17

San Jose/Palo Alto, 25-26 september 2000

‘Dit,’ zei Noriko Cousins, ‘is werkelijk een verbazingwekkende ruimte.’ Nimec pakte het blokje blauw krijt van de rand van het poolbiljart. ‘Dat hoor ik wel vaker,’ zei hij terwijl hij wat kalk op de punt van zijn keu wreef. ‘Ik kom hier om me wat te ontspannen en mijn gedachten te ordenen.’ Ze bevonden zich in een biljartzaal op de bovenste verdieping van Nimecs huis in San Jose. Het was een nauwgezette reproductie van de biljartzalen in Zuid-Philadelphia. Daar had hij zijn jeugd doorgebracht met het ontwijken van de agenten die waren belast met het opbrengen van spijbelaars, terwijl hij lessen leerde van een soort dat hen er zeker niet toe zou hebben aangezet om zijn status van jeugddelinquent in heroverweging te nemen. In die dagen was er echter maar één man geweest om wiens goedkeuring Nimec zich bekommerde, en in zijn pogingen om zich die goedkeuring te verwerven had hij zich opgesteld als een heel aandachtig student... of zoals hij het zelf graag formuleerde: als je met toetsen en schoolcijfers iemands aanleg kon meten voor bandstoten, combinatiestoten en effecten dan was hij zeker in aanmerking gekomen voor een speciale studiebeurs. Maar hoe dan ook, hij was erin geslaagd die oude biljartzaal tot in de kleinste details te herscheppen, zij het dan gefilterd door de subjectieve lens van zijn herinnering: van de brandplekken op het groene laken tot de tapinstallatie, de kalenders met meisjes in badpak, de lichtbakken van wat troebel geworden plastic en de Wurlitzer vol oude 45-toerenplaatjes uit 1968. Die jukebox had hij voor een schijntje op de kop getikt op een antiekveiling en na een paar kleine reparaties speelde het ding voor één kwartje nog steeds de sterren van de hemel, drie nummers achter elkaar. Op dit moment klonk Creams cover van de oude bluesklassieker Crossroads uit de luidsprekers. Claptons improviserende spel op de leadgitaar kronkelde zich als een slang van heet kwik om de baseline van Jack Bruce en voerde Nimec terug in de tijd, zodat hij ineens moest denken aan zijn oude makker Mick Cunningham. Mick was een paar jaar ouder dan hij en was toen net terug uit Vietnam. Terwijl hij druk heen en weer banjerde tussen de biljarttafels had hij opgewonden lopen vertellen dat iedereen die Clapton daar helemaal te gek vond. Mick had een heroïneprobleem gehad; ook dat spul werd in Vietnam door een hoop mensen helemaal te gek gevonden. In 1975 was hij doodgestoken op de luchtplaats van de gevangenis, een wel heel zware straf voor een mislukte beroving en een eerste veroordeling. ‘Bal één, daar,’ zei Nimec terwijl hij met zijn keu naar de pocket in de linkerhoek wees. Hij had de eerste stoot gewonnen. Noriko knikte. Hij boog zich over de biljarttafel en legde de speelbal iets vóór de driehoek, vlak naast de middenspot. Daarna legde hij zijn vlakke hand op het laken en schoof de keu tussen zijn duim en wijsvinger. Terwijl hij langs de keu tuurde, maakte hij twee oefenstoten en toen stootte hij de bal naar de tegenovergelegen band, waarbij hij die een licht doorstooteffect meegaf. De bal stootte tegen de band onder een iets andere hoek dan Nimec had gepland en raakte de één nogal dun, maar liet die toch keurig in de pocket rollen. Daarna stootte hij de rest van de in een driehoek gelegde ballen uit elkaar, zodat er een paar gemakkelijke situaties ontstonden. ‘Je weet wat je doet,’ zei Noriko. Toen Nimec zijn stoot maakte, had ze even de stalen concentratie van de scherpschutter in zijn ogen gezien. ‘Dat mag ook wel,’ zei hij. ‘Mijn vader was de beste profspeler van Philadelphia. Hij speelde poolbiljart om geld. Het was zijn droom dat ik de familietraditie zou voortzetten en ik heb erg mijn best gedaan om het vak te leren.’ ‘Vond je moeder dat dan goed?’ ‘Ze was er niet meer. Misschien was ze wel dood. Toen ik een jaar of drie was, misschien vier, is ze ervandoor gegaan. Ik denk dat het haar niet zo interesseerde dat ik al mijn vingers en tenen al kon tellen.’ Hij boog zich weer over het biljart. ‘Een driebander in de middenpocket.’ Hij mikte en maakte zijn stoot. Zijn bal raakte de elf, rolde in de pocket en maakte in het inwendige van het biljart een paar bonkende geluiden. Terwijl Noriko de keu, die met de onderkant op de vloer stond, tussen haar vlakke handpalmen liet ronddraaien, wierp ze hem een licht verbaasde blik toe. Ze had Nimec altijd het toonbeeld van een oppassende politieman gevonden, of beter gezegd: voormalig politieman. Deze kant van haar chef was een volkomen verrassing voor haar. ‘Als ik zo vrij mag zijn,’ zei ze. ‘Hoe bent u bij de politie beland?’ Nimec keek haar eens aan en haalde zijn schouders op. ‘Er was geen sprake van een dramatische ommekeer of zo, als je dat soms had verwacht,’ zei hij. ‘We speelden niet alleen poolbiljart. De andere sport waar we in onze buurt veel aan deden, was rondhangen op straathoeken, dronken worden en dan een vechtpartij beginnen. Iedereen vocht met iedereen, zeven dagen per week. Volwassen mannen duwden tieners door autoruiten heen, tieners gaven kleine kinderen ervan langs met de deksels van vuilnisemmers, kleine kinderen gingen zwerfkatten te lijf. Het was een hele hiërarchie.’ Hij haalde opnieuw zijn schouders op. ‘Na een tijdje werd ik er nogal moe van en ik neem aan dat ik niet alleen het salaris en de secundaire arbeidsvoorwaarden wel aantrekkelijk vond, maar ook de structuur die het werk bood. Op een heel gewone dag heb ik toelatingsexamen gedaan en ben ik geslaagd. Een paar maanden later kreeg ik een plaats op de opleiding en ik dacht dat ik maar eens moest kijken hoe dat ging.’ ‘En dat ging goed,’ zei Noriko. ‘Ja,’ zei hij. ‘En daarmee was mijn carrière als profbiljarter in de knop gebroken.’ Hij draaide zich weer om naar de tafel, kondigde zijn volgende stoot aan en stootte de bal in de pocket. Crossroads was inmiddels afgelopen en de jukebox ging nu over op Vannilla Fudges uitvoering van Keep Me Hangin’ On. Noriko bleef staan wachten. ‘Ken je Max Blackburn?’ vroeg Nimec terwijl hij de biljarttafel afspeurde. ‘Alleen zijn reputatie,’ zei ze. ‘Hij wordt verondersteld de beste in zijn vak te zijn. Sinds Politika praat iedereen over hem alsof hij Superman zelf is.’ Nimec zag een interessante mogelijkheid en boog zich weer over het biljart. ‘Max is een goede kracht. Dat lijdt geen twijfel,’ zei hij. ‘Hij geniet ervan om een probleem punt voor punt op te lossen en daarom gebruik ik hem vaak als troubleshooter. Het afgelopen halfjaar heeft hij op het grondstation in Johor Bharu gezeten om daar een reeks zaken af te handelen die niet allemaal, tja, geschikt voor publicatie waren, zullen we maar zeggen. En riskant ook.’ Hij keek over zijn schouder naar Noriko. ‘Nu bijna een week geleden is hij in Singapore uit het zicht verdwenen en sindsdien is er niets meer van hem vernomen.’ Zonder iets te zeggen keek ze hem aan. ‘Max zou nooit zo lang niets van zich laten horen, tenzij er iets heel erg mis was,’ zei Nimec. ‘Daar is hij veel te betrouwbaar voor.’ Hij legde aan, maar op het allerlaatste ogenblik verstijfde zijn pols iets, zodat hij de bal voller raakte dan de bedoeling was. De bal miste de pocket en caramboleerde tegen de band, te snel en onder een te scherpe hoek. ‘Dat riskante werk waar Blackburn mee bezig was,’ zei Noriko met een trage, peinzende stem, ‘is dat iets waarover we kunnen praten?’ ‘Later wel,’ zei hij. ‘Maar eerst wil ik weten of je bereid bent naar de plek te gaan waar hij zich bevindt, of bevond, en of je me wilt helpen hem op te sporen.’ ‘Krijg ik een team?’ ‘Alleen ik ga mee,’ zei Nimec. ‘Als we ondersteuning nodig hebben, krijgen we die wel van onze mensen in Johor.’ Ze keek hem eens aan. ‘Ik zal er alle begrip voor hebben als je hier niet bij betrokken wilt raken,’ zei hij. ‘Je deelname zou volstrekt vrijwillig zijn.’ ‘En officieus?’ zei ze. ‘Inderdaad.’ Er viel een korte stilte. ‘Eén vraag,’ zei ze. ‘Vraagt u me hiervoor omdat ik in een Aziatische menigte niet zal opvallen of vanwege mijn ervaring met veldwerk?’ ‘Ligt je afkomst zo gevoelig?’ ‘Dit heeft niets te maken met gevoeligheden. Ik ben half Japanse, dus het is een logische vraag. Gaat het om mijn spleetogen of om mijn kennis en ervaring?’ Nimec wierp haar een strak lachje toe. ‘Om beide,’ zei hij. ‘Je achtergrond kan ervoor zorgen dat een aantal deuren wat sneller voor je geopend zal worden dan anders het geval zou zijn. Bepaalde dingen kunnen er in bepaalde situaties en met bepaalde mensen wat gemakkelijker door worden, maar ik zou je niet met me mee willen nemen als ik er niet honderd procent op kon rekenen dat ik mijn leven aan je kon toevertrouwen, hoe ruig het ook wordt.’ Ze keek hem een tijdje aandachtig aan en knikte toen. ‘Ik doe mee,’ zei ze. ‘Wat zijn de plannen?’ ‘Stap één: we houden op met biljarten. Stap twee: ik vraag Gordian toestemming voor deze trip. Stap drie: we gaan onze koffers halen.’ ‘En als de chef ons niet het groene licht geeft?’ Nimec dacht daar even over na. ‘Max is een vriend van me,’ zei hij toen. En vastberaden voegde hij daaraan toe: ‘Dat betekent dat we stap twee dan moeten overslaan.’

***

Vroeg op de dag waarop Roger Gordian naar Washington zou vliegen, kwamen Chuck Kirby en Vince Scull naar zijn huis in Palo Alto. De grote rieten tafel waaraan ze zaten te ontbijten, was bezaaid met ontbijtborden, glazen en kopjes, kranten, open koffertjes en paperassen. Het was een heldere, warme ochtend en door de jaloezieën waaide een zoele wind naar binnen. Op een driepoot vlak bij de tafel stond een schematisch overzicht dat Gordian had opgesteld ter voorbereiding van deze bespreking. Zijn dochter Julie was even langsgekomen om hem geluk te wensen in D.C. Ze had de hazewindhonden meegenomen en samen met Ashley liet ze ze nu wat rondrennen op het gazon. Gordian was net gereed met de beknopte samenvatting van zijn plan en zag Chucks gezicht al betrekken. Hij wachtte tot de jurist even de andere kant op keek, wierp toen een snelle blik op zijn horloge en constateerde dat hij nog een halfuur had voordat zijn derde bezoeker zou komen. Dat zou hem voldoende tijd geven om Kirby’s onvermijdelijke bezwaren af te handelen. Niet dat dat eenvoudig zou zijn, trouwens. Terwijl hij even naar het grasveld tuurde, zette hij zich schrap. De hazewindhonden renden met lange, elegante sprongen achter een weggegooid plastic konijntje aan. Zoals gewoonlijk