familie in Kaapstad. Uit veiligheid is het te overwegen een gids te huren om de Bo-Kaap te verkennen. Informeer hiernaar bij de toeristenbureaus.

BO-KAAP MUSEUM, www.iziko.org.za/bokaap. Geopend: ma.–za. 9–16 uur.

Bo-Kaap wordt begrensd door Strand Street, die in westelijke richting weer naar het stadscentrum leidt. Aan de linkerkant staat het Koopmans de Wet House, een neoklassiek herenhuis uit het begin van de 18de eeuw. Het interieur is van een welvarende 18de-eeuwse blanke Kaapse familie.

KOOPMANS DE WET HOUSE. Geopend: di.–do. 10–17 uur.

Wanneer je rechts Burg Street in loopt, kom je op Greenmarket Square, waar boeren vroeger hun verse producten aanboden. Ook nu is er dagelijks markt op dit Europees aandoende plein, dat met kinderhoofdjes is bestraat. Tegenwoordig kun je er vooral souvenirs kopen uit heel Afrika. Op de hoek van Burg en Longmarket Street staat het Old Town House, dat voor 1905 dienstdeed als stadhuis. In dit huis waan je je, tussen Nederlandse en Vlaamse schilders, even terug in eigen land.

OLD TOWN HOUSE MUSEUM. Geopend: dag. 10–17 uur.

Victoria and Alfred Waterfront

Het Victoria and Alfred Waterfront, is een haven en winkelcomplex waar talrijke restaurantjes en cafés te vinden zijn. De Victoria- en Alfredbekkens doen sinds 1860 dienst als haven. In de loop der jaren was dit gebied echter sterk vervallen. In navolging van onder andere Rio de Janeiro en Sydney besloot de gemeenteraad van Kaapstad aan het eind van de jaren tachtig dat het tijd was voor een fikse opknapbeurt. Een restauratie volgde en werd beloond met een internationale architectuurprijs. Nu bieden de 19de-eeuwse havengebouwen onderdak aan winkels, cafés, restaurants en clubs. Het Waterfront heeft zich in enkele jaren ontwikkeld tot een populair uitgaanscentrum voor toeristen, met een bioscoop, een kunstnijverheidsmarkt, het Two Oceans Aquarium en het Cape Town Tourism Visitors Information Centre. In de Clocktower is bovendien een kantoor waar je btw kunt terugkrijgen van goederen die je in Zuid-Afrika hebt gekocht, het zogenoemde VAT Refund kantoor. Dat maakt shoppen nog goedkoper!

V&A WATERFRONT, www.waterfront.co.za.

TWO OCEANS AQUARIUM, www.aquarium.co.za.

VAT REFUND, voor meer informatie: tel. +27-21-4054545.

Robbeneiland

Vanuit de haven vertrekken verschillende boottochten. Hier is ook de opstap naar Robbeneiland waar veel anti-apartheidsactivisten hun gevangenisstraf uit moesten zitten. Nelson Mandela bracht bijna twee decennia op het eiland door. Oud-gevangenen leiden je rond op het eiland. Het is een onmisbare ervaring voor degenen die meer willen zien en horen over het nog recente verleden van deze jonge democratie. Rond het eiland en in de Tafelbaai heb je grote kans robben, waar het eiland zijn naam aan ontleent, pinguïns en dolfijnen te zien. Tussen november en maart kun je zelfs walvissen spotten.

EXCURSIES ROBBENEILAND, opstapplaats Nelson Mandela Gateway, clocktower, Waterfront. Van tevoren reserveren: tel. +27-21-4134200, bookings@robben-island.org.za, www.robben-island.org.za.

Tafelberg

De vroege zeevaarders waren al verrukt van de platte Tafelberg van 1068 m hoogte die op zee soms al op een afstand van 200 km zichtbaar is. Het is nog steeds een van de hoogtepunten; zowel als je op de top staat, als vanaf de grond. De Tafelberg geeft Kaapstad een uitzonderlijk mooi decor.

De bergrug van de Tafelberg is bijzonder rijk aan vegetatie en maakt samen met het gebied tot aan de Kaappunt deel uit van Capensis, een van de zes florarijken op aarde. De vegetatie wordt gedomineerd door fijnbos. De Tafelberg bestaat uit verschillende lagen zanden leisteen waar graniet doorheen loopt.

