19. Een laatste groet

Als mijn moeder besloten had iets te doen, legde ze zich er met al haar energie op toe. De plaatsvervangende zwangerschap vormde geen uitzondering. Ze besteedde veel aandacht aan haar uiterlijk en deed iets waarvan ik wist dat ze het verschrikkelijk vond. Ze wilde met opzet dikker worden, en wel zo snel mogelijk. Soms propte ze zich zo vol met dikmakend voedsel, vooral ijs, koekjes en cake, dat ze bijna een halfuur in de badkamer stond over te geven. Dan kwam ze bleek en ziekelijk weer tevoorschijn, maar als een koppige, onverzettelijke gevangene van haar eigen wil keerde ze terug naar de keuken en ging een milkshake klaarmaken. Ze zou haar lichaam de baas zijn, en daarmee uit.

Maar terwijl ze daarmee bezig was betrapte ik haar er soms op dat ze met een harde, kwade blik in haar ogen naar mij keek. Wat ze ook had gezegd en hoe ze ook had gesproken over Kirby of over het wrede lot, ik wist dat  ze mij ook de schuld gaf. Haar ogen bezorgden me nachtmerries. In een nare droom was ze echt zwanger. Het leek of mijn zwangerschap besmettelijk was. Ze schreeuwde tijdens de barensweeën, en ik zat naast haar en hield haar hand vast, en ik was zelf ook nog zwanger! Ik smeekte haar ermee te stoppen, zei haar dat ze niet zwanger was, maar plotseling hoorde ik de kreet van een baby. Er gingen rillingen door me heen toen ik de deken begon op te tillen. Gelukkig werd ik wakker voor ik iets zag, badend in het zweet en zo zwaar hijgend dat mijn borst pijn deed.

Er was een volle maand voorbijgegaan, en ik was maar twee keer buiten geweest, beide keren na middernacht. Ik was zo bang dat ik ontdekt zou worden dat ik niet ver durfde te lopen, en ik bleef in de schaduw als een nachtdier dat kan worden vernietigd door het licht, een vampier zonder enige kracht, het slachtoffer van de vervloeking.

Mama volgde zorgvuldig elke stap van haar plan. ze ging naar een babywinkel en kocht de zwangerschapskleren. Ze had meer dan één gesprek met Thelma Carriage en in het tweede gesprek begon ze te snikken en onthulde dat Kirby haar niet alleen van haar vermogen had beroofd maar haar ook zwanger had achtergelaten Ze smeekte Thelma het aan niemand te vertellen, wat hetzelfde was als te zeggen: 'Vertel het alsjeblieft aan de hele wereld.'

Een paar van haar oudere kennissen begonnen te bellen, deden net of ze zich bezorgd maakten over haar maar hoopten in werkelijkheid een nieuwtje te horen dat ze konden doorvertellen. Ze deelde alle informatie heel slim uit, strooide die zuinig rond in elke conversatie. Ze beweerde dat ze niet wilde welen of het een jongetje of een meisje zou zijn. Ze zei dat ze niet zeker wist of ze het kind zou houden. Ze wilde alleen maar bevallen in het strandhuis, want dan zou niemand weten wal zich daar afspeelde. Mama gaf iedereen die belde het gevoel dat ze deelgenote was van een geheim, deed nel of ze geloofde in de eed van geheimhouding van de ander. Ze was zo goed en zo overtuigend dat ik me soms zelf moest inprenten dat  het allemaal een list was.

Dr. Cook kwam me eens per week bezoeken, en mama deed het weer voorkomen dat hij voor haar kwam. Ze was bang dat een van zijn receptionistes achter de waarheid zou komen en die verklappen, dus zei ze tegen Brenda Carriage dat dr. Cook meewerkte en haar thuis kwam onderzoeken.

En toen deed ze wat ik het pièce de résistance vond, de kroon op het bedrog. Ze zei tegen Thelma Carriage dat ze zou proberen de mensen ervan te overtuigen dat het kind van mij was, zodat ze nog steeds beschikbaar zou zijn voor elke eventuele nieuwe rijke vrijgezel of weduwnaar. Ze zei dat ze me zelfs een kussen zou laten dragen om zwanger te lijken. Daarmee zou een mogelijke fout van mij gedekt zijn, vooral als iemand me zou zien. Ze deed het vlak voordat ze de gezusters Carriage op de thee nodigde.

Ze was erin geslaagd ruim drieënhalve kilo aan te komen. Haar gezicht was opgeblazen, en haar imitatie-zwangere figuur was overtuigend. Ze vertelde me haar plan voor die middag. Ik moest buiten hun gezichtsveld blijven tot ze me het signaal gaf, en dan moest ik net doen of ik niet wist dat zij er waren en me snel terugtrekken na

hun net voldoende tijd te hebben gegeven me te zien.

