5. Twee meisjes

Mama probeerde me bezig le houden en mijn gedachten af te leiden van trieste dingen dooi- mij tol navigator te benoemen voor de reis naar het zuiden. Kapitein Morgan, de marineofficier die naast ons had gewoond, kwam uit Florida en had de snelste route opgeschreven naar de 1-95 South. Veel afslagen lagen niet meer dan driekwart kilometer van elkaar af, dus moest ik goed opletten, al vermoedde ik dat mama de route al uit haar hoofd had geleerd. Ik weet dat ze tijdens een paar van onze andere gezamenlijke reizen zonder papa me eenzelfde verantwoordelijkheid gaf, om te voorkomen dat ik me zou vervelen.

We hadden bijna de hele weg muziek aanstaan, een cd of de radio. Altijd als we lange tijd zwegen, zag ik dat mama snel een traan wegpinkte ondereen van haar oogleden. Ik deed net of ik het niet merkte, want als ik me niet beheerste, zouden mijn tranen snel de hare volgen. Mama probeerde de stilte te overbruggen door te wijzen op verschillende bezienswaardigheden langs de weg: een mooi of interessant huis of een groepje bomen waarvan de bladeren de stralen van de zon opvingen zodat het leek of er diamanten groeiden aan de takken.

Voor we bij de t-95 kwamen besloot mama te stoppen voor de lunch. Als we eenmaal op de snelweg waren, wilde ze zover mogelijk doorrijden voor we ergens overnachtten. Ze taxeerde dat het ongeveer 1200 kilometer was. en dacht dat we het gemakkelijk in twee dagen konden halen.

Het wegrestaurant heette Mother Dotty's Kitchen. het zag eruit als een ouderwets restaurant met banken en stoelen met rood imitatieleer en een buffet met veel chroom dat bijna over dc hele lengte liep. Door het sound systeem klonk een ShaniaTwain-song. en het upbeat-tempo vrolijkte ons wat op. Iedereen was erg vriendelijk, en het aroma van de verschillende vleessoorten en aardappelen die werden klaargemaakt wekte onze eetlust. We hadden geen van beiden veel gegeten in de laatste paar weken. Elke avond, vooral als we alleen aten, prikten we als kieskeurige kippen wat rond op ons bord. Als ze tegen mij zei dat ik moest eten, zei ik hetzelfde tegen haar, tot we allebei stopten met onze pogingen elkaar eten door de strot te duwen.

Misschien was de verandering die we nu ondergingen domweg een gevolg van het feit dat we de basis hadden verlaten en afscheid namen van een wereld die voor ons was verworden tot een wereld van verdriet met eeuwig loodgrijze luchten. Ik kon het verschil in mama's gezicht zien. Haar vroegere opgewektheid en glans waren niet teruggekomen, maar ze leek minder gebukt te gaan onder haar pijn en verdriet. Haar voorhoofd was weer glad, en haar stem en bewegingen verrieden meer energie. Ik vroeg me af of, en niet wanneer, mij dat zou gebeuren.

'Je had het vroeger bijna nooit over Dallas Tremont, mama,' zei ik toen we besteld hadden.

' Het is altijd een van die vriendschappen geweest die je niet verwaarloost, maar ook niet erg koestert. Op high school waren we onafscheidelijk, maar toen ik met je vader trouwde en als 't ware lid werd van de marine, verloren Dallas en ik elkaar uit het oog. We probeerden een hechte relatie in stand te houden, maar met onze talloze verhuizingen en zo werd dat onmogelijk. Onze telefoontjes werden steeds schaarser. Wc schreven elkaar praktisch niet meer. Maar we vergaten nooit el- kaars verjaardag, en we stuurden elkaar altijd een pakje met Kerstmis, iets kleins maar persoonlijks. En natuurlijk liet ik het haar altijd weten als wc gingen verhuizen en stuurde ik haar ons nieuwe adres.

'Ik was wél aanwezig op haar huwelijk. Dat zul jij je niet herinneren, wantje was pas een jaar en een paar maanden, maar ik liet jou achter bij mijn moeder en ging terug naar Raleigh waar Dallas en ik waren opgegroeid. Papa was op dienstreis. Ze trouwde in de kerk waarvan haar ouders lid waren, en toen verhuisden zij en Warren naar Florida. Hij had altijd in restaurants gewerkt en kreeg een kans in West Palm Beach.

'Warren was al eerder getrouwd geweest en had een dochter die nu zeventien is. Zijn eerste vrouw was om het leven gekomen bij een motorongeluk. Volgens Dallas waren die twee als wateren vuur. Ze trouwden voornamelijk omdat ze zwanger was van Phoebe.' Mama meesmuilde. 'Volgens Dallas noemde ze haar dochter Phoebe omdat er een Phoebe-vogel voor het raam van de kraamzaal zat. Gelukkig dat het geen kraai was.' Ik lachte.

Het was de eerste keer dat ik had gelachen sinds papa's dood, dacht ik, en het voelde aan alsof' ik een van lood gemaakt jack had uitgetrokken.

Mama glimlachte. 'Ik heb altijd zo van je lach gehouden, Grace. Hoe oudje ook wordt, als je lacht zal het altijd onschuldig en echt klinken en andere mensen een goed gevoel geven.'

Ik keek haar aan, keek naar de warmte en liefde in haar ogen, de liefde in haar hart. Zou iemand ooit zoveel goeds zien in mij en zoveel van me houden als zij?

'In ieder geval,' ging ze verder, 'toen Warren opging in zijn zaak en een klein vermogen voor hen begon op te bouwen, zette Petula, beter bekend als Pet, haar egoïstische levenswijze voort, liet de baby urenlang over aan een babysitter terwijl zij uitging met haar ongetrouwde vriendinnen, van wie een paar lid waren van een motorclub. Warren weigerde er een voor haar le kopen, dus kocht zij er zelf een. tien jaar later verloor ze de beheersing over het stuur terwijl ze, zoals gezegd werd, ongeveer honderdtwintig reed, en brak bijna elk bot in haar lichaam. Het was een van die ongelukken waarvan ze zeggen datje hoopt dat het slachtoffer meteen zal overlijden. Dat deed ze.

