4. Rollenspel
Thelma voelde zich beter aan tafel toen ze me begon te
vertellen over haar soap. Omdat ik me nog steeds schuldig voelde,
deed ik net of ik geinteresseerd was in het verhaal en de figuren.
Maar het leek me mal dat mensen zo gemakkelijk van de ene
hartstochtelijke verliefdheid in de andere konden vallen, dat
mensen elkaar konden verraden, al kenden en vertrouwden ze elkaar
nog zo lang, en dat kinderen zo'n verachting konden hebben voor hun
ouders. Maar voor Thelma was alles wat in soaps gebeurde een soort
evangelie. Het was of een of andere bijbelse profeet de scripts
schreef.
Tot op zekere hoogte kon ik het haar niet kwalijk nemen. De
meeste hoofdrolspelers leken goddelijk, perfect. De vrouwen waren
altijd even mooi, zelfs als ze 's morgens wakker werden. Toen ik
heel onschuldig vroeg of we moesten geloven dat ze opgemaakt naar
bed gingen, zei Thelma dat als iemand zo mooi was, ze er altijd
uitzag of ze zich had opgemaakt.
'Ik heb nog nooit iemand ontmoet die zo mooi is,' merkte ik
op, en ze lachte op een manier die me het gevoel gaf dat ik de
onwetende was.
'Daarom zijn ze mijn bijzondere mensen,' zei ze. 'Begrijp je
nu waarom ik graag naar soaps kijk?'
Ik veronderstelde dat je er best naar kon kijken, zolang je er
maar aan dacht dat het leven geen soap was.
Ons leven was niet gevuld met dramatische gebeurtenissen en
mensen brachten zelden zoveel hartstocht op voor iets zoals ze
voortdurend op dat kleine scherm deden.
'Wat er tussen Nevada en Johnny Lee gebeurde, ontroerde me,'
nep ze uit toen we klaar waren met eten. Ze glimlachte en tranen
vulden de diepe groeven rond haar ogen. Toen keek ze naar Karl en
pakte zijn hand.
Karl keek even naar mij toen ze haar hand op de zijne legde.
Hij leek zich niet op zijn gemak te voelen, maar hij hield haar
niet tegen en trok zijn hand niet weg, en ik vroeg me af wat voor
soort liefde mijn nieuwe ouders voor elkaar voelden. Op alle foto's
van hen in huis maakten ze zo'n formele indruk. Karl stond er
altijd stijf rechtop bij, en Thelma keek of ze bang was dat ze een
verschrikkelijke sociale blunder zou begaan.
Later op de avond ontdekte ik wat voor romantisch leven ze
hadden. Ik was zoals gewoonlijk eerder dan zij naar bed gegaan.
Toen ik ze alleen liet in de zitkamer, zat Karl in de Business
Weekly te lezen en Thelma zat te kijken naar de video van een
recente soap die ze had gemist omdat ze een afspraak had met de
tandarts. Ik had mijn boek uit en voelde me een beetje moe. Ik
verontschuldigde me weer bij Thelma omdat ik haar zo ongerust had
gemaakt, en beloofde dat ik nooit meer zoiets zou doen.
'Lief van je om dat te zeggen, lieverd. Zodra we je zagen
wisten Karl en ik dat je een verantwoordelijke jongedame was en dat
dingen als dit niet vaak, of nooit, zouden gebeuren. Alles is
vergeven en vergeten,' zei ze onverwacht theatraal. Haar stem
schoot uit, haar armen zwaaiden met een overdramatisch gebaar door
de lucht. Zelfs Karl liet zijn tijdschrift zakken en keek haar even
bezorgd aan.
Ze stak haar armen naar me uit, en ik ging naar haar toe,
zodat ze me kon omhelzen. Ze schommelde heen en weer en zei met
psalmodiërende stem: 'We moeten goed voor elkaar zijn, vriendelijk
en zorgzaam en liefdevol. Je hebt zoveel geleden, mijn kleine
lieveling, en mijn leven is zo leeg geweest zonder jou. Je moet
voor eeuwig en altijd een plaatsje voor ons vinden in je leven.
Beloof je dat, Crystal? Zul je dat doen?'
'Ja,' zei ik, niet goed wetend wat ik beloofde te zullen
doen.
Ze zuchtte diep, maar bleef me vasthouden.
'Thelma,' zei Karl vriendelijk, 'het kind is moe en wil naar
bed.'