had Jack, het getijgerde mannetje, een voorsprong op Jill, het zwart-witte wijfje. Hoewel ze allebei waren gefokt voor de renbaan en Jill wat slanker en jonger was, had haar grillige temperament haar gediskwalificeerd voor de hondenrennen, terwijl Jack voordat hij met pensioen was gegaan een heleboel races had gelopen. Julie had de honden een maand of zes geleden uit een hazewindenasiel in Orange County gehaald. Als zij ze niet in huis had genomen, zouden ze zijn afgemaakt. Dat was vaste gewoonte in de wereld van de hondenrennen. Als een hond niet langer mee kon komen, omdat hij te oud was, het verkeerde temperament had of een kwaaltje kreeg, dan kreeg hij een spuitje. Gordian was stomverbaasd geweest toen zijn dochter hem had verteld dat honden die niet werden geadopteerd al met pensioen gingen als ze een jaar of vijf oud waren, wat nauwelijks een derde was van hun gemiddelde levensverwachting. En telkens als hij naar hun levendige en energieke spel stond te kijken, kwam die verbazing weer in hem op. Na alle onmenselijke dingen die hij mensen hun medemensen had zien aandoen, en alle persoonlijke verliezen die hij had geleden door oorlog en terrorisme, snapte Gordian niet dat zo’n verspilling, die in het geheel der dingen toch heel wat minder gewicht in de schaal legde, hem nog zo onaangenaam kon verrassen. Maar het was nou eenmaal zo en om de een of andere reden voelde hij zich daardoor toch prettiger dan als dat niet zo zou zijn geweest. Hij nam een slokje van zijn koffie en luisterde hoe Kirby hem begon te vertellen dat hij op het punt stond de ergste blunder van zijn hele leven te begaan. ‘Gord, ik heb goed naar je geluisterd en geprobeerd er onbevangen tegenaan te kijken,’ zei Chuck, ‘maar om te doen wat jij nu voorstelt zonder een wat minder extreme strategie zelfs maar in overweging te nemen...’ ‘Soms moet je het verlies van een arm of been riskeren om je leven te redden,’ zei Gordian. Kirby schudde zijn hoofd. ‘Wat jij hier voorstelt, is jezelf vierendelen,’ zei hij. ‘Dat is iets heel anders.’ De blik in Gordians lichtblauwe ogen was zo kalm dat het bijna onthutsend was. Net Mozes nadat hij de Tien Geboden in ontvangst had genomen, dacht Kirby. ‘Chuck, ik heb niet gezegd dat het allemaal pijnloos zou zijn,’ zei hij. ‘En omdat je een vriend van me bent, geloof ik dat je me pijn probeert te besparen. Maar die heb ik al verdisconteerd, snap je? Mentaal en emotioneel heb ik alles al losgelaten.’ ‘Losgelaten? Alles wat je de afgelopen tien jaar hebt opgebouwd? Alles waarvoor je zo hard hebt gewerkt...’ ‘Als je even je mond houdt, besef je zelf ook wel dat je overdrijft,’ zei Gordian met een verdraagzaamheid die hem onaantastbaar maakte. Chuck richtte zijn aandacht nu op Scull. ‘Vince? Wat vind jij ervan? Ik weet dat je van mening bent dat Rogers plan uitvoerbaar is, maar mijn vraag is of je ook van mening bent dat het uitgevoerd dient te worden. Sta je er ook achter?’ Scull knikte bevestigend. ‘Het enige wat we van je vragen, is dat je even luistert,’ zei hij. ‘Dat je ons een kans geeft om het uit te leggen.’ ‘En kijk ook even naar mijn schema,’ zei Gordian. ‘Alsjeblieft.’ Kirby klemde zijn lippen strak op elkaar, haalde eens diep adem door zijn neus en keek naar het schema. Het was een organogram van UpLink, waarin het bedrijf was onderverdeeld in verschillende eenheden op basis van de verschillende markten waarop de verschillende divisies en dochterondernemingen zich richtten.