Later was ze jubelend. Ze waren er volledig ingetrapt, zei ze. Ik vond dat ze zich vreemd begon te gedragen omdat ze te veel genoot van haar succes, en toen kreeg ik een nog vreemder gevoel. Ik merkte dat ik jaloers werd. Mama genoot veel meer dan ik van haar zogenaamde zwangerschap en de komst van de nieuwe baby, en mijn zwangerschap was echt!

Soms dacht ik dat ze echt geloofde dat ik niet zwanger was. Zo goed wist ze zichzelf te overtuigen om geloofwaardig over te komen op anderen. Een regel uit een roman die ik in die tijd had gelezen kwam bij me op: 'Pas op wie je voorwendt te zijn, anders wórd je wie je voorwendt te zijn.'

Ze spande zich in om op te staan uit haar stoel of vroeg me haar dit of dat aan te geven. Ze had haar waggelende gang perfect onder de knie, en steunde en zuchtte als een vrouw die het moeilijk heeft met haar zwangerschap. En dat deed ze allemaal zonder dat er iemand anders bij was dan ik! Misschien dacht ze dat ze me strafte, nam ze wraak. Ik was te verbijsterd en bang om iets te zeggen, want toen ik het de eerste keer deed. keek ze me met woedende ogen aan en schreeuwde: 'Ik doe het voor jou, idioot! Ik moet oefenen en de juiste geestesgesteldheid krijgen, om geen fouten te maken in het openbaar. Hoe kun je zo intelligent zijn op college, zoveel lezen en soms zo stom zijn, Grace?'

Ik trok me snel terug, mijn ogen troebel van de tranen, en dan dacht ik: Ze maakt dezelfde stemmingswisselingen door als ik, als elke zwangere vrouw. Ik betrapte haar zelfs voor de passpiegel in haar kamer, droevig zuchtend over haar verdwenen slanke figuur, haar opgezwollen gezicht. Ze wist toch dat het maar voor heel korte tijd zou zijn en niet echt het gevolg van een zwangerschap. Toen, in mijn achtste maand, deed ze iets wat me zelfs in het daglicht nachtmerries bezorgde. Op een ochtend schreeuwde ze tegen me dat ik dr. Cook moest bellen.

'We hebben hem onmiddellijk nodig!'

Het lag op het puntje van mijn tong om haar te vragen waarom, maar ik durfde niet toen ik haar gezicht zag. Haastig liep ik naar de telefoon en sprak met de receptioniste. Ze zei dat hij in het ziekenhuis was, maar ze zou contact met hem opnemen en het hem zeggen. Ik ging terug naar mama's slaapkamer en vertelde het haar. Ze lag op haar zij, kreunde en gebaarde dat ik weg moest gaan.

Een paar uur later kwam dr. Cook, maar ze was al bij de deur om hem te begroeten voor ik er was.

'Onderzoek haar alsjeblieft, Bob,' zei ze met een knikje naar mij. 'Ze dacht dat ze weeën voelde.'

Ik deed verbluft een stap achteruit, maar ging op mijn bed zitten en wachtte tot hij binnenkwam en me onderzocht.

'Je draagt heel laag,' zei hij. 'Maar ik denk niet dat het een voortijdige geboorte zal worden. Maak je niet ongerust. Dit komt vaak voor bij het eerste kind. Ik denk dat jij je dat nog wel herinnert, Jackie Lee.'

Buiten mijn kamer bedankte ze hem uitbundig, huilde en liet zich door hem troosten.

'Kom, kom,' zei hij. 'Alles gaat goed. Je komt er wel doorheen. Maak je geen zorgen.'

Ze bedankte hem weer, en hij ging weg. Even later stond ze op de drempel van mijn kamer.

'Je mag hem wel erg dankbaar zijn,' zei ze. 'Hij bewijst ons een grote gunst. Hij hield van Winston als van een broer.'

'Dat weet ik,' zei ik met een vragend gezicht. 'Maar waarom liet je hem komen? Ik heb niet gedacht dat ik weeën had.'

'Je had ze kunnen hebben. De mensen zouden het verwachten. We hebben de dokter al een tijdje niet meer gezien.' zei ze met toenemend ongeduld. 'Waarom twijfel je aan wal ik doe? Waarom ben je niet dankbaar?'

'Dat ben ik, maar...'

'Doe nou maar precies wat ik je zeg,' snauwde ze, en toen ging ze een van haar dikmakende snacks eten.

