The Project Gutenberg EBook of Anna Karenina, by Lev Nikolaevica Tolstoi

This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included with this eBook or online at www.gutenberg.net

Title: Anna Karenina

Author: Lev Nikolaevica Tolstoi

Release Date: August 18, 2004 [EBook #13214]

Language: Dutch

Character set encoding: ISO-8859-1

*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK ANNA KARENINA ***

Produced by Jeroen Hellingman and the Distributed Proofreaders Team

Anna Karenina

Naar het Russisch van

Graaf Leo Tolstoï

EERSTE BOEK.

I.

Gelukkige huisgezinnen zijn elkander gelijk; ieder ongelukkig gezin is daarentegen op bizondere wijze ongelukkig. In het huis der Oblonsky's liep alles in de war. De huisvrouw was er achter gekomen, dat haar man op te vertrouwelijken voet stond met de Fransche gouvernante, en daarom had zij hem verklaard, niet langer met hem onder één dak te willen leven. Dit was voor drie dagen voorgevallen en de daaruit ontstane wanverhouding drukte evenzeer de echtgenooten zelf, als de andere familieleden en het dienstpersoneel. Alle huisgenooten hadden een gevoel, alsof er in hun samenzijn niet meer de rechte geest was, alsof de gasten, die toevallig in een herberg samentreffen, meer met elkander verbonden waren dan zij.

De huisvrouw verliet haar kamer niet, mijnheer was sedert eenige dagen afwezig, de kinderen liepen als vergeten en verlaten door het huis rond. De Engelsche bonne was 't met de huishoudster oneens geworden en schreef aan een vriendin om naar een andere betrekking voor haar om te zien. De kok had den vorigen middag reeds huis en dienst verlaten, ook de onderkeukenmeid en koetsier eischten hun loon.

Op den derden dag ontwaakte Stipan Arkadiewitsch Oblonsky--Stiwa, zooals hij door zijn vrienden genoemd werd--op den gewonen tijd en wel 's morgens om acht uur, doch niet in zijn slaapkamer, maar in zijn studeervertrek op een marokijnlederen sofa. Hij keerde zijn welgedaan lichaam nog eens op de kussens om, om nog weder in te sluimeren, omarmde het hoofdkussen en drukte zijn wang daar stevig tegen aan, doch eensklaps richtte hij zich op, bleef overeind zitten en opende de oogen.

"Ja, ja, hoe was het ook weer?" hij zocht zich een droom te herinneren. "Ja, hoe was het toch? Juist! Alabin gaf een diner te Darmstadt, neen! niet te Darmstadt.... Het was iets Amerikaansch. Ja, maar dan was Darmstadt in Amerika. Ja, Alabin gaf een diner op glazen tafels, en die tafels zongen: Il mio tesoro.... Neen, niet il mio tesoro ... iets veel mooiers.... En daar waren kleine kristallen flesschen, en daar waren vrouwen...."

De oogen van Stipan Arkadiewitsch glinsterden vroolijk en lachend mijmerde hij verder.

"Ja, het was heerlijk, heerlijk mooi! O! daar was nog zooveel meer schoons,--men kan zich dat wakend in het geheel niet meer voorstellen--dat is onmogelijk!"

Daar hij juist een streep daglicht door de rolgordijnen zag schemeren, wipte hij vlug zijn beenen van de sofa, tastte daarmede naar de geborduurde pantoffels, een geschenk van zijn vrouw op zijn laatsten verjaardag, en strekte toen, zooals hij negen jaar gewoon was, zonder zich op te richten, de hand naar de plaats uit, waar in het slaapvertrek zijn chambercloak placht te hangen. Daar hij dien niet vond, herinnerde hij zich, waarom hij niet in het slaapvertrek ontwaakt was. De lach verdween van zijn gelaat, zijn voorhoofd rimpelde zich.

"Ach, ach!" zuchtte hij, terwijl de voorstelling van alle bizonderheden van de bewuste scène met zijn vrouw bij hem het besef van de volslagen hopeloosheid van zijn toestand en het drukkende bewustzijn zijner eigen schuld opwekte.

"Neen, zij zal het mij niet vergeven, zij kan niet vergeven! En het ergste is, dat alles mijn schuld is! 't Is geheel en al mijn schuld en toch ben ik de schuldige niet. Dat is het tragische er van!" dacht hij.

"Ach, ach!" steunde hij wanhopig en herinnerde zich die oogenbllkken van dat tooneel, die voor hem het pijnlijkst waren. 't Onaangenaamste was dat hij, toen hij vroolijk en vergenoegd uit den schouwburg te huis komend met een groote peer voor zijn vrouw in de hand, deze niet in het salon aantrof en tot zijn verwondering ook niet in het woonvertrek, maar in de slaapkamer, met het ongelukkig, alles verradend briefje in de hand!

Zij, de altijd bekommerde en zorgvolle, de naar zijn opvatting oppervlakkige Dolly, zat daar onbeweeglijk met den brief in de hand en zag tot hem op met een uitdrukking vol ontzetting en vertwijfeling, maar waarin toch nog de hoop doorschemerde, dat hij alles zou kunnen loochenen.

"Wat is dit? Wat is dit?" vroeg zij en wees op het briefje. En zooals het dikwijls geschiedt, kwelde Stipan Arkadiewitsch niet zoozeer de zaak zelf, als wel de wijze, waarop hij de vraag zijner vrouw beantwoord had. Hem overkwam, hetgeen dezulken overkomt, die onverwachts op iets strafbaars worden betrapt. Het gelukte hem niet zijn gelaat in de plooi te brengen, die bij zijn positie paste. In plaats van zich beleedigd te toonen, of alles te bestrijden, of te trachten zich te rechtvaardigen, of om vergiffenis te smeeken, of ook eenvoudig heel onverschillig te blijven--dit alles zou veel beter geweest zijn dan dat, wat hij nu deed: over zijn gelaat gleed namelijk plotseling (--"een reflex der hersenwerkzaamheid," meende Stipan Arkadiewitsch, die veel van physiologie hield--) alzoo over zijn gelaat gleed onwillekeurig zijn gewoon, goedmoedig en daarom zoo recht onnoozel lachje. En dit onnoozel lachje kon hij zich zelf niet vergeven.

Toen Dolly dat domme lachje zag, was het alsof zij van pijn ineen kromp, met de haar eigen heftigheid brak zij in een stroom van harde woorden los en stormde het vertrek uit. Sinds dien tijd wilde zij haar echtgenoot niet meer zien.

"Dat verwenschte lachen is de schuld van alles!" dacht Stipan Arkadiewitsch. "Maar wat te doen? wat nu te doen?" vroeg hij zich wanhopig af en vond geen antwoord.

II.

Stipan Arkadiewitsch was tegenover zich zelf tamelijk oprecht. Hij kon niet liegen en zich zelf verzekeren, dat zijn handelwijze hem berouwde. Hij kon er geen berouw over gevoelen, dat hij, een vijf-en-dertigjarig man met licht ontvlambaar temperament, niet op zijn eigen vrouw, moeder van vijf levende en twee gestorven kinderen, verliefd was, te meer daar zij maar een jaar jonger was dan hij. Hij betreurde het slechts, dat hij het niet beter geheim had kunnen houden. "Als men niet gepakt wordt, is men geen dief," dacht hij. Maar wel gevoelde hij al het netelige van zijn toestand en medelijden met zijn vrouw en kinderen.

Misschien zou hij zorgvuldiger zijn zonden voor zijn vrouw hebben weten te verbergen, indien hij had kunnen vermoeden, dat de kennis daarvan zoo op haar zou werken.

Nooit nog had hij helder over de geheele zaak doorgedacht, slechts had hij een nevelachtige voorstelling, alsof zijn vrouw er iets van giste en ze door de vingers zag.

Het kwam hem zelfs voor, dat zij, een zwakke, vroeg verouderde en niet eens meer knappe vrouw, een door niets uitmuntende, eenvoudige en slechts goede huismoeder, volgens recht toegevend zijn moest. En nu was hem het tegenovergestelde gebleken!

"O vreeseljjk, vreeselijk!" klaagde Stipan Arkadiewitsch weer en vond geen uitweg.

"En hoe goed hadden wij het tot hiertoe! Hoe goed hebben wij met elkander geleefd! Zij was tevreden en gelukkig met de kinderen, ik legde haar niets in den weg en liet haar met de kinderen en de huishouding haar eigen gang gaan. Dit is waar: het was niet goed, dat Jeanne bij ons gouvernante was, dat deugde niets! Een minnarij met een gouvernante is iets triviaals! Maar welk een gouvernante was zij ook!"

Daarbij herinnerde hij zich weer levendig de zwarte, guitachtige oogen en het betooverend glimlachje van mademoiselle Roland.