'En hij bleef achter met een baby. Dallas werkte voor een compagnon van hem, en ze begonnen elkaar regelmatig te ontmoeten. Ze heeft het nooit gezegd, maar ik had het idee dat er nog vóór Pets onvermijdelijke dood al romantiek in het spel was tussen hen.

'In de loop der jaren vertelde ze me langzamerhand de details. Vier jaar geleden hadden we een paar uur samen toen ik van het ene vliegtuig op het andere moest overstappen. Ik had dat weekend met je vader doorgebracht in San Juan. Hij had verlof om aan wal te gaan en wc vonden het een goede gelegenheid voor een kleine vakantie. Herinner je je dat nog?'

'Ja.'

Telkens als mama het terloops over papa had, werd haar glimlach intenser en warmer. Ik was jaloers op haar herinneringen, al had ik er zelf ook zoveel.

'Dallas en ik ontmoetten elkaar op het vliegveld in West Palm Beach

en we haalden oude herinneringen op, bekeken eikaars fotoalbums.'

Ze zweeg even toen het eten werd opgediend. Ze staarde een ogenblik naar haar bord en schudde toen haar hoofd.

'Lotsbestemming. Ik heb eens gelezen dat onze paden elkaar allemaal kruisen op manieren die we ons niet eens realiseren. Ik ben weer terug bij af en ontmoet Dallas opnieuw, iets wat we geen van beiden ooit verwacht hadden.' Ze glimlachte. 'Maar je zult haar erg aardig vinden, lieverd. Ze staat met beide benen op de grond en je kunt een hoop plezier met haar hebben.'

Ik knikte. Als mama dat zei, dan was het waar.

'Eet op, dan gaan we verder.' zei ze met meer enthousiasme. Het werkte aanstekelijk. Ik voelde een golf van belangstelling en verwachting. We waren als twee zwemmers die onder het water van de zee waren geduwd en in de donkere duisternis werden vastgehouden tot we bijna verdronken, en toen boven mochten komen om adem te halen, waarna we ons in een geheel nieuwe wereld bevonden.

Ik denk dat mama en ik een hechtere band hadden dan de meeste moeders en dochters omdat papa zo vaak en zo lang weg was, vooral in de eerste jaren. Maar zelfs zij en ik, een moeder en dochter die niet vertrouwelijker konden zijn, moesten nog veel over elkaar leren, vooral ik over haar. De reden werd me tijdens de reis duidelijker toen ze steeds meer vertelde over haar eigen jeugd, haar eerste vriendje, haar jeugdige avonturen.

Moeders moeten wachten tot hun dochters volwassen genoeg zijn om te appreciëren en te begrijpen wat ze je over henzelf vertellen. Wal ze nu zei had ze me ook jaren geleden kunnen vertellen, maar ik zou haar onthullingen minder op prijs hebben gesteld en er minder van hebben begrepen. We worden andere mensen, veranderen als we ouder worden, dacht ik. Mama's bekentenissen en beschrijvingen van zichzelf waren heel wat openhartiger en gedetailleerder dan ze geweest zouden zijn als ze me die zelfs maar een jaar geleden zou hebben gedaan.

Papa's dood had me op een of andere manier plotseling tot volwassenheid gebracht, misschien wel jaren vóór mijn tijd. Het had beslist veel van mijn onschuld verdreven. De wereld kon een heel wreed en hard oord zijn, en hoe meer je dat ging beseffen, hoe meer je echte vriendschap op prijs stelde. En hoe zou ik ooit een betere vriendin kunnen hebben dan zij was, dacht ik. Ik hoopte maar dat zij net zo over mij zou denken. Ik was oud genoeg om haar angsten en zorgen aan te horen. Ze hoefde niet langer bezorgd te zijn dat ik kinderlijke nachtmerries zou krijgen. Ik zou samen met haar elk probleem onder ogen zien, en samen zouden we verdergaan.

Ze aarzelde geen moment met het beantwoorden van elke vraag die ik haar stelde over haar jeugd.

'Heb je ooit wel eens zoveel van iemand gehouden als van papa?' vroeg ik.

'O, ik was een paar keer verschrikkelijk verliefd en het brak mijn hart als ik merkte dat die jongens lang niet zoveel voor mij voelden als ik voor hen. Nee," eindigde ze na even nadenken, 'ik weet dat algemeen wordt aangenomen dat we op jeugdige leeftijd verliefd worden en dan proberen die liefde terug te vinden in iemand die op hen kan lijken of ons aan die eerste liefde doet herinneren, maar ik kan in alle oprechtheid zeggen datje vader heel, heel bijzonderen uniek was.'

Ze keek weer voor zich uit met die zachte, warme glimlach terwijl we over de monotone snelweg reden. Auto's suisden voorbij met andere mensen die gebiologeerd waren door hun eigen snelheid en gedachten en die in mijn ogen allemaal leken op gevangen wezens in bewegende metalen kooien.

'Je vader had zoveel geweldige eigenschappen, maar het allermooiste was dat ze zo uitgebalanceerd waren. Hij had een groot gevoel voor humor, maar hij kon in een oogwenk serieus worden. Hij had een sterk karakter maar was heel romantisch en vriendelijk. Je weet waar de meeste vrouwen aan lijden als ze trouwen?' vroeg ze plotseling, zich naar me omdraaiend.

Ik schudde mijn hoofd. Ik had geen idee, maar was gefascineerd door het onderwerp.

'Ze lijden aan te hoge verwachtingen. Ze willen óf de beperkingen van hun man niet onder ogen zien en erkennen, óf ze zien ze echt niet en zijn dus voortdurend gefrustreerd en teleurgesteld. Ze trouwen en ontdekken plotseling dat de mannen met wie ze zijn getrouwd niet de mannen zijn met wie ze dachten te trouwen.

