Schoonzoons

•••

Schoonzoons zijn dom. Ik dacht eerst dat alleen gezinnen met zonen er zo over denken. Mannen halen liever geen vreemde kwibus in de familiekring, dus zeggen ze lelijke dingen over de vriend van hun zus of hun dochter. Maar ook in gezinnen zonder man worden schoonzoons hoofdschuddend bekeken. Een gescheiden moeder schreef me dat haar beide dochters getrouwd waren met oliebollen.

‘Ze zeggen dat de vader een voorbeeld is voor een meisje als ze een man uitzoekt, maar dat betwijfel ik. Hun vader is een rotvent – ik ben niet voor niets van hem gescheiden –, maar dom is hij zeker niet.’

Ze beschreef haar schoonzoons zo welwillend mogelijk: ‘De een is wel een lieverd, hoor, maar hij is onhandig. Ging een ei koken in de magnetron. Weet je wat een ravage je daarvan krijgt? En hij zou mijn gloednieuwe auto voor me stofzuigen. Er hing een draadje los en hij dacht: hé, een draadje. Trok eraan en rafelde zo de hele bekleding aan gort. Ik kan niet boos op hem worden, want hij is een en al goeie wil, maar alles wat hij aanpakt mislukt. Hij zou een dimmer maken voor de lamp boven de eettafel. Kortsluiting natuurlijk, dimmer kapot. Maar hij is wel hartstikke lief.

Die andere schoonzoon is veel erger: dom geboren en niks bijgeleerd. Hij is direct bij zijn moeder vandaan bij mijn dochter ingetrokken en zit nu bij haar op de bank te wachten tot zij zijn eten op tafel zet. Hij verkoopt vloerbedekkingen. Dat geeft niks, niet iedereen kan professor worden, maar hij is zo intens burgerlijk. En hij kan niks. Mijn dochter en hij gingen samenwonen. Zij heeft alles gedaan – geschilderd, de lampen opgehangen, gaten geboord. Hij zat er maar zo’n beetje bij en mocht de stofzuigerslang bij het boorgat houden, terwijl zij bezig was. Ik heb mijn hersens gepijnigd om te bedenken waar hij nou een beetje goed in was. Ik kan niets bedenken. Vloerbedekking verkopen, hoop ik.’

Ik ken nog een schoonzoon die geen boormachine kan bedienen. Dat schijnt een belangrijke tekortkoming te zijn. Deze jongeman werkt bij een call center. Dat is een bureau met een telefoon en werknemers die iemand een abonnement op het een of ander moeten aansmeren. Daar zat hij al een poosje, toen hij besloot om opslag te vragen.

‘Anders ga ik er weg,’ verklaarde hij resoluut.

Hij was naar zijn baas gestapt, had zijn eisen op tafel gelegd, waarna de baas zijn schouders ophaalde en zei dat er van opslag geen sprake kon zijn.

‘En toen is ie maar gebleven,’ zei zijn schoonvader minachtend. ‘Droplul!’

‘Nee, het is geen droplul,’ bracht zijn vrouw ertegen in. ‘Hij kan niks, daar heb je gelijk in, maar hij bedoelt het niet verkeerd. Hij is een flapdrol, geen droplul.’

Waarna er een discussie ontstond over het verschil tussen die twee begrippen en niemand het meer over de schoonzoon had. Die was al afgeschreven.

•••

Schoonzoons zijn echt niet allemaal sukkels, maar de familie vindt hen algauw ontoereikend, behalve als ze in een Cadillac komen aanrijden en de jongedochter een kasteel in de Provence aanbieden.

Het is de intimiteit die een bruidegom met zich meebrengt die stoort. Hij zal er voortaan altijd bij zijn, hij wordt de vader van de kleinkinderen, hij krijgt meer te vertellen over de dochter dan haar eigen ouders. Dat is moeilijk te aanvaarden, vooral voor de vader van het meisje.

‘Ik hoop waarachtig dat mijn dochter niet met een foute jongen aankomt,’ verzuchtte een vriend van me. Hij maakt zich ernstig zorgen, want dat meisje is zeventien en zoekt verkering. Ze is tamelijk kieskeurig, daar heeft hij geluk mee, maar in zijn ogen is ze nog niet kritisch genoeg.

‘De man met wie je voor het eerst naar bed gaat, moet echt de moeite waard zijn!’ heeft hij haar op het hart gedrukt. ‘Want die vergeet je nooit. Je moet je maagdelijkheid zo lang mogelijk bewaren.’

Dat is natuurlijk onzin. Als je seks heilig verklaart, ga je er te veel van verwachten en valt de werkelijkheid altijd tegen. Het is al mooi als de ontmaagding geen pijn doet en in harmonie plaatsvindt. Dan hou je er in ieder geval geen trauma aan over en hopelijk geen zwangerschap of een huwelijk. Want het is toch een beetje jammer als je seksuele ervaring een leven lang niet verder reikt dan één geliefde.

