4  Instructie

 

 

In het kantoor van Michaels keek Grant met open mond naar de kaart van het bloedvatenstelsel.

Michaels zei: 'Het ziet er verschrikkelijk ingewikkeld uit, maar het is een kaart van het gebied. Elke lijn erop is een weg; elk knooppunt een wegkruising. Die kaart is net zo gecompliceerd als een wegenkaart van de Verenigde Staten. Gecompliceerder nog, want ze is in drie dimensies.'

'Mijn hemel!'

'Zo'n honderdduizend mijl aan bloedvaten. Je ziet er nu maar weinig van; het merendeel is microscopisch klein en is zonder aanzienlijke vergroting niet zichtbaar, maar als je alle bloedvaten achter elkaar kon leggen, zouden ze een lengte bereiken van viermaal de omtrek van de aarde of, als je daar de voorkeur aan geeft, bijna de helft van de afstand naar de maan. Heb je nog wat kunnen slapen Grant?'

'Ongeveer zes uur. In het vliegtuig heb ik ook nog een tukje gedaan. Ik ben in prima vorm.'

'Goed, je zult nog gelegenheid krijgen om te eten, je te scheren en eventuele andere noodzakelijke dingen te doen. Ik wou dat ik had geslapen.' Hij stak zijn hand afwerend omhoog, zodra hij dat had gezegd. 'Niet dat ik in slechte vorm ben. Ik beklaag me niet. Heb je wel eens morfogeen gebruikt?'

'Nooit van gehoord. Is dat een soort slaapmiddel?'

'Ja. Betrekkelijk nieuw. Het is niet zozeer de slaap, die een mens nodig heeft, weet je. Je rust in je slaap echt niet beter uit, dan wanneer je je behaaglijk uitstrekt en met je ogen open blijft liggen. Misschien zelfs wel minder. Het zijn de dromen die we nodig hebben. We moeten gelegenheid hebben om te dromen, want anders wordt het cerebrale evenwicht verstoord; je begint dan met het krijgen van hallucinaties en het uiteindelijk gevolg is de dood.'

'En ga je van morfogeen dromen? Is dat het?'

'Precies. Het verdooft je een half uur lang waarin je aan één stuk door droomt en dan kun je er weer een dag tegen. Ik raad je echter ten sterkste af het spul te gebruiken als het niet strikt noodzakelijk is.'

'Waarom? Blijf je er toch moe van?'

'Nee. Niet bepaald moe. Maar de dromen zijn naar. Morfogeen zuigt de geest leeg; verwijdert al het geestelijk voedsel dat zich daar overdag heeft verzameld en dat is een vreemde gewaarwording. Maar doe het niet. Ik had geen keus. Die kaart moest worden gemaakt en ik ben er de hele nacht mee bezig geweest.'

'Die kaart daar?'

'Dat is het bloedvatenstelsel van Benes tot en met de kleinste capillaire vaten en ik heb me er zoveel ik maar kon vertrouwd mee moeten maken. Hierboven, bijna centraal in de schedel, vlakbij de hypofyse, bevindt zich het bloedstolsel.'

'Is dat het probleem ?'

'Dat is het inderdaad. Alle andere kwetsuren kunnen worden behandeld. De builen en kneuzingen, de shock, de hersenschudding. Maar dat bloedklontertje kunnen we alleen door een chirurgische ingreep verwijderen. En dat moet snel gebeuren.'

'Hoeveel tijd heeft hij, dokter Michaels?'

'Dat kan ik niet zeggen. We hopen dat het voorlopig nog niet dodelijk is, maar de hersenen zullen beschadigd worden lang voor de dood intreedt. En voor deze organisatie is beschadiging van de hersenen even erg als de dood. De mensen hier verwachten wonderen van Benes en ze weten zich geen raad op dit ogenblik. Carter vooral heeft een dreun gekregen en hij wil jou erbij hebben.'

Grant zei: 'U bedoelt dat hij verwacht dat de Anderen het nog eens zullen proberen.'

'Dat heeft hij niet gezegd, maar ik verdenk hem ervan dat hij daar bang voor is en daarom jou in het team wil hebben.'

Grant keek om zich heen. 'Is er enige reden om aan te nemen dat dit hoofdkwartier niet vrij van infiltratie is? Hebben ze hier agenten?'

'Niet voorzover ik weet, maar Carter is een achterdochtig man. Ik geloof dat hij aan de mogelijkheid van medische moord denkt.'

'Duval?'

Michaels haalde zijn schouders op. 'Hij is niet erg populair en het instrument dat hij gebruikt kan de dood veroorzaken als hij maar een haarbreedte afwijkt.'

'Kan hij er dan niet van worden weerhouden?'

'Nee.'

'Gebruik dan iemand anders; iemand die wel betrouwbaar is.'