'Je vaderen ik hebben nooit tegen elkaar gelogen, Grace. Dat was het geheim. Wat de gevolgen ook waren, we vertelden elkaar altijd de waarheid, en dat werd de lijm die ons voor altijd bij elkaar hield.'

Ze slikte moeilijk. 'Voor altijd,' mompelde ze. 'Dat was de enige teleurstelling die we moesten toelaten.'

Ik draaide me om en staarde naar de snelweg, die vloeibaar leek geworden, een stroom van beton, waarvan de strepen steeds maar doorgingen. Wanneer zal de pijn ophouden ? Zal die ooit ophouden ?

'Alles zal goed konten met ons,' zei mama zangerig en knikte naar de ruit alsof er toeschouwers langs de weg stonden. 'Alles zal goed komen.'

Ze reikte met haar rechterhand naar de mijne. Kilometers lang hielden we eikaars hand vast en toen praatten we erover waar we zouden stoppen en wat we 's avonds zouden eten. De gedachte aan morgen was de enige ontsnapping uit vandaag.

Eindelijk besloten we te stoppen voor het nachtlogies. We probeerden altijd een motel te vinden dat er goed onderhouden uitzag. Mama geloofde dat als de eigenaar ervoor zorgde dat zijn motel er van buiten verzorgd uitzag voor de mensen die langsreden, hij ook voor het interieur goed zou zorgen.

We hadden al vaak in motels overnacht, en toen ik nog heel jong was deden we altijd of elk motel een nieuw magisch avontuur was. Een van onze favoriete spelletjes was proberen ons voor te stellen wie er vóór ons in de kamer hadden gelogeerd.

Dan lagen we een tijdje wakker en verzonnen verhalen over denkbeeldige vorige bewoners. Bijna instinctief, misschien om ons te beschermen tegen de duisternis en ongeruste gedachten, deden we het deze avond ook.

'Er zijn hier onlangs twee jonge vrouwen geweest. Ze willen op avontuur voor ze naar de universiteit gaan,' begon mama. 'Ze willen zoveel mogelijk van Amerika zien in de hoop interessante ervaringen op te doen.'

We hadden twee tweepersoonsbedden met een kleine televisie aan de muur vóór ons, maar we namen niet de moeite die aan te zetten. We creëerden onze eigen beelden, onze eigen verhalen, zodra we veilig in bed lagen. We konden de ramen met de horren openlaten om wat frisse lucht binnen te krijgen. Het was geen thuis, maar niet onaangenaam.

'Een van hen heeft een ongelukkige liefdesgeschiedenis achter de rug. Ze probeert zichzelf wat op te monteren,' zei ik.

'Nee. Het was geen ongelukkige liefdesgeschiedenis, maar zij en

haar vriendje hadden besloten uit elkaar te gaan en ander gezelschap te zoeken.'

'Alleen om te zien of ze werkelijk van elkaar hielden?'

'Ja. Haar vriendin heeft geen vriend, en...'

'Haat mannen.'

'En probeert haar vriendin te beletten voortdurend haar vriendje te bellen.'

'Maar die gaat naar buiten en belt hem toch.'

'En ze zeggen dat ze elkaar missen en vinden die hele scheiding maar een slecht idee.'

'Dus besluit ze terug te gaan en die avontuurtjes verder te vergeten. Ze wil geen dag langer zonder de man van wie ze houdt.'

'Maar ze vertelt het pas de volgende ochtend aan het ontbijt.'

'En haar vriendin is erg kwaad, maar na een tijdje...'

'Na een tijdje bekent ze dat ze alleen maar jaloers was, en wenst haar veel geluk.'

'En dat is allemaal hier gebeurd,' eindigde ik, en we moesten allebei lachen.

Het was net als vroeger.

Alleen hadden we geen haast om naar papa te gaan. We wilden gauw gaan slapen en vergeten. Zowel emotioneel als fysiek uitgeputter dan we dachten, vielen we allebei in slaap.

De volgende ochtend waren we vroeg op en reden weer over de snelweg. We zeiden het geen van beiden, maar de kilometers tussen ons en de marinebasis hadden het effect van een dubbelsnijdend zwaard op ons hart en zenuwgestel. Aan de ene kant lieten we alles waar we van gehouden hadden achter, maar aan de andere kant droomden we over wat ons zou wachten aan de volgende horizon. Toen we laat op de dag Florida binnenreden, keken we elkaar aan. Wc hoefden niets te zeggen. Het was alsof we meer dan slechts de grens van een andere staat waren gepasseerd. We hadden de grens overschreden tussen het verleden en de toekomst.

'Als we nu doorrijden, komen we toch te laat in West Palm Beach aan,' zei mama. 'Laten we ergens lekker gaan eten en goed slapen, dan zijn we morgenochtend fris. De wereld ziet er anders uit als je uitgerust bent.'

Natuurlijk vond ik dat een goed idee. Ik maakte me erg zenuwachtig

over de ontmoeting met nieuwe mensen en het afscheid van 'het leven'. Het zou de eerste keer zijn dat ik me in de echte burgerwereld zou bevinden, en ik wist niet zeker of ik dat wel prettig zou vinden.

Ondanks al onze verhuizingen en reizen, was ik nog nooit in Florida geweest, en ik verheugde me op ons verblijf daar. Het welige groen, de palmbomen, de zee die van tijd tot tijd te zien was, maakten het de volgende dag allemaal erg aantrekkelijk. We ontbeten vroeg en reden onmiddellijk daarna weg. We namen de toeristische route omdat mama zei dat we goed waren opgeschoten. We hadden geen van beiden veel zin om te stoppen en de bezienswaardigheden te bekijken. We wilden op onze bestemming zijn en de deur achter ons sluiten.