Maar ik begrijp die vader wel. Niemand houdt zoveel van zijn dochter als hijzelf en hij moet er niet aan denken dat een of andere plurk aan zijn prinsesje zit, of erger nog: in zijn prinsesje.

•••

Schoonzoons vallen in de smaak als ze door hun sociale gratie en aanzien een sieraad voor de hele familie zijn, niet als alleen de dochter er wat in ziet. Dan treffen hem de minachting van de schoonvader, het misprijzen van de schoonmoeder, de hoon van zijn zwagers en het gegiechel van de schoonzussen. Vooral als het een beetje een kinderachtige man is, zakt hij hopeloos voor het familie-examen.

Via de mail kreeg ik bericht over een schoonzoon die veel ergernis wekt. Die familie ben ik maar eens gaan opzoeken – niet meteen de schoonzoon zelf, maar eerst de ouders van het meisje. Ze woonden in een mooie wijk in Hilversum. Aardige mensen, die niet begrijpen hoe hun dochter het met zo’n man heeft kunnen aanleggen.

‘Hij is geen hoogvlieger,’ zei zijn schoonmoeder met een zorgelijke zucht.

De jongeman zelf denkt dat hij heel wat voorstelt.

Als hij met vakantie gaat met zijn vrouw en zijn tweejarige dochter, wil hij per se in een vijfsterrenhotel. Minder is niet goed genoeg voor hem. Terwijl hij maar matig verdient. De ouders van het meisje hebben een appartement voor hen gekocht. Zij hebben de chique kinderwagen betaald, en de skivakantie verleden jaar.

Maar de oorlog tussen hem en zijn schoonvader brak pas uit toen hij de professionele cafékurkentrekker die zijn schoonvader uit Italië had meegebracht molde en de schuld aan de kurkentrekker gaf.

‘Slap spul!’ zei hij, terwijl hij de afgebroken greep omhooghield. Sindsdien krijgt hij geen hand van zijn schoonvader wanneer hij op bezoek komt. Zijn schoonmoeder probeert de vrede te bewaren door druk te praten en veel aandacht aan het kleindochtertje te besteden, maar het komt niet meer goed.

‘Ik vind het nog het ergst dat mijn dochter helemaal niet inziet wat een onnozelaar hij is,’ zegt de schoonvader, ‘en hij ziet er ook nog eens niet uit! Toen ze achttien was, viel ze op knappe jongens. Ze griezelde van dikke en van kale mannen. Als een jongen z’n haar niet leuk zat, moest ze hem niet, en moet je nu eens kijken. Die halve zool van d’r is dik én bijna kaal!’

Ik denk dat de dochter haar man verdedigt, omdat ze hem zielig vindt. Hij is afhankelijk van haar, zonder haar blijft er niets van hem over, dus laat ze hem niet los. Ze strekt de moederlijke gevoelens die ze voor haar dochtertje heeft naar hem uit.

‘Hij heeft toch zelf ouders?’ briest haar vader.

Die heeft hij inderdaad, en ook zij vallen niet in de smaak. Er is een verschil in milieu, al zegt niemand dat hardop.

‘Het zijn beste brave mensen,’ zegt de schoonmoeder, ‘maar wel een beetje primitief.’

Ze hadden met hen kennisgemaakt toen het stel ging samenwonen, kort voor het huwelijk.

‘Zijn moeder zei meteen: “Hoop jij ook dat er gauw een kleinkind komt?” Ik zei: “Nee, ik heb liever dat Marieke eerst afstudeert en een baan vindt.” Maar die ouders van hem zaten ieder weekend op de camping en daar waren al hun buren al oma en opa.’

Na een jaar of vijf werd Marieke zwanger. Dat is twee jaar geleden. De schoonzoon wordt almaar dikker, doordat hij, als hij zijn dochtertje voert, zelf ook steeds een hapje neemt.

Ik besloot toch maar eens contact met hem op te nemen, al was het maar om de andere kant van het verhaal te horen.

‘Kom maar langs!’ mailde hij. ‘Op vrijdag heb ik papadag.’

Het jonge stel woonde in een nieuwbouwwijk in Weesp. Marieke was aan het werk. Het dochtertje zat op de bank televisie te kijken. De jonge vader zette het toestel niet uit en bleef met een half oog naar de tekenfilm kijken, terwijl hij koffie inschonk. We hadden het even over zijn schoonouders.

‘O, die zijn best aardig, hoor,’ zei hij. ‘Ze hebben wel eens dingen voor ons betaald. Dat mag ook wel, want ze hebben geld zat. Ze zijn een beetje tuttig. Als er ook maar iets gebeurt, als die kleine iets omgooit of er gaat wat kapot, schieten ze meteen in de stress.’

Ik nam aan dat hij de kurkentrekker bedoelde en knikte.

‘Ach ja, ze worden ook een dagje ouder,’ besloot hij. Hij ging naast zijn dochter zitten. ‘Aan mijn eigen ouders hebben we meer. Die passen iedere donderdag op, en eigenlijk altijd als wij even weg willen.’

Hij rekte zich uit en pakte de afstandsbediening. Ik stond op en nam afscheid.

Droplul.

•••