"En zoo lang ze bij ons in huis was, heb ik mij toch ook niets veroorloofd! Het ergste is echter, dat zij al.... Ach, het moest alles zoo komen! Ach, ach, wat nu gedaan, wat nu toch gedaan?"

Op die vraag vond hij slechts het eene, algemeene antwoord, dat het leven op de ingewikkeldste en onoplosbaarste vraagstukken geeft: Leef zoo, dat gij elken dag zijn recht geeft, tracht u zelf te vergeten en te bedwelmen in den droom des levens.

"Verder zal het wel terecht komen," sprak Stipan Arkadiewitsch tot zich zelf, stond op, trok een grijzen met blauwe zijde gevoerden chambercloak aan, maakte die met de van kwasten voorziene koorden vast, zette zijn breede borstkas door een diepe ademhaling uit, ging met den gewonen elastischen tred van zijn krachtige beenen, die het weldoorvoede lichaam zoo gemakkelijk droegen, op het venster toe, trok het gordijn op en schelde.

Terstond verscheen zijn oude kamerdienaar Matjeff met rok, laarzen en een telegram in de hand. Achter dezen verscheen de barbier met alle benoodigdheden voor zijn meester.

"Zijn er ook acten van het gerecht gekomen?" vroeg Stipan Arkadiewitsch, nam het telegram en zette zich voor den spiegel.

"Daar op tafel," antwoordde Matjeff en zag zijn heer met een vragenden, deelnemenden blik aan. Een oogenblik later voegde hij er met een sluw lachje bij: "Er was iemand van den stalhouder hier."

Stipan Arkadiewitsch antwoordde niet, slechts zag hij in den spiegel Matjeff aan. Aan de blikken, die zij in den spiegel wisselden zag men, dat zij elkander goed begrepen. Stipan's blik scheen te vragen:

"Waarom zeg je mij dat? Weet je dan niet?".... Matjeff stak de handen in den zak van zijn buis, trad met één voet terug en zag zijn heer met een goedmoedigen, nauwelijks merkbaren glimlach aan.

"Ik zeide hem, dat hij den volgenden Zondag weerkomen en voor dien tijd noch u, noch zich zelf onnoodigen last moest aandoen." 't Was blijkbaar een van buiten geleerd lesje. Stipan Arkadiewitsch begreep, dat Matjeff schertste en zijn opmerkzaamheid tot zich trekken wilde. Hij scheurde het telegram open en las het. Toen hij de volgens gewoonte verkeerd geschreven woorden raadde, verhelderde zijn gelaat.

"Matjeff! mijn zuster Anna Arkadiewna komt morgen," zeide hij en hield de glimmende, vleezige hand van den barbier, die een rooskleurigen weg tusschen de krullende bakkebaarden baande, een oogenblik vast.

"Goddank!" riep Matjeff uit en bewees daarmede, dat hij het belang van die overkomst even goed begreep als zijn heer, dat wil zeggen, dat Anna Arkadiewna, Stipan's lievelingszuster, zeer veel zou kunnen bijdragen tot de verzoening van man en vrouw.

"Alleen of met mijnheer haar echtgenoot?"

Stipan Arkadiewitsch kon niet antwoorden, daar de barbier juist met zijn bovenlip bezig was.

Daarom stak hij een vinger in de hoogte. Matjeff knikte hem in den spiegel toe.

"Alleen dus," sprak hij.--"Dan moet het boven zeker voor haar ingericht worden?"

"Meld het aan Darja Alexandrowna en doe zooals zij beveelt."

"Darja Alexandrowna?" herhaalde Matjeff, als twijfelde hij goed gehoord te hebben.

"Ja, meld het. En daar, neem het telegram, geef het haar en kom mij mededeelen, wat zij er van zegt."

"Dat is dus een verkenningsboodschap," overlegde Matjeff, doch overluid zeide hij slechts: "Zooals u beveelt."

Stipan Arkadiewitsch was reeds bijna geheel gekleed, toen Matjeff langzaam met het telegram in de hand terugkeerde. De barbier was er niet meer.

"Darja Alexdrowna beveelt mij u te melden, dat zij vertrekt en u het naar goedvinden kan laten inrichten," sprak hij en zag daarbij, het hoofd een weinig op zijde gebogen, de handen in de zakken en een voet achterwaarts, zijn heer aan.

Stipan Arkadiewitsch zweeg. Plotseling blonk er een goedmoedig, maar pijnlijk lachje op zijn schoon gelaat.

"Ach, Matjeff!" zeide hij en schudde het hoofd.

"Alles zal nog wel terecht komen, mijnheer!"

"Zou het?"

"Ja, mijnheer."

"Geloof je waarlijk? Wie is daar?" vroeg hij, daar het ruischen van een vrouwenkleed aan de deur gehoord werd.

"Ik ben het," antwoordde een vaste, aangename vrouwenstem, en het harde, door pokken geschonden gelaat van de kinderjuffrouw, Matrona Filimonowna verscheen in de deur.

"Nu, wat is er aan de hand, Matrescha?" vroeg Stipan Arkadiewitsch.

Niettegenstaande hij tegenover zijn vrouw zoo door en door schuldig was, wat hij zelf gevoelde, waren toch allen in huis op zijn hand, tot zelfs de kinderjuffrouw, de vertrouwde van Darja Alexandrowna.

"Mijnheer, ga toch naar haar toe en biecht nog eens," zeide zij, "misschien, dat God u helpt. Zij lijdt al te veel. Het doet iemand pijn dat aan te moeten zien. En alles gaat in huis ten onderste boven. Gij moet aan de kinderen denken, mijnheer! Biecht nog eens, mijnheer? u kan niet anders doen. Wie den bal kaatst, moet hem ook....

"Zij wil mij immers in het geheel niet meer zien?"

"Dan hebt gij ten minste het uwe gedaan. God is barmhartig, mijnheer! Wend u tot Hem!"

"Nu goed, goed, ga maar heen!" zeide Stipan Arkadiewitsch plotseling blozend.--"Matjeff, help mij kleeden," en vastberaden trok hij zijn chambercloak uit.

III.

Nadat Stipan Arkadiewitsch gekleed was, besprenkelde hij zich met reukwater, trok de manchetten wat op de handen, vulde volgens gewoonte alle zakken met cigaretten, brieventasch, lucifersdoos, horloge met dubbelen ketting en breloques; sloeg den zakdoek uit de vouwen en daar hij nu zoo frisch, welriekend en opgeruimd was en zich ondanks zijn ongeluk lichamelijk gezond gevoelde, ging hij met lichten tred in de leeskamer, waar hem reeds de koffie, gerechtsacten, brieven en papieren wachtten. De brieven las hij het eerst. Een daarvan deed hem onaangenaam aan. Hij was van een makelaar, die het bosch op het landgoed zijner vrouw wenschte te koopen. Die verkoop was noodzakelijk, maar vóór de verzoening met zijn vrouw kon daar natuurlijk geen sprake van zijn.

Die brief trof hem daarom zoo bizonder onaangenaam, omdat nu aan die verzoening met zijn vrouw een geldelijk belang verbonden werd, en de gedachte, dat dit belang hem zou kunnen leiden, dat hij enkel om den verkoop van het bosch een verzoening met haar zou kunnen zoeken, die voorstelling beleedigde hem.

Nadat de brieven gelezen waren, nam hij de gerechtsacten ter hand, doorbladerde vluchtig eenige aanklachten, maakte met een groot potlood kantteekeningen daarbij, schoof ze daarna ter zijde en begon koffie te drinken. Intusschen opende hij een morgenblad, dat nog vochtig was van de pers, en las het door.

Stipan Arkadiewitsch was geabonneerd op een liberaal blad, niet zoozeer een radicaal, maar een van de richting der meerderheid. Ofschoon noch wetenschap, noch kunst, noch politiek hem bizonder belang inboezemde, hield hij zich toch aan de richting, die zijn courant en de meerderheid voorstonden en hij wijzigde zijn inzichten slechts dan, wanneer de meerderheid die wijzigde, of liever, hij wijzigde ze niet, maar zij wijzigden zich onmerkbaar in hem.