'Ja, naar bed,' zei ze. 'Goedenacht, kindlief. Goedenacht,
goedenacht, goedenacht,' zong ze in mijn oor en gaf me een zoen
bovenop mijn hoofd.
'Goedenacht,' zei ik, en ging naar boven.
Was het mogelijk, vroeg ik me af, dat iemand me echt meer
nodig had dan ik haar? Niemand had me ooit zo vastgehouden, zeker
niet zo lang, en hoewel vrouwelijke stafleden in de weeshuizen me
wel eens gezoend hadden, waren die zoenen niet meer dan vluchtige
smakken met hun lippen, bijna als kleine klapjes op mijn wangen en
voorhoofd. Ik had nooit iets gevoeld, geen liefde, geen diepe
bezorgdheid. Nee, dacht ik, ondanks al haar fouten gaf Thelma me
het gevoel dat ik gewenst was, en wat was belangrijker dan
dat?
Ik had net mijn ogen gesloten en de deken onder mijn kin
getrokken toen ik zachte voetstappen hoorde in de gang. Toen, met
een stem die ik nauwelijks herkende, hoorde ik Thelma roepen. Het
was zo verwarrend dat ik rechtop ging zitten om beter te kunnen
luisteren.
'Johnny Lee,' hoorde ik. 'Vergeef me alsjeblieft. Haat me
alsjeblieft niet.'
Eerst dacht ik dat ze een paar geliefde regels herhaalde uit
de soap die ze had gezien, maar toen hoorde ik Karl zeggen: 'Ik
haat je niet. Ik zou je nooit kunnen haten, Nevada.'
'Ik wil me aan je geven,' zei ze. 'Ik wil me aan je geven
zoals ik me nog nooit aan iemand heb gegeven, Johnny Lee.'
'Ik weet het. Ik verlang ook naar jou,' zei Karl.
Er viel een stilte en toen het zachte geluid van voetstappen.
Ik liep naar de deur en opende die op een kier om naar buiten te
kijken. Ze stonden in de gang en kusten elkaar op de mond. Ik was
als gehypnotiseerd. Karl legde zijn linkerhand onder Thelma's
blouse.
'Nee,' zei ze, zich terugtrekkend.
'Waarom niet?' vroeg hij met stemverheffing.
'Zo gebeurt het niet. Dat gebeurt pas als ze huilt,' zei
Thelma.
Hij haalde zijn hand onder haar blouse vandaan en pakte haar
heupen vast.
'Oké, oké,' zei hij. 'Dat vergat ik.'
'Je bederft het,' zei ze beschuldigend.
'Ik zei dat ik het vergeten was.'
'Begin opnieuw,' beval ze.
'Wat? Waarom?'
'Je moet opnieuw beginnen,' hield ze vol.
'Dat is mal, Thelma.'
'Noem me geen Thelma!' riep ze uit. 'Je bederft alles!'
'Goed, goed. Het spijt me. Ik zal opnieuw beginnen.'
Hij draaide zich om, en ik deed zachtjes de deur dicht, zodat
ze niet zouden zien dat ik hen bespioneerde. Maar mijn hart bonsde
zo hard, dat ik bang was dat ze het bonzen zouden kunnen horen. Ik
luisterde.
Karl liep de gang door, deed een deur dicht en toen weer
open.
'Nevada,' riep hij.
Ik opende mijn deur weer. Thelma stond nu met haar rug naar me
toe. Ze draaide zich langzaam om, met een heel ander gezicht. Ze
keek echt of ze op een soort toneel stond.
'Johnny Lee,' zei ze en veegde haar wangen af. Ik kon zien dat
het echte tranen waren. 'Vergeef me alsjeblieft. Haat me
alsjeblieft niet.'
'Ik haat je niet. Ik zou je nooit kunnen haten, Nevada.'
'Ik wil mezelf aan je geven,' herhaalde ze. 'Ik wil me aan je
geven zoals ik me nog nooit aan iemand heb gegeven, Johnny
Lee.'
'Ik weet het. Ik verlang ook naar jou.' Karl herhaalde zijn
regels precies zoals hij ze daarvoor had gezegd.
Hij liep naar haar toe en ze omhelsden elkaar, maar kusten
elkaar niet. Deze keer hield hij zijn handen op haar heupen. Ze
begon te huilen, haar hele lichaam schokte. Hij omhelsde haar en
drukte haar tegen zijn borst, kuste haar haar, haar wangen, en hief
toen voorzichtig haar hoofd op zodat hij haar op de lippen kon
kussen.