Nu we in Florida waren, ontspanden we ons enigszins. Op een gegeven moment stopten we zelfs langs de kant van de weg, waar we een prachtig uitzicht hadden op de zee, en staarden naar de branding.

'Gek eigenlijk; zei mama. 'We waren een marinegezin, maar we hebben nooit veel gezeild of veel contact gehad met water. We hebben schepen bezocht en waren in de havens om hallo of vaarwel te zeggen, maar we waren er nooit voor onszelf...' Ze lachte. 'Je vader is eens heel erg zeeziek geweest. Heb ik je dat wel eens verteld?'

'Nee,' zei ik, en vroeg me af waarom zoiets me nooit verteld was.

'Hij had een oefening die inhield dat hij lange tijd op een vlot moest verblijven, en de zee was heel woest die dag. Toen ik hem zag, was hij zo wit als het binnenste van een aardappel. "Ik logeer daarboven," zei hij, wijzend naar de lucht.'

Ze zuchtte. 'Nu we hier zijn, kunnen we misschien leren zeilen en kunnen we wat tijd op het strand doorbrengen. Zou dat niet leuk zin, Grace?'

'Ja.'

Dallas en Warren hebben een motorboot, maar ze werken allebei zo hard dat ze er niet vaak gebruik van maken. Misschien doen ze het wat vaker als wij er zijn,' zei ze, en startte de auto.

Iets meer dan drie uur later zag ik een bord met de aankondiging dat we in Palm Beach County kwamen.

'We gaan eerst naar hun restaurant,' legde mama uit. 'Dallas brengt ons naar het appartement. Het is een wijk die bekendstaat als Palm Beach Gardens. Leuk, hè?'

Ik knikte. Nu we echt hier waren, begon mijn hart te bonzen en mijn maag voelde leeg. De enige soortgelijke ervaring in mijn leven had ik toen ik voor het eerst in een toneelstuk van school moest spelen en het toneel op moest terwijl er honderden mensen in de zaal zaten. Ik had het gevoel dat mijn keel werd dichtgeknepen of dat ik zou bevriezen en als een blik ijs zou worden weggedragen. Maar toen ik eenmaal op het toneel stond herinnerde ik me mijn hele tekst en alles ging goed. Papa, die gekomen was, zei dat ik de Academy Award had verdiend.

Het verkeer was heel druk en er was veel te zien toen we de Dixie Highway opreden. Allebei begonnen we de huisnummers op te noemen tot we eindelijk de Tremont lnn in zicht kregen. Die viel op omdat het een groter gebouw was dan de huizen ernaast, maar ook omdat het in een veel betere conditie verkeerde. Het zag eruit of het nel gebouwd was, terwijl sommige andere gebouwen er vervallen en verwaarloosd uitzagen, de kleuren vervaald, de ramen vuil en het terrein eromheen onverzorgd.

De Tremont lnn zag eruit of het vroeger een huis was geweest. Later zouden we horen dat dat juist was. Er was zelfs een klein portiek aan tic voorkant. Het had een eigen parkeerplaats, waarop het ogenblik niet meer dan een stuk of zes auto's stonden. We reden erheen en parkeerden. Toen mama de motor had afgezet, bleef ze stil zitten en hield haar adem in. Ze staarde zo lang naar het stuur dat ik dacht er iets mis was.

'Mama?'

Ze hief haar hand op, slikte moeilijk, en knikte. 'Het gaat goed,' zei ze. 'Het gaat goed.' Ze sloot haar ogen en haalde toen diep adem en forceerde een glimlach. 'Laten we gaan, lieverd,' zei ze en opende het portier.

Ik stapte uit. nog steeds ongerust. Ze liep om de auto heen en keek naar het gebouw.

'Het is alleen geopend voor het diner,' zei ze. 'Het is mooi, hè?'

Auto's suisden voorbij op de snelweg toen we naar de voordeur liepen. De deur was op slot. Het was een decoratieve eikenhouten deur met panelen. De voorkant van het restaurant had een fraaie houten bekleding met crèmekleurige luiken. Mama tikte op het glas. Binnen brandden een paar lampen, maar ze gaven een schemerig licht. Ze klopte weer en we zagen een deur achterin opengaan. Het licht in de keuken scheen naar buiten en de gestalte van een vrouw tekende zich af in de deuropening. Ze bleef een ogenblik staan en schoot toen naar voren naar ons toe.

Hen paar seconden later werd de voordeur van het slot gedaan en stonden we tegenover een vrouw die bijna even lang was als mama, met lichtbruin halflang haar dat tot vlak onder haar kin krulde. Ze droeg een haarband die haar pony naar achteren trok en een glad, licht besproei voorhoofd liet zien. Ze had grote lichtbruine ogen die straalden van blijdschap toen ze ons zag. Haar glimlach blies haar wangen op rond haar jukbeenderen, maar ik vond dat ze een knap gezicht had met heel zachte, vrouwelijke lippen en een sierlijke kaaklijn. Ze was iets slanker dan mama en zoveel jaar jonger dat ik me afvroeg of het werkelijk Dallas was.

'Jackie!' gilde ze, en maakte een eind aan mijn twijfel. Ze omhelsden elkaar. Ze klampte zich met gesloten ogen vast aan mama. Ze wiegden in eikaars armen. 'O, lieverd, ik vind het zo erg voor je, zo verschrikkelijk.'

Tranen glinsterden in haar ogen en ze knipperde ze snel weg. Ze leken elkaar geen van beiden als eerste te willen loslaten, of ze dagenlang zo konden blijven staan. Ten slotte maakte mama zich los, en Dallas Tremont draaide zich naar mij om.

'Dat kan Grace niet zijn. Dat kan niet. Je bent zo mooi geworden, en zo volwassen.'

'Je zult wel begrijpen dat dit Dallas is, lieverd.'

Ik wilde knikken maar ze kwam onmiddellijk naar me toe, omhelsde me stevig en gaf me een zoen op mijn wang.