'Er is niemand die bekwaam genoeg is. En Duval is nu eenmaal hier. Bovendien staat het helemaal niet vast dat hij niet volkomen loyaal zou zijn.'

'Maar ik ben niet geschikt om bij Duval te worden geplaatst als verpleger en om hem nauwlettend op de vingers te kijken. Ik zal niet weten wat hij doet, laat staan of hij dat eerlijk en op de juiste manier doet. Erger nog, ik zal u vertellen dat ik waarschijnlijk flauw zal vallen als hij de schedel opent.'

'Hij zal de schedel niet openen,' zei Michaels. 'Het stolsel is niet van buitenaf te bereiken. Daar heeft hij zich heel definitief over uitgesproken.'

'Nou dan...'

'We zullen het van binnenuit moeten bereiken.' Grant fronste niet begrijpend zijn wenkbrauwen. Langzaam schudde hij zijn hoofd. 'Weet u, ik heb er geen idee van, waar u het over hebt.'

Michaels zei rustig: 'Grant, ieder die met dit project te maken heeft kent de feiten en weet precies wat hij of zij moet doen. Jij bent de enige buitenstaander en het is een hele kluif om je dat allemaal bij te brengen. Maar ja, wat móet dat moet. Ik zal je dan eerst vertrouwd moeten maken met enkele theoretische aspecten van het werk dat in dit instituut wordt verricht.'

Grant's onderlip krulde. 'Sorry dokter, maar dat is een lelijk woord dat u daar gebruikte. Op de universiteit excelleerde ik in voetballen met als sterk bijvak meisjes. Verspilt u aan mij dus geen theorie.'

'Ik heb je staat van dienst gezien Grant en het is niet helemaal juist wat je zegt. Maar goed, ik wil je niet van je mannelijkheid beroven door je van duidelijk aanwezige intelligentie en ontwikkeling te beschuldigen, zelfs al zijn we onder vier ogen. Ik zal geen theorie verspillen aan je, maar je de hoofdzaken zonder theorie duidelijk maken. Ik neem aan dat je ons embleem met de letters CDMF hebt opgemerkt?'

'Inderdaad.'

'Heb je enig idee wat die letters betekenen?' 'Ik heb geprobeerd ernaar te raden. Wat dacht u van College van Marsiaanse Dwazen en Flierefluiters?'

'Toevallig is de betekenis Combinatie van Miniatuur Defensieve Fysiologie.'

'Dat is nog onbegrijpelijker dan mijn oplossing,' zei Grant.

'Ik zal het uitleggen. Heb je wel eens gehoord van de miniaturisatie controverse?'

Grant dacht even na.

'Toen ik op de universiteit was, ja. We hebben er een aantal natuurkundecolleges over gehad.'

'Tussen het voetballen door ?'

'Ja. Het was overigens buiten het seizoen. Als ik me goed herinner, was er een groep natuurkundigen die beweerde, dat zij de afmetingen van voorwerpen tot elke gewenste grootte kon reduceren en dat bleek nep te zijn. Of misschien geen nep, maar dan toch in elk geval onjuist. Ik herinner me dat de klas met verscheidene argumenten kwam om aan te tonen dat het onmogelijk was een mens terug te brengen tot de grootte van bijvoorbeeld een muis en hem toch mens te laten blijven.'

'Ik weet zeker dat dit op elke universiteit van het land werd gedaan. Herinner je je nog enkele van die bezwaren?'

'Ik geloof het wel. Als je iets in grootte gaat reduceren, kun je kiezen uit twee manieren. Je kunt de afzonderlijke atomen van een voorwerp dichter bij elkaar brengen; of je kunt een bepaald deel van de atomen geheel en al uitschakelen. Om de atomen samen te drukken tegen de interatomische afweerkrachten in, zou je een buitengewoon grote druk moeten kunnen uitoefenen. De druk die heerst in het middelpunt van Jupiter zou niet voldoende zijn om een mens samen te drukken tot het formaat van een muis. Heb ik het tot zover goed?'

'Je bent helder als kristal.'

'En zelfs als je die kracht kon aanwenden, zou de druk alle leven doden. Bovendien, een voorwerp dat in grootte wordt gereduceerd door de atomen ervan samen te persen, zou zijn volledige oorspronkelijke massa behouden en een voorwerp, van het formaat van een muis met de massa van een mens zou wat moeilijk hanteerbaar worden.'

'Ongelooflijk Grant. Je moet je vriendinnetjes wel urenlang geamuseerd hebben met dit soort romantisch gepraat. En de andere methode?'

'De andere methode bestaat daaruit dat je atomen verwijdert in een nauwkeurige verhouding, zodat massa en afmeting van een voorwerp afnemen onder handhaving van het onderling verband. Alleen, als je de grootte van een mens terug zou brengen tot die van een muis, kun je slechts éen atoom uit misschien zeventigduizend behouden. Als je dat ook met de hersens doet is wat er overblijft nauwelijks meer dan wat een muis heeft, dat is punt éen. Maar daar komt bij: hoe krijg je de oorspronkelijke afmetingen van een object weer terug, wat de miniaturiserende natuurkundigen beweerden te kunnen doen? Hoe breng je de atomen weer op hun plaats en dan nog op de goede plaats bovendien?'