Toen ging zijn hand terug onder haar blouse en streek weer
over haar borst. Ze kreunde.
'Zal het vanavond anders zijn, Johnny Lee? Zullen we naar de
maan gaan en terug?'
'Precies zoals ik je beloofd heb,' zei Karl. Hij legde zijn
rechterarm om haar middel en ze draaiden zich om naar hun
slaapkamer. Thelma legde haar hoofd op zijn schouder toen ze naar
hun kamer liepen. Ik keek hen na tot ze binnen waren en de deur
zachtjes achter hen gesloten werd.
Ik wilde niet voor luistervink spelen, maar mijn
nieuwsgierigheid trok me als een magneet naar de muur tussen onze
beide slaapkamers. Hun stemmen klonken gesmoord, net als Thel- ma's
gesnik. Ik legde mijn oor tegen de muur en deed mijn ogen
dicht.
'O, Johnny Lee,' zei ze. 'Raak me deze keer overal aan. Doe
wat je beloofd hebt te zullen doen. Laat mijn lichaam
zingen.'
'Ik zal het doen.'
Ze waren stil, maar ik hoorde duidelijk het kraken van de
beddenveren. Ze kreunde luider, langer. Het was een combinatie van
kreunen en roepen, die me nog nieuwsgieriger maakte. Was vrijen
niet alleen plezierig maar ook pijnlijk? Waarom riep hij
niet?
Ten slotte, na een lange, luide kreet, werd alles stil. Ik
luisterde nog even en ging toen weer in bed liggen. Was dat de
manier waarop het in zijn werk ging? Ik kende elk wetenschappelijk
detail. Ik kon de hormonen beschrijven, de beweging van het bloed,
zelfs de zenuwimpulsen, maar de emoties waren zo verwarrend. Seks
was één ding, maar seks met liefde was iets anders.
plotseling hoorde ik een deur opengaan en nog meer gefluister.
Ik kwam weer uit bed en liep naar mijn deur.
'Goedenacht, goedenacht, afscheid is zo'n zoet
verdriet...'
2e lachten allebei. Karl stond in de gang en keek achterom
naar hun slaapkamer. Hij blies haar een kus toe. Hij was volledig
gekleed.
'Ik wou dat je kon blijven,' zei Thelma.
'Ik ook.'
'Op een goede dag.'
'Op een goede dag,' zei hij, en draaide zich om. Ik ging
achteruit toen hij langs mijn slaapkamer liep. Ik hoorde dat Thelma
haar deur dichtdeed.
Ik wou dat je kon blijven? Waar ging hij naartoe? Wat
betekende dit?
Lange tijd bleef het heel stil. Toen klonken Karls voetstappen
in de gang alsof hij met opzet luid probeerde te lopen. Ik deed
mijn deur weer open en zag hem langslopen naar hun slaapkamer. Toen
hij de deur opende, hoorde ik hem zeggen: 'Ben je nog op,
Thelma?'
'Ik kon niet slapen,' antwoordde ze, 'dus ben ik maar wat gaan
lezen. Maar nu ben ik moe.'
'Mooi. Het is tijd om naar bed te gaan.' Hij liep naar binnen
en deed de deur dicht.
Ik legde mijn oor tegen de muur en luisterde. Ik hoorde het
water in de wasbak in hun badkamer stromen en toen een toilet dat
doorgetrokken werd. Lange tijd zeiden ze geen van beiden iets, en
toen hoorde ik Karl zeggen: 'Welterusten, Thelma.'
'Welterusten, Karl.'
Alles was stil. Ik ging terug naar bed, maar het duurde een
hele tijd voor ik in slaap viel. Hoe konden volwassenen zich als
kinderen gedragen, spelletjes spelen en net doen alsof? Hoe zou de
liefde voor mij zijn als die mij ooit overkwam? Wat voor soort man
zou mij aantrekkelijk vinden, of zou geen enkele man me
aantrekkelijk vinden en zou ik ook gedwongen worden een denkbeeldig
leven te verzinnen?
Ik wilde dat ik een grote zus had of een intieme vriendin,
iemand die ik zonder angst in vertrouwen zou kunnen nemen, iemand
wie ik mijn diepste geheimen zou kunnen toevertrouwen. Dat was het
mooiste van een gezin, dacht ik. Als je die had, hoefde je niet al
je verwarde gevoelens en angsten verborgen te houden. Je kon naar
ze toe gaan en je hoefde niet bang te zijn je gedachten bloot te
leggen. Je kon elkaar helpen en leren om niet bang te zijn.