'Welkom in Florida,' riep ze uit. 'Kom binnen, kom binnen. Warren is in zijn kantoor en rammelt op de computer in de hoop die te bewegen met wat gunstiger cijfers voor de dag te komen. Hoe was dc reis?'

'Goed,' zei mama. 'Eerlijk gezegd zijn we allebei te suf om ons er veel van te herinneren,' voegde ze eraan toe, om snel van dat  onderwerp af te kunnen stappen.

Dallas bleef in de deuropening staan en knikte.

'Dat geloof ik graag.' Het moment van bezorgdheid ging snel over in een brede, vrolijke glimlach die een ter dood veroordeelde gevangene op zijn gemak zou kunnen stellen. 'Maar nu zijn jullie hier, en jullie kunnen de tijd nemen om uit te rusten en in Florida in te burgeren. Kom binnen, kom mee,' drong ze aan.

We liepen naar voren. In de entree stond een bureautje voor de gast- vrouw met een telefoon erop. Erachter hing een groot schilderij van een groengetint meer in de schoot van twee dichtbeboste bergen. Aan de rand van het meer stonden herten, de meeste drinkend, maar twee met opgeheven kop alsof ze ons net hadden horen binnenkomen.

'Herken je dit nog?' vroeg Dallas. 'Greenwood Lake, onze magische schuilplaats in de bergen in North Carolina. Warren klaagt nog steeds steen en been dat we die hul verkocht hebben. Alsof hij ooit vrij zou nemen om daar een zomer door te brengen,' zei ze hoofdschuddend.

Na de entree kwamen twee ruime eetzalen, elk met twee grote ramen. De vloer was van lichter eikenhout, de tafels waren donkerder, maar allemaal met tafellakens en vazen met mooie kunstbloemen. Aan de muren in elk zaaltje hingen nog meer schilderijen van bergen en meren.

'Dit restaurant is niet typerend voor Florida,' legde Dallas snel uit. 'Maar dat is het geheim van ons succes. Dat, en de beste kok aan de zuidoostkust. En de beste service natuurlijk. Onze vaste gasten, die je gauw genoeg zult leren kennen,' voegde ze eraan toe, de eerste zinspeling op het feit dat mama hier zou komen werken, 'zeggen dat het interieur hun een koeler gevoel geeft, alsof ze Florida hebben verlaten voor een bergdorp. Het is allemaal schijn, als je het goed beschouwt, niet? Beeld, decor, een show. De succesvolste restaurants, behalve de ketens, zijn kleine happenings. Warren vond altijd dat naar een goed restaurant gaan was of je naar het theater ging of een film binnenstapte.

'Hij moet wel gelijk hebben. Hij is een succesvol restaurateur. Wacht maar lotje die pittoreske uniformen ziet van de serveersters en de kelners. De kelners met hun mooie vesten, en de serveersters hebben kleine schortjes die op hun rok genaaid zijn en lijfjes met kanten kragen. We zien eruit of we midden in de Alpen zijn of zo. Je zult het schitterend vinden.'

Ik keek naar mama. Ze glimlachte nog steeds, maar ik kende haar goed genoeg om te weten dat die glimlach langzamerhand een beetje geforceerd raakte. De gedachte dat ze uitgedost in een kostuum, heen en weer rennend in dit restaurant, bestellingen aan moest nemen van de gasten, vervulde me met een angstig voorgevoel. Wat zou papa ontsteld zijn, dacht ik. Van officiersvrouw tot dit. Het was niet dat de baan beneden onze waardigheid was, of dat het geen goe- tic haan zou zijn. Maar het ging zo plotseling en het was zo'n dramatische verandering in onze levensstijl.

'We hebben achterin vier kleine privé-eetzaaltjes voor speciale party's of cliënten. We krijgen hier een paar heel belangrijke mensen, beroemdheden, rijke inwoners van Palm Beach die de slotgracht oversteken om zich onder het gewone volk te mengen.'

'De slotgracht?' vroeg ik.

Dallas lachte. 'Zo noemt Warren de Flagler Bridge. Die moetje oversteken om in Palm Beach te komen.'

'Ik dacht dat we in Palm Beach waren,' zei ik, met een blik op mama.

Dallas lachte weer. 'O, nee, lieverd. Laat iemand uit Palm Beach je dat nooit horen zeggen. Dit is West Palm Beach. Palm Beach is een staat op zichzelf, een andere planeet. Een paar van de rijkste mensen ter wereld wonen daar. Ze vinden het één niveau lager dan de hemel.'

Ze glimlachte naar mama en haalde haar schouders op. 'Wie weet, misschien is het dat wel.' Ze draaide zich naar me om. 'Als jullie eenmaal gesetteld zijn, moeten jullie wat rondtoeren en naar Worth Avenue gaan, dan zul je het begrijpen. Maak je maar niet ongerust. Over een paar dagen zul je je een oudgediende voelen hier, en als je mensen ontmoet met hun neus in de lucht, zul je ze uitlachen.

'Laten we Warren gedag gaan zeggen, en dan zal ik je je Hat in Palm Beach Gardens laten zien. Het is maar twintig minuten hier vandaan, dat maakt het gemakkelijker voor je, Jackie. Ik dacht dat Grace zich misschien kan laten inschrijven op de school waar Phoebe naartoe gaat. Tenzij je haar naar een particuliere school wilt sturen. Die zijn wel erg duur.'

'Nee. Grace is altijd op openbare scholen geweest,' zei mama.

'Je zult het er heerlijk vinden, lieverd,' zei Dallas, en raakte even mijn hand aan. ik zal ervoor zorgen dat Phoebe je rondleidt en je helpt je er thuis te voelen als het schooljaar begint. Ze zit in de hoogste klas, en je weet dat die leerlingen erg belangrijk zijn.'

'Waar is ze? Ik heb haar zo lang niet gezien dat ik geen idee heb hoe ze eruitziet,' zei mama.