'Juist Grant. Maar hoe kan het dat enkele te goeder naam en faam bekend staande natuurkundigen tot de slotsom kwamen dat miniaturisatie uitvoerbaar was?'

'Ik weet het niet dokter, maar je hoort er nu niets meer van.'

'Dat is voor een deel te danken aan het feit dat de universiteiten op bevel van hogerhand de zaak zeer zorgvuldig in de doofpot hebben gestopt. De techniek verdween onder de grond, hier zowel als aan de Andere Kant. Letterlijk. Hier. Onder de grond.' Bijna in vervoering klopte Michaels op het bureau voor hem. 'En we moeten speciale cursussen in miniaturisatietechnieken blijven geven voor afgestudeerde fysici, die het nergens anders kunnen leren, behalve in soortgelijke instituten aan de Andere Zijde. Miniaturisatie is heel goed mogelijk, maar niet volgens de door jou beschreven methodes. Heb je wel eens een foto zien vergroten Grant? Of zien verkleinen tot microfilm?'

'Natuurlijk.'

'Zonder theorie vertel ik je dan dat hetzelfde proces kan worden toegepast op driedimensionale voorwerpen, zelfs op mensen. We worden geminiaturiseerd, niet als voorwerpen maar als afbeeldingen; als driedimensionale foto's volgens een procédé dat buiten het begrip ruimtetijd om gaat.'

Grant glimlachte. 'Nou meester, dat zijn alleen maar mooie woorden.'

'Ja, maar je wou toch geen theorie horen, wel? Wat fysici tien jaar geleden ontdekten, was dat zij gebruik konden maken van een hyperruimte, een ruimte die meer was dan de bekende ruimte die wij in drie dimensies plegen in te delen. De conceptie gaat het begrip te boven; de wiskunde gaat ons bevattingsvermogen ook al bijna te boven, maar het grappige is dat we er toch mee kunnen werken. Voorwerpen kunnen worden geminiaturiseerd. We schakelen geen atomen uit en we drukken zo ook niet samen. We reduceren eenvoudig de afmeting van de atomen; we verkleinen alles en daarmee neemt automatisch ook de massa af. Wanneer we willen, herstellen we de oorspronkelijke afmetingen.'

'U schijnt het ernstig te menen,' zei Grant. 'Wilt u zeggen dat u werkelijk een mens kunt verkleinen tot de afmeting van een muis?'

'In principe kunnen we een mens even klein maken als een bacterie of een virus, of een atoom. In theorie is miniaturisatie onbegrensd. We kunnen een heel leger met al zijn manschappen en materieel inkrimpen tot zodanige afmeting, dat het in een luciferdoosje kan. In het mooiste geval zouden we dat luciferdoosje dan kunnen verzenden naar elke willekeurige plaats waar militair optreden nodig is en daar het leger operationeel maken, nadat we het de normale afmetingen terug hebben gegeven. Begrijp je wat dat betekent?'

Grant zei: 'En de Andere Zijde kan dat ook, neem ik aan.'

'We zijn er zeker van dat ze het kunnen - maar kom Grant. De zaak ontwikkelt zich op het ogenblik zeer snel en onze tijd is beperkt. Kom mee.'

'Kom mee' hier en 'Kom mee' daar. Sedert Grant wakker was geworden die morgen, was het hem niet gegeven geweest langer dan vijftien minuten op dezelfde plaats te blijven. Het ergerde hem en toch scheen hij er niets aan te kunnen doen. Gebeurde het soms opzettelijk om te voorkomen dat hij ruimschoots tijd zou hebben om na te denken? Wat voerden ze in hun schild?

Hij en Michaels bemanden de scooter nu en Michaels bestuurde het voertuig met kennis van zaken.

'Als zowel Wij als Zij het hebben, neutraliseren we elkaar,' zei Grant.

'Ja, maar daar komt bij,' zei Michaels, 'dat het geen van ons beiden veel goed doet. Er zit nog een addertje in het gras.'

'O ja?'

'We werken al tien jaar aan de mogelijkheid het afmetingsbereik te verruimen, een grotere intensiteit van miniaturisatie zowel als vergroting te bereiken - dit laatste is slechts een kwestie van omdraaiing van het hyperveld. Helaas hebben we in deze richting onze theoretische grenzen bereikt.'

'Hoe liggen die grenzen ?'

