De complexiteitswetenschap leert ons dat simpele interacties tussen naburige individuen kunnen resulteren in vormen van complex groepsgedrag zoals zwermintelligentie, waarbij het geheel uiteindelijk groter is dan de som der delen. Soms zijn we in staat de regels waaruit de complexiteit is voortgekomen te herkennen en te benutten. Bij andere gelegenheden kunnen we de complexiteit rechtstreeks benutten door met behulp van groeps- of zwermintelligentie problemen op te lossen. Om onze weg te vinden door de wirwar aan complexiteiten die het leven ons voorschotelt, kunnen we ook gebruikmaken van simpele heuristieken, consensustechnieken, netwerken, data mining, patroonherkenning en zelfs wiskundige wetmatigheden.

Geconfronteerd met complexe situaties, zouden we de volgende tien, uit de complexiteitswetenschap afkomstige, tips in gedachten moeten houden:

1. Bevorder de sterke punten van zwermintelligentie binnen de familie, leefomgeving en bedrijfsomgevingen door een platform te bieden dat mensen aanmoedigt zichzelf als belanghebbenden te zien, in plaats van als aandeelhouders. Binnen je groep kun je zwermintelligentie ook bevorderen door met behulp van mobiele telefoons een smartmob te vormen.
2. Geef van binnen uit leiding (zo mogelijk met een groep gelijkgestemde vrienden of collega's), maar zorg ervoor dat andere leden van de groep niet weten waar je mee bezig bent. Ga gewoon de kant uit die je op wilt en laat de rest over aan de wetmatigheden van de zwerm.
3. Als je aan het netwerken bent, zoek, gebruik of start dan de paar langeafstandsverbindingen die nodig zijn om losstaande clusters te verenigen tot een kleine wereld die niet meer dan een paar niveaus van scheiding kent.
4. Als je je met een menigte in een gevaarlijke situatie bevindt, hanteer dan een gemengde strategie om aan het gevaar te ontkomen. Ga 60 procent van de tijd mee met de massa en besteed de overige 40 procent aan het op eigen houtje zoeken naar ontsnappingsroutes.
5. Als je, in een situatie waarin je niet naar reeds verworpen opties kunt terugkeren, jezelf de grootste kans wilt geven om de allerbeste optie te kiezen, bekijk dan 37 procent van de beschikbare opties en kies de eerstvolgende optie die beter is dan elk van de reeds bekeken opties. Dit geeft je een kans van 1 op 3 dat je de beste optie vindt en een zeer grote kans een optie te vinden die tot de beste paar procent behoort. Je kunt je kansen ook vergroten door je ambitieniveau iets naar beneden bij te stellen. Als je op een alternatief wilt uitkomen dat tot de bovenste 10 procent behoort, bekijk dan 14 procent van de beschikbare alternatieven en kies vervolgens de eerstvolgende die beter is dan alle reeds bekeken opties.
6. Als je een grote groep mensen wilt overtuigen, of zelfs een rage wilt ontketenen, vertrouw dan niet op het overtuigen van een invloedrijk iemand die vervolgens jouw boodschap verspreidt. Je kunt veel beter een kritieke massa van early adopters proberen te creëren, mensen die een idee of product direct omarmen na ermee te hebben kennisgemaakt.
7. Als je voor een berg gegevens staat op basis waarvan je een beslissing moet nemen, gebruik dan eerst de wet van Benford om te kijken of er niet met de gegevens is geknoeid.
8. Geloof niet dat ketens van verbindingen een onderliggende betekenis hebben voordat je een andere reden dan de verbindingen zelf hebt om aan te nemen dat dat het geval is.
9. Voetgangersmenigten zijn geneigd zichzelf in stromende rivieren op te delen. Ga mee met de rivieren en blijf niet achter op de oevers.
10. Als je een ingewikkelde route door een stad uitstippelt, bouw dan zo veel mogelijk afslagen naar rechts in (of naar links, als je je in een land bevindt waar men links rijdt).

Hieronder volgen de andere regels die uit ons onderzoek naar complexiteit in het dagelijks leven naar voren zijn gekomen:

     Uit sociaal- en gedragsonderzoek voortgekomen regels

• Als je een onofficiële kortere weg neemt door een veld of park, volg dan niet blindelings de sporen van mensen die je zijn voorgegaan. Kijk zelf wat de kortste weg is. Experimenten hebben aangetoond dat je daarmee vaak sneller bent dan je voorgangers. Start een trend!
• Als er een waarschuwing klinkt dat er gevaar dreigt, neem die boodschap dan serieus en kom direct in actie. Blijf niet staan wachten op bevestiging.
• Als je je aan de rand van een zeer dichte menigte bevindt, doe dan een stap achteruit en probeer anderen over te halen jouw voorbeeld te volgen.
• Als je voor de keuze wordt gesteld uit twee alternatieven, en je herkent maar één van de twee, kies dan (als verdere informatie ontbreekt) het alternatief dat je bekend voorkomt.
• Als herkenning het enige is waar je op kunt varen, en je herkent meer dan één alternatief, kies dan het alternatief dat je het gemakkelijkst herkent.
• Zoek naar aanwijzingen die je kunnen helpen een keuze te maken uit verschillende opties en kies de optie met het grootste positieve saldo van positieve en negatieve aanwijzingen.
• Een andere mogelijkheid voor de keuze tussen twee opties is te zoeken naar aanwijzingen en die door te werken in de volgorde van jouw verwachting dat ze tot de beste keuze zullen leiden. Maak je keuze zodra je een aanwijzing vindt die tussen de alternatieven onderscheidt.
• Als er een standaardoptie is om niets te doen, dan is dat vaak de beste optie.
• Als simpele optie: volg de handelwijze van de meerderheid van jouw gelijken.
• Volg het voorbeeld na van degenen die geslaagd zijn, maar vergewis je er wel van dat jij over dezelfde kwaliteiten beschikt als zij!

Regels uit de natuur

• Als het gedrag van anderen de enige aanwijzing is waarover je in een situatie beschikt, gebruik dan de quorumreactie, die de kans dat je de beste optie kiest sterk vergroot naarmate het aantal mensen dat al voor die optie heeft gekozen groter wordt. Als je de quorumreactie kunt aanvullen met extra informatie, zal dat je kansen verder vergroten.

Regels uit het bedrijfsleven

• Vermijd de gevaren van groepsdenken door je tijdelijk aan de groepsomgeving te onttrekken, wat onafhankelijk denkwerk te verrichten en je aan je gevolgtrekkingen te verbinden voordat je naar de groep teruggaat.
• Bereid je voor op noodsituaties en andere situaties die snelle beslissingen vereisen door vooraf te bepalen welke hoe-regels, grensregels, prioriteitsregels, timingregels en uitstapregels in die situaties gelden.
• Spreid je kansen gelijkmatig. In plaats van één alternatief te verkiezen boven een ander, kun je de middelen die jou ter beschikking staan beter gelijkelijk over beide verdelen.

Regels uit computersimulaties

• Als je je met een groep vrienden een weg probeert te banen door een menigte, blijf dan dicht bij elkaar, maar probeer daarnaast zo veel mogelijk buitenstaanders ertoe te bewegen zich bij jullie te voegen.
• Als je een kwestie onder de aandacht wil brengen van een groep mensen of het grote publiek, doe dat dan niet in één klap, maar richt het zo in dat je over een langere periode verschillende aspecten naar voren brengt.
• Hou bij het uitvoeren van welke taak dan ook anderen in je omgeving die met hetzelfde bezig zijn in de gaten. Als zij beter presteren dan jij, zet dan je gêne opzij en doe hen na!
• Win-blijf, verlies-verander. Werk in zich herhalende situaties die samenwerking vereisen in eerste instantie altijd mee, maar doe bij de tweede ontmoeting vervolgens wat de andere persoon in de voorgaande situatie deed (d.w.z. werk mee of werk niet mee).

Regels uit de wiskunde

• Maak bij het te lijf gaan van toestandsschattingsvraagstukken waarbij de waarde van iets moet worden bepaald gebruik van de cognitieve diversiteit van de groep. Bedenk wel dat de individuen binnen de groep onafhankelijk van elkaar tot een oordeel moeten komen voordat de conclusies worden verzameld en het gemiddelde wordt bepaald.
• Bij vraagstukken waarvoor slechts één definitief juist antwoord bestaat, biedt het meerderheidsoordeel van de groep de beste kansen dat antwoord ook inderdaad te vinden. Hoe groter de groep, des te groter de kans dat de meerderheid het bij het rechte eind heeft.
• Kies als je door stemming tot consensus wilt komen de stemmethode die het meest praktisch is, in plaats van een methode die de ideale zo dicht mogelijk benadert. De ideale stemmethode bestaat niet en zal er ook nooit komen.
• Als je een keten van contacten wilt opzetten tussen jou en iemand die jij niet persoonlijk kent, zorg dan voor een prikkel die kan worden doorgegeven en die mensen ertoe aanzet de keten voort te zetten. Kies daarnaast als eerste contactpersoon iemand die qua sociale afstand het dichtst bij het einddoel staat.
• Als je netwerkt, kijk dan welke hubs er zijn en maak er gebruik van.
• Als je in een situatie waarin je niet naar een al verworpen alternatief terug kunt een reeks alternatieven bekijkt, neem dan de gulden middenweg door het eerste alternatief te kiezen dat jouw ambitieniveau overtreft.

Tot slot nog één boodschap: gebruik de regels verstandig. Bedenk dat het leven complex is en dat patronen die ontstaan niet altijd op basis van simpele regels kunnen worden voorspeld, ook al zijn ze het gevolg van die regels. Door de regels die we in dit boek hebben blootgelegd te gebruiken, maximaliseer je echter wel de kans dat je ongeschonden tevoorschijn komt uit het moeras van complexiteit waarin we maar al te vaak gevangen lijken te zitten.