‘Zoals je zelf al hebt opgemerkt, Chuck, hebben we onze activiteiten sinds de jaren negentig enorm uitgebreid,’ zei Gordian nadat hij hem het schema had laten doorlezen. ‘Toen we die grote order van het leger voor de levering van GAPSFREE-raketten in de wacht sleepten, wist ik dat de toekomst van het bedrijf was verzekerd en besefte ik dat ik in de positie verkeerde die ik al mijn hele leven had nagestreefd. Ik genoot maatschappelijk aanzien en had mijn schaapjes op het droge. In al mijn individuele behoeften kon ik ruimschoots voorzien... en dat gaf me een heel breed scala van mogelijkheden. Ik werd voor keuzen gesteld die ik nooit eerder had hoeven maken, keuzen over de manier waarop ik mijn tijd en geld zou besteden. Ik kreeg de mogelijkheid om ze aan dingen te besteden die belangrijk voor me waren en die deze wereld tot een wat betere plek zouden maken.’ Hij stond op en terwijl hij naar de driepoot liep, maakte hij een weids gebaar naar het diagram. ‘De fout die ik daarbij heb gemaakt is dat ik op te veel paarden tegelijk heb gewed.’ Kirby dacht na over iets wat hij daarop kon zeggen, maar voordat hij iets had kunnen bedenken, ging Gordian alweer verder. ‘Chuck, zelfs als ik daar niet zoveel geld mee had verdiend, zou ik alle vertrouwen hebben in onze grondige kennis van de defensie-industrie,’ zei hij, en hij legde zijn hand op het kadertje linksboven. ‘We zijn de besten, en dat komt omdat ik me in mijn werk heb laten leiden door mijn ervaring als gevechtspiloot. Ik kan me nog heel goed herinneren om welke technische verbeteringen ik het meest verlegen zat toen ik bombardementsvluchten uitvoerde boven Khe San.’ Hij bewoog zijn hand een kadertje naar rechts. ‘Ik weet dat onze eenheid Communicatie de toekomst van UpLink vertegenwoordigt, hoeveel verlies we daar in de aanloopfase ook op mogen lijden, en dat het potentieel daarvan nog niet werkelijk is aangeboord.’ Hij liet een korte stilte vallen. ‘Dit zijn onze twee kernactiviteiten. Deze twee activiteiten zijn van essentieel belang voor het doel dat ik wil bereiken. Dit zijn de activiteiten die we dienen te beschermen. Maar stel jezelf nu eens deze vraag: horen we nou werkelijk thuis in de computers? En hoe zit het nou eigenlijk met die gespecialiseerde terreinvoertuigen? Daar zijn we alleen maar in verzeild geraakt omdat we verbeteringen wilden aanbrengen in de wagens die we op onze meer afgelegen locaties gebruikten.’ ‘En daar zijn jullie in geslaagd.’ ‘En nu hebben we een enorme collectie voertuigen in productie, terwijl de concurrentie de verbeteringen die wij hebben ingevoerd, allang heeft overgenomen, en ons, als je mijn eerlijke mening wilt horen, daar in sommige gevallen alweer in is voorbijgestreefd. Waarom zouden we dat onderdeel van het bedrijf niet overdoen aan managers die het op de juiste wijze kunnen leiden? Per slot van rekening heeft het vanaf het begin heel weinig bijgedragen aan de winstgevendheid van UpLink.’ Kirby wreef over zijn nek. ‘Ik weet het niet,’ zei hij. ‘Als we de autoproductie nou eens even buiten beschouwing laten, dan blijft het toch een feit dat je op een aantal andere zogenaamd niet-essentiële terreinen uitstekend werk hebt verricht. Dat bedrijf dat prothesen maakt, bijvoorbeeld, voldoet aan beide criteria die je net hebt gesteld. Het helpt mensen én het levert geld op. De kunstarmen en -benen die er worden gemaakt zijn eersteklas en hebben een heel behoorlijk deel van de Wereldmarkt veroverd.’ ‘En daar ben ik heel trots op,’ zei Gordian. ‘Maar mijn bezieling en kennis liggen niet in de medische wereld. Ik heb nooit echt helemaal op die markt thuis kunnen raken en die divisie echt wat te weinig persoonlijke aandacht gegeven. En hun R&D-budget kost ons zo’n veertig miljoen dollar per jaar.’ ‘Dat is niet overdreven veel,’ zei Kirby. ‘Jouw mensen daar werken aan nieuwe medicijnen tegen alles van mannelijke impotentie tot kanker. Geavanceerd onderzoek kost nou eenmaal een hoop geld, maar die uitgaven worden meer dan gerechtvaardigd door de winst in geld en bespaard menselijk leed die één enkele farmaceutische doorbraak kan opleveren. ‘Dat zou ik met je eens zijn als we ons in een normale zakelijke situatie bevonden,’ zei Gordian. ‘Maar we worden van alle kanten onder vuur genomen en moeten ons beter focussen. Omdat de medische divisie in de rode cijfers is geraakt, verminderen de aandelen UpLink in waarde. Zoals de zaken er nu voor staan, heb ik maar twee keuzen: óf ik bezuinig sterk op hun budget, óf ik hou dat budget overeind met de winst die we maken op, ik noem maar wat, onze vliegtuigonderdelen. Dat is geld dat we anders hadden kunnen investeren in betere zenders en ontvangers voor ons mobiele netwerk of voor het aflossen van de schulden die we hebben gemaakt met dat Russische debacle... En laten we er geen doekjes om winden, Chuck, dat zijn maar twee lukraak gekozen voorbeelden.’ Kirby dronk zijn bloody mary op en staarde zwijgend voor zich uit. Op het gazon had een van de hazewindhonden het plastic konijn te pakken gekregen. Nu rende hij snel naar een struik om het plastic beest daar hard in zijn hals te bijten. Kennelijk had het geluid van het piepertje in het konijn de andere hond jaloers gemaakt, want die rende er nu wild omheen. Ashley Gordian en haar dochter stonden niet ver van de honden vandaan en leken zich uitstekend te vermaken. Hij wilde dat hij dat zelf ook kon zeggen. ‘Gord, luister nou eens,’ zei Kirby na een tijdje. ‘Als ik het goed begrijp, is de strategie die je wilt volgen om een overname af te wenden, gebaseerd op de aanname dat de waarde van de aandelen UpLink zal stijgen en het vertrouwen van de aandeelhouders groter zal worden als het bedrijf terugkeert naar zijn kernactiviteiten en zijn meest winstgevende sectoren van een kapitaalinjectie voorziet. Onder gewone omstandigheden zou ik het met je eens zijn dat dat een goede verdediging vormt, want een hogere koers zal ervoor zorgen dat de mensen minder geneigd zullen zijn hun aandelen van de hand te doen, zodat iemand die met een vijandige overname bezig is zijn bod zal moeten verhogen, wat er weer toe zal leiden dat hij zich gaat afvragen of die overname het geld en de moeite nog wel waard is. Maar dit is géén gewone situatie. Marcus Caine hééft al een flink pakket aandelen in zijn bezit. Hij kan nu niet op zijn schreden terugkeren. Bovendien heeft de afnemende marktwaarde van UpLink minder van doen met werkelijke of vermeende overdiversificatie dan met de angst van beleggers dat je standpunt tegenover de cryptografie je een grote achterstand zal opleveren ten opzichte van concurrenten die staan te springen om die versleutelingssoftware ook in het buitenland te verkopen. En omdat je duidelijk niet van plan bent dat cryptografiebedrijf van de hand te doen...’ ‘Wie zegt dat?’ viel Gordian hem in de rede. Hij had nu weer die geduldige, lijdzame uitdrukking op zijn gezicht. Kirby keek hem even aan en richtte zijn blik toen op Vince Scull. ‘Jullie nemen me in de maling, hè?’ zei hij. Scull schudde van nee. Kirby wist nu niet meer hoe hij het had en wachtte een minuut voordat hij weer zijn mond opendeed. ‘Gord, ik begrijp het niet,’ zei hij vol ongeloof. ‘Je hebt zo hard je best gedaan om zeggenschap over de versleutelingstechnologie te houden... en dan ga je die nu verkopen aan iemand anders, waarbij je het risico loopt dat die alles weer doorverkoopt aan het buitenland.’ Hij maakte een verbijsterd gebaar. ‘Je bent nog nooit eerder een confrontatie uit de weg gegaan. Ik kan niet geloven dat je dat ooit zou doen, onder welke omstandigheden dan ook.’ ‘Niet zomaar, nee,’ zei Gordian. ‘Chuck, ik...’ Hij zweeg en keek naar de schuifdeuren die toegang gaven tot het huis zelf. Andrew, de huisbediende, kwam aanlopen met Richard Sobel, de derde gast die hij voor het ontbijt had verwacht. ‘Meneer, zoals u had gezegd, heb ik de heer Sobel onmiddellijk hierheen gebracht,’ zei Andrew. ‘Goedemorgen,’ zei Sobel, en hij knikte naar de drie mannen. Gordian wees naar een lege stoel. ‘Je komt precies op het juiste moment, Rich,’ zei hij. ‘Kom erbij zitten.’ Kirby wierp Gordian een niet-begrijpende blik toe, zag diens brede glimlach en had het toen ineens door. ‘Je kunt gerust zijn, Chuck,’ zei Gordian terwijl zijn glimlach nog breder werd. ‘Hier is onze redder in de nood.’