'Niet erg gunstig. Het Onzekerheidsprincipe is de grote spelbreker. De mate van miniaturisatie, vermenigvuldigd met de duur van de miniaturisatie is, bij gebruik van de juiste factoren natuurlijk, gelijk aan een uitkomst die de constante van Planck bevat. Indien een mens in grootte wordt gereduceerd tot de helft kan hij eeuwenlang zo blijven. Wordt hij verkleind tot het formaat van een muis, dan kan die toestand enkele dagen worden gehandhaafd. Indien hij tot de grootte van een bacterie wordt teruggebracht, is het een kwestie van uren. Dan zal hij zijn normale grootte weer terugkrijgen.'

'Maar dan kan hij opnieuw worden geminiaturiseerd.'

'Nee, dat kan pas na een behoorlijke rustperiode. Zal ik je iets van de mathematische achtergrond vertellen?'

'Nee, ik neem op uw gezag alles zó aan.'

Ze waren bij een roltrap aangekomen. Michaels stapte vermoeid steunend uit de scooter. Grant sprong over de zijkant.

Hij leunde tegen de leuning van de roltrap die zich majestueus omhoog bewoog.

'En wat weet Benes nu precies ?'

'Ze zeggen dat hij beweert het Onzekerheidsprincipe te hebben overwonnen. We moeten dus aannemen dat hij weet hoe je de toestand van miniaturisatie voor onbepaalde tijd kunt handhaven.'

'U zegt het op een manier alsof u er niet in gelooft.'

Michaels haalde zijn schouders op. 'Ik ben skeptisch. Als hij zowel de intensiteit als de duur van de miniaturisatie opvoert, kan dat alleen maar ten koste van iets anders gaan, maar al sla je me dood, ik zou niet weten wat dat kan zijn. Misschien betekent dat alleen maar dat ik geen Benes ben. In elk geval zegt hij dat hij het kan en we kunnen niet het risico nemen hem niet te geloven. De Anderen kunnen dat ook niet, vandaar hun poging hem te doden.'

Ze hadden nu het hoogste punt van de roltrap bereikt en Michaels was daar even blijven staan om uit te spreken. Nu draaide hij zich om en liep naar een tweede roltrap die naar de volgende verdieping voerde.

'Nou Grant, je kunt nu wel begrijpen wat ons te doen staat: Benes redden. Waarom we dat moeten doen: om de kennis die hij bezit. En hoe we het moeten doen: door middel van miniaturisatie.'

'Waarom door middel van miniaturisatie?'

'Omdat het bloedstolsel in de hersenen niet van buitenaf te bereiken is. Dat heb ik je al verteld. Dus nu gaan we een onderzeeër miniaturiseren, die in een ader inspuiten en vervolgens zullen we met kapitein Owens als stuurman en ikzelf als loods naar het stolsel varen. Daar zullen Duval en zijn assistente, juffrouw Peterson, opereren.'

Grant sperde zijn ogen wijd open. 'En ik?'

'Jij gaat mee als lid van de bemanning. Algemeen toezicht blijkbaar.'

Grant zei heftig: 'Mij niet gezien. Voor iets dergelijks zal ik me vrijwillig niet lenen. Nog geen minuut.'

Hij draaide zich om en begon de omhooggaande roltrap af te lopen, zonder veel resultaat. Michaels kwam achter hem aan en zei geamuseerd: ' 't Is toch je werk om risico's te nemen?'

'Risico's die ik uit eigen verkiezing neem. Risico's waaraan ik gewend ben. Risico's waarop ik voorbereid ben. Als u me evenveel tijd geeft om over miniaturisatie na te denken als u zelf hebt gehad, zal ik het risico nemen.'

'Maar beste Grant, er wordt je helemaal niet gevraagd het vrijwillig te doen. Ik heb begrepen dat je voor deze taak bent aangewezen. En het belang ervan is je nu duidelijk gemaakt. Per slot van rekening ga ik ook mee en ik ben niet zo jong meer als jij en ik heb ook nooit gevoetbald. Ik zal je eerlijk zeggen dat ik er eigenlijk op had gerekend dat je mij moed zou geven door mee te gaan, want is moed niet jouw handelsartikel?'

'Als dat waar is ben ik een slecht verkoper,' mompelde Grant. Onlogisch, enigszins teneergeslagen, zei hij: 'Ik wil koffie.'

Hij bleef staan en liet zich door de roltrap weer omhoog brengen. Boven, vlakbij de roltrap, was een deur waarop 'Vergaderzaal' stond. Daar gingen zij naar binnen.

Grant nam het interieur deel voor deel in zich op. Wat hij het eerst zag was dat op één einde van de lange tafel in het midden van de zaal een koffieautomaat stond met een blad sandwiches ernaast.

Hij begaf zich dadelijk naar dat eind van de tafel en niet eerder dan nadat hij een halve kop hete zwarte koffie had opgedronken, gevolgd door een Grantgrote hap sandwich, registreerde zijn bewustzijn het tweede object.