Hij koos zich geen richting of meening, maar deze kwamen van zelf tot hem; evenzoo als hij nooit een hoed of rok naar eigen smaak koos, maar ze nam, zooals ze op 't oogenblik door ieder gedragen werden. Daar hij in een gezochten gezelschapskring verkeerde en de tijdstrooming een zekere mate van intellectueele werkkracht ontwikkelde, was het voor hem even noodig er een levensbeschouwing op na te houden, als een hoed en rok te bezitten. En was er ook al een grond voor, dat hij de liberale richting boven de conservatieve stelde, waartoe toch ook velen uit zijn kring behoorden, dan was het niet, omdat hij de liberale voor de betere hield, maar eenvoudig omdat ze beter met zijn levensbeschouwing overeenkwam. De liberale partij verkondigde, dat alles in Rusland slecht was, en inderdaad Stipan Arkadiewitsch had vele schulden en kwam nooit met zijn geld rond; de liberale partij zeide, dat het huwelijk een verouderde instelling is en noodzakelijk moet gewijzigd worden, en waarlijk schonk het huwelijksleven Stipan weinig vreugde en dwong hem te liegen en te huichelen, hetgeen toch met zijn natuur in strijd was; de liberale partij zeide of liet doorschemeren, dat de godsdienst nog slechts een teugel was om de onontwikkelde volksklasse in bedwang te houden, en waarlijk Stipan Arkadiewitsch kon zonder pijn in de voeten te krijgen, zelfs niet de kortste godsdienstoefening bijwonen en kon maar niet begrijpen, waartoe al die verschrikkelijke en groote woorden over het leven hiernamaals toch moesten dienen, daar men zonder dat ook in deze wereld heel goed leven kon. Zoo werd dus het volgen van de liberale richting voor Stipan een gewoonte en hij was een even groot vriend van de courant als van zijn cigaar na het middagmaal, omdat ze in zijn hersenen een aangenamen nevel te voorschijn riep.

Hij las het hoofdartikel, waarin uit elkander gezet werd, hoe er geheel onnoodig een geschreeuw was opgegaan, alsof het radicalisme alle conservatieve elementen dreigde op te ruimen en dat de regeering nu verplicht zou zijn pogingen in het werk te stellen om de revolutionaire Hydra te onderdrukken, maar dat in tegendeel "naar onze zienswijze" het gevaar niet schuilde in de revolutionaire Hydra, maar in de hardnekkigheid der traditioneele richting die alle vooruitgang tegenhield enz. Hij las ook een financiëel artikel, waarin Bentham en Mill genoemd en aan het ministerie eenige speldeprikken toegebracht werden. Met het hem eigen vlugge bevattingsvermogen begreep hij de bedoeling van elke zinspeling, van wien ze kwam, op wien ze gemunt was en waarom, en daarin vond hij een bizonder genoegen. Maar heden was hem dat genot vergald door de herinnering aan den raad van Matrona Filimonowna en door dat niets in huis ging, zooals het gaan moest. Hij las ook, dat graaf von Beust naar Wiesbaden gereisd zou zijn; dan, dat men geen grijze haren meer behoefde te hebben; verder dat er een lichte coupé te koop werd aangeboden, dat een jong mensch zich aanbood, en zoo al meer. Maar al die berichten verschaften hem nu niet zooals anders een licht, ironisch genot.

Nadat hij den tweeden kop koffie gedronken en een broodje verorberd had, stond hij op, schudde de broodkruimels van zijn vest, zette een hooge borst, lachte vergenoegd, niet omdat hij zoo bizonder prettig gestemd was, neen, dit vergenoegde lachje werd alleen door zijn goede spijsverteering te voorschijn geroepen. Maar juist dit lachen herinnerde hem terstond aan het voorgevallene en stemde hem ernstig.

Twee kinderstemmen (Stipan herkende de stem van Grischa, het jongste zoontje, en van Tania, het oudste meisje) klonken achter de deur. Zij schoven iets voor en lieten dat vallen.

"Ik zei het immers wel, wij mogen de passagiers niet boven op de kap zetten," riep het meisje in het Engelsch.

"Nu kun jij ze er weer opzetten, hoor!"

"Ach, ach! alles is in de war," dacht Stipan; "daar loopen de kinderen nu alleen door het huis rond."

Hij ging naar de deur en riep ze binnen. Zij lieten de doos, die een wagen moest voorstellen, staan en gingen naar hun vader. Het meisje, zijn lieveling, liep fluks op hem toe, omarmde hem en hing lachend aan zijn hals. Zij hield veel van haar vader, van zijn liefkozingen en den heerlijken geur, die uit zijn baard opsteeg. Het meisje kuste zijn door de gebogen houding blozend gelaat, dat van teederheid straalde en wilde weer wegloopen. Haar vader hield haar echter tegen.

"Hoe gaat het toch met mama?" vroeg hij en streelde het poezele halsje van zijn dochtertje. "Goeden morgen!" zei hij vriendelijk tot den hem nu ook groetenden knaap. Hij besefte, dat hij van dezen minder hield, en deed zijn best dit niet te toonen. Maar de knaap gevoelde het en beantwoordde den koelen lach van zijn vader niet.

"Mama? die is opgestaan," antwoordde het meisje.

Stipan Arkadiewitsch zuchtte. "Dus heeft ze weer den ganschen nacht niet geslapen!" dacht hij.

"Is zij opgeruimd?" Het meisje bloosde. Zij wist, dat er tusschen haar ouders iets voorgevallen was, en dat mama daarom niet opgeruimd zijn kon, dat papa dat weten moest en dus huichelde, als hij daar zoo losjes naar vroeg. Het meisje bloosde over haar vader. Hij begreep het terstond en bloosde ook.

"Ik weet het niet," sprak het kind; "zij zeide, dat wij vandaag niets behoefden te leeren en met miss Gull naar grootmama mochten wandelen !"

"Nu, ga dan maar uit, Tanischka! Maar wacht nog een oogenblik!" zeide hij, haar terughoudend en het zachte handje streelend. Toen nam hij een bonbondoos en zocht er haar lievelingsstukjes van chocolade en fondant uit.

"Is dit voor Grischa?" vroeg zij en wees naar de chocoladebonbons.

"Ja, ja!" hernam hij en streelde haar schouders nog eens, kuste hand en haren, ook haar hals en toen eerst liet hij haar gaan.

"Het rijtuig is voor!" meldde Matjeff. "Er is ook een vrouw om u te spreken," voegde hij er bij.

"Heeft zij lang gewacht?" vroeg Stipan.

"Ongeveer een half uur."

"Hoe dikwijls heb ik bevolen mij zoo iets terstond te melden?"

"U moet toch rustig koffie kunnen drinken!" zei Matjeff op dien vriendschappelijk ruwen toon, waarover men zich nooit kan ergeren.

"Nu, roep haar dadelijk binnen!" gebood Stipan Arkadiewitsch en bracht zijn gelaat in strenge plooi.

De suppliante, de vrouw van een kapitein Karenina, had een onmogelijk en zinneloos verzoek.

Maar Stipan liet haar, volgens zijn gewoonte, plaats nemen, luisterde zonder haar in de rede te vallen, gaf haar een uitvoerigen raad, tot wien en waarheen zij zich moest wenden, en schreef zelfs voor haar met groote, duidelijke hand vlug een briefje aan dengene, die haar wellicht zou kunnen helpen.

Nadat hij de kapiteinsvrouw had laten gaan, nam hij zijn hoed en stond een oogenblik na te denken, of hij ook iets vergeten kon hebben. Hij had echter niets vergeten als dat, wat hij vergeten wilde, zijn vrouw.

"Ja zoo!" Hij liet het hoofd hangen en zijn innemend gelaat nam een pijnlijke uitdrukking aan.

"Zal ik gaan of niet gaan?" vroeg hij zich af. Hij meende een inwendige stem te hooren, die hem influisterde niet te gaan, daar hij toch zou moeten liegen. Het was toch immers een onmogelijkheid, dat hun betrekking tot elkander weer worden kon als voorheen; zij toch kon niet weer bevallig worden en zijn liefde opwekken; hij kon toch geen grijsaard worden, bij wien alle verlangen naar liefde uitgestorven was. Zonder huichelarij en leugen kon er niets meer terecht gebracht worden en valschheid en leugen streden tegen zijn natuur.

"Maar het moet toch eens geschieden, zoo kan het niet altijd blijven!" sprak hij, zich zelf vermannend om tot een besluit te komen. Hij richtte fier het hoofd op, nam oen cigarette, deed eenige trekjes, wierp ze toen weer in een paarlmoeren aschbakje, schreed ijlings door het salon, dat hem nu ondanks alle schilderijen, bronsgroepen en versieringen zoo vervelend en somber voorkwam, en opende toen de deur van de kamer zijner vrouw.

IV.

Darja Alexandrowna stond tusschen allerlei in 't rond gestrooide voorwerpen aan een geopend schrijfbureau, in négligé, met dunne opgestoken haarvlechten, een door kommer verwrongen gelaat en groote, verschrikte oogen.