De laatste maand was de ergste. Altijd als ik echt pijn had imiteerde ze die. Ze was een fanatieke actrice geworden. Haar gegil was een echo van het mijne tot ik het inslikte. De pijn bracht tranen in mijn ogen, maar ik liet het niet merken. Ze maakte zelfs een opmerking dat de baby zo hard schopte.

'Het is moeilijk om een nacht goed te slapen,' zei ze.

Er waren momenten dat ik dacht: misschien doet ze dit om zeker te weten dat ik echt zwanger ben en het niet een enorme tumor is. Ze keek alsof ze wilde dat  ik elk symptoom, elke beweging bevestigde.

En toen brak het vruchtwater. Ik stond in de deuropening van de keuken naar haar te kijken terwijl ze met grote inspanning de vaatwasser vulde. Ik gilde: 'Mama!'

Ze draaide zich om, zag wat er gebeurde en liep naar de telefoon om dr. Cook te bellen.

Ze hielp me weer naar bed, mompelend: 'Eindelijk, eindelijk zullen we dit achter de rug hebben. Adem,' beval ze. 'Denk aan de ademhaling.'

Ze deed het voor. Mijn blik was voortdurend op haar gevestigd. Ze leek elke pijnscheut van me te voelen, de spanning, de druk.

Dr. Cook arriveerde. Mama droeg toen niets onder haar jurk. Haastig liep hij naar mijn kamer, zei haar wat ze voor hem moest halen en wijdde zich aan mijn bevalling. Het duurde vier uur en ik was zo uitgeput dat het nauwelijks tot me doordrong dat het echt gebeurd was. Het gehuil van de baby leek heel ver weg, maar hij liet me het kind zien. Het was een jongen.

'Een mooi jongetje,' zei dr. Cook. 'Ik zei je dat je je niet ongerust moest maken, Jackie Lee.'

'Ja,' beaamde ze. 'Hij is mooi.'

'Hoe wil je hem noemen?' vroeg hij haar.

Ik kreeg bijna geen adem. Hij praatte met haar alsof de baby echt van haar was. Ze keek naar mij. 'Linden Montgomery. We zullen de naam Montgomery weer aannemen. De naam Scott wil ik me zelfs niet meer herinneren. Hoe klinkt dat, Grace?'

Ik knikte. Ik kon geen woord uitbrengen.

'Mooi. Moeder en kind maken het goed. Ik kom over een paar dagen terug om jullie beiden te bekijken,' zei hij, dit keer tegen mij.

Ik sloot mijn ogen. Ik verwachtte dat  mama baby Linden naast me neer zou leggen, maar ze liep de kamer uit met hem in haar armen.

'We zullen de wieg in mijn kamer zetten,' zei ze. 'Voor alle zekerheid. Je weet nooit. Iemand zou toevallig langs kunnen komen en door het raam naar binnen kijken.'

'Maar hij zal je wakker houden.' zei ik. Ik wilde mijn baby naast me. Ik voelde een overweldigende behoefte hem bij me te hebben, hem vast te houden.

'Grace, zeur nu niet over details. Het is ons gelukt. Ik heb je re- pulatie gered. Wees dankbaar en veroorzaak geen problemen.'

Ze moest de baby bij me terugbrengen om hem te voeden, maar ze had dit ook al gepland en had een opgevulde beha gekocht, zodat haar eigen borsten gezwollen zouden lijken van de melk. Later ontdekte ik dat ze in haar bed lag met Linden naast haar naakte borst, zijn lippen rond haar tepel als een baby met een speen in zijn mond.

'Hij heeft kennelijk honger,' was het enige wat ik kon zeggen.

Ze deed haar ogen open en keek naar me alsof ik gek geworden was.

'Ga terug naar je bed. Grace. Ik weet wanneer hij honger heeft en wanneer niet,' zei ze. Ze trok de deken omhoog, over hem en zichzelf heen.

Een paar weken later kwam ze hem halen toen ik hem de borst had gegeven, maar weigerde ik hem af te staan.

'Nee, moeder,' zei ik vastberaden. 'Laat hem.'

Ze keek me aan en knipperde snel met haar ogen. 'Wat? Waarom?'

'Hij is mijn baby,' zei ik scherp.

'Dat kun je niet maken, Grace. Dat kun je niet zeggen.'

'Tegen jou wel. Wij kennen immers de waarheid?'

'Maar als iemand je met hem ziet...'

'Nou en? Ze mogen zien dat ik hem vasthoud. Hij is toch mijn halfbroertje? Tenminste, voor zover de anderen weten. Bovendien houd ik voortdurend de gordijnen dicht, mama. Niemand kan hier naar binnen kijken.'

