11 De eskimo van Zierikzee

Boven in het oude stadhuis van Zierikzee is een prachtig museum gevestigd; het Stadhuismuseum. Tot de collectie van het museum behoort een houten Groenlandse kajak, die in de zeventiende eeuw door walvisvaarders is meegebracht. Deze kajak is jaren lang verbonden geweest aan de ontstaanslegende van de stad Zierikzee.

Zierikzee, de achttiende eeuw, door S. Franke – ‘Dat met die naam van Zierikzee is dan al een heel eenvoudige zaak. Zo klaar als een klontje.

Kijk, dat ging zo.

In de grijze oudheid was er van Zierikzee natuurlijk nog geen sprake. Welnee, die plompe toren was er toen nog niet en ook niet de Noordhavenpoort met het zwaard van Mondragon in de gevel.

Dat is ook nogal glád, want die torens en poorten zijn er natuurlijk pas gekomen natuurlijk toen Zierikzee er al was. En het gaat hier nu juist over de tijd toen het er nog niet was.

Nu dan, eens was daar niets dan water en klei, schorren en water. Maar dat zou veranderen, want zie, op een kille mistige dag, wat kwam daar de stroom opgevaren?

Wel, wie zou daar aan komen varen? Niemand anders dan de stichter van Zierikzee.

Ja, hij kwam uit het hoge noorden. Er zijn er die beweren dat hij uit Groenland kwam maar het kan ook wel Nova-Zembla geweest zijn. In elk geval was het een eskimo. Een eskimo in optima forma, Hij had een berenhuidenjas aan en een berenhuidenbroek, en op zijn hoofd had hij een muts van berenhuid. ’t Is ook wel mogelijk dat die muts van zeehondenvel was, wie weet dat alles nog zo precies na zoveel eeuwen! Er is al zoveel tijd overheen gegaan.

Dat van die muts is dus een duister punt en zal het ook altijd blijven maar de Eskimo was er op zekere dag, hoe hij dan ook gekleed mocht zijn. En hij heette Zeelik.

Daar hebt u meteen de sleutel.

Zeelik woonde aan de zee dus, Zeelikzee.

En de Zeeuwen, die alles krom uitspreken, maakten er van lieverlede Zierikzee van.

En mocht u soms twijfelen, gaat u dan naar het stadhuis van Zierikzee.

U zult daar nog altijd de kano vinden waarmee Zeelik naar Zierikzee is gekomen.

En als u het niet gelooft, bent u een ongelovige Thomas.’

Dat dit verhaal aan de basis ligt van het ontstaan van Zierikzee is natuurlijk onwaarschijnlijk. Zoals gezegd, brachten walvisvaarders de kajak mee uit Groenland. Bovendien zou volgens historici uit de achttiende eeuw, die hebben bijgedragen aan de mythevorming rond de kajak, het bootje pas in 1621 zijn komen aandrijven.

In het oude stadhuis van Vlissingen hing in de Voorzaal, voor de brand van 1809, óók een leren kajak, met daarin een eskimopop. Ook daar zou een eskimo zijn geland.