De meeste mensen gaan de berg op met de kabelbaan. In een doorzichtige draaiende cabine ga je omhoog. Voor wandelaars is het oplopen van de berg een mooie ervaring; er zijn verschillende routes. Eén bekende route is de Platteklip Gorge, een steile route die je in ongeveer 2 tot 3 uur omhoogbrengt. Een veel minder zwaar pad is Pipe Track, waarbij je langs de westelijke flanken loopt. Die kost je doorgaans een uur tot 1,5 uur.

Het voelt als een mooie overwinning dat je kunt zeggen de Tafelberg te hebben beklommen. Ga in de zomer wel vroeg in de ochtend, omdat het anders gloeiend heet kan worden. Klim nooit alleen, neem voldoende water mee en een pet of hoed en iets warms; het weer op de Tafelberg kan snel omslaan.

Vanaf de Tafelberg heb je een fantastisch uitzicht over de stad. Probeer dus bij helder weer te gaan als het zogeheten tafelkleed, een deken van wolken, niet over de berg heen ligt. De mist ontstaat wanneer de zuidoostenwind vochtige lucht uit False Bay tegen het gebergte omhoogstuwt, waardoor de lucht op een hoogte van ca. 900 m condenseert. Wanneer de gecondenseerde lucht over de Tafelberg heen is, lost de mist weer op in de warmere lucht onder het plateau. Als je bij helder weer gaat, kun je in de Atlantische Oceaan Robbeneiland zien liggen, kun je de haven zien en uitkijken over het gebergte van het Kaapse schiereiland in het zuiden.

De 1000 m hoge Tafelberg wordt geflankeerd door Devil’s Peak (1001 m) in het oosten en door Lion’s Head (669 m) en Signal Hill (350 m) in het westen. Lion’s Head en Signal Hill scheiden Clifton en Sea Point van het stadscentrum. Signal Hill wordt veel gebruikt om een sundowner te drinken, een drankje terwijl je kijkt naar de rood kleurende hemel die het einde van de dag aankondigt. Hier wordt elke dag (behalve zondag) om 12 uur ’s middags een kanonschot gelost. Lion’s Head is prachtig om op te klimmen en te genieten van het uitzicht.

KABELBAAN. Vanuit het centrum bereikbaar over Buitengracht, Kloofnek Road en Tafelberg Road, of met de bus vanaf Golden Acre Shops (uitstappen bij Kloofnek). De kabelbaan gaat in verschillende seizoenen op verschillende tijden omhoog en omlaag. Tussen 8.30 en 18 uur is de baan het hele jaar door geopend. In sommige seizoenen kun je al om 8 uur omhoog en tot 22 uur omlaag. Kijk op de website (www. tablemountain.net) of bel (tel. +27-21-4248181) voor de exacte tijden.

WANDELEN. Platteklip Gorge: beginpunt net voorbij het kabelbaanstation op Tafelberg Road; The Pipe Track: beginpunt net voorbij het kruispunt van Kloofnek en Tafelberg Road. Voor meer informatie over wandelingen op de Tafelberg:

Table Mountain National Park, Shop A1, Westlake Sq., hoek Steenberg/ Westlake Dr., tel. +27-21-7018692, of bij de toeristenkantoren.

District six

District Six is de geschiedenis ingegaan als een van de krankzinnigste voorbeelden van de apartheidspolitiek. De gezellige, multiculturele wijk die in de loop van de eeuwen ten oosten van het centrum was ontstaan, was een doorn in het oog van de gemeenteraad. In de jaren zestig en zeventig werden de zwarten, kleurlingen, Maleiers, Indiërs, Arabieren, Ceylonezen en Mozambikanen uit de woonwijk gedeporteerd. De in 1982 ontruimde wijk kreeg de naam Zonnebloem en stond open voor blanken. Maar omdat geen enkele projectontwikkelaar het aandurfde er te investeren gaapt er tot dusver een lege vlakte. De voormalige bewoners van District Six hebben het District Six Museum opgericht om de herinnering aan de kleurrijke wijk levend te houden.

DISTRICT SIX MUSEUM, hoek Buitenkant en Albertus Street, www. districtsix.co.za. Geopend: ma.–do. 9–15, vr. 9–16 uur.