'Ze is op het strand met haar vrienden. Ze waren vandaag naar Singer Island. Je zult genieten van de stranden hier, Grace. Er is zoveel te doen voor een jong meisje als jij.'

in dat opzicht is ze nooit tekortgekomen,' zei mama.

'Nee, dat geloot" ik graag,' zei Dallas. 'Op marinebases met al die zeelieden en schepen en vliegtuigen. Kom mee,' zei ze. Ze pakte mijn hand en trok me mee voor mama uit. 'Laten we Warren gaan storen.'

Ik keek achterom naar mama, die lachte en ons volgde naar de deur achterin waarop KANTOOR stond. Dallas klopte en deed open voordat iemand de kans kreeg om te zeggen 'Binnen'.

Achter een bureau dat veel te groot was voor de kleine kamer zat een man met donker krulhaar en ogen als twee zwarte parels. Hij had een gladgeschoren, rond gezicht, met een vrij lange neus en een krachtige mond boven zijn enigszins vooruitstekende kaak. Toen hij ons zag stond hij op en ik zag dat hij gezet was en een enigszins peervormig figuur had. Zijn glimlach was als een framboos in room, zijn gitzwarte ogen glinsterden.

'Jackie!' riep hij en liep zo snel hij kon om zijn bureau heen. Mama deed een slap naar voren, en hij omhelsde haar. 'We vinden het heel erg datje zoveel problemen en verdriet hebt. Verschrikkelijk,' zei hij.

Mama knikte slechts. 'Fijn je te zien. Warren. Het is te lang geleden.'

'Ja, maar ik wou dat het om een andere reden was,' antwoordde hij.

'Ja, ik ook.' Mama draaide zich om naar mij. 'Dit is mijn dochter, Grace.'

'Hallo,' zei Warren, ik kende je alleen van de foto's die je moeder ons nu en dan stuurde, maar ik kan zien datje veel op je vader lijkt.'

Die woorden brachten tranen van blijdschap en verdriet in mijn ogen.

'Knap meisje,' zei hij tegen mama. 'We zullen haar de oosterse vechtsporten moeten leren.'

'O, ze kan wel voor zichzelf zorgen,' zei mama trots.

'Ga zitten, ga zitten. Er is zoveel te vertellen,' zei hij.

ik wil ze meteen naar hun flat brengen, Warren,' zei Dallas. 'Dan kunnen ze zich installeren en een paar dagen rust nemen voor je begint Jackie Lee te bekeren tot de restaurantbusiness.'

Hij lachte. 'Hé, dit is geen wandelingetje in het park. Je bouwt een clientèle op, en dan komt er een trendy restaurant in de buurt en een tijdlang raak je al je klanten kwijt, tot ze beseffen hoe belangrijk kwaliteit is. Toppen en dalen, dat is de business. De truc is hoe je alles glad moet strijken.'

'Prachtig,' zei Dallas droogjes. Toen keek ze naar mama. 'Schrik niet als hij tegen je klaagt dat de prijs van de boter is gestegen.'

'Het gaat om de essentie, Jackie. Iemand moet de boel in de gaten houden, en er is niemand die zijn eigen zaakjes beter kan controleren dan jij. Iedereen die ik ken die een manager heeft om zijn zaken te beheren is failliet of ernaar op weg.'

'O, alsjeblieft,' zei Dallas. 'Geef de vrouw een kans om een kleurtje te krijgen in de zon.'

Warren lachte en ging achter zijn bureau zitten. 'Oké, oké. Ik ben hier als je iets nodig hebt, wat dan ook, Jackie.'

'Dank je. Warren.'

'Laat me welen wanneer je zover bent.'

'Dat zal ik doen,' zei mama.

'Mogen we nu gaan?' vroeg Dallas hem.

'Zie je hoe slecht ik behandeld word?'

We lachten weer en volgden Dallas naar buiten. Ze bleef even staan om ons voor te stellen aan het keukenpersoneel, onder wie hun kok, Christian Von De Stagen, die uit België kwam en chef-kok was geweest in Napa Valley in Californië voordat Warren hem overhaalde in West Palm Beach te komen wonen en werken. Dallas vertelde dat Warren hem een aandeel in de zaak had gegeven.

We stapten in de auto en reden achter haar aan naar Palm Beach Gardens. Onze flat bevond zich in een klein bouwproject bij Holly Drive in een straat die Fuchsia heette. Er was een kleine vijver in het midden van het complex en, zoals Dallas opmerkte, een mooi wandelpad rond het terrein. Het lag ver genoeg van de snelweg om rust uit te stralen. Mama en ik waren aangenaam verrast toen we de flat zagen, die gelijkvloers was. Er waren twee slaapkamers, een ruime keuken, een zitkamer, een kleine eetkamer en een patio die uitkeek op de vijver.

We hadden ook een garage en een kleine berging. Dallas legde uit dat we ons niet hoefden te bekommeren om het onderhoud, want daar zorgde de vereniging van eigenaren voor. We kregen de flat in onderhuur van de eigenaar van de flat, dus waren alle keukengereedschap, borden en bestek aanwezig.

'Ik heb wat noodzakelijke dingen voor je gekocht,' vertelde Dallas. Ze had beddengoed ingeslagen voor de twee bedden, de keukenkasten voorzien van wat essentiële levensmiddelen, zelfs zeep, wasmiddelen, sponzen en handdoeken voor de badkamer aangeschaft. 'Ik heb geprobeerd te bedenken aan wal ik allemaal nodig

zou hebben op de dag dat ik een nieuw huis betrok.'

'Wat lief van je, Dallas,' zei mama. 'Het is geweldig hier. Bedankt voor al je hulp.'

'Het minste wat ik kon doen, Jackie. Het is een leuk flatje. Tot je wal groters vindt.'

'Op het ogenblik kan ik me niet voorstellen dat ik een grotere woning zou willen. Het grootste huis waarin ik gewoond heb was het huis dat we hadden toen ik nog klein was. De woningen op een marinebasis zijn nooit zo royaal. Het mooiste huis dat we ooit hebben gehad sinds we trouwden was het huis dat we net hebben verlaten.'