Was dat niet het belangrijkste?
Natuurlijk zei ik de volgende ochtend niets over wat ik Thelma
en Karl de vorige avond had zien en horen doen. Ik voelde me toch
al schuldig omdat ik ze had bespioneerd. Karl had plannen gemaakt
om vroeg uit zijn werk thuis te komen, zodat hij, Thelma en ik
konden gaan winkelen om de dingen te kopen die ik de volgende dag,
als de school begon, nodig zou hebben. Eerst wilde hij Thelma
vertellen waar de beste winkels waren en ons alleen laten gaan,
maar ze klaagde dat dit iets voor het hele gezin was en dat hij
erbij moest zijn. Hij dacht er even over na en gaf toen toe.
'Je moet het me maar niet kwalijk nemen,' zei hij tegen me.
'Ik ben nog niet helemaal aan mijn vaderrol gewend. Natuurlijk zal
ik er zijn. Natuurlijk wil ik bij alles zijn wat belangrijk
is.'
Ik weet dat hij probeerde zich te ontspannen en net te doen of
hij het leuk vond, maar het lag gewoon niet in zijn karakter om
winkelen niet te beschouwen als een serieuze onderneming. Thelma
had een lijst gemaakt van de kleren en ik had een lijst gemaakt van
de schoolbenodigdheden. Karl pakte onze lijsten aan en bekeek ze
aandachtig. Hij wist precies wat de beste prijzen waren voor elk
item. Kleur, mode en stijl speelden de onbelangrijkste rol. Onze
winkeltocht werd efficiënt gepland, tot en met het restaurant waar
we zouden gaan eten, waar je het beste voedsel kon krijgen.
'Een gezin,' verklaarde Karl onder het eten, 'is feitelijk een
kleine onderneming, iets zakelijks, een partnership. Hoe beter het
gepland wordt, hoe beter de resultaten zijn.'
'Karl heeft zelfs ons huwelijk en onze huwelijksreis gepland,
om te profiteren van een paar goede aanbiedingen, hè, Karl?' zei
Thelma trots.
'Ja. Het was buiten het seizoen, na Labor Day, de beste tijd
voor goede aanbiedingen.'
'Maar was het ergens waar je graag naartoe wilde?' vroeg
ik.
'Als je een goede waarde krijgt voor je dollar, is dat de
plaats waar ik naartoe wil,' antwoordde Karl. 'De mensen betalen
meer voor de dingen die ze willen en nodig hebben, omdat ze niet de
tijd nemen voor de nodige research en planning.'
'Karl heeft zelfs onze laatste rustplaats gekocht en onze
begrafenissen geregeld, hè, Karl?' zei Thelma. 'Dat heeft hij kort
nadat we getrouwd zijn gedaan.'
'Zo gauw?' vroeg ik onschuldig.
'Als familieleden de laatste regelingen moeten treffen, is dat
een rib uit hun lijf. Je moet je begrafenis regelen terwijl je nog
leeft. Wees niet bang om vooruit te denken, Crystal. Laat je nooit
door iemand intimideren en denk nooit dat je te praktisch bent. Je
kunt nooit te praktisch te zijn,' zei hij belerend.
Thelma's ouders hadden ons gevraagd bij hen langs te komen als
we klaar waren met winkelen. Ze zeiden dat ze me iets wilden geven.
Karl herinnerde Thelma aan de tijd en hoe lang hij wilde
blijven.
Mijn nieuwe grootouders hadden een klein maar gezellig huis.
Thelma zei dat Karl het voor hen gevonden had kort nadat haar vader
met pensioen was gegaan.
'Het paste perfect in hun nieuwe budget,' zei hij trots. 'Dat
is nog iets waar je niet te vroeg aan kunt denken: je pensioen. De
meeste mensen leggen niet genoeg opzij en hebben daar later onder
te lijden.'
'Maar wij niet,' zei Thelma.
'Nee, wij niet,' gaf Karl met een glimlach toe.
Mijn grootouders gaven me een bruinieren schooltas met mijn
naam in gouden letters op de buitenkant. Ik was er gelukkiger mee
dan met iets anders wat ik die dag gekregen had.
'Het was niet nodig geweest om echt leer te kopen, Martha,'
zei Karl tegen mijn oma.
'Natuurlijk wel,' antwoordde ze, en keek me lachend aan.
'Waarom zou ze geen mooie dingen mogen hebben?'
