6

Reactie van het ego op verliefdheid:

stimuleren van elkaars afhankelijkheid

Soms komt het feest van wederzijdse verliefdheid heel langzaam op gang. In plaats van wat ze in films ‘liefde op het eerste gezicht’ noemen, ontstaat het heel schoorvoetend, aftastend, met kleine stapjes die telkens pas gezet worden als de vorige succes hebben opgeleverd. Eerst moeten je vriendelijke sms’jes een tijdlang minstens even vriendelijk beantwoord worden voordat je een volgende stap durft te zetten. Het heen en weer sturen van whatsappjes met leuke foto’s, de kleine attenties die je elkaar geeft als je elkaar ontmoet, de mate van lichaamscontact tijdens de toenaderingsfase, drie zoenen op de wang, knuffelen, een zoen op de mond, de eerste tongzoen, het moet allemaal nauwkeurig gelijk op gaan. Het spannende spel van hoop en vrees ontwikkelt zich vanaf de eerste ontmoeting. Elk woord en gebaar van de ander wordt gewikt en gewogen, geanalyseerd op het gehalte aan wederzijdsheid. Telkens zoek je geruststelling voor je onzekerheid in de uitingen van de ander. Zodra je die krijgt, zet je een nieuwe stap in het toenaderingsproces. Zo houdt elke onzekere toenaderingsstap van de ander een geruststelling in voor jou, en vice versa.

Van meet af aan is hier sprake van twee tegengestelde krachten: zelfstandigheid en afhankelijkheid. Immers, in het beginstadium van de verliefdheid is het juist de zelfstandigheid van de ander die zo aantrekkelijk is voor je, maar die tevens de angst opwekt dat je niet goed genoeg zult zijn voor de liefde van die ander. Vandaar dat je meteen ook zoekt naar tekenen van afhankelijkheid bij die ander, om je angst voor afwijzing weer de kop in te drukken. Liefde floreert het beste tussen zelfstandige mensen, terwijl de bijkomende verlatingsangst het beste toegedekt wordt door wederzijdse afhankelijkheid. Vandaar dus dat de liefde het meeste stroomt in de beginfase van een relatie, als beide partners nog enigszins onafhankelijk zijn van elkaar. Maar omdat ondertussen elk streven erop gericht is die liefde veilig te stellen en onze verlatingsangst toe te dekken, stimuleren we onbewust elkaars afhankelijkheid. Dat voelt immers het veiligst. Vandaar dat een beginnende relatie gekenmerkt wordt door het geleidelijk inperken van elkaars zelfstandigheid, hetgeen meestal uitmondt in het hoogste ideaal van altijd samen zijn: het samenwonen.

WOUTER (27):

Dat geëmmer via persoonlijke berichtjes vind ik steeds meer een ramp. Als ik bij het uitgaan een leuke meid heb ontmoet, leek het aanvankelijk een goeie manier om contact te hebben tussen de afspraakjes door. Maar steeds datzelfde patroon... De eerste pb’tjes zijn nog spontaan. Maar als dat leuk gaat, dan is er een probleem: ik ben dan gespitst op nieuwe berichtjes, of zit in mijn hoofd al berichtjes te schrijven. Dan gaat acuut alle spontaniteit eraf en raak ik verlamd in het schrijven. Ga ik uren zitten schrijven en schrappen om mijn enthousiasme te laten merken, maar weer niet té enthousiast natuurlijk, tot er een kort en saai berichtje overblijft. Soms voel ik me door dat ingewikkelde gedoe met schrijven zo klote dat ik dát natuurlijk niet wil laten merken, maar dan worden de berichtjes fake. Een enkele keer verdwijnt dat wel weer als ik zo’n meisje dan live weer zie, maar vaak is het makkelijker om een nieuwe date op te duiken. Maar ja, dan gebeurt hetzelfde dus zo leidt het nergens toe.