Dallas knikte en beet op haar onderlip. 'Kom, ik zal jullie helpen met uitladen.'

'Je hebt al zoveel voor ons gedaan. Ik denk datje terug moet naar het restaurant.'

'Ben je mal? Warren zal me daar twee keer zo hard laten werken. Laat me alsjeblieft profiteren van jullie komst.'

Mama lachte en we leken ons allemaal te ontspannen. Ik amuseerde me kostelijk met hen, vooral toen ze begonnen de auto uit te laden en te praten over vroeger. Nu en dan hielden ze stil en haalden een herinnering op, vroegen zich af wat er gebeurd was met een bepaalde vriendin of jongen. Ze namen een rustpauze, openden een fles witte wijn en babbelden verder. Ik vond het leuk om naar ze te luisteren, mama te horen lachen. Ik had het gevoel dat ik naar een film keek die opnieuw werd afgedraaid. Het was alles even luchtig en speels, tot het ophalen van vroeger tijden stuitte op de eerste ontmoeting van mama en papa.

ik kan gewoon niet geloven dat hij niet meer thuiskomt. Dallas,' zei mama.

Ze omhelsden elkaar, en mama begon te huilen, liet haar opgekropte tranen de vrije loop.

Ik liet ze alleen, want het feit dat ze getroost werd door haar oude vriendin maakte me verdrietig. Ik glipte naar buiten de patio op en liep naar de vijver. Een paar eenden lagen zo stil op het water dat ik dacht dat ze namaak waren, tot een ervan zijn veren opzette en de twee eenden naar me toe zwommen. Ik moest lachen.

'Ze verwachten datje ze iets te eten geeft," hoorde ik een stem en ik draaide me om. Een lange, slungelachtige jongen met dik rood- bruin haar, dat  met lange lokken over zijn ogen viel, kwam langzaam mijn richting uit. Hij droeg een t-shirt met een cartoon erop: een vis die een hengel vasthield. Een harige, dikbuikige man keek alsof hij de haak had ingeslikt en uit de zee werd getrokken. Daaronder stond: "Hoe bevalt je dat?'

'Ik gooi ze soms wat brood toe,' zei hij, terwijl hij naar me toe liep. Toen hij zijn haar opzij streek, zag ik dat  hij lichtblauwe ogen had en een mager gezicht met een uitgesproken kaaklijn. Hij was niet knap maar had een interessant gezicht. Toen hij dichterbij kwam, waren zijn ogen zo doordringend en strak op me gericht, dat ik me niet helemaal op mijn gemak voelde. Ik zag dat hij blootsvoets was.

'Hier,' zei hij. Hij haalde zijn hand uit zijn rechterzak en opende die. In zijn palm lagen broodkruimels. 'Dat is hun lievelingshapje,' merkte hij op. 'Roggebrood. Geef het ze maar, dan zijn jullie voor eeuwig vriendjes. Toe dan, pak aan,' zei hij op bijna bevelende toon.

Ik pakte wat uil zijn hand en gooide de stukjes in het water. De eenden zwommen er haastig heen en bewogen hun kopjes op en neer. Toen ze gegeten hadden keken ze weer naar mij.

'Nu al de beste maatjes,' zei de jongen. 'Quackie en Queenie, dit is... vertel ze hoe je heet. Toe dan, ze begrijpen meer dan je denkt.'

Ik schudde glimlachend mijn hoofd. 'Ik ben Grace Houston,' zei ik tegen de eenden. Ze leken te knikken.

'Geef ze de rest ook maar,' zei de jongen. Hij pakte krachtig mijn hand beet, draaide de palm omhoog en legde de rest van het brood erin. 'Vooruit, je moet ze niet plagen,' drong hij aan toen ik een beetje geërgerd naar hem keek. Ik hield er niet van om gecommandeerd te worden, vooral niet door een vreemde.

Ik draaide me om, gooide het brood in het water en de eenden gingen er weer op af.

'Mooi zo. Je bent nu een officiële eendenvoerster.'

'Wie ben jij?'

'Op een zomerse dag, zo ongeveer als deze dag,' zei hij, om zich heen kijkend, 'besloten mijn ouders in hun oneindige wijsheid me Augustus Brewster te noemen. Iedereen die met mij bevriend wil zijn noemt me Auggie. Mijn moeder vindt dat verschrikkelijk en verbetert iedereen die ze het hoort zeggen. Gelukkig luisteren maar weinig mensen naar haar. Maar dit is het grappigste. Mijn vader noemt ine Gusty, tenzij hij kwaad op me is, wat heel vaak het geval is. Dan noemt hij me Augustus, of zelfs Augustus Brewster, bijvoorbeeld: "Augustus Brewster, wat haalde je je in je hoofd toen je gisteravond een voetzoeker in Miss Wilsons vuilnisbak gooide?"

'Natuurlijk dacht ik dat het een harde knal zou geven en haar de stuipen op het lijf zou jagen, wat het geloof ik ook deed. Dat vertelde ik niet aan mijn vader. Ik geef gewoon geen antwoord als hij me vraagt waarom ik iets doe, en ten slotte geeft hij zijn pogingen om me te begrijpen op en zegt iets als: "Tegen jou pralen is of je legen de muur praat."

'Dus, hallo,' ging hij verder. 'Op bezoek bij iemand?'

Ik had even tijd nodig om alles te verwerken.

'Doe je mond dicht,' (luisterde hij. 'Br zijn kleine insecten die denken dat het een schuilplaats is om in te slapen en zich voort te planten.'

'Hè? O. Nee, ik ben bij niemand op bezoek. We zijn net hierheen verhuisd,' zei ik, verbaasd over de manier waarop hij sprak over zichzelf en zijn ouders tegen iemand die hij nog nooit had gezien.

'Verhuisd?' Hij trok zijn wenkbrauwen op. dacht even na en vroeg toen: 'Unit veertien?' 'Ja.'