We dronken thee, en oma serveerde haar eigengemaakte koekjes
met suikerglazuur, die ik verrukkelijk vond. Toen vertelde ze
verhalen over haar eigen schooltijd. Ze was op een kleine,
landelijke school geweest. Ze vertelde dat ze bijna tweeëneenhalve
kilometer had moeten lopen om er te komen.
'Zelfs in de sneeuw!'
'Zelfs in de sneeuw, omdat we geen schoolbussen hadden zoals
jullie nu.'
Opa vulde haar verhalen aan met die van hemzelf, erf ze bleef
hem in de rede vallen en verbeteren en zeggen dat hij overdreef. Ze
waren allebei heerlijke mensen, met gevoel voor humor. Ik begon me
echt te amuseren, toen Karl aankondigde dat het tijd was om naar
huis te gaan.
'Morgen is haar eerste dag op een nieuwe school,' zei hij,
toen oma klaagde dat we er nog geen uur geweest waren. 'Ze moet
bijtijds naar bed.'
'Goed, bel me morgen zodra je kunt en vertel me alles over je
eerste schooldag, Crystal,' zei oma.
'Ik zal het doen. Nogmaals bedankt voor de schooltas,'
zei
ik.
Ze omhelsde me. 'Het is je van harte gegund. We hebben
tegenwoordig niet zoveel meer om ons geld aan uit te geven. Alleen
maar medicijnen en zo.'
'Jullie hebben de beste ziekteverzekering,' zei Karl.
'O, daar wil ik niet over praten,' zei oma snel. 'Nu we een
kleindochter hebben, wil ik niet over mijn kwalen praten.'
We namen afscheid en gingen weg. 'Als ze die verzekering niet
hadden die ik voor ze heb afgesloten,' mompelde Karl toen we in de
auto stapten, 'zou ze failliet gaan aan die hartmedicijnen. Die
zijn erg kostbaar.'
'Dat weet ze,' zei Thelma. 'Ze is alleen zo enthousiast over
Crystal. Zoals wij allemaal,' voegde ze eraan toe. 'Ik wou dat ik
morgen bij je in de klas kon zitten, Crystal. Ik wou dat ik weer
opnieuw kon beginnen.'
'Het valt niet mee om van school te veranderen,' zei Karl.
'Het is niet iets benijdenswaardigs.'
'Ik weet het. Heb je wel eens Love on Wheels gelezen, over een
gezin dat in een caravan woont en van de ene plaats naar de andere,
van de ene stad naar de andere trekt om op het land te
werken?'
'Nee,' antwoordde ik.
'Juist als Stacy de liefde van haar leven vindt, moet ze hem
verlaten. Ik zal het je geven,' beloofde Thelma. 'Eigenlijk zou je
al mijn boeken moeten lezen. Dan konden we erover praten, over al
mijn bijzondere mensen. Zou dat niet leuk zijn?'
Ik antwoordde niet snel genoeg.
'Ze zal te veel te doen hebben nu de school begint,' zei Karl,
die me te hulp kwam.
'Ze moet toch ook wat vrije tijd hebben? Is er een betere
manier om die door te brengen dan met lezen?' antwoordde
Thelma.
Grappig, dacht ik. Ik zou huiswerk op school krijgen en
huiswerk thuis. Ik twijfelde er niet aan welk werk mijn moeder het
belangrijkst vond.
Toen ik thuis was en al mijn nieuwe spullen opborg, besefte ik
dat Karl het niet zo mis had. Ik moest echt naar bed. Maar ik Was
zo zenuwachtig over de volgende dag en wat die zou brengen, dat de
slaap even moeilijk te vatten was als een ijspegel. Hij had ook in
een ander opzicht gelijk. Het viel niet mee om van school te
veranderen, nieuwe vrienden te maken, te wen-
en aan andere docenten en regels.
Het was bijna of je je geheugen verloor en weer opnieuw moest
beginnen als een ander mens.
En was dat niet precies wat ik was, een nieuw mens met een
nieuwe achternaam en een nieuwe familie?
Mijn oude ik rolde zich ergens in een donkere hoek op,
rillend, naakt, eenzaam.
'Wat zal er van me terecht komen?' vroeg ze.
'Mettertijd zul je verdwijnen,' zei ik tegen haar.
Het was een wrede gedachte, maar het was toch wat ik hoopte
dat zou gebeuren?
Het was ook wat me in mijn eigen nieuwe hoek van de wereld
deed wegkruipen, even naakt en even bang voor de
toekomst.