Toen zij zijn tred hoorde, hield ze op en zag naar de deur, terwijl zij vergeefs moeite deed haar gelaat een strenge en verachtelijke uitdrukking te geven. Zij voelde, dat zij hem, of liever de op handen zijnde samenkomst, vreesde. Zij beproefde dat te doen, wat zij in deze drie dagen wel tienmaal te vergeefs beproefd had, haar goed en dat van de kinderen in te pakken en naar haar moeder te rijden. Ook nu weer moest ze zich zelf bekennen, dat het zoo niet blijven kon en dat zij iets doen moest om hem te bestraffen en hem, was het ook slechts in geringe mate, de smart te doen gevoelen, die hij haar veroorzaakt had. Zij wilde hem verlaten en voelde, dat het haar onmogelijk was, geheel en al onmogelijk, daar ze zich niet kon ontwennen hem als haar echtgenoot te beschouwen en hem lief te hebben. Zij voelde dat zij niet in staat was te vertrekken, maar terwijl zij zich zelf bedroog, zocht ze haar goed bijeen en deed alsof zij wegreizen wilde.

Toen ze haar man zag, begon zij in een schuiflade te schommelen, als zocht zij iets, daarna vermande zij zich en zag naar hem om. Haar gelaat, dat strengheid en vastberadenheid moest uitdrukken, teekende echter onbeholpenheid, angst en smart.

"Dolly!" sprak hij met zwakke, vreesachtige stem.

Hij liet het hoofd tusschen de schouders zakken om er beklagenswaardig en onderworpen uit te zien, zijn gelaat straalde daarbij echter van frischheid en gezondheid. Zij mat hem met vluchtigen blik van het hoofd tot de voeten.

"Ja, hij is gelukkig en tevreden," dacht zij, "en ik?.... O, die afschuwelijke goedigheid, waarom ieder hem prijst en bemint--ik haat ze!"

Haar lippen klemden zich op elkander, de rechterwangspier van haar bleek gelaat werd zenuwachtig vertrokken.

"Wat wilt gij?" vroeg zij met gejaagde, haar zelf vreemde stem.

"Dolly!" sprak hij sidderend, "Anna komt van daag."

"Wat gaat mij dat aan? Ik kan haar niet ontvangen," riep zij uit.

"Dolly! eindelijk moet het toch...."

"Ga weg, ga weg van mij!" riep zij heftig.

Tot hiertoe had Stipan Arkadiewitsch heel kalm aan zijn vrouw kunnen denken, hij had ook steeds gehoopt, dat, volgens Matjeffs zeggen, alles terecht zou komen, en had daardoor rustig zijn courant lezen en zijn koffie drinken kunnen.

Nu echter, nu hij haar bekommerd gelaat zag en aan den klank harer stem hoorde, hoe ongelukkig en wanhopig zij was, nu was het hem alsof zijn keel toegeschroefd werd en zijn oogen vulden zich met tranen.

"Mijn God, wat heb ik toch gedaan! Dolly, om Godswil....!"

Hij kon niet verder spreken, snikken verstikten zijn stem.

Zij sloot het bureau en zag hem aan.

"Dolly! Wat kan ik zeggen? Slechts dit eene: vergiffenis, vergiffenis! Bedenk toch, kunnen negen jaren, die wij te samen geleefd hebben, niet één oogenblik...."

Zij sloeg de oogen neder en wachtte in spanning af, wat hij verder zeggen zou.

".... Een oogenblik.... van.... verleiding.... uitwisschen...." sprak hij en wilde nog meer zeggen, maar bij die woorden trilden haar lippen en de spieren harer rechter wang, als had ze physieke smart.

"Ga heen! ga toch heen!" riep zij nog schriller "en spreek mij niet meer van uw verleidingen, uw afschuwelijkheden."

Zij wilde wegsnellen, doch wankelde en moest zich aan een stoel vastgrijpen om niet te vallen.

Zijn gelaat teekende groote droefheid, zijn oogen werden met tranen gevuld.

"Dolly!" sprak hij snikkend, "denk om Godswil aan de kinderen. Die toch zijn onschuldig.... Ik heb gefaald, straf mij, laat mij mijn schuld boeten. Wat ik ook doen moet, ik ben tot alles bereid. Ik heb schuld, ik kan niet zeggen, hoe diep schuldig ik mij gevoel, maar Dolly! vergeef mij!"

Zij zette zich neder. Hij hoorde haar zware, benauwde ademhaling en werd door onuitsprekelijk medelijden met haar bewogen. Zij beproefde eenige malen te spreken, maar kon niet. Hij wachtte.

"Gij denkt aan de kinderen, om je met hen te vermaken, ik denk echter ook aan hen en weet nu, dat zij verloren zijn." Hier bracht zij klaarblijkelijk een phrase uit, die zij zich zelf in deze drie dagen voortdurend had opgedrongen.

Omdat zij hem met je aansprak, zag hij dankbaar tot haar op en wilde haar hand nemen. Zij wendde zich echter met afschuw van hem af.

"Ik denk aan de kinderen en voor hen zou ik alles ter wereld willen doen. Maar ik weet niet, hoe ik het best voor hen zorgen kan, door ze aan hun vader te ontnemen of hen bij een liederlijken vader te laten, ja! bij een liederlijken vader! Zeg nu zelf, of er na het voorgevallene nog mogelijkheid bestaat om samen te leven! Zeg, is het mogelijk?" herhaalde zij met verheffing van stem, "nadat mijn echtgenoot, de vader mijner kinderen, een minnehandel heeft aangeknoopt met de gouvernante zijner kinderen?"

"Maar hoe kan ik het toch weer goed maken ?" vroeg hij op klagenden toon en liet het hoofd steeds dieper zinken.

"Gij zijt mij onuitstaanbaar," riep zij uit, zich al meer en meer opwindend. "Uw tranen hebben voor mij geen waarde! Gij hebt mij nooit bemind, gij hebt geen hart, geen edelmoedigheid! Gij staat mij tegen, gij zijt voor mij een vreemde, ja geheel een vreemde geworden!" Dat woord "vreemde", dat haar zelf het verschrikkelijkst klonk, bracht zij met smart en toorn uit.

Hij zag haar aan, hij verwonderde zich en verschrok over de boosaardige uitdrukking van haar gelaat. Hij begreep niet, dat zijn medelijden haar zoo prikkelde.

Zij bemerkte, dat hij slechts medelijden en geen liefde voor haar gevoelde.

"Neen, zij haat mij, nooit zal zij mij vergeven," dacht hij.

"Het is vreeselijk, vreeselijk," sprak hij.

In het belendend vertrek begon een kind, dat gevallen scheen te zijn, te schreien. Darja Alexandrowna luisterde en haar gelaat nam een zachtere uitdrukking aan. Een oogenblik bezon zij zich, als wist ze niet, waar zij was en wat ze doen moest, daarna stond zij haastig op en ging naar de deur.

"Zij bemint mijn kind toch nog," dacht hij, de verandering harer trekken ziende, "mijn kind! hoe kan zij mij dan haten?"

"Dolly, nog een woord!" sprak hij haar volgend.

"Als gij mij volgt, roep ik de bedienden en de kinderen, dan zullen ze allen vernemen, welk een laag mensch gij zijt! Ik vertrek heden nog, blijf gij maar bij uw liefje." Zij sloeg de deur achter zich dicht.

Stipan Arkadiewitsch zuchtte, wischte zich het gelaat af en verliet met langzame schreden de kamer.

"Matjeff zegt, dat alles nog wel terecht zal komen, maar ik zie daar geen mogelijkheid toe.--En hoe afschuwelijk en plat heeft zij geschreeuwd!" sprak hij tot zich zelf en dacht aan de woorden: 'liefje en laag mensch.' "En misschien hebben de meiden dat gehoord! Hoe vreeselijk plat, hoe vreeselijk."

Stipan Arkadiewitsch stond eenige oogenblikken stil, wischte de oogen af, hief het hoofd weer fier omhoog en verliet het vertrek.

Het was Vrijdag en in de eetkamer trok een Duitsch horlogemaker juist de klokken op. Stipan herinnerde zich een schertsende woordspeling over dien braven, kaalhoofdigen Duitscher, dat zijn geheel bestaan opgetrokken was door klokken op te trekken.... en hij glimlachte.

Stipan Arkadiewitsch hield veel van een geestigen zet.

"Ach, misschien dat de bui bij ons ook nog optrekt," dacht hij. Matjeff, die juist binnen kwam, riep hij toe:

"Matjeff, richt de zijkamer in voor Anna Arkadiewna."

"Zooals u beveelt."

Stipan Arkadiewitsch trok zijn pels aan en ging het bordes op om uit te gaan.

"Komt u te huis dineeren?" vroeg Matjeff, die hem uitgeleide deed.

"Misschien. Hier, dit is voor de onkosten," hij gaf hem een twintig-roebel-billet, "zou het genoeg zijn?"

"Genoeg of niet genoeg, wij zullen er wel mede rond moeten komen," zeide Matjeff, sloeg het portier toe en trad op het bordes terug.