Natuurlijk is ook bij dit hele proces van opgeven van zelfstandigheid de wederzijdsheid ervan cruciaal. Dat wordt meteen duidelijk als een van beide partners veel meer angst voor verlating heeft dan de ander. Zodra je merkt dat de ander aan je begint te trekken om voortdurend geruststelling van je te krijgen, loopt het proces meestal spaak. Je afwerende reactie hierop wordt door de ander als afwijzing ervaren, waarna die vervolgens nog meer geruststelling nodig heeft, of uiteindelijk afhaakt vanwege jouw voortdurend afhoudende houding. Maar als jouw afhankelijkheid de ander precies voldoende geruststelt, en de anders afhankelijkheid voor jou precies veilig genoeg aanvoelt, dan spreken we van een ‘goede relatie’. En zolang de liefde nog niet helemaal verdwenen is achter alle veiligheidsmarges, vormt dit een gelukkige periode van wederzijdse liefde in veiligheid. Diepe gevoelens van afhankelijkheid en behoeftigheid lijken helemaal uit je leven gebannen te zijn zodat zelfs de angst ervoor niet langer gevoeld wordt. Het lijkt alsof hoe langer je samen bent, des te kleiner de kans is dat je elkaar ooit nog zult kwijtraken. Maar dat is slechts schijn, zoals iedereen weet die zo’n veilige relatie al eens heeft meegemaakt. Het is eerder andersom: hoe langer je samen bent in zo’n veilige relatie, des te groter de kans dat één of beide partners het gevoel van stromende liefde uit de beginfase gaan missen. Dat gemis kan zich uiten in een gezapig samenzijn zonder passie zoals dat vroeger vaak gebeurde. Tegenwoordig zal het er steeds vaker toe leiden dat één of beide partners hun passie buitenshuis gaan zoeken. Dat levert dan een enorme hoop pijn en (zelf-)afwijzing op, waarna het hele spel van liefde en het willen veiligstellen ervan zich weer herhaalt met andere partners. Het zou komisch zijn als het niet zo vaak zoveel ellende oplevert.

Toch heeft het geen zin om deze toename van stuklopende relaties te veroordelen als een verwerpelijke maatschappelijke ontwikkeling. Dat zou immers een vorm van dissociatie zijn in de categorie ‘het doet pijn dus het deugt niet’. Veel effectiever is het om deze relatie-ellende te zien als een hulpmiddel in de groei van ons bewustzijn: op den duur krijg je namelijk door dat je strategie om liefde te willen vasthouden en pijnlijke gevoelens te willen toedekken, kennelijk averechts werkt. Dat is het begin van het spirituele pad naar een hogere staat van bewustzijn.

JAN-JAAP (54):

Ik ben ruim vijfentwintig jaar getrouwd met Stephanie en jarenlang is dat altijd heel erg goed gegaan. We hebben drie fantastische kinderen, en we hebben samen heel hard gewerkt aan het opbouwen van onze zaak. Veel seksuele passie hebben we niet gekend, en ook nooit erg gemist. Daar hadden we het gewoon te druk voor! Er is wel een sterke kameraadschap tussen ons. Van mij had het altijd zo mogen blijven, maar op een dag ontmoette ik Sophie en het was of de hemel openging! Wat een liefde en passie en diepe gevoelens van verbondenheid! Zij woonde alleen en noemde mij altijd ‘haar zielelief’. Eens in de paar weken ontmoetten we elkaar, het moest wel in het geheim want mijn vrouw zou dit beslist niet accepteren. Een paar maanden hebben we elkaar onstuimig bemind. Maar Sophie begon het steeds moeilijker te vinden dat ik bij mijn vrouw bleef. Ik wou niet mijn hele leven voor haar opgeven en dat begon steeds meer te wringen. Het voelde ook of zij steeds afhankelijker van me werd en steeds meer aan me ging trekken. Maar anderzijds kon ik het contact met haar ook niet beëindigen, het was telkens zo heerlijk!

Totdat mijn vrouw er op een dag achter kwam, puur door toeval. Jezus, wat een crisis gaf dat meteen! Stephanie is een sterke vrouw en ze richtte al haar kracht tegen mij. Ze mobiliseerde zelfs de kinderen: in een soort tribunaal kreeg ik te verstaan dat ze allemaal volledig het contact met me zouden verbreken als ik niet onmiddellijk zou stoppen met deze dwaze affaire. Ik schrok me wezenloos en heb meteen het contact met Sophie beëindigd. Maar wat deed het pijn! En ik kon er met niemand over praten. Inmiddels is de toestand weer een beetje normaal geworden. Maar soms vraag ik me af of ik niet de verkeerde keuze heb gemaakt. En dan voel ik me zwak en mislukt…

Twee verlaten kinderen vinden elkaar:

wat heerlijk is het na jaren van alleen zijn

eindelijk thuis te komen in elkaars afhankelijkheid.

Zo spelen we onze ouders na

en blijven vervreemd van ons ware zelf.