Dat was de assistente van Duval - juffrouw Peterson, heette ze zo niet? - die er neerslachtig uitzag, maar heel mooi was en verschrikkelijk dicht bij Duval stond. Grant kreeg dadelijk het gevoel dat het hem moeite zou kosten de chirurg sympathiek te vinden en pas toen begon hij de rest van het interieur in zich op te nemen.

Een kolonel zat aan één eind van de tafel, hij zag er boos uit. Met zijn hand draaide hij langzaam een asbak rond, terwijl de as van zijn sigaret op de grond viel. Hij zei nadrukkelijk tegen Duval: 'Ik heb mijn standpunt volkomen duidelijk gemaakt.'

Grant herkende kapitein Owens die onder het portret van de president stond. De geestdrift en het glimlachende gezicht die Owens op het vliegveld hadden gekenmerkt, waren er nu niet meer en hij had een blauwe plek op zijn wang. Hij zag er nerveus en ontdaan uit en Grant voelde met hem mee.

'Wie is die kolonel?' vroeg Grant zachtjes aan Michaels. 'Donald Reid, mijn opponent aan de militaire zijde van de lijn.'

'Ik neem aan dat hij de pest heeft aan Duval.'

'Voortdurend. Hij is de enige niet. Maar weinigen mogen hem.'

Grant had even de neiging te antwoorden, Zij anders wel, maar hij vond het in gedachten nogal kinderachtig klinken en hield zijn mond. God wat een meid! Wat zág ze in die plechtstatige slager?

Reid sprak nu met zachte, zorgvuldig beheerste stem. 'En afgezien daarvan dokter, wat doet zij hier?'

'Juffrouw Cora Peterson,' zei Duval ijzig, 'is mijn assistente. Waar ik uit hoofde van mijn beroep ga, daarheen gaat zij ook, uit hoofde van datzelfde beroep.'

'Dit is een gevaarlijke missie...'

'En juffrouw Peterson heeft vrijwillig aangeboden mee te gaan, in het volle besef van de gevaren.'

'Er heeft zich ook een aantal mannen vrijwillig beschikbaar gesteld, mannen die iedere kwalificatie om te kunnen helpen bezitten. 't Zou allemaal veel eenvoudiger zijn als één van die mannen met u zou meegaan. Ik zal u er één toewijzen.'

'U zult niets toewijzen kolonel, want als u dat doet, ga ik niet en geen macht ter wereld zal me kunnen dwingen te gaan. Juffrouw Peterson is een derde en vierde arm voor mij. Zij kent mijn werkwijze voldoende om haar werk zonder instructies te kunnen doen, klaar te staan voor ik roep, aan te geven wat nodig is zonder dat het haar wordt gevraagd. Ik wens géén vreemde mee te nemen, waartegen ik moet schreeuwen. Ik kan de verantwoording niet nemen voor het welslagen van mijn operatie, als ik één seconde moet verliezen omdat m'n assistent en ik niet op elkaar zijn ingespeeld en ik zal géén opdracht aanvaarden waarin mij niet de vrije hand wordt gelaten de gang van zaken zodanig te regelen dat de kans op succes het grootst is.'

Grant's blik dwaalde weer naar Cora Peterson. Ze zag er pijnlijk verrast uit, maar keek toch naar Duval met een uitdrukking in haar ogen die Grant deed denken aan de uitdrukking die hij eens had waargenomen in de ogen van een jachthond op het ogenblik, dat diens kleine eigenaar thuiskwam uit school. Grant vond het verschrikkelijk irriterend.

De stem van Michaels sneed dwars door het dispuut heen, toen Reid woedend bezig was overeind te komen. 'Ik zou willen voorstellen Don, dat, omdat hand en oog van dokter Duval de beslissende fase van de operatie beheersen en wij hem in feite toch niet de wet kunnen voorschrijven, wij hem zijn zin geven in dit opzicht - met de aantekening dat we na afloop de noodzakelijke maatregelen zullen nemen hè? Ik wil de verantwoording daarvoor wel nemen.'

Hij bood Reid de gelegenheid zijn gezicht te redden, realiseerde Grant zich en Reid die kookte van woede, zou zich daarbij neer moeten leggen.

Reid sloeg met zijn vlakke hand op de tafel voor hem.

'Goed. Maar dan graag met vermelding dat ik er tegen was.' Hij ging met trillende lippen weer zitten.

Duval ging ook zitten, niet in het minst onder de indruk. Grant liep naar de tafel om een stoel voor Cora aan te schuiven, maar ze deed dat zelf al en zat voor hij bij haar was. Michaels zei: 'Dokter Duval, dit is Grant, de jongeman die met ons mee zal gaan.'

'Als krachtpatser dokter,' zei Grant. 'M'n enige aanbeveling.' Duval keek vluchtig op. Een miniem knikje min of meer in de richting van Grant vond hij kennelijk voldoende.

'En juffrouw Peterson.'

Grant glimlachte stralend. Zij lachte helemaal niet en zei: 'Hoe maakt u het?'

'Hallo,' zei Grant, keek naar wat er over was van zijn tweede sandwich, besefte dat niemand anders at en legde het stuk weer neer.

Op dit ogenblik kwam Carter binnen, hij liep snel en knikte vluchtig naar links en rechts. Hij ging zitten en zei: 'Wilt u bijschuiven, kapitein Owens? Grant?'

Owens begaf zich wat onzeker naar de tafel en nam plaats tegenover Duval. Grant ging een aantal stoelen bij hem vandaan zitten, zodat hij in staat was, als hij naar Carter keek, Cora's profiel te bestuderen.

Kon een karwei wel zo verschrikkelijk beroerd zijn als zij er deel van uitmaakte?

Michaels die vlak naast Grant kwam zitten, leunde naar hem over om hem in zijn oor te fluisteren: 'Het is niet zo'n gek idee er een vrouw bij te hebben. De mannen zullen zich dan misschien meer inspannen. En ik vind het wel leuk ook.'

'Is dat de reden dat u een lans voor haar brak?'

'Nee. Duval meent wat hij zegt. Hij zou zonder haar niet gaan.'

'Is hij zo afhankelijk van haar?'

'Misschien dat niet. Maar hij is er wel bijzonder op gebrand zijn zin te krijgen. Vooral tegenover Reid. Bepaald geen boezemvrienden.'

Carter zei: 'Terzake. U kunt als u wilt, eten of drinken terwijl we vergaderen. Heeft iemand van u een belangrijk punt aan de orde te stellen ?'

Grant zei plotseling: 'Ik ben geen vrijwilliger, generaal. Ik wijs de opdracht van de hand en stel voor dat u een vervanger zoekt.'

'Je gaat ook niet als vrijwilliger Grant en je verzoek de opdracht af te wijzen is afgewezen. Heren - en juffrouw Peterson - de heer Grant heeft de opdracht de expeditie mee te maken om tal van redenen gekregen. Om maar iets te noemen, hij is de man die Benes bij ons heeft gebracht, een opdracht die hij met de grootst mogelijke bekwaamheid heeft uitgevoerd.'

Alle blikken richtten zich op Grant, die vóelde dat hij met zijn ogen knipperde in de kortstondige verwachting dat er nu een beleefd applausje zou opgaan. Maar dat gebeurde niet en hij herademde.

Carter hernam: 'Hij is expert op het gebied van communicatiemiddelen en een geoefend kikvorsman. Hij heeft de reputatie vindingrijk en veelzijdig te zijn en hij is uit hoofde van zijn beroep in staat onmiddellijk beslissingen te nemen. Om die reden verleen ik hem hierbij machtiging beslissingen ten aanzien van het te volgen beleid te nemen vanaf het tijdstip van vertrek. Is dat duidelijk?'

Klaarblijkelijk wel en Grant die geërgerd naar de toppen van zijn vingers zat te kijken, zei: 'De rest van u mag zich dus blijkbaar bezig houden met de eigen werkzaamheden, terwijl ik opdraai voor de onvoorziene gevallen, 't Spijt me, maar voor de notulen wens ik op te merken dat ik mijzelf ongeschikt acht voor deze functie.'

'Van deze opmerking is nota genomen,' zei Carter glashard, 'en we gaan verder. Kapitein Owens heeft een experimentele onderzeeër ontworpen voor oceanografisch onderzoek. Dit schip is niet de meest ideale oplossing voor de taak die ons wacht, maar het schip zelf wacht op ons hier en er bestaat geen ander vaartuig dat beter geschikt is. Owens zal natuurlijk zelf de instrumenten van zijn schip, de "Proteus", bedienen.

Dokter Michaels zal ais loods optreden. Hij heeft het bloedcirculatiesysteem van Benes in kaart gebracht en bestudeerd; aanstonds zullen wij ons daarin verdiepen. Dokter Duval en zijn assistente zullen belast zijn met de eigenlijke operatie, het verwijderen van het bloedstolsel.

U weet allen hoe belangrijk deze onderneming is. We hopen dat de operatie zal slagen en dat u veilig terugkeert. Er bestaat een kans dat Benes sterft tijdens de operatie, maar die kans wordt zekerheid als we de operatie níet uitvoeren. Er is een kans dat het schip verloren gaat, maar ik vrees dat onder de gegeven omstandigheden, schip en bemanning te verwaarlozen offers zijn. De prijs is hoog, maar de winst die wij hopen te behalen - ik doel hierbij niet alleen op de CMDF maar op de gehele mensheid - is groter.'

Grant mompelde binnensmonds: 'Zet 'm op jongens!' Cora Peterson verstond het en keek hem heel even doordringend aan vanonder haar donkere wimpers. Grant bloosde.

Carter zei: 'Laat ze de kaart zien Michaels.'

Michaels drukte op een knop van het instrument voor hem en op de wand werd de driedimensionale kaart van het bloedvatenstelsel van Benes geprojecteerd, dat Grant het laatst in het kantoor van Michaels had gezien. Het beeld scheen op hen af te komen en groter te worden toen Michaels aan een knop draaide. Wat er nu overbleef van het netwerk van bloedvaten, vulde duidelijk de vormen van een hoofd met hals.

De bloedvaten tekenden zich met bijna lichtgevende helderheid af en er verscheen een vierkantennet overheen. Een dunne, donkere pijl sprong in het beeld, bediend door de fotowijzer in de hand van Michaels. Michaels stond niet op, maar bleef op zijn stoel zitten, éen arm over de rugleuning.

'Het klontertje,' zei hij, 'zit daar.' Het was voor Grant's ogen niet zichtbaar geweest, tenminste niet voordat het werd aangewezen, maar nu het donkere pijltje nauwkeurig de begrenzingen ervan aangaf, kon Grant het zien: een klein, compact stolsel dat een kleine slagader verstopte.

'Het betekent geen direct levensgevaar, maar dit deel van de hersenen' (de pijl danste heen en weer) 'staat bloot aan druk op de zenuwen en is misschien al beschadigd. Dokter Duval heeft me gezegd dat de beschadigingen onherstelbaar kunnen worden binnen twaalf uur of minder. Een poging om op de gewone manier te opereren zal met zich meebrengen dat de schedel wordt geopend, hetzij hier, of hier of hier. In elk van deze drie gevallen zal de niet te vermijden schade aanzienlijk zijn en het resultaat twijfelachtig.

Het alternatief is dat we proberen het stolsel te bereiken via de bloedbaan. Indien we hier in de nek de halsslagader binnengaan, zijn we op een redelijk rechtstreekse route naar ons doel.'

De pijl die de rode lijn volgde van de slagader te midden van het blauw van de aderen, deed zo'n reisje erg eenvoudig lijken.

Michaels hernam: 'Als dan de "Proteus" en zijn bemanning worden geminiaturiseerd en ingespoten...'

Owens verhief plotseling zijn stem. 'Wacht eens even.' Zijn stem was metaalscherp. 'Hoe klein zullen we worden gemaakt?'

'We zullen klein genoeg moeten zijn om te voorkomen dat de natuurlijke afweerorganismen in het lichaam worden geactiveerd. De totale lengte van het schip zal drie micra zijn.'

'Hoeveel is dat in millimeters?' onderbrak Grant. 'Iets minder dan drie duizendste millimeter. Het schip zal ongeveer de afmeting hebben van een grote bacterie.'

'Nou,' zei Owens, 'als we dan in een slagader komen zullen we worden blootgesteld aan de volle kracht van de slagaderlijke stroom.'

'Da's nog geen mijl per uur,' zei Carter.

'Vergeet de mijlen per uur maar. We zullen een snelheid hebben van ongeveer honderdduizend maal de lengte van ons schip per seconde. Dat is onder normale omstandigheden evenredig aan een snelheid van ongeveer tweehonderd mijl per seconde. Op onze geminiaturiseerde schaal zullen we tenminste tienmaal sneller gaan dan tot dusver enige astronaut.'

'Ongetwijfeld,' zei Carter, 'maar wat dan nog? Elk rood bloedlichaampje in de bloedstroom gaat even snel en het schip is veel hechter van constructie dan een bloedlichaampje.'

'Nee, dat is het niet,' zei Owens driftig. 'Een rood bloedlichaampje bevat biljoenen atomen, maar de "Proteus" zal biljoenen maal biljoenen atomen in dezelfde ruimte persen, geminiaturiseerde atomen weliswaar, maar wat zegt dat? We zullen opgebouwd zijn uit een oneindig veel groter aantal dan de rode bloedlichaampjes en daarom zullen we zwakker zijn. Bovendien, een rood bloedlichaampje bevindt zich in een omgeving van atomen die in grootte gelijk zijn aan die waaruit het zelf bestaat; wij zullen in een omgeving zijn die bestaat uit voor ons monsterachtig grote atomen.'

Carter zei:

'Kun jij dat beantwoorden Max?'

Michaels kuchte. 'Ik wil niet pretenderen even deskundig te zijn op het gebied van de miniaturisatieproblematiek als kapitein Owens. Ik vermoed dat hij denkt aan het rapport van James en Schwartz, die zeggen dat de brosheid toeneemt met de intensiteit van de miniaturisatie.'

'Precies,' zei Owens.

'Die toename gaat geleidelijk, zoals u weet, en James en Schwartz hebben in de loop van hun analyse enkele simplificerende hypothesen moeten aannemen die misschien niet helemaal juist blijken te zijn. Per slot van rekening, als we voorwerpen vergroten, worden ze zeker niet minder broos.'

'Kom nou, dat zegt niets, we hebben voorwerpen nooit meer dan honderdvoudig vergroot,' zei Owens minachtend, 'en we zitten hier te praten over het ongeveer miljoenvoudig miniaturiseren in lineaire dimensies van een schip. Niemand is ooit. bij benadering zover gegaan, vergrotend noch verkleinend. Het is een feit dat niemand ter wereld precies kan voorspellen hoe fragiel we zullen worden of hoe goed we het pulseren van de bloedstroom zullen kunnen weerstaan, zelfs niet hoe we eventueel zouden reageren op de activiteiten van een wit bloedlichaampje. Is het niet zo dokter Michaels?'

'Och ja,' zei Michaels.

Carter zei met duidelijk toenemend ongeduld: 'Volgens mij is het stadium van behoorlijk experimenteren met zo'n drastische miniaturisatie nog niet teneinde. We zijn niet in de gelegenheid een dergelijke experimenteerprogramma af te werken, dus we zullen risico's moeten nemen. Als het schip het niet overleeft is daar niets aan te doen.'

'Dat geeft de burger moed,' mompelde Grant. Cora Peterson leunde naar hem over en fluisterde boos: 'Alstublieft meneer Grant, u bent niet op het voetbalveld.'

'O, u kent m'n reputatie, juffrouw?'

'Ssst.'

Carter vervolgde: 'We nemen alle voorzorgsmaatregelen die we kunnen nemen. Benes zal in zijn eigen belang sterk worden onderkoeld. Door hem te bevriezen beperken we de zuurstofbehoefte van de hersenen. Dat betekent dat de hartslag drastisch wordt vertraagd, evenals de stroomsnelheid van het bloed.'

Owens zei: 'Zelfs dan betwijfel ik of we de turbulentie kunnen overleven.'

Michaels zei: 'Kapitein, als u de wanden van de slagader vermijdt, bevindt u zich in de stroomlagen - vrijwel zonder enige turbulentie. We zullen maar enkele minuten in de slagader zijn en de kleinere aderen leveren geen problemen op. De enige plaats waar we niet tegen de turbulentie opgewassen zouden zijn is het hart zelf, maar daar komen we in de verste verte niet. Mag ik nu verder gaan?'

'Graag,' zei Carter.

'Als we het stolsel hebben bereikt, zal het worden vernietigd door een laserstraal. Het apparaat en de straal ervan worden naar verhouding mee-geminiaturiseerd en de straal zal bij juiste toepassing - en dat kan in handen van Duval niet anders - de hersenen op generlei wijze schade toebrengen, of zelfs maar het bloedvat zelf. Het is ook niet nodig het hele stolsel te vernietigen. Het is voldoende het in stukjes te breken. De witte bloedlichaampjes zorgen wel voor de rest. We zullen het gebied dadelijk weer verlaten, we keren terug via aderlijke vaten tot we de basis van de nek hebben bereikt waar we uit de halsader teruggenomen worden.'

Grant zei: 'Hoe kan iemand weten waar we zijn en wanneer?'

Carter zei: 'Michaels zal jullie loodsen en ervoor zorgen dat jullie steeds op de juiste tijd op de juiste plaats zijn. Je zult radiocontact met ons hebben...'

'U weet nog niet of dat lukt,' wierp Owens ertussen. 'We zitten met het probleem van de transmissie van de radiogolven over de miniaturisatiekloof heen en zo'n grote kloof is nog nooit door iemand overbrugd.'

'Da's waar, maar we proberen het. De "Proteus" heeft bovendien kernmotoren en we zullen de radioactieve uitstraling kunnen volgen, ook over die kloof heen. U krijgt precies zestig minuten heren.'

Grant zei: 'Bedoelt u dat we binnen zestig minuten het karwei opgeknapt en het lichaam verlaten moeten hebben ?'

'Juist, zestig minuten. Uw afmetingen zullen daarop zijn ingesteld. U zult ruimschoots tijd hebben. Als u langer blijft, krijgt u automatisch uw normale grootte terug. We kunnen de miniaturisatie niet langer laten voortduren. Als we de kennis van Benes hadden zouden we u voor onbepaalde tijd kunnen minia-turiseren, maar ja, als we zijn kennis bezaten...'

'Zou deze reis overbodig zijn,' zei Grant sardonisch. 'Precies. En als u begint te groeien in het lichaam van Benes, wordt u groot genoeg om de aandacht te trekken van de afweerorganismen en kort daarna Benes doden. U moet ervoor zorgen dat dat niet gebeurt.'

Carter keek om zich heen. 'Geen opmerkingen meer? In dat geval gaat u nu de voorbereidingen treffen. We willen u graag zo spoedig mogelijk in het lichaam van Benes brengen.'