Inmiddels had Darja Alexandrowna haar kind getroost en daar zij aan het rollen van het rijtuig hoorde, dat haar man uitgereden was, keerde zij naar haar slaapvertrek terug. Dit was voor haar het eenig toevluchtsoord voor alle huiselijke zorgen, die haar in beslag namen, zoodra zij het verliet. Zelfs nu in den korten tijd, dat zij zich in de kinderkamer bevond, hadden de Engelsche bonne en Matrona Filimonowna een menigte vragen tot haar gericht, die geen uitstel konden lijden en die zij alleen beantwoorden kon. Hoe de kinderen voor de wandeling gekleed moesten worden, of ze melk moesten drinken, of er om een anderen kok gezonden zou worden.....

"Ach, laat mij met rust!" had zij geantwoord en toen in haar slaapvertrek tot de plaats, waar zij het laatst met haar man gesproken had, teruggekeerd zijnde, vouwde zij de magere handen en begon zich het geheele gesprek voor den geest terug te roepen.

"Weggereden? En of hij nog in betrekking staat met haar? Of zij elkander nog ontmoeten? Waarom heb ik hem daar niet naar gevraagd? Neen, neen, een verzoening is niet mogelijk! Wanneer wij ook al in één huis blijven wonen, zoo zullen wij toch vreemden voor elkander zijn, voor altijd vreemden!" Met bizonderen nadruk herhaalde zij dat haar zoo pijnlijk woord. "En hoe zeer heb ik hem bemind! En bemin ik hem nu misschien nog niet meer dan vroeger! Het ergste is echter...." Verder kwam zij niet, want Matrone Filimonowna zag door de deur naar binnen.

"Mag ik om mijn broeder zenden om ten minste het middageten te koken? Anders gaat het als gisteren en krijgen de kinderen voor zes uur niets te eten!"

"Goed, ik kom terstond en zal alles regelen. Is er al versche melk gehaald?...."

En Darja Alexandrowna verzonk weer in de dagelijksche zorgen en vergat daarin voor eenigen tijd haar kommer.

V.

Stipan Arkadiewitsch had het aan zijn goeden aanleg te danken, dat hij in school tamelijk goed geleerd had. Hij was echter traag, haalde allerlei streken uit en verliet ze daardoor vrij laat. Ondanks zijn lichtzinnigheid en jeugd viel hem vroeg een eervolle betrekking als president van een Moskouer gerechtshof ten deel, waaraan een groot inkomen verbonden was. Deze betrekking had hij te danken aan den echtgenoot zijner zuster Anna, Alexei Alexandrowitsch Karenin, die een der gewichtigste posten aan het ministerie bekleedde. Doch al had ook Karenin zijn zwager deze plaats niet bezorgd, dan zou Stiwa Oblonsky toch door een aantal andere personen, broeders, zusters, ooms en nichten deze of een dergelijke betrekking met zes duizend roebels inkomen, die hij noodig had, gevonden hebben; want hoewel zijn vrouw vermogen aangebracht had, waren zijn financiën altijd in de war. Stipan was aan half Moskou en Petersburg verwant. Hij behoorde tot de élite der Russische maatschappij. Een derde der oude staatslieden waren vrienden zijns vaders geweest en kenden hem van jongs af aan, met het tweede derde stond hij op heel familiaren voet en het laatste derde waren goede kennissen van hem. Zoo waren de machtige schenkers van wereldsche goede gaven, bestaande uit: ambten, toezeggingen, inkomsten enz., allen te samen zijn vrienden en konden hun standgenoot en vriend niet voorbijgaan. Oblonsky behoefde zich volstrekt geen moeite te geven om een winstgevende post te krijgen. Hij behoefde alleen niets af te wijzen, niet te benijden, niet te strijden, zich niet gauw beleedigd te toonen, hetgeen zijn aangeboren goedigheid ook nooit meebracht. Het zou hem heel belachelijk voorgekomen zijn, indien men hem gezegd had, dat hij de plaats met de inkomsten, die hij noodig had, niet zou krijgen, te meer daar hij op niets buitengewoons aanspraak maakte: hij wenschte slechts wat zijns gelijken in stand en jaren hadden, en om zulk een ambt te vervullen was hij ook niet minder geschikt dan de anderen.

Stipan Arkadiewitsch werd door allen, die hem kenden, niet alleen om zijn vroolijk, goedhartig karakter en zijn stipte eerlijkheid bemind, maar in zijn aangenaam, net uiterlijk, zijn glinsterende oogen, donkere wenkbrauwen en haar en de frischheid van zijn gelaat lag iets, dat ieder voor hem innam.

"Aha! Stiwa! Oblonsky! Daar is hij weer!" klonk het vroolijk, als iemand hem ontmoette. En al vond iemand een gesprek met hem weinig interessant, toch verheugde men zich bij een ontmoeting met hem den volgenden of derden dag weer evenzeer. Daar was echter nog een andere boven allen twijfel verheven hoedanigheid, waarom men Stipan Arkadiewitsch beminnen moest. Zonder de geringste inspanning deed hij zijn geheele leven door, wat andere menschen, die goed willen zijn, met veel moeite trachten te doen en toch nooit kunnen. Hij sprak nooit kwaad van iemand; hij, die anders veel van een geestigen zet hield, liet zich nooit door een kwinkslag tot spot vervoeren. Zoodra er iemand door gekrenkt of beleedigd kon worden, was een scherts voor hem geen scherts meer.

Nadat hij intusschen drie jaar lang de betrekking van voorzitter van een Moskouer gerechtshof had waargenomen, won hij niet alleen de genegenheid, maar ook de achting van zijn collega's, zijn ondergeschikten en superieuren, kortom van allen, die met hem in betrekking stonden. De algemeene achting, die hem in zijn werkkring ten deel viel, berustte eendeels op de buitengewone toegevendheid jegens anderen--en deze was voornamelijk in het bewustzijn zijner eigen tekortkomingen gegrond; ten andere in zijne vrijzinnigheid. Niet die vrijzinnigheid, die hij uit de nieuwsbladen putte, maar een hem aangeborene, die hem met alle menschen, zonder aanzien van stand en vermogen, op dezelfde wijze deed omgaan; en eindelijk in de volslagen onpartijdigheid, waarmede hij de zaken behartigde, waardoor hij zich nooit door andere invloeden liet meesleepen en dus ook geen fouten maakte.

Toen Stipan Arkadiewitsch het gerechtshof binnenkwam, ging hij, eerbiedig door een portier met portefeuille gevolgd, in zijn kabinetje, deed zijn uniform aan en betrad de gerechtszaal.

De schrijvers en ondergeschikten stonden allen vroolijk en eerbiedig groetend van hun plaatsen op. Stipan ging vlug als altijd naar zijn plaats, drukte zijn collega's de hand en zette zich neder. Hij sprak en schertste juist zooveel als noodig was, voor hij aan het werk ging. Niemand verstond zoo goed als hij binnen de perken van vertrouwelijkheid en dienstplicht te blijven, hetgeen zoo noodig is om een gemeenschappelijken werkkring aangenaam te maken.--De secretaris overhandigde hem opgeruimd en eerbiedig, zooals allen in Stipan's omgeving waren, de acten en sprak op den door hem ingevoerden familiaren toon:

"Wij hebben toch het bericht van het Pensaïsch gouvernement ontvangen. Voegt het u dat in te zien?"

"Zoo is het dan toch gekomen!" sprak Stipan, zijn wijsvinger op de acten leggend. "Dan willen wij beginnen, mijne heeren!...." en de zitting was geopend.

"Als zij eens wisten, welk een schuldige knaap hun voorzitter een uur geleden nog was," dacht hij en boog onder het voorlezen van het bericht zijn hoofd een weinig, terwijl zijn oogen lachten.

De zitting duurde tot twee uur onafgebroken voort, toen was er pauze om een tweede ontbijt te gebruiken. Even voor twee uur werden de groote glazen deuren van de gerechtszaal plotseling geopend en trad iemand binnen. Alle ambtenaren, die onder den spiegel en het borstbeeld van den czaar zaten, richtten, verheugd over het oponthoud, hun blikken naar de deur; maar de portier wees den binnentredende terstond terug en sloot de deur achter hem.

Zoodra de aan de orde zijnde proceszaak voorgelezen was, stond Stipan Arkadiewitsch op, rekte zich een weinig uit, stak in de gerechtszaal een sigaar op en begaf zich naar zijn kabinet. Twee zijner collega's, een oud beambte Nikitin, die al vele dienstjaren telde, en de kamerheer Grinewitsch vergezelden hem.

"We zullen er na het ontbijt wel mee klaar komen," zeide Stipan Arkadiewitsch.

"Als wij nog maar tijd genoeg hebben!" merkte Nikitin aan.

"Die Foomin moet toch een groote schurk zijn !" sprak Grinewitsch. Hij meende een der in het proces voorkomende personen.

Stipan fronste de wenkbrauwen om daarmede te kennen te geven, dat het doelloos was een overijld oordeel te vellen, en antwoordde niets.