Townships

De meerderheid van de inwoners van Kaapstad woont in een van de townships op de Kaapse vlakte (Guguletu, Nyanga, Philippi, Mitchell’s Plain, Crossroads of Khayelitsha). Het grootste gedeelte van de townships bestaat uit schamele krotten met slechte toegang tot elektriciteit en stromend water en overvolle hostels (vroeger sliepen hier drie mannen in een kamer, nu wonen er drie gezinnen).

Door de gebrekkige voorzieningen en het ontbreken van werkgelegenheid verkeren tal van deze Capetonians in een uitzichtloze situatie. Criminaliteit en druggebruik in de townships bezorgen de bewoners overlast en gevaar. Net als in andere Zuid-Afrikaanse steden is het mogelijk de townships te bezoeken. Ook kun je er overnachten. Een kleinere township ligt bij Hout Bay en heet Imizamo Yethu. Hier kun je met een gids rondwandelen. Speciaal is ook dat je hier een balletje kunt trappen met het plaatselijke voetbalteam.

TOWNSHIPEXCURSIES. Tour door de township Kalkfontein (avondtour) via Coffeebeans Routes, tel. +27-84-7624944, www.coffeebeans. co.za. Halve dag Langa en Philippi via Tour Capers, tel. +27-21-4483117, www.tourcapers.co.za. Zij doen ook tours in de Bo-Kaap. Bezoek de township Imizamo Yethu met Green Turtle Tours and Safari’s, www. greenturtletours.co.za. Andulela Experience biedt onder meer een kookles in een township aan, tel. +27-21-7902592, info@andulela.com, www.andulela.com.

Uitstapjes en excursies vanuit Kaapstad

Naast de mogelijkheden om vanuit een bus, een helikopter of een open dubbeldekker Kaapstad en het Kaapse schiereiland te leren kennen, bieden diverse touroperators ook andere excursies aan. Populaire bestemmingen zijn onder meer het Wijngebied, Namaqualand, de Tuinroute, een Fruitroute of de Walvisroute, die ook met eigen vervoer bereikbaar zijn. Een populaire autoroute vanuit Kaapstad is de Vierpassenroute, een schilderachtige route over de Sir Lowry’s Pass, de Viljoen’s Pass, de Franschhoek Pass en de Helshoogte Pass – tussen Stellenbosch en Paarl – in het wijngebied ten oosten van Kaapstad.

De laatste jaren hebben ook actieve uitstapjes en excursies een plaats in het programma gekregen. Er zijn onder andere kano- en rafttochten op de Breede- en Doringrivier. Ook kun je vanuit Kaapstad gaan bungeejumpen of in een kooi in de oceaan zakken om witte haaien te bekijken.

Kaapse schiereiland

Kleine stadjes, lieflijke vissersplaatsjes en parelwitte stranden worden op het Kaapse schiereiland afgewisseld met ruige rotskusten en indrukwekkende kliffen die uit de oceaan oprijzen. Het klimaat is het hele jaar door aangenaam en het schiereiland behoort tot het Kaapse florarijk, waar meer dan 2500 inheemse vegetatiesoorten voorkomen.

De oostkust van het schiereiland is het meest ontwikkeld. Aan het relatieve warme water van False Bay zijn verschillende populaire badplaatsen, en in oktober en november heb je een grote kans om walvissen te zien. Aan de westkust is het landschap indrukwekkender. Het is er ruiger en door het koude water van de Atlantische Oceaan ook stiller. Verschillende getijdenbaden en zwembaden maken het toch mogelijk om te zwemmen.

Kaapse schiereiland
Klik op een van de volgende deelkaarten voor een vergroting: linksboven, rechtsboven, linksonder en rechtsonder.

De Kaap rond

De M3 gaat aan de oostkant van de Tafelberg in zuidelijke richting naar de oostkust van het schiereiland. Op de oostflank van de Tafelberg ligt het Groote Schuur Landgoed, dat in 1657 door de VOC als graanopslagplaats werd gebruikt en later in handen kwam van Cecil Rhodes. Van meer recente datum waren de besprekingen tussen het ANC en de Zuid-Afrikaanse regering (mei 1990), waarbij de eerste afspraken werden gemaakt over de weg naar een democratisch Zuid-Afrika. Het landgoed is ook de thuisbasis van de universiteit van Kaapstad.

