DE POLITIEKE SITUATIE MEDIO 13e EEUW

HET CHRISTELIJKE AVONDLAND

Duitsland

Het Duitse keizerrijk (Imperium Romanurn, het Heilige Roomse Rijk) omvat Duitsland en de koninkrijken Bourgogne, Bohemen, Polen, Hongarije, Italië alsmede het koninkrijk Sicilië, de Baltische streek van de Duitse orde en de Provence.

Het koninkrijk Italië bestaat uit de hoofdzakelijk in de Lombardijnse Liga verenigde vrije stadsstaten van de Po-vlakte, de zee-republieken Venetië, Genua en Pis a en de hertogdommen Montferrat, Toscane en Spoleto; het koninkrijk Sicilië uit de hertogdommen Apulië (Foggia), Campanië (Napels), Basilicata (Taranto), Calabrië (Reggio) en Sicilië (Palermo).

Tussen beide delen van het Duitse rijk ligt halverwege het Appenijnse schiereiland de kerkstaat, 'Patrimonium Petri'.

Op de heilige stoel zetelt van 1243-1254 Innocentius IV Alexander IV, die hem opvolgt, zet de anti-Staufe politiek van zijn voorganger voort. De twist tussen paus en Duitse keizer bestaat sinds de investituurstrijd halverwege de lle eeuw (Canossa). Het is op de spits gedreven nadat de Staufe Hendrik VI, de laatste noormannen-prinses huwt en het koninkrijk Sicilië, dat de pausen als een door hun te vergeven leen beschouwen, met het Duitse rijk verenigt (unio regis ad imperium).  

Het Duitse Rijk is sinds het overlijden van Frederik II (1250) zonder keizer. Frederiks zoon Konrad IV volgt hem weliswaar op, maar moet zich in Duitsland tegen een aantal tegen-koningen verweren die op aandringen van de paus tegen hem in opstand komen. Hij laat het Zuiden over aan zijn buitenechtelijke broer Manfred (die door Frederik op zijn sterfbed als wettig werd erkend). Manfred heerst / regeert als een rijksvicaris, moet zich echter ook met de tegen-koningen tot een vergelijk komen, aan wie Rome de kroon van Sicilië verkoopt. Zijn belangrijkste tegenspeler, die later ook zal overwinnen, is Charles d' Anjou, de jongste broer van de Franse koning. Na de dood van Konrad IV (1254) negeert Manfred de rechten van Konrad V (Konradin) en kroont zichzelf tot koning van Sicilië. In Duitsland ontstaan vanaf dit moment een interregnum (tussenregering) tot Rudolf von Habsburg.  

Frankrijk

Bij zijn troonsbestijging vindt de Franse koning Lodewijk IX uit het huis van Capet een territoriaal recht van bescheiden omvang, dat in het westen Parijs met de He de France, Vlaanderen, Champagne en het hertogdom Bourgogne omvat. Gedurende zijn heerschappij wint hij door veroveringen in het zuiden (Occitanië, Languedoc), door oorlog tegen de het westen in hun bezit hebbende Engelsen en door onderwerping van de Noormannen in het noorden ongeveer alle streken, die het huidige Frankrijk omvat. Door uithuwelijking van zijn broer Alfonse de Poitiers met de erve van Toulouse en Charles d' Anjou met de erfgename van de Provence consolideerde hij het bezit. 

Engeland

Koning van Engeland is Hendrik III, uit het huis van Plantagenet. Voor zijn minderjarige zoon Edward probeert hij Sicilië te kopen, terwijl zijn broer Richard van Cornwall als Duitse tegen-koning optreedt (1256-1272).  

Spanje

Alfons(o) X, de Wijze, draagt de kroon van Castilië. Hem wordt in 1257 de Duitse koningskroon opgedrongen. In Arago heerst Jacob I, de Veroverraar, die van Frankrijk het aan de andere kant van de Pyreneeën gelegen Carcassonne heeft ingenomen. Op Sicilië, waarop een Aragonese aanspraak rust, dreigt Charles d' Anjou de twee voor te zijn. Verder zijn Alfons en Jakob vooral bezig met de consolidatie van de tijdens de reconquista heroverde sterken in het Spaanse zuiden. Gedurende hun regeringstijd hebben ze het eens zo machtige kalifaat van Cordoba tot een Saraceens restbezit (Emiraat van Granada) teruggebracht.  

Byzantium

Het in 1204 door verdwaalde kruisvaarders gestichte Latijnse keizerrijk van Konstantinopel ligt in de laatste groep, door vier staten bedreigd: het keizerrijk Trapezus (Vatatses), het keizerrijk Nikaä, het vorstendom Achaia en Epirus van de despoor Michael Paläologos. Deze laatste zal Konstantinopel uiteindelijk veroveren.

Verder behoren tot het avondland: de Russische vorstendommen, het koninkrijk Georgië, het rijk van de Bulgaren en het koninkrijk Armenië. Bedoeld wordt Klein-Armenië, gelegen aan de zuidoostkust van KleinAzië, ingeklemd tussen het Seldsjoeken-sultanaat van Iconium en het sultanaat van Damascus, met een broze verbinding naar de meest noordelijke kruisvaarderstaat, het vorstendom Antiochië. Koning van Armenië is Hethoum I.  

Het Heilige Land

De Terra Sancta, door de Fransozen 'Outremer' genoemd, het koninkrijk van Jeruzalem, bestaat feitelijk alleen nog maar uit de havenstedenjaffa, Tyros, Beiroet en een aantal burchten van de twee rivaliserende ridderorden, de tempeliers en de johannieters. Jeruzalem zelf behoort sinds 1188 niet meer daartoe, de hoofdstad is sindsdien Akko. De Duitse ridderorde heeft zijn activiteiten na de dood van Frederik II voornamelijk naar Pruisen en de Baltische staten verlegd. Op papier is Konrad IV, door het huwelijk van Frederik II met de erve Yolande de Brienne, koning van Jeruzalem. Gedurende zijn leven maakt hij er echter geen aanspraak op. De facto p.eerst, met instemming van de Staufen, koning Lodewijk in het Heilige Land, tot zijn vertrek in 1254, hierna Hendrik II van Cyprus.  

In de noordelijke kruisvaarders ta ten Antiochië en Tripoli regeert vorst Bohemund VI. Tussen Tripoli en Antiochië ligt het machtsgebied van de Syrische Assassijnen van Masyaf.

De politiek in Outremer wordt naast de ridderorden door de elkaar vijandig gezinde Italiaanse zeerepublieken beheerst.

DE WERELD VAN DE ISLAM

Het kalifaat Bagdad

Stilzwijgend wordt dit als de hoogste geestelijke instantie en scheidsrechter beschouwd / geduld. Het oefent echter geen macht van betekenis uit. Kalief is el-Mustasim, behorend tot het heersersgeslacht van de Abbasiden dat sedert 37 generaties onafgebroken aan de macht is.  

Egypte

Hier hebben de officieren van de mammelukken de macht gegrepen, de laatste Ajoebieten-sultan omgebracht en een van hun generaals, Aybek, tot sultan van Cairo uitgeroepen.

De Maghreb

In het westen, in Maghreb, heeft zich in Algerije en Tunis het geslacht van de Hafsiden gevestigd, In Marokko het Mariniden-sultanaat van Fez, waartoe ook het Zuid-Spaanse emiraat van Granada behoort.

Syrië

In het oosten, in Syrië, zijn de Ajoebieten aan de macht. Sultan van Damascus is An-Nasir.

Alamoet

De streek waar de Islamitische Assassijnen van Alamoet het meest invloed hebben ligt ten zuidwesten van de Kaspische Zee. Hun imam en grootmeester is Mohammed III.

HET RIJK VAN DE MONGOLEN

Het hart wordt gevormd door het centraal-khanaat met als hoofdstad Karakorum. Het rijk strekt zich uit tot Siberië in het noorden en de Russische vorstendommen in het noordwesten. In het westen reikt het khanaat Dschagetai tot aan de Kaspische Zee. De grootkhan heerst in het zuidwesten tot aan Perzië, in het zuiden van India tot China. De grootkhan, Monke, is een nazaat van Djengis-Khan. Hij laat het noordoostelijk gelegen khanaat Kiptschak, het rijk van de Gouden Horde, besturen door zijn neef Batu en verdeeld de overige gebieden / landen / streken onder zijn broers. Kubilai heerst over het huidige China en zal zich later tot keizer uitroepen. Hulagu bezit Afganistan en Perzië en schept zijn eigen il-khanaat. Zijn jongste broer Ariqboga, die hij tot zijn opvolger heeft benoemd, verblijft als goeverneur in het centraal-khanaat.