"Wie was hier zooeven?" vroeg hij den portier.

"Er kwam, toen ik mij even had omgekeerd, iemand binnenstuiven, excellentie! zonder het mij te vragen. Hij vroeg naar u. Ik zeide, als de heeren uit de zitting kwamen, dan..."

"Waar is hij?"

"In het voorvertrek gegaan, zooeven was hij nog hier. Daar is hij!" antwoordde de portier en wees naar een sterk gebouwd, breedgeschouderd man, met krullenden baard, die juist, zonder zijn pelsmuts af te nemen, met vluggen, veerkrachtigen tred de steenen trap op kwam. Een mager beambte, die juist met de actestukken de trap afging, bleef onwillekeurig staan, keek naar de voeten van den nieuw aangekomene en zag vragend naar Oblonsky op.

Stipan Arkadiewitsch stond boven aan de trap, zijn goedig gelaat blonk boven den geborduurden uniformkraag uit en verhelderde zich nog meer, toen hij den nadertredende herkende.

"Zijt gij het waarlijk, Lewin!" zeide hij en zag Lewin met een vriendelijk, spotachtig lachje aan, toen deze hem omhelsde en kuste.

"Wel, ijsde je er niet van, mij in dit hol op te zoeken?" voegde hij er in het Fransch bij, "en dat nog wel in West-europeesch costuum," ging hij voort en zag hem op nieuw lachend aan.

"Ik ben pas aangekomen en was erg verlangend je te zien!" sprak Lewin en zag daarbij bevangen en tegelijk onrustig en geërgerd om.

"Nu, kom dan maar in mijn kabinet," zeide Stipan Arkadiewitsch, die Lewins licht geraakte, bloode eigenliefde kende, nam hem bij de hand, trok hem achter zich voort, alsof hij met hem tusschen twee dreigende gevaren doorlaveerde.

Lewin en Oblonsky waren van denzelfden leeftijd en hun vertrouwelijkheid dagteekende niet van een champagnegelag, maar Lewin was de vriend en speelgenoot zijner vroegste jeugd; zij hielden van elkander ondanks hun uiteenloopende karakters en geheel verschillende neigingen, ofschoon ieder hunner het leven, dat hij zelf leidde, voor het eenig ware en dat van zijn vriend voor een schijnleven hield, wat zoo dikwijls voorkomt bij lieden, die een geheel verschillenden werkkring hebben. Lewin kwam dikwijls van zijn landgoed, waar hij altijd bezig was, naar Moskou over. Wat hij daar buiten deed, kon Stipan zich maar niet begrijpen en hij stelde er dan ook weinig belang in; maar bij Lewins aanblik, wanneer deze te Moskou kwam, kon hij nooit een spotlachje onderdrukken, want dan was hij haastig, opgewonden, een beetje verlegen en boos over die verlegenheid. Ook bracht hij meestal een geheel nieuwe levensbeschouwing mede. Stipan lachte er om en toch beviel het hem.

Lewin verachtte evenzeer het grootsteedsche leven van zijn vriend, vond zijn dienstwerk onbeduidend en lachte er ook om. Maar dit was het verschil, Oblonsky lachte zelfbewust en goedig, omdat hij deed wat allen deden, maar Lewin lachte niet zelf bewust en dikwijls minachtend.

"Wij hadden je reeds lang verwacht," zeide Oblonsky het kabinet binnentredend en liet Lewins hand los, als om hem te toonen, dat nu alle gevaar voorbij was. "Ik verheug mij zeer je te zien. Hoe gaat het je? Wanneer ben je gekomen?"

Lewin zweeg en nam het hem onbekende gezelschap, de beide collega's van Stipan, op. Vooral viel zijn oog op de hand van den eleganten Grinewitsch met lange, gele en spits afgeknipte nagels en reusachtige, glinsterende manchetknoopen. Deze hand nam zoozeer al zijn opmerkzaamheid in beslag, dat hij zijn gedachten onmogelijk bij iets anders kon bepalen.

Oblonsky bemerkte dit terstond en glimlachte.

"Ach ja, laat ik u voorstellen," zeide hij: "Mijn collega's Philip Iwanowitsch Nikitin en Michael Stanislawowitsch Grinewitsch; een werkzaam medelid der Semstwo, een athleet, die met één hand vijf pud [1] kan opheffen, groot veefokker en jager en mijn vriend Constantin Dimitrisch Lewin, broeder van Sergei Iwanowitsch Kosnischeff."

"Zeer aangenaam," lispelde de oude heer.

"Ik heb de eer uw broeder te kennen," zei Grinewitsch en stak hem zijn hand met de lange nagels toe.

Lewins gelaat betrok, koel drukte hij de hem toegestoken hand en wendde zich terstond tot Oblonsky. Hoewel hij groote achting voor zijn in geheel Rusland als schrijver beroemden broeder koesterde, kon hij toch niet velen, dat men hem niet als Constantin Lewin, maar als den broeder van den beroemden Kosnischeff aansprak.

"Ik ben geen lid der Semstwo meer; ik heb met allen oneenigheid gehad en ga niet meer naar hun vergaderingen," zei hij tot Oblonsky.

"Nu, dat is gauw gegaan," hernam deze, "waarom dan toch?"

"Dat is een lange geschiedenis, die vertel ik je eens op een anderen keer," sprak Lewin, maar begon evenwel terstond te vertellen. "Om kort te gaan, ik ben tot de overtuiging gekomen, dat de Semstwo in het geheel geen recht van bestaan heeft, noch hebben kan." Hij sprak op een toon alsof iemand hem beleedigd had. "Ten eerste speelt men daar parlementje, en ik ben noch jong noch oud genoeg om mij met speelgoed te kunnen vermaken, en van den anderen kant" .... hier bleef hij even steken.... "is zij voor de coterie van het district slechts een middel om geld in handen te krijgen. Wat de oude voogdijschappen en gerechten waren, dat is nu de Semstwo, met dit onderscheid dat nu het streven niet op vooruitgang, maar alleen op het verkrijgen van een onverdiend inkomen gericht is." Hij had dit met zooveel nadruk gezegd, alsof een ander zijn beschouwing bestreed.

"Wel, wel, ik hoor, dat ge weer een nieuwe phase zijt ingetreden, en wel de conservatieve," sprak Stipan, "maar daarover later meer."

"Ja, later! Maar ik moest je toch even zien," zei Lewin, en beschouwde daarbij met iets als haat in zijn blik, Grinewitsch' hand.

Stipa Arkadiewitsch lachte onmerkbaar.

"Waarom draag je nu een Europeeschen en geen Russischen jas?" vroeg hij, het nieuwe, klaarblijkelijk door een Franschen coupeur gemaakte kleedingstuk beschouwend, "ja, ik begrijp, dit behoort ook al tot de nieuwe phase!"

Lewin bloosde plotseling en het was vreemd dit verstandig mannelijk gelaat met een kinderlijken blos bedekt te zien.

"Waar ontmoeten we elkander? Ik moet je zeer noodig spreken."

Oblonsky bedacht zich. "Zou het niet beter zijn, in plaats van hier in het café een slechte cotelette te verorberen, een paar schreden verder te gaan en bij Gurin een goed ontbijt te gebruiken? Hoor eens! ga nu met mij mee ontbijten, dan kunnen wij nog een poosje praten. Tot drie uur ben ik vrij!"

"Neen, zei Lewin, even nadenkend, ik moet eerst nog een bezoek afleggen."

"Goed, dan zullen wij samen dineeren!"

"Dineeren! Ja, maar ik heb je niets bizonders te vertellen, ik wilde je eigenlijk maar een paar woorden vragen."

"Zeg dan die paar woorden dadelijk en het andere bespreken wij van middag."

"Slechts twee woorden, anders niets bizonders!"

Zijn gelaat nam door de inspanning om die woorden te vinden een sombere uitdrukking aan.

"Hoe is 't bij de Tscherbatzky's? Alles bij het oude?"

Stipan Arkadiewitsch, die reeds lang wist, dat Lewin zijn schoonzuster Kitty liefde toedroeg, lachte fijntjes en zijn oogen glinsterden vergenoegd.

"Gij hebt mij met weinige woorden gevraagd, ik kan je zoo kort niet antwoorden, want.... Och! excuseer een oogenblik."

Er was een secretaris binnengetreden, die Stipan naderde met gemeenzamen eerbied en een zeker bescheiden zelfbewustzijn, dat alle klerken eigen was, daar zij beseften in zaakkennis de meerdere van hun chef te zijn. Onder den schijn van een verzoek te doen, begon hij over een bezwaar te spreken. Zonder hem tot het einde toe aan te hooren, legde Stipan welwillend de hand op den arm van den secretaris en sprak, terwijl een lach de scherpte zijner woorden verzachtte: "Neen, gij moet het doen, zooals ik het u gezegd heb," en terwijl hij hem beknopt uitlegde, hoe hij de zaak opvatte, schoof hij de acten ter zijde en voegde er bij: "Doe het nu als je blieft precies zoo, Sacharnikizitsch!"