Vanaf de M3 leidt Rhodes Drive naar de beroemde Kirstenbosch Botanical Garden. De zuidoosthelling van de Tafelberg is een prachtig decor voor deze 528 ha grote tuin, waarvan slechts een klein gedeelte gecultiveerd is. De in 1913 opgerichte tuin heeft een unieke verzameling inheemse plantensoorten uit het Kaapse plantenrijk. De beste tijd voor een bezoek is de lente, wanneer allerlei planten kleurig bloeien. Het is een heerlijke plek om te picknicken. Een mand kun je zelf meenemen of bij het restaurant in de tuin ophalen. In de zomer worden er in het park ook concerten gegeven. Capetonions vleien zich van eind november tot begin april iedere zondag vanaf 17.30 uur neer op een kleedje met een glas wijn en snacks om te genieten van een keur aan artiesten op deze uitzonderlijk mooie concertlocatie. Geniet samen met hen van een van de Summerset Concerts.

KIRSTENBOSCH BOTANICAL GARDEN, Rhodes Drive, Newlands, tel. +27-21-7998783, www.sanbi.org. Geopend: dag. sept.–mrt. 8–19, apr.– aug. 8–18 uur.

Ten zuiden van de botanische tuin ligt het landgoed Groot Constantia, het oudste wijn producerende centrum van Zuid-Afrika. Op het landgoed staat het voormalige woonhuis van gouverneur Simon van der Stel. Dit imponerende Kaaps-Hollandse huis uit 1685 is een toonbeeld van de welvaart in die periode. Ondanks verschillende tegenslagen in de vorm van druifluis en brand in het herenhuis blijft het landgoed een attractie van formaat. Tijdens rondleidingen of in een van de uitstekende restaurants kun je de heerlijke wijnen proeven die hier nog steeds worden geproduceerd. Als je geen tijd hebt om het wijngebied te bezoeken, mag Groot Constantia niet op het programma ontbreken.

Oostkust

Vanuit Groot Constantia kom je via de M41 weer terug op de M3 of op de M4, waar de M3 later in overgaat. Deze weg leidt in zuidelijke richting naar Muizenberg, een Engels aandoende badplaats aan False Bay met een breed strand waar je veilig kunt zwemmen. Het water is aan deze kant van de punt veel warmer dan aan de kant van Clifton en Camps Bay. Het is ook een uitstekende plek om je eerste stappen als golfsurfer te zetten. De golven zijn klein en rollen lang en zijn daarmee perfect voor beginners.

De M4 loopt vanaf Muizenberg parallel aan de spoorlijn uit Kaapstad en gaat door het vissersplaatsje Kalk Bay, waar je in de haven verse vis kunt kopen om zelf op de braai te leggen of je te goed kunt doen aan verse vis in het restaurant Harbour House dat zo dicht bij de zee staat dat het water soms op de ramen spat. Ook kom je langs de populaire badplaatsen Clovely en Fish Hoek.

Verder naar het zuiden ligt het eindstation van de trein uit Kaapstad: het gezellige Simon’s Town, met enkele oude pubs. Simon van der Stel, naar wie de stad genoemd is, koos deze plaats uit als winterhaven om aan de stormen in de Tafelbaai te ontkomen. Later werd Simon’s Town de thuisbasis voor de Britse vloot. Tegenwoordig is er ook het hoofdkwartier van de Zuid-Afrikaanse marine. De geschiedenis van het stadje wordt belicht in het Simon’s Town Museum in de Old Gouvernor’s Residency waar ook het toeristenbureau is. Hoogtepunt van Simon’s Town zijn de pinguïns. Je kunt ze bekijken vanaf loopplanken of, veel leuker, met ze zwemmen op de kleine en schitterende strandjes Boulder’s Beach of Foxy Beach.

Simon’s Town is het zuidelijkste plaatsje op het Kaapse schiereiland. Wat rest, is een mooie kronkelende kustroute naar het natuurreservaat van Kaap de Goede Hoop.

SIMON’S TOWN MUSEUM, Court Road. Geopend: ma.–vr. 9–16, za. 10–13, zo. 11–15 uur.

Kaap de Goede Hoop Nature Reserve

Op de zuidelijkste punt van het Kaapse schiereiland ligt het Kaap de Goede Hoop Nature Reserve, dat werd gesticht om het unieke gebied te beschermen tegen de bewoning die zich over het schiereiland uitbreidde. De vegetatie bestaat uit meer dan 1000 verschillende soorten. Tussen fijnbos, vetplanten en protea’s leven ook zebra’s, hartenbeesten en bontebokken. Bovendien is er een rijk vogelleven.