'Toch is het le gevaarlijk,' hield ze vol. 'Geef hem aan mij. Ik zal hem terugleggen waar hij hoort, zodat hij kan slapen.'

'Nee.'

'Grace, mijn geduld is uitgeput. Bedenk eens wat ik allemaal heb doorgemaakt om in jouw plaats te bevallen! Denk je dat ik het risico wil lopen om alles te bederven wat we hebben gedaan?'

'Alles wat we hebben gedaan? Je hoeft nu alleen maar op dieet le gaan, mama, en dan voel je je weer prima.'

'Op dieet gaan?' Ze wierp haar hoofd achterover en lachte. 'Dat is alles? En mijn reputatie dan ? Mijn leven? De gevolgen voor mijn sociale leven? Ik heb alle last op mijn schouders genomen en zal die mijn leven lang torsen,' zei ze. 'Jij kan naar college of zo en een

knap vriendje opduiken en een geweldig leven leiden. Geef het kind hier,' commandeerde ze en strekte haar armen naar hem uit.

Ik twijfelde er niet aan of ze zou hem een armpje of beentje uitrukken als ik niet toegaf, dus liet ik hem los. Ze liet me snikkend in bed achter.

De maanden verstreken en Linden groeide op, maar er veranderde niet veel. Zij was degene die hem als eerste te eten gaf zodra hij van de borst af was. Ze kleedde hem elke ochtend aan, baadde hem en ging kleren voor hem kopen. Ze ging zelfs met hem naar dr. Cook voor controle. Al die tijd werd ik thuis achtergelaten, in de coulissen van haar nieuwe theatervoorstelling, toekijkend als een buitenstaander. Ik kon me niet herinneren wanneer ik me ooit eenzamer had gevoeld. Ik voelde me echt als een vreemde, een draagmoeder die betaald was om de foetus tot wasdom te brengen en verder niets met hem te maken had. Mama scheen het niet te merken. Ze wijdde zich nu geheel en al aan Linden en ergerde zich aan alles wat ik haar vroeg en deed.

Intussen bleef de nieuwe familie in het grote huis de grote feesten voortzetten die mama en Kirby hadden gegeven, als een estafetteloper die het stokje bij de wisseling overneemt. We werden altijd uitgenodigd, maar mama aarzelde om erheen te gaan. Ze schaamde zich voor het strandhuis en voor alles wat er met ons gebeurd was. De muziek, het gelach, zelfs het verrukkelijke aroma van het eten drong tot ons door, al deden we ons appartement nog zo stevig op slot.

'Ik voel me alsof ik er toch bij ben,' mompelde mama, en ten slotte raapte ze de moed bij elkaar om er nu en dan heen te gaan.

De Eatons hadden twee kinderen, een meisje, Whitney, en een jongen, Thatcher. De kleine jongen was knap en lief, maar zijn zusje was lang voor haar leeftijd en keek altijd triest en ontdaan als ik haar zag. Ze kwamen zelden of nooit in de buurt van het strandhuis. Mama zei dat hun waarschijnlijk verteld was dat we als de paria's in India waren of zo.

Ik was eraan gewend geraakt om thuis te blijven en was zo bang om te ver weg te gaan dat ik niemand ontmoette en met niemand praatte behalve met een van de bedienden uit het grote huis. Ze woonden allemaal achter en boven ons in het strandhuis. Ik ver- onderstelde dat ik iets van een curiositeit was, vooral voor de kinderen van de Eatons. Het kon me niet schelen. Niets scheen me meer te kunnen schelen. Niets leek er meer toe te doen. Ik at, ik sliep, ik zorgde voor Linden wanneer mama dat toestond of ergens heen ging. Dat was mijn hele leven.

Ik had echt het gevoel alsof ik door de wereld was ingesloten, en dat zelfs op de helderste dagen de donkere wolken altijd aanwezig waren, een cirkel om me vormden waaruit ik nooit zou kunnen ontsnappen. Linden had inmiddels leren lopen, en mama vond het goed dat ik hem meenam naar het strand en hem in het zand liet spelen.

ik ben je echte mama,' vertelde ik hem als ze buiten gehoorsafstand was. 'Jij bent mijn baby.'

Soms keek hij me aan alsof hij het begreep. Ik wilde zo graag dat hij mij zou aankijken als hij 'mama' zei. Ik herhaalde het heel vaak en zelfs al keek hij me niet direct aan, toch dacht dat ik tot hem was doorgedrongen en me op een dag mama zou gaan noemen, en dan zou mijn moeder hem aan mij geven.