De secretaris verwijderde zich eenigszins beschaamd.

Onder dit gesprek stond Lewin met de armen op een stoel geleund, en een spottende uitdrukking lag op zijn gelaat.

"'t Is onbegrijpelijk, 't is onbegrijpelijk!"

"Wat begrijpt ge niet?" vroeg Oblonsky vergenoegd lachend, terwijl hij een sigaar opstak. Hij verwachtte weer een paradox van Lewin te hooren.

"Ik begrijp niet, wat je hier eigenlijk doet en hoe ge dat met zooveel ernst kunt opnemen!"

"En waarom zou ik niet?"

Omdat het toch eigenlijk geen werk is."

"Zoo denk je dat? Nu wij zitten toch tot over de ooren toe in het werk."

"In 't schrijfwerk! Nu ja, daar heb je ook talent voor."

"Je bedoelt met talent meer een gebrek dan een gave."

"Misschien wel," zeide Lewin; "maar toch bewonder ik je grootheid en ben er trotsch op, dat mijn vriend zoo'n beroemd man is.--Maar, hoor eens, gij hebt mijn vraag niet beantwoord", voegde hij er bij en zag Oblonsky met zekere spanning in de oogen.

"Nu goed, goed, wacht maar, daar komen wij ook al aan toe. Gij hebt het maar drommels goed met je drie duizend desjatinen in het Ezremowsche district, met zulke spieren en een blos als van een twaalfjarig meisje! Maar ge wordt nog eenmaal een der onzen! O, ja zoo! je vroeg mij daarnaar: er is nog niets veranderd, maar 't is jammer dat ge in zoo lang niet hier waart."

"Waarom dat?" vroeg Lewin verschrikt!

"Ja, zie...! maar we spreken daar wel eens nader over. Waarom ben je eigenlijk hier gekomen?"

"Ach, daar spreken we ook later over!" zeide Lewin en werd tot over de ooren rood.

"Nu goed, ik begrijp je," sprak Stipan; "zie je, ik zou je wel bij mij verzoeken, maar mijn vrouw is niet heel wel. Maar hoor eens, als je hen zien wilt, zij zijn tusschen vier en vijf uur bepaald in den dierentuin. Kitty rijdt daar schaatsen; ga daar ook heen, ik haal je daar later af en dan rijden wij samen ergens heen om te dineeren."

"Goed! Tot weerziens dan."

"Maar hoor eens, vriendje! Ik ken je zoo goed, je zult de afspraak misschien glad vergeten en zoo maar in eens naar buiten terug rijden," riep Stipan hem lachend na.

"Neen, neen, ik kom stellig!" en terwijl hij vergat Stipan's collega's te groeten, ging Lewin met stijve houding en vastberaden stap de deur uit.

"Dat schijnt een zeer energiek heer te zijn!" zeide Grinewitsch, toen Lewin vertrokken was.

"Ja, vadertje!" antwoordde Stipan, "dat is nu eerst een gelukkige: drie duizend desjatinen in het Ezremowsche district, nog een schoone toekomst voor zich en daarbij zoo oorspronkelijk--zoo geheel anders als wij."

"En wat hebt gij dan te klagen, Stipan Arkadiewitsch?"

"'t Is erg, ach, heel erg," sprak deze bij zich zelf en slaakte een diepe zucht.

VI.

Toen Oblonsky aan Lewin vroeg, waarom hij eigenlijk was gekomen, was hij rood geworden en had zich over zich zelf geërgerd, dat hij het werd, want hij kon toch niet antwoorden: "Ik ben gekomen om je schoonzuster Kitty ten huwelijk te vragen," hetgeen toch het doel zijner reis was. De Lewins en Tscherbatzky's behoorden tot oudadellijke familiën en hadden altijd in vriendschappelijke betrekking tot elkander gestaan.

Dit verkeer werd nog vertrouwelijker in den tijd, dat Lewin de hoogeschool bezocht, waar hij met den jongen vorst Tscherbatzky, den broeder van Dolly en Kitty, studeerde. In dien tijd kwam hij zeer dikwijls bij de familie Tscherbatzky en verliefde daarop; hoe zonderling het klinken moge, het was waar. Lewin was verliefd op het huis, op de familie, vooral op de vrouwelijke leden dezer familie Tscherbatzky. Hij had zijn moeder nooit gekend, zijn eenige zuster was veel ouder, zoodat hij sinds den vroegen dood zijner ouders zeer eenzelvig was opgegroeid. In het huis van vorst Tscherbatzky werd hij voor het eerst in een oudadellijk, beschaafd en hoogst achtenswaardig gezin opgenomen.

Alle leden dezer familie, vooral de vrouwelijke, waren voor hem als van een geheimzinnigen, poëtischen sluier omgeven, en hij zag niet alleen geen feilen, maar onder dien sluier vermoedde hij de edelste en uitstekendste beginselen en deugden.

Waarom de drie jonge meisjes altijd om den anderen dag Fransch en Engelsch spreken en om beurten op bepaalde uren piano spelen moesten; waarom op bepaalde tijden leeraars in de Fransche en Italiaansche letterkunde, in muziek, teekenen en dansen kwamen; waarom de drie jonge dames op bepaalden tijd met mademoiselle Linon in een kales naar den Twerskoyboulevard reden, allen in met atlas gevoerde pelzen gehuld, Dolly in een langen, Natalie in een halflange en Kitty in een korten, zoodat haar slanke voetjes in de strak getrokken kousen zichtbaar werden; waarom zij daar onder geleide van een met goud gegalloneerden bediende op en neder moesten wandelen; waarom zij allerlei verrassingen voor hun vader instudeeren moesten, zooals concertstukken op twee piano's of Fransche tooneelvoorstellingen; waarom men Dolly later een horloge schonk, haar een lang kleed naaide en naar het eerste bal geleide,--dat alles begreep hij niet, maar hij wist, dat het zoo behoorde en dat het noodig was en hij was betooverd door de geheimzinnige wijze, waarop dat alles gebeurde.

Het was hem, alsof hij noodzakelijk op een der dochters verlieven moest, hij wist maar niet op welke. Als student was Dolly zijn ideaal; die trouwde echter spoedig met Oblonsky. Nauwelijks was Natalie in de wereld gebracht, of zij trouwde met een diplomaat, Lwoff genaamd. Kitty was nog een kind, toen Lewin de universiteit verliet.

De jonge Tscherbatzky had bij de marine dienst genomen en verdronk kort daarop in de Oostzee. Na dien tijd verflauwden de relatie met de Tscherbatzky's.

Dit jaar was hij bij het begin van den winter om een veetentoonstelling naar Moskou gekomen, en nu hij Kitty in een lang kleed had weergezien, Kitty, die er als jong meisje oneindig bekoorlijker uitzag dan vroeger als kind, nu werd het hem helder, op welke van de drie het hem voorbeschikt was te verlieven.

Oogenschijnlijk was er voor hem, een twee-en-dertig-jarig man, die eer rijk dan arm was, niets eenvoudiger, dan de vorstin Tscherbatzky ten huwelijk te vragen, want naar alle omstandigheden te oordeelen was hij een goede partij. Maar Lewin was werkelijk verliefd en daarom kwam Kitty hem in alle opzichten als een zoo volmaakt, zoo boven al het aardsche verheven wezen voor en beschouwde hij zich zelf als zulk een nietswaardig schepsel, dat hij er in de verste verte niet aan denken durfde, dat anderen hem waardig achten zouden haar te bezitten.

Nadat hij als in een droom twee maanden te Moskou doorgebracht en Kitty bijna dagelijks gezien had, zeide hij plotseling tot zich zelf, dat er niets van komen kon, en ging naar zijn goederen terug. Hij zag in zich zelf twee groote gebreken, die hem het recht ontnamen aan haar te denken: ten eerste, dat hij slechts een eenvoudig grondbezitter en volgens zijn eigen meening alles behalve een knap man was. Dan zag hij een anderen hinderpaal in zijn vroegere betrekking tot Kitty, de verhouding van een volwassen man tot een kind.

Hij hield zich zelf voor een eenvoudig, lang niet innemend man, en zoo iemand, dacht hij, kon men wel als vriend beminnen, maar om bemind te worden met zulk een liefde, als hij Kitty toedroeg, moest men in alle opzichten boven velen uitblinken. Hij had er wel eens van gehoord, dat vrouwen dikwijls leelijke en alledaagsche menschen lief hadden, maar dit geloofde hij niet; hij beoordeelde anderen naar zich zelf, en hij kon slechts schoone, belangwekkende en schitterende vrouwen beminnen.