Het reservaat is bijna 80 km² groot, heeft een netwerk van wegen en wandelpaden, en een 30 km lange kustlijn met strandjes en visplaatsen. De meest bezochte plekken in het reservaat zijn zonder twijfel Kaap de Goede Hoop en Cape Point. Vanaf Kaap de Goede Hoop kun je wandelend of met de auto naar de parkeerplaats bij Cape Point. Hiervandaan kun je met een soort treintje, de Flying Dutchman, of te voet naar het uiterste puntje van het schiereiland. Vanaf een hoogte van 212 m kijk je uit over de eindeloze oceaan waar in de verste verte niets te zien is. De vuurtoren op Cape Point werkt niet meer en is in 1914 vervangen door een nieuwe vuurtoren op een klif. De tocht ernaartoe is schitterend.

Westkust

Vanaf de ingang van het natuurreservaat loopt de M65 in noordwestelijke richting door Scarborough naar de westkust. Kommetjie is een klein vissersplaatsje met een mooie vuurtoren. Vooral het strand van Longbeach is erg populair. Vanaf Kommetjie gaat de M65 langs een moerasgebied landinwaarts richting Fish Hoek. Vervolgens kom je met de M6 bij het lange strand van Noordhoek, favoriet bij wandelaars, paardrijders en ervaren surfers, weer terug bij de kust.

Chapman’s Point is het beginpunt van een van ’s werelds spectaculairste kustroutes, Chapman’s Peak Drive. De weg, die in 1922 werd geopend, slingert op een hoogte van 150 m langs de contouren van het gebergte van het schiereiland. Beneden zie je het wild opspattende water van de Atlantische Oceaan, en de kronkelende weg biedt het ene mooie uitzicht na het andere. Het mooiste uitzicht vanaf deze weg is dat op Hout Bay, een snel groeiende vissersplaats.

Vanuit het haventje kun je een boottocht maken naar de zeehondenkolonie op Duiker Island of aan boord stappen voor een romantische sunsetcruise van Hout Bay naar het Victoria & Alfred Waterfront in Kaapstad.

CHAPMAN’S PEAK DRIVE, www.chapmans-peakdrive.co.za. BOOTTOCHTEN, o.a. bij Nauticat Charters, tel. +27-21-7907278.

Na Hout Bay gaat de M6 verder langs de kust. Je rijdt langs het kleine en exclusieve badplaatsje Llandudno naar Camps Bay en Clifton, de stranden het dichtst bij de stad. De boulevard van Camps Bay is bij uitstek een plek om te zien en gezien te worden. Hier zitten veel hippe restaurants, hotels en nachtclubs.

Atlantische kustgebied

Het kustgebied aan de Atlantische Oceaan is het minst bekende gedeelte van West-Kaap. Het water van de Atlantische Oceaan is koud, waardoor het aantal badplaatsen beperkt is gebleven. Bovendien heeft het gebied nauwelijks historische of culturele bezienswaardigheden. Op weg naar Namibië trek je door deze regio. In het bloemenseizoen (aug.–okt.) heb je hier schitterende velden van gekleurde bloemen.

Door dit gebied lopen twee belangrijke wegen: de R27 langs de zuidelijke westkust en landinwaarts de N7 in noordelijke richting.

Zuidelijke westkust

Het Bloubergstrand is al jaren bekend als de plek met het mooiste uitzicht op de Tafelberg. Je bent hier in een half uurtje vanaf Kaapstad. Je staat als het ware aan de overkant van de baai. Hier heb je ook veel restaurantjes.

Verder naar het noorden liggen plaatsjes als Yzerfontein en Langebaan die de laatste jaren zijn uitgegroeid tot populaire watersportplaatsen. Van juli tot en met september zwemmen hier vaak walvissen langs de kust.

West Coast National Park

Langebaan is tevens de toegangspoort tot het West Coast National Park, dat het ecosysteem van de Langebaan Lagune beschermt. De heldere lagune is geen monding van een rivier, maar wordt gevoed door het koude water van de Atlantische Oceaan. Het voedselrijke zoute water en de rust van de lagune trekken een bonte mengeling van vogels aan. Steltlopers uit het noordelijk halfrond overwinteren hier in het gezelschap van talloze inheemse zeevogels die het hele jaar door in de lagune vertoeven. Hier kun je flamingo’s, aalscholvers en Afrikaanse oestervangers zien.