Maar zo werkte het niet. 's Nachts lag ik te huilen als ik eraan dacht. Soms huilde ik me in slaap. Ik viel van de ene soort duisternis in de andere. De tijd begon alle betekenis voor me te verliezen. Wekenlang wist ik niet wat voor dag het was. Wat zou het trouwens voor verschil hebben gemaakt? vroeg ik me af.

'Je moet er nu serieus over gaan denken om weer te gaan studeren, Grace,' zei mama elke ochtend weer. 'Daar hebben we geld voor. Ik zeg niet datje naar een of andere dure universiteit moet gaan, maar je moet weer terug in de wereld. Waarom heb ik anders zo'n groot offer gebracht?'

Hoe meer ze erop aandrong dat ik weg zou gaan, hoe banger ik ervoor werd. We hadden mijn auto al lang geleden verkocht. Ik was al langer dan een jaar niet meer op Worth Avenue of in een supermarkt of warenhuis geweest, had nooit meer omgang gehad met mensen van mijn eigen leeftijd, maar ik kon de manier waarop ze me onder druk zette niet negeren. Het leek bijna alsof ze alleen wilde zijn met Linden, en zolang ik in de buurt was kon ze niet zijn echte moeder zijn.

Ik wist niet wat ik moest doen. Het maakte me allemaal nog zenuwachtiger, nog onzekerder. Soms dwaalde ik urenlang over het strand, heen en terug, lopend langs de rand van de opkomende vloed, zat urenlang naar de schepen te kijken, bewoog me als iemand die verdoofd is. Wie kon ik om hulp vragen? Wie kon ik vertrouwen ?

En toen op een avond stond hij voor me.

Ik stond op de steiger, met mijn armen om me heengeslagen, en staarde naar een luxe cruiseschip dat dicht genoeg bij was om het geluid van muziek en gelach te kunnen horen. Het leek een schip vol mensen die ontsnapt waren aan alle duistere momenten, elke seconde van droefheid, elke zorg en elk probleem in hun leven, en die nu in een constante staat van blijdschap en opwinding ronddreven, dronken van de sterren boven hen.

ik wed dat jij graag op dat schip zou zijn, Sailor Girl,' hoorde ik. Ik draaide me om en zag papa staan. Hij was in gala-uniform, zijn medailles glinsterden in het licht van de sterren.

'Papa!'

'Hallo,' zei hij.

Ik holde naar hem toe en hij sloot me in zijn armen zoals hij altijd had gedaan.

ik voel me zo alleen, papa. en zo verloren.'

ik weet het. Maak je geen zorgen. Ik zal er voor je zijn als je me nodig hebt.'

'Ik heb een klein jongetje op de wereld gezet, papa, maar mama is zo bezitterig dat ze me zelfs in het geheim niet zijn moeder wil laten zijn.'

'Geef haarde tijd,' zei hij op zijn vertrouwde zelfverzekerde manier. 'We hebben allemaal tijd nodig.'

'Waarom ben je weggegaan, papa? Waarom heb je ons alleen gelaten?'

'Hé, je weet hoe dat gaat met een officier. Als hij wordt opgeroepen, dan gehoorzaamt hij. Je twijfelt niet aan bevelen, Sailor Girl. Je doet je plicht, zoals je gezworen hebt te doen. Je zou toch niet willen dat ik zonder verlof weg zou blijven, hè? Nou ?'

'Nee, maar ik heb je zo gemist en ik had je zo nodig. Ik ben moe, papa, moe, en ik ben te jong om zo moe te zijn.'

Hij lachte. 'Je moet op adem komen en zorgen dat je weer sterk wordt. Vertel me over de kleine jongen.'

'Hij is zo mooi en slim. Je moet eens zien wat hij in het zand te- kent. Hij kijkt naar dingen en tekent ze na met zijn kleine vingertje.'

'Dat is mooi,' zei papa.

Het cruiseschip voer steeds verder weg, het gelach en de muziek verdwenen in de verte. Het schip scheen de duisternis in te varen en alle sterren met zich mee te nemen. Ik keek het na, en draaide me toen weer om naar papa, maar hij stond er niet meer.

'Papa?' riep ik. Ik liep de steiger over naar de kust. 'Papa?'

Ik liep steeds sneller en riep hem steeds luider, en toen bleef ik bij de kustlijn staan, keek naar links en naar rechts en gilde.

'Wat haal je je in je hoofd om zo te staan schreeuwen, Grace?'

Mama stond op de loggia. Ze had haar ochtendjas aan en haar haar opgestoken. De crème die ze elke avond op haar gezicht smeerde om haar huid zacht en jeugdig te houden, glansde in het zwakke licht van de plafondlamp zoals papa's medailles hadden geglinsterd in het licht van de sterren.

ik...'

'Wat was er, Grace? Nou?'