Na twee maanden alleen op het land doorgebracht te hebben, gevoelde hij echter, dat het geen voorbijgaande neiging was, zooals hem in zijn eerste jeugd wel voor korten tijd bedwelmd had, maar dat dit gevoel hem nu geen oogenblik rust liet, dat hij niet leven kon zonder de vraag beantwoord te weten, of zij zijn vrouw wilde worden ja of neen; daarom was hij naar Moskou gekomen met het vaste voornemen het aanzoek te doen en te trouwen, als hij aangenomen mogt worden, of.... Neen hij kon zich niet voorstellen, hoe het zijn zou, als zijn hoop onvervuld bleef.

Met den morgen trein te Moskou gekomen, begaf hij zich naar zijn oudsten broeder Kosnischeff, kleedde zich en trad diens kabinet binnen met het voornemen hem zijn plan mede te deelen en zijn raad in te winnen. Zijn broeder was echter niet alleen. Een bekend professor in de philosophie was zijn gast.

Sergei Iwanowitsch ontving zijn broeder met het zelfde vriendelijke, koele lachje, waarmede hij iedereen begroette, en zette na de wederzijdsche voorstelling zijn gesprek met den professor voort. Na verloop van een half uur vertrok de gast en wendde Sergei zich tot zijn broeder.

"Het verheugt mij zeer dat ge gekomen zijt! Hoe gaat het buiten met onze zaken?"

Lewin wist, dat zijn oudste broeder zich weinig om de bezittingen bekommerde en er alleen naar vroeg om hem genoegen te doen. Daarom sprak hij enkel over den tarweoogst en van hun geldzaken. Hij gaf het voornemen om zijn broeder zijn huwelijksplannen mede te deelen op, want nadat hij diens gesprek met den professor had gevolgd en daarna den beschermenden toon had opgemerkt, waarmede Sergei naar de oeconomische aangelegenheden vroeg (het vaderlijk erfgoed was niet verdeeld en Lewin beheerde het voor beide partijen), gevoelde hij, dat deze zijn plannen anders zou beoordeelen, dan hij het wenschte, en hij dus niet met hem daarover kon spreken.

VII.

Precies om vier uur steeg Lewin voor den zoölogischen tuin uit de droschke en sloeg met kloppend hart den weg in naar de ijsbergen en de rijbaan, ten volle gerustgesteld haar daar te zullen aantreffen, want hij zag het rijtuig der Tscherbatzky's voor de poort wachten. 't Was een helder vriezende dag, voor den ingang stond een langen rij droschken, sleden en gendarmen. Onder de menigte wandelaars kwam hem een bekende tegen, die hem iets toeriep, Lewin herkende hem in het geheel niet. Hij kwam in de nabijheid der sneeuwbergen en hoorde het rammelen der kettingen, waarmede de sleden de hoogten op- en afgetrokken werden, het stommelen der naar beneden glijdende sleden en vroolijke stemmen. Na nog enkele schreden gegaan te zijn, stond hij bij de ijsbaan en herkende terstond te midden van alle schaatsenrijders haar.

Zij stond aan de overzijde in gesprek met een andere dame. Oogenschijnlijk was er niets bizonders aan haar, noch in haar houding, noch in haar kleeding, maar voor Lewin was het even gemakkelijk haar onder die menigte uit te vinden als een roos onder brandnetels.

"Zou ik werkelijk op het ijs durven gaan en haar naderen?" dacht hij; de plaats, waar zij stond, scheen hem een ongenaakbaar heiligdom, en een oogenblik stond hij op het punt om weer heen te gaan. Hij moest zich alle geweld aandoen om het ijs te betreden en vermeed het haar lang aan te zien, als ware zij de zon, maar even als deze zag hij haar toch, zonder tot haar op te zien.

Op dezen tijd van den dag placht zich hier een clubje onder elkander bevriende menschen te vermaken; in Lewins oogen waren die allen hoogst gelukkig, daar ze in haar nabijheid waren; en toch reden ze haar allen zeer onverschillig voorbij, spraken eens met haar en schenen zich, zonder verder acht op haar te slaan, over het spiegelgladde ijs en het heerlijke weder te verheugen.

Nicolai Tscherbatzky, Kitty's neef, zat met korte jas en nauwe broek en schaatsen onder de voeten op een bank en riep, zoodra hij Lewin gewaar werd, dezen toe:

"Aha, de champion der schaatsenrijders! Sedert wanneer hier? Waar hebt ge de schaatsen?"

"Ik heb er geen meegebracht," antwoordde Lewin, zeer verwonderd over zich zelf, dat hij in haar tegenwoordigheid zoo onbevangen spreken kon. Hij gevoelde, dat de zon hem naderde.

Zij had juist een wending gemaakt en reed nu de kleine, hooggeschoeide voetjes eenigszins stijf houdende, voorzichtig op hem toe. Een jongen in Russisch kostuum, die geweldig met de armen zwaaide en wiens neus bijna den grond raakte, joeg haar voorbij.

Zij reed tamelijk onvast, nam de handen uit den mof, die aan een koord om haar hals hing, om er mede te balanceeren, en hield haar blik strak op Lewin, dien zij herkend had, gericht, terwijl zij, half verheugd over de ontmoeting en half verlegen over haar onbeholpenheid, hem toelachte.

Door een zwenking reed zij vlak tegen Tscherbatzky aan, hield zich aan dezen vast en knikte Lewin lachend toe. Zij was nog schooner, dan hij zich voorgesteld had.

"Zijt gij reeds lang hier?" vroeg zij en stak hem de hand toe.

"Ik dank u," voegde zij er bij, toen hij haar haar zakdoek, die gevallen was, weergaf.

"Ik--nog maar kort ... gister--ik meen van daag--ben ik gekomen!" antwoordde Lewin, die in zijn opgewondenheid haar vraag niet dadelijk begreep. "Ik was bij u aan huis," voegde hij er bij. Bij de herinnering aan het doel van zijn bezoek werd hij verlegen en bloosde.

"Ik wist niet, dat gij zoo goed schaatsen reedt!"

Zij beschouwde hem oplettend, als wilde zij de reden van zijn verlegenheid uitvorschen. "Zulk een lof van u zegt veel, want uw goede naam als eerste schaatsenrijder is hier bewaard gebleven," hernam zij en klopte met de kleine gehandschoende hand de sneeuw van den mof.

"Ja, vroeger was ik een hartstochtelijk liefhebber en deed mijn best er een matador in te worden."

"Ik geloof, dat ge alles met hartstocht doet," sprak zij lachend. "Ik zou u gaarne eens zien rijden. Neem spoedig een paar schaatsen, dan zullen wij eens samen rijden."

"Samen, met haar te zamen?" dacht hij en sprak luide: "Ik zal ze terstond aandoen." Haastig verwijderde hij zich om er een paar machtig te worden.

"Wat zijt gij lang niet hier geweest," sprak de baanveger, terwijl hij hem de ijzers aangespte. "Er was na u geen zoo'n meester in 't rijden! Zitten ze zóó goed?"

"Ja goed, goed, alles goed," zeide Lewin, een gelukkig lachje, dat onwillekeurig zijn gelaat verhelderde, terug dringend. "Ja!" dacht hij, "dit is leven, dit is geluk! Zal ik het haar terstond zeggen? Neen, nu durf ik er haar niet van spreken, nu ik zoo gelukkig ben, gelukkig door de hoop, maar dan? Maar ik moet, ik wil het toch doen! Weg met alle zwakheid!"

Nu stond hij op zijn schaatsen, trok den overjas uit en gleed zonder de geringste inspanning over de gladde vlakte, alsof zijn wil alleen zijn bewegingen versnelde en vertraagde of er de richting aan gaf. Bevangen naderde hij haar, maar haar vriendelijk lachje schonk hem moed. Zij reikte hem de hand en zij gingen naast elkander, allengs hun vaart versnellend; maar hoe sneller zij reden, hoe vaster hij den druk harer hand in de zijne voelde.

"Met u had ik het gauwer geleerd," sprak zij, "met u voelt men zich zoo zeker."

"Ik gevoel mij ook zoo zeker, als gij op mij steunt," antwoordde hij en schrok tegelijkertijd over dat antwoord en bloosde. En inderdaad, nauwelijks waren die woorden gesproken, of even als de zon achter de wolken, verdween de vroolijkheid van haar gelaat en Lewin werd daarop die eigenaardige verandering gewaar, die een dieper nadenken er op te voorschijn placht te roepen. Op het anders zoo gladde voorhoofd vertoonden zich lichte rimpels.

"Hindert u iets? Maar ik heb geen recht daarnaar te vragen," sprak hij haastig.

"Waarom niet? Neen er is niets, dat mij drukt," antwoordde zij koel en liet er terstond op volgen: "Hebt ge