In het Postberg Nature Reserve, dat onderdeel is van het West Coast National Park, bloeien van augustus tot oktober de meest uiteenlopende wilde bloemen – als het tenminste voldoende heeft geregend. Het particuliere natuurreservaat is alleen in dat jaargetijde open voor publiek.

WEST COAST NATIONAL PARK, Langebaan Lodge. Accommodatie via SANParks.

Ga je nog verder naar het noorden, voorbij Vredenburg, dan vind je hier het schilderachtige vissersplaatsje Paternoster, het kleine maar mooi begroeide Columbine Nature Reserve en St. Helena waar ontdekkingsreiziger Vasco Da Gama in 1487 voet aan wal zette.

Langs de N7 richting het noorden

Vanuit Kaapstad loopt de N7 via Milnerton naar het noorden. Na zo’n 70 km kom je door Malmesbury, het centrum van de regio Swartland en onderdeel van de Swartland Wijnroute. Swartland is een glooiend, vruchtbaar gebied waar overal tarwe en fruit worden geteeld.

Wanneer je de Piekenierskloof over gaat, kom je in het dal van de Olifantsrivier, waar door de irrigatiemogelijkheden van de rivier op grote schaal wijndruiven en citrusvruchten groeien. Ook hier is in een schilderachtig landschap een wijnroute uitgezet, de Olifantsrivier Wijnroute.

Cederbergen

De Cederbergen zijn het noordelijkste gedeelte van het Kaapse plooiingsgebergte en bestaan uit indrukwekkende rotsformaties van zandsteen, zoals de Wolfberg Arch, en pieken rond de 2000 m. De Cederberg Wilderness Area, een 710 km² groot wildernisgebied in de bergen, is een paradijs voor wandelaars, fotografen en natuurliefhebbers. De eeuwenlange eroderende werking van water en wind hebben bizarre rotsformaties in rood zandsteen gecreëerd. Op sommige plekken zijn er rotspoelen ontstaan waar je heerlijk kunt afkoelen. Om de ongerepte wildernis te behouden, is de toegang tot het gebied beperkt en kun je alleen in hutten of in een eigen tent overnachten. Er zijn weinig voorzieningen en er zijn geen gidsen voor de wandelingen. Het spreekt dus voor zich dat je enige ervaring moet hebben om hier te wandelen.

Buiten het gebied zijn volop mogelijkheden om de nacht door te brengen. In het zuiden van de Cederbergen ligt het particuliere reservaat Kagga Kamma waar je schitterend kunt verblijven.

CEDERBERGEN. Vergunning en accommodatie via Cape Nature, tel.

+27-21-6593500, bookings@capenature.co.za, www.capenature.org.za. KAGGA KAMMA. Reserveringen: tel. +27-21-8724343, info@kaggakamma.co.za, www.kaggakamma.co.za.

Clanwilliam

Aan de noordkant van de Cederbergen ligt het vriendelijke Clanwilliam, dat net als Citrusdal een mooie uitvalsbasis is om de Cederbergen te verkennen. Het plaatsje zelf heeft enkele fraaie Kaaps-Hollandse huizen. In het weekend komen watersporters naar het stuwmeer in de Olifantsrivier; in de lente trekken de wilde bloemen bezoekers aan. Clanwilliam is ook bekend als centrum van de rooibosproductie.

Vanuit Clanwilliam kunnen vogelliefhebbers een bezoek brengen aan Lambert’s Bay. De plaats zelf is een weinig interessant vissersplaatsje, maar er zijn kolonies van Kaapse aalscholvers, jan-vangents, brilpinguïns en zeezwaluwen. De jan-van-gents broeden tussen september en november.

Verder naar het noorden wordt het landschap dorrer en droger. Het heuvelachtige gebied wordt hier en daar onderbroken door bergen, geïrrigeerde akkers en kleine plaatsjes, zoals Klawer, Vredendal en Vanrhynsdorp. Als het in de winter voldoende geregend heeft, verandert deze omgeving in de lente in een uitgestrekt bloementapijt. Vanrhynsdorp fungeert dikwijls als vertrekpunt voor tochten door Namaqualand, het wildebloemengebied van de Noord-Kaap.