'Ik heb papa gezien. Hij stond hier. We hebben met elkaar gepraat.'

'Prachtig,' zei ze, draaide zich om en liep weer naar binnen.

Ik bleef staan, keek langs het strand en toen naar de steiger, maar hij was nergens te bekennen.

Ik heb hem gezien, zei ik tegen mezelf. Echt waar.

Ik zag mama bezig met haar nagels toen ik in het appartement kwam. Ze keek naar me.

'Als je niet op zoek gaat naar een plaats waar je naartoe kunt, als je niet iets met je leven gaat doen, weet ik het ook niet meer,' zei ze. 'Je klonk als een echte idioot daar.'

Ze bestudeerde haar nagels. Ik wachtte even en ging toen naar bed. Tijdens het ontbijt zei ze niets over wat er de vorige avond was gebeurd. Ze praatte over de karweitjes die ze moest doen, de dingen die ze moest kopen.

ik ben bijna bang Linden met jou hier alleen te laten.' zei ze ten slotte.

'Waarom?'

'Je gedraagt je weer zo vreemd. Je moet terug naar je therapeut.'

'Het gaat me best.'

ik hoop het,' reageerde ze dreigend. Eindelijk ging ze weg en zoals gewoonlijk nam ik Linden mee naar het strand. Het was een heel rustige ochtend. De Batons kwamen zelden vóór een of twee uur 's middags buiten. Mama zei dat dat kwam omdat ze de hele nacht tot in de ochtend doorfeestten. Ze noemde hen de luie rijken.

Mij liet het koud. Ik was blij dat ik niet lastig werd gevallen, dat niemand naar ons keek. Ik was bezig met een kruiswoordpuzzel en keek intussen naar Linden die aan het spelen was.

'Je had gelijk,' hoorde ik, en keek op. Daar stond papa. Deze keer droeg hij zijn vliegeniersuniform en hield zijn helm onder zijn arm. 'Hij is een heel knappe jongen. Een beetje zoals ik vroeger,' voegde hij er glimlachend aan toe. 'Heb ik je nooit foto's van me laten zien toen ik klein was?'

'Ja, ze liggen in een doos.'

'Goed, haal ze eruit en bekijk ze nog eens. Laat ze aan je moeder zien. Ik weet zeker dat ze de gelijkenis prachtig zal vinden.' Hij keek naar de zee. 'Stevige wind vandaag. Ik moet weg op een missie, Sailor Girl. Jij zorgt voor alles hier, oké?'

Dat zei hij altijd tegen me.

'Aye, aye, sir,' zei ik, en hij glimlachte en salueerde met twee vingers.

Ik salueerde terug en zag hem weglopen. Hij leek regelrecht de lucht in te lopen en was verdwenen.

Linden keek naar me op.

'Hoi,' zei ik. ik zal je laten zien hoe je moet salueren.'

Ik werkte er de hele dag aan en kreeg hem ten slotte zover dat hij het deed. Ik wachtte vol spanning op mama's thuiskomst om het haar te laten zien.

'Hij heeft het papa ook zien doen,' zei ik. Ze draaide haar hoofd zo snel om dat ik dacht dat het van haar nek zou vallen.

'Wat zei je?'

'Papa stond op het strand. Hij zei dat ik zijn oude foto's tevoorschijn moest halen, de foto's van hem als kleine jongen. Hij zei dat hij op Linden leek en dat jij dat prachtig zou vinden.'

Ze staarde me aan. 'Waarom doe je dit, Grace? Probeer je me ervan te overtuigen dat je niet terug moet naar college, of probeer je te vermijden iets van je leven te maken? Waarom doe je dit?'

'Doe wat?'

Ze bleef me hoofdschuddend aankijken, ik speel dat spelletje niet met je mee,' mompelde ze en ging toen Linden te eten geven.

Ik liep naar de doos met foto's. Ik had ze op mijn bed uitgespreid toen ze binnenkwam.

'Zie je?' zei ik. 'Linden lijkt inderdaad op papa als kleine jongen.'

'Berg die foto's op,' beval ze. 'Je maakt je volslagen belachelijk.'

Ze liep weg, maar ik hield de foto's nog even. Ik had het gevoel dat papa ze ook weer zou willen zien.

En inderdaad werd ik die nacht wakker door een zachte lach. Toen ik mijn ogen opende, zag ik hem aan mijn bureau zitten, starend naar de foto's.

'Je had gelijk, papa,' zei ik. Ik stond snel op en deed het licht aan.

'Dat dacht ik wel. Ik vind dit een leuke foto, van mij en onze kat vroeger, Fluffy. Ik wou dat je die kat had kunnen zien, Sailor Girl. Ze volgde me als een klein hondje. Heb ik je wel eens over haar verteld?'