Hij knikte. 'Ik wist dat ze probeerde de flat te verhuren. Ongeveer een maand geleden trok ze erin met haar minnaar, een onlangs gescheiden accountant. Mijn moeder is erg goed bevriend met mevrouw Dorabush, die alles van iedereen weet nog voor ze het zelf weten. Probeer dus maar niets voor me te verbergen. Ik kom het toch gauw genoeg te weten.'

is dat alles watje te doen hebt, je neus in andermans leven steken?'

'Nee. Ik voer ook de eenden. Maar dat weet je al,' zei hij.

De eenden, die zagen dat ze niets meer te verwachten hadden, gingen op weg naar de andere kant van de vijver.

'Ken je veel mensen hier?' vroeg hij.

'Nee. Alleen de vriendin van mijn moederen haar man.'

'Twee? Nou, dat zijn er al meer dan ik ken. Ik weet veel over mensen, maar ik ken ze niet,' bekende hij.

Ik draaide me om. 'Je maakt gekheid, hè?'

'Dat hangt af van je definitie van gekheid en kennen. Naar mijn mening, die zoals me verteld wordt op een dag veel gewicht in de schaal zal leggen, leren mensen elkaar nooit echt kennen. Of laten we zeggen dat  het zelden gebeurt. Wat prima is,' ging hij snel verder. 'Het maakt het allemaal des te interessanter. Je weet wel, verrassingen, teleurstellingen, klein verraad, groot verraad. Ik vind de meeste mensen voorspelbaar, en dat  maakt ze erg saai. Ik kan het niet verhelen, en dat  vinden ze niet leuk, dus heb ik geen echte vrienden. Comprenez? Dat is Frans voor...'

ik weet wat het betekent.'

' O, parlez-vous français ? '

'Nee, maar ik ken een paar woorden. Spreek jij Frans?' Ik had eraan toe willen voegen: met je grote mond.

'Mais oui, et allemand et italien et un peu de chinois. Mandarine.'

'Je spreekt Duits, Italiaans en een beetje Chinees?'

'Très bien. Je snapt het een beetje. Ja, in antwoord op je vraag. Sta me toe me volledig voor te stellen. Augustus Brewster, uitzonderlijk genie. In groep twee ontdekten ze dat ik Dickens' Taie of Two Cities zat te lezen en werd prompt naar de schoolpsycholoog gestuurd, die tol de conclusie kwam dat  ik in een speciale opvoedkundige omgeving hoorde. Je kijkt nu naar een van een uitverkoren tiental studenten die naar een speciale regeringsschool gaan om me voor te bereiden op het vak van onderzoekswetenschapper. Ze hopen dat ik een betere bom of schuilkelder of zoiets zal uitvinden.'

'Hoe oud ben je?'

'Chronologisch gesproken, zestien. Mentaal, een gok. Waarschijnlijk rond de dertig. We volgen wat beschouwd wordt als een academische studie en hoger,' voegde hij er cynisch aan toe.

Ik hield mijn hoofd schuin.

'Sceptisch, hè ? Toe maar, je kunt me alles vragen. Het is me verboden aan een quiz of tv-spel mee te doen, en ik moet me bij hen registreren als ik de steden binnenkom vanwaar ze uitzenden.'

'Ja, hoor.'

'Wat, geen vragen?' vroeg hij uitdagend. Hij sloeg zijn armen om zich heen en trok zijn schouders op.

Ik dacht even na. Wat hij nodig heeft is iemand die die zelfvoldane glimlach van zijn mond veegt. Oké, hij heeft erom gevraagd, dacht ik. Papa was altijd trots op mijn kennis van de geschiedenis van de Amerikaanse zeevaart.

'Wanneer werd de eerste onderzeeër in Amerika in de strijd gebruikt?'

Hij hief zijn hoofd achterover, interessante keus. Dat was in 1776. Uitgevonden door David Bushnell, een klein, eivormig vaartuig, vervaardigd van hout en bestuurd door één man die een propeller ronddraaide. De wetenschap was heel vernieuwend. Ze doken onder door er water in te laten en kwamen boven door het eruit te pompen met een handpomp. Hulton pakte het idee op en paste een paar van de principes toe op zijn Nautilus.'

Ik geloof dat mijn mond zo ver openviel dat vliegen of bijen er een korf in konden bouwen.

'Grace,' hoorde ik mama roepen, en ik draaide me om naar onze patio.

'Ja?'

'Dallas moet weg. Kom gedag zeggen,' riep ze.

'Oké, ik kom zo.' Ik keek weer naar Augustus Brewster.

'Studeer je geschiedenis of zo?' vroeg hij.

Ik schudde mijn hoofd.

'Dat was een verrassende vraag. De meeste mensen vragen me wat het hoogste gebouw ter wereld is of wie de telefoon heeft uitgevonden. Iets gewoons. Zie je? Je bent nu al interessant. Ik kan je maar beter niet kennen.'

Hij draaide zich om en liep weg met lange, snelle passen, gebogen hoofd en pieken haar die rond zijn slapen wapperden. Ik keek hem even na en liep toen haastig terug naar ons nieuwe huis.

'Wie was dat?' vroeg mama, in Augustus' richting kijkend.

ik weet het niet. Hij woont hier, maar het is een heel vreemde jongen,' zei ik.

'Je slaat de spijker op zijn kop,' zei Dallas. 'Ze zijn allemaal vreemd. Daar moetje altijd van uitgaan bij mannen, dan gaat het prima. Bel me als je nog iets nodig hebt, Jackie. Dag, Grace. Ik zal vragen of Phoebe je belt.'

'Dank je. Dallas,' zei mama. Ze omhelsden elkaar weer en Dallas vertrok.

Voor het eerst waren we alleen in ons nieuwe huis.

We keken even om ons heen in de flat en toen knikte mama.

'Het zal moeilijker worden dan ik dacht.' zei ze.