•51•

Ze ontmoetten Kate Ramsey in Greenberry’s Coffeeshop in het Barracks Road Shopping Center in Charlottesville. Ze bestelden alle drie een grote kop koffie en gingen aan een tafeltje achterin zitten. Het was al laat en verder waren er nauwelijks klanten.

Kates ogen waren roodomrand en opgezwollen en haar manier van doen was ingetogen, misschien zelfs een beetje schuw. Ze keek verbaasd op toen King haar een paar rietjes toeschoof.

‘Ga maar wat rechte hoeken leggen. Dat werkt rustgevend.’

De blik in Kates ogen werd zachter en ze nam de rietjes aan. ‘Dat doe ik al vanaf dat ik klein was. Het is in elk geval beter dan een sigaret opsteken.’

‘Je had ons iets belangrijks te vertellen,’ zei Michelle.

Kate keek om zich heen. Degene die het dichtste bij hen zat, was iemand die een boek voor zich had liggen en druk zat te schrijven. Het was duidelijk een student die binnenkort een werkstuk moest inleveren.

‘Het gaat over het bezoek dat mijn vader die nacht heeft gehad,’ zei ze met zachte stem. En met een blik op King voegde ze daaraan toe: ‘Daar heb ik het al met Michelle over gehad.’

‘Dat weet ik,’ zei hij. ‘Ze heeft het me verteld.’

‘Nou, er was nog iets wat ik hem toen heb horen zeggen. Dat had ik jullie misschien al eerder moeten vertellen, maar ik dacht echt dat ik het verkeerd verstaan moest hebben. Maar misschien heb ik het wél goed gehoord.’

‘Wat was dat dan?’ vroeg King gretig.

‘Een naam. Een naam die ik herkende.’

King en Michelle wisselden een blik van verstandhouding.

‘Waarom heb je ons dat niet eerder verteld?’ vroeg Michelle.

‘Zoals ik al zei, omdat ik niet kon geloven dat ik het goed had verstaan.’

‘Maar nu denk je er anders over,’ zei King. ‘Waarom?’

‘Toen jullie weg waren ben ik over een heleboel dingen gaan nadenken, dingen uit het verleden. Maar ik kan nog steeds niet geloven dat hij hier op welke manier dan ook bij betrokken is geweest.’

‘Hij?’ zei King. ‘Wiens naam was het dan?’

Kate ademde diep in. Het viel King op dat ze nu knopen in de rietjes aan het leggen was.

‘De naam die ik die man heb horen noemen, was “Thornton Jorst”.’

King en Michelle wierpen elkaar opnieuw een veelbetekenende blik toe.

‘Weet je zeker,’ vroeg Michelle, ‘dat je hem “Thornton Jorst” hebt horen zeggen?’

‘Niet 100 procent zeker, nee, maar wat had het anders kunnen zijn? Het klinkt bepaald niet als “John Smith” en het leek in elk geval behoorlijk op “Thornton Jorst”.’

‘Hoe reageerde je vader daarop?’

‘Dat kon ik niet goed verstaan. Maar het klonk alsof hij zei dat het riskant was, heel riskant voor hen allebei.’

King liet dat tot zich doordringen. ‘Dus die andere man was iemand anders dan Thornton Jorst, maar ze hadden het wel óver hem.’ Hij legde even zijn hand op Kates schouder. ‘Vertel ons eens iets over de relatie tussen Thornton en je vader.’

‘Ze waren zowel vrienden als collega’s.’

‘Kenden ze elkaar al voordat ze op het Atticus kwamen werken?’ vroeg Michelle.

Kate schudde van nee. ‘Ik denk het niet, nee. Als ze elkaar wel al eerder hebben gekend, dan hebben ze daar nooit iets over gezegd. Maar ze hebben allebei in de jaren zestig gestudeerd en mensen deden in die tijd de gekste dingen. Het was wel raar, trouwens.’

‘Wat was raar?’ vroeg King.

‘Nou, soms had ik het gevoel dat Thornton mijn moeder beter kende dan mijn vader. Alsof ze elkaar al eerder hadden ontmoet.’

‘Heeft je moeder daar ooit iets over gezegd?’