'Ja, papa, heel vaak.' zei ik lachend.

'Blij datje die foto's hebt opgezocht.'

'Je zei het tegen me, maar mama geloofde me niet.'

'Ze draait wel bij. Denk eraan wat ik zei, er is tijd voor nodig. Kom, ik moet ervandoor. Slaap lekker.' Hij liep naar buiten.

'Wat doe jij?' hoorde ik. 'Waarom ben je op, met het licht aan? Het is bijna drie uur in de ochtend,' zei mama op de drempel. Ze hield haar handen tegen haar borst gedrukt.

'Hij was hier om de foto's te bekijken. Hij is net weg. Heb je hem gezien?'

'Wie?'

'Papa.'

Ze legde haar handen voor haar mond en liep weg. 'Ga slapen,' riep ze toen ze bij haar kamer was.

Ik deed het licht uit en ging weer naar bed. Toen ik de volgende ochtend wakker werd waren alle foto's verdwenen. Even dacht ik dat zij ze had teruggelegd in de doos, maar toen ik keek waren ze er niet.

'Mama,' vroeg ik toen ik naar de keuken liep waar ze bezig was Linden zijn ontbijt te geven, 'heb je papa's foto's gezien ?'

'Vergeet die foto's,' zei ze.

'Maar...'

ik zei, vergeet ze, Grace. Hou hiermee op!' schreeuwde ze tegen me. 'Hou er nu mee op of... of ik laatje wegsturen. Ik zweer het.'

Linden begon te huilen bij het horen van haar woede.

'Wat moet ik zeggen?' vroeg ik zacht. Ze gaf geen antwoord. Ze keek alsof zij zelf zou gaan huilen en draaide zich om. Toen hield ze haar adem in en ging Linden weer voeren, hem troosten.

Het leek me dat ik mama tegenwoordig altijd als ik met haar sprak van streek maakte. Het was beter om naar niets te zeggen of zo min mogelijk.

Het hoort bij het verdwijnen, docht ik, denkend aan Augustus Brewster. Eerst hou je op met praten, en dan houden de mensen op met je te horen, en als ze je niet meer horen, zien ze je niet meer, en kort daarna ben je verdwenen.

Misschien was het tijd om te gaan.

Papa was het met me eens.

Hij kwam die nacht bij me. Ik werd wakkeren zag hem naast mijn bed zitten. Hij was weer in gala-uniform, alle medailles op zijn borst. Hij keek naar me, wachtte tol ik mijn ogen zou openen. Ik kwam langzaam overeind.

'Papa? Waar ben je?'

Langzaam keek hij op. ik kom je halen. Grace,' zei hij. 'Ik heb het bevel kortgeleden gekregen.'

'Me halen?'

'Ja, lieverd,' zei hij. Hij glimlachte, maar het leek een trieste glimlach, geen blijde. Ik dacht zelfs dat er tranen in zijn ogen stonden, en ik zag mijn papa zelden huilen.

'En Linden dan?' vroeg ik.

'Met hem gaat het goed. Hij zal bij je moeder blijven en ze zal goed voor hem zorgen.'

Hij staarde me even strak aan. 'Je wist dat ik op een dag voor je zou komen, hè, Sailor Girl? Je verwachtte het.'

'Ja, papa. Het is alleen eerder dan ik gedacht had.'

'Ik was zelf ook verbaasd,' zei hij. 'Maar we twijfelen niet aan bevelen. We handelen ernaar. Daarom zijn we zo succesvol.'

'Moet ik wat meenemen?'

Hij schudde zijn hoofd en stond op.

Ik gooide mijn deken van me af en kwam mijn bed uit. 'Kan ik tenminste afscheid nemen van Linden?' vroeg ik.

'Natuurlijk. Dat zullen we allebei doen.'

We bewogen ons of we uit lucht bestonden en glipten mama's kamer binnen. Ze sliep met haar rug naar ons toe. Linden lag in zijn kleine bedje naast haar, op zijn zij. Zijn lipjes bewogen licht als hi| ademhaalde.

'Ik wil hem een zoen geven,' zei ik.

'Maak hem niet wakker,' waarschuwde papa.

ik zal voorzichtig zijn.'

Heel langzaam knielde ik naast hem en drukte mijn lippen op zijn wangetje. Ik hield ze daar een paar seconden en stond toen weer op. Zijn oogleden knipperden nauwelijks.

'Goed zo,' zei papa.

