23 Odysseus op Schouwen-Duiveland

Lange tijd is de ligging van het Griekse Troje een van de grootste mysteries geweest uit de archeologie. Volgens de Nederlandse schrijver Ernst Gideon Kruseman was het allemaal gesneden koek: Troje lag ooit in Engeland, en daarmee klopte het religieuze hart van de Homerische beschaving… in Schouwen-Duivenland.

Hissarlik, Turkije, 1870 – Heinrich Schliemann doet zijn eerste proefopgraving en vindt in Turkije de resten van het oude Troje. Hiermee is een van de raadsels uit de oudheidkunde opgelost. Maar natuurlijk, er zijn altijd eigenzinnige geesten. Een van hen was de Nederlandse schrijver Ernst Gideon Kruseman (1899-1975). In zijn boek, Homerus, zanger der Kelten , levert hij aan de hand van de Odyssee bewijzen dat Troje in Engeland lag, en dat een van zijn bekende reizen – die naar het heilige eiland van de godin Circe – de held Odysseus naar Zeeland bracht.

Kruseman, die zijn theorie in 1973 naar buiten bracht onder de naam Ernst Gideon, greep hiermee terug op het werk van twee Belgische auteurs, De Grave en Cailleux, die in de achttiende en negentiende eeuw al trachtten te bewijzen dat Troje in Engeland lag, dat Odysseus’ bekende reizen zich afspeelden in de Atlantische Oceaan en Het Kanaal, en dat zowel Homerus als hij van Keltische oorsprong was. Gideon voegde aan hun theorieën nieuwe ‘bewijzen’ toe, door te letten op details in de tekst.

Veel van zijn argumenten zijn gebaseerd op de oorsprong van Zeeuwse plaatsnamen. Circe zou de naamgever zijn van de stad Zierikzee, en diverse andere namen zouden nog herinneren aan de Homerische Kelten. In het boek staat ook een aantal foto’s: waaronder een van de Keersluis van Brouwershaven, met het onderschrift: ‘Hier voer eens Odysseus binnen, op zoek naar goede raad’; van een stukje bos (‘Het bos waar de Tempel stond in de armboog van de duinen’) en een van het Slot Moermont (‘Het hoge duin waaraan het zijn naam dankt en vanwaar Odysseus en Homerus over het land keken, is aan de zandwinning ten offer gevallen’). Zijn theorie, vooral gebaseerd op persoonlijke interpretatie van de Odyssee en oude namen, rammelt wel wat, maar het blijft natuurlijk een prachtig idee…