‘Nee. Thornton is later op het Atticus komen werken dan mijn vader. Hij was vrijgezel en voorzover ik daar zicht op had, ging hij ook niet vaak uit. Mijn ouders waren allebei erg op hem gesteld. Ik denk dat mijn moeder medelijden met hem had. Ze bakte vaak iets voor hem en ging hem dat dan brengen. Ze waren goed bevriend.’

‘Kate,’ zei Michelle langzaam, ‘denk je dat je moeder…’

Kate viel haar in de rede. ‘Nee, ze hadden geen relatie. Ik weet dat ik destijds nog heel jong was, maar dat had ik toch wel gemerkt.’

King leek niet overtuigd, maar zei: ‘De man in de studeerkamer van je vader, heeft die het over je moeder gehad?’

‘Ja, ik neem aan dat hij hen allebei heeft gekend. Maar hoor eens, ik kan echt niet geloven dat Thornton hierbij betrokken is. Hij is gewoon niet het type om met een revolver rond te lopen en complotten te beramen. Hij is geen genie, zoals mijn vader, en zijn diploma’s zijn ook lang niet zo goed, maar hij is een goede hoogleraar.’

King knikte. ‘Hij is niet zo slim als je vader en hij is niet gepromoveerd aan Berkeley, en toch zijn ze op dezelfde universiteit beland. Enig idee waarom?’

‘Waarom wat?’ Aan haar stem te horen was Kate nu zwaar in de verdediging geschoten.

‘Waarom gaf je vader dan geen les aan Harvard of Yale? Naast zijn promotie aan Berkeley heeft hij vier boeken geschreven, die alle vier tot de beste tien over dat onderwerp behoorden. Hij was een echte zwaargewicht, een vooraanstaand geleerde.’

‘Misschien wilde hij gewoon graag lesgeven aan een kleine instelling,’ zei ze.

‘Of misschien was er iets in zijn verleden wat hem ervan weerhield om te solliciteren bij een van de grote universiteiten,’ zei King.

‘Dat denk ik niet. Dan zou iedereen het toch weten?’

‘Dat hoeft niet per se. Niet als die belastende feiten uit zijn officiële gegevens zijn geschrapt. Maar in de wetenschap kent iedereen elkaar, en het zou natuurlijk best kunnen dat een paar mensen op de hoogte waren van wat hij in het verleden allemaal had uitgespookt. Wie weet zat daar iets tussen wat hem erg kwalijk werd genomen. En dus kwam hij op het Atticus terecht, waar iedereen waarschijnlijk heel blij was dat ze iemand van zijn kaliber konden krijgen, ook als er een luchtje aan zat.’

‘Enig idee wat dat voor een luchtje zou kunnen zijn?’ vroeg Michelle.

Kate zei niets.

‘Hoor eens, Kate,’ zei King. ‘We willen de naam van je vader echt niet nog erger door de modder halen dan al gebeurd is. Laat hem maar rusten in vrede, zou ik zeggen. Maar als degene die met hem heeft zitten praten in zijn studeerkamer er verantwoordelijk voor is dat je vader een aanslag op Ritter heeft gepleegd, dan zie ik geen reden waarom die daar niet voor zou moeten boeten. En als we het verleden van je vader leren doorgronden, zou dat misschien kunnen helpen om die kerel te vinden. Want ik heb sterk het gevoel dat hij je vader van vroeger gekend moet hebben, en als dat inderdaad zo is, dan weet hij waarschijnlijk welk voorval zo belastend voor je vader is geweest dat hij niet meer bij een topuniversiteit als Harvard durfde te solliciteren. Gesteld dat dat het geval was, natuurlijk.’

‘Kate, je bent onze enige hoop,’ zei Michelle. ‘Als jij ons niet vertelt wat je weet, dan wordt het heel moeilijk voor ons om achter de waarheid te komen. En ik denk dat je de waarheid wel wilt weten. Anders had je ons niet gebeld.’

Kate slaakte een diepe zucht en zei: ‘Oké, oké, er waren een paar dingen die mijn moeder vrij kort voor haar zelfmoord heeft gezegd.’

‘Wat dan?’ drong Michelle vriendelijk aan.

‘Ze zei dat mijn vader was opgepakt tijdens een demonstratie. Tegen de oorlog in Vietnam, denk ik.’

‘Voor ordeverstoring of zo?’ vroeg King.