Ik glimlachte, keek naar mama en liep achter papa aan de kamer uit. Nog één keer keek ik achterom voor ik hem door de gang volgde naar de deur die toegang gaf tot de loggia. Het was een winderige avond en de golven van de branding waren hoog en wit. De lucht was bewolkt, zonder sterren.

'Ruwe zee,' waarschuwde papa.

De wind deed de luiken achter me rammelen tot ik de deur dichtdeed. Toen daalde ik achter hem aan de trap af en samen liepen we naar de steiger.

'Ik ben een beetje bang, papa, zei ik.

Hij bleef staan en knikte. 'Natuurlijk ben je dat. Logisch toch? Ik was het ook. Hier,' zei hij, en stak zijn hand naar me uit. ik ben de hele lijd vlak naast je.'

'Dank je, papa.'

We vervolgden onze weg naar de steiger.

'Waarschijnlijk herinner jij je het niet meer,' zei hij, 'maar toen je nog heel klein was, niet veel ouder dan Linden nu, nam ik je ook mee naar de steiger om een vliegdekschip te zien binnenkomen. Je dacht dat het regelrecht de kust op zou varen, en even was je echt bang. Ik tilde je op en stelde je gerust, en toen werden je ogen zo groot van verbazing dat ik mijn lachen niet kon houden. Er was een band, en die speelde het lied van de marine.'

'Ik geloof dat ik me dat nog herinner, papa.'

'Anchors aweigh, my boy." zong hij. 'Dat zong jij altijd. Sailor Girl.'

'Ik weet het.'

'Mijn hart brak toen ik je achter moest laten. Ik weet dat het egoïstisch is van me, maar toen het bevel kwam om je te gaan halen, was ik blij. Dat moetje me maar niet kwalijk nemen.'

'Ik kan jou nooit iets kwalijk nemen, papa. Nooit.'

Hij glimlachte en liep de steiger op. 'Kun je dat schip daar zien, Sailor Girl?'

Ik begon mijn hoofd te schudden, en toen zag ik het, een boot die ons naar het grote, mooie vliegdekschip zou brengen dat in de verte lag te wachten.

'Daar gaan we,' zei papa.

We liepen naar het eind van de steiger. Ik begon achterom te kijken, maar papa zei: 'Niet achteromkijken, Sailor Girl. Niet voordat je aan boord bent. Anders is het te moeilijk om weg te gaan.'

'Oké, papa.'

Een zeemeeuw vloog plotseling over de zee en zwenkte vlak boven ons hoofd, zweefde op de wind, zijn snavel enigszins open, zijn ogen dicht.

Ik kneep harder in papa's hand, en hij hield de mijne steviger vast.

'Oké,' zei hij, toen we aan het eind stonden. 'We zijn er. Draai je nu om en salueer.'

Ik deed het terwijl ik naar hem keek. Samen salueerden we met twee vingers, keken achterom naar het huis.

Mama leek daar nu te staan.

'Grace!' gilde ze. 'Wat doe je?'

'Geen antwoord geven,' zei papa. 'Ze willen nooit datje weggaat. Als het aan hen lag zouden we nooit een opdracht vervullen. Ik neem het ze niet kwalijk, maar we kunnen ons er niet aan storen. Laten we gaan,' zei hij, en we stapten van de steiger af in de boot.

Hel was erg koud.

'Het is zo koud,' zei ik.

Papa gaf geen antwoord.

'Papa, het is zo koud! Waarom is het zo koud?'

Waar was hij?

idioot, verdomde idioot!' hoorde ik, en voelde een arm om mijn middel.

Mama's gezicht was vlak bij het mijne, en ze worstelde, spuugde water uit, maar wilde me niet loslaten. De golf pakte ons op en smeet ons allebei heen en weer, en een ogenblik later voelde ik zand onder mijn voeten. Mama trok en gilde, en ik was volkomen in de war.

Er was nog iemand, een van de mannelijke bedienden. Hij had nu zijn arm om mijn middel en tilde me op als een baby. Toen liet hij me neer op het strand en viel hijgend naast me op de grond. Ik hoestte en spuwde zeewater uit. Mama zat daar en zag er heel mal uit, dacht ik, met losse haren, haar nachthemd half uit, haar lichaam in een verwrongen houding.

'Waarom... waarom deed je dal, Grace? Waarom?' vroeg ze. Ik geloof dat  ze huilde, maar het was moeilijk het verschil te zien tussen haar tranen en het zeewater dat uit haar haar drupte.

ik ging met papa mee,' zei ik hoestend. 'Hij kwam me halen.' Ik keek naar de zee. 'Ik weet niet waar hij nu is.'

De boot was verdwenen en het mooie vliegdekschip ook.

Hij was weggegaan zonder mij.

Alweer.

Hij was weggegaan zonder mij.