‘Nee, omdat hij iemand had vermoord.’

King boog zich naar voren. ‘Wie en hoe, Kate?’ zei hij. ‘Wat kun je je ervan herinneren?’

‘Dit is het enige wat mijn moeder heeft gezegd, en zo heel duidelijk is ze er niet over geweest. Aan het eind van haar leven was ze zwaar aan de drank.’ Kate haalde een papieren zakdoekje tevoorschijn en veegde een paar tranen weg.

‘Ik weet dat dit moeilijk voor je is, Kate,’ zei King. ‘Maar het zou je goeddoen als je er eens over praatte.’

‘Uit wat ik van haar heb gehoord, maak ik op dat het een politieman was, of in elk geval een soort beambte. Hij is gedood tijdens een antioorlogsdemonstratie die zwaar uit de hand is gelopen. In Los Angeles zei ze, geloof ik. Mijn vader is daarvoor gearresteerd. Het heeft er echt heel slecht voor hem uitgezien, maar toen is er iets gebeurd. Mijn moeder zei dat een paar advocaten voor mijn vader hebben gepleit en dat de aanklacht toen is ingetrokken. En ze zei ook dat het een valse aanklacht was geweest. De politie was gewoon op zoek geweest naar een zondebok en had toen mijn vader maar opgepakt en wat bewijsmateriaal vervalst. Maar ze was er zeker van dat hij niets had gedaan.’

‘Over zo’n affaire moet toch iets in de krant hebben gestaan?’ zei Michelle. ‘En er zal toch wel over gepraat zijn?’

‘Ik weet niet of het de kranten heeft gehaald, maar ik denk dat er wel ergens iets over bekend moet zijn geweest, want het heeft duidelijk een nadelige invloed op mijn vaders carrière gehad. Ik heb het verhaal van mijn moeder nagetrokken en het bleek dat Berkeley mijn vader wel heeft laten promoveren, maar met tegenzin. Ik kreeg de indruk dat ze niet veel keus hadden. Hij had zijn opleiding afgerond en zijn proefschrift voltooid, maar uit wat ik na al die tijd nog te weten ben gekomen, maak ik op dat het nieuws in academische kringen als een lopend vuurtje is rondgegaan en dat hij op de universiteiten waar hij solliciteerde alle deuren voor zich gesloten vond. Mijn moeder zei dat hij wat los-vast werk heeft gedaan en ternauwernood in zijn onderhoud wist te voorzien voordat hij hier op het Atticus eindelijk een baan vond. In die werkloze jaren heeft hij natuurlijk al die boeken geschreven die in de academische gemeenschap zo goed zijn ontvangen. Achteraf gezien denk ik dat mijn vader zo verbitterd was over het feit dat hij geen baan heeft kunnen krijgen bij een van de tien grote universiteiten van Amerika, dat hij zelfs op het Atticus zou zijn gebleven als die andere universiteiten hem op hun blote knieën hadden gesmeekt bij hen te komen werken. Hij was een heel loyaal mens en het Atticus was de enige universiteit die hem een kans had gegeven.’

‘Heb je enig idee hoe je ouders zich hebben gered in die magere jaren? Werkte je moeder?’

‘Zo af en toe, maar nooit iets vasts. Ze hielp mijn vader bij het schrijven van zijn boeken, met zijn onderzoek en zo. Ik weet eigenlijk niet hoe ze zijn rondgekomen.’ Ze wreef in haar ogen. ‘Hoezo? Waar wilt u heen?’

‘Ik vroeg me gewoon af,’ zei hij, ‘wie die advocaten waren die tussenbeide zijn gekomen om je vader te vertegenwoordigen. Had je vader rijke ouders?’

‘Nee,’ zei Kate verbaasd. ‘Hij is opgegroeid op een melkveehouderij in Wisconsin en mijn moeder kwam uit Florida. Ze waren allebei nogal arm.’

‘Vreemd, hoor. Waarom zijn die advocaten hem te hulp geschoten? En ik vraag me af of je ouders in die magere jaren soms geld hebben gekregen uit onbekende bron.’

‘Dat zou kunnen, denk ik,’ zei Kate. ‘Maar ik zou niet weten wie dat dan geweest zou kunnen zijn.’

Michelle keek King eens aan. ‘Denk je soms dat degene die op bezoek was in Ramseys studeerkamer hier iets mee te maken heeft gehad?’

‘Nou, er viel een slachtoffer in Los Angeles en Arnold Ramsey werd daarvoor opgepakt. Maar stel dat er ook nog iemand anders was opgepakt,
iemand die over goede connecties beschikte? Dat zou kunnen verklaren waarom er ineens een paar gehaaide advocaten op de zaak af doken. Ik ken de advocatuur goed, en advocaten doen over het algemeen niets voor niets.’

Michelle zat te knikken. ‘Dat zou ook verklaren waarom die man het over Regina Ramsey heeft gehad. Misschien heeft hij wel herinneringen opgehaald aan eerdere confrontaties met het gezag om Ramsey zover te krijgen dat hij een revolver bij zich stak en zich weer in de gewapende strijd mengde.’

‘God, dit is allemaal zo afschuwelijk,’ zei Kate. Ze zag eruit alsof ze elk ogenblik in tranen kon uitbarsten. ‘Mijn vader was briljant. Hij had hoogleraar moeten zijn aan Harvard, Yale of Berkeley, maar de politie hoefde alleen maar een valse verklaring af te leggen en zijn hele leven lag aan duigen. Geen wonder dat hij in opstand kwam tegen het gezag. Dat is toch niet rechtvaardig?’

‘Nee, dat is helemaal niet rechtvaardig,’ zei King.

‘Ik kan me nog steeds zo goed herinneren dat ik het nieuws hoorde,’ snikte Kate.

‘Je zei dat je wiskundeles had,’ zei Michelle.

Kate knikte. ‘Ik liep de gang op en toen ik Thornton en mijn moeder daar zag staan, wist ik meteen dat er iets ergs was gebeurd.’

King keek erg verbaasd. ‘Thornton Jorst en je moeder? Waarom?’

‘Hij was degene die het mijn moeder heeft verteld. Heeft hij u dat niet gezegd?’

‘Nee!’ zei Michelle heftig.

‘Waarom zou hij dat eerder te weten zijn gekomen dan je moeder?’ vroeg King zich hardop af.

Kate keek hem verbaasd aan. ‘Dat weet ik niet. Ik ben er altijd van uitgegaan dat hij het op tv had gezien.’

‘Hoe laat zijn ze je komen ophalen?’ vroeg King.

‘Hoe laat? Geen idee. Het is jaren geleden.’

‘Denk eens goed na, Kate. Dit is erg belangrijk.’

Ze was even stil en zei toen: ‘Nou, het was ’s ochtends en ik kan me herinneren dat het nog lang geen tijd was voor de middagpauze. Een uur of elf of zo.’

‘Ritter is vermoord om twee over halfelf. De tv-zenders kunnen niet binnen dertig minuten een nieuwsbericht hebben uitgezonden dat zo gedetailleerd was dat zelfs de naam van de aanslagpleger erin werd genoemd.’

‘En Jorst heeft ook nog kans gezien om je moeder op te halen?’ vroeg Michelle.

‘Ze woonde niet ver van de school. Het Atticus ligt niet ver van Bowlington. Met de auto is het maar een halfuurtje. En mijn moeder woonde ergens halverwege.’

Michelle en King keken elkaar ongerust aan.

‘Het kán toch zeker niet?’ zei Michelle.

‘Wat? Waar hebben jullie het over?’ vroeg Kate.

Zonder antwoord te geven stond King op.

‘Waar ga je heen?’ vroeg Kate.

‘Op bezoek bij doctor Jorst. Ik vind dat hij ons wel heel veel niet heeft verteld.’

‘Nou, als hij niet heeft verteld dat hij mij die dag van school heeft gehaald, heeft hij misschien ook niet verteld over mijn moeder.’

King keek haar verbaasd aan. ‘Wat was er dan met je moeder?’

‘Voor haar overlijden is ze een relatie met hem begonnen.’

‘Een relatie?’ vroeg King. ‘Maar je zei net toch dat je moeder van je vader hield?’

‘Tegen die tijd was Arnold bijna zeven jaar dood. Thornton en mijn moeder waren vrienden gebleven en die vriendschap was uitgegroeid tot iets anders.’

‘Tot wat dan wel?’ vroeg hij.

‘Ze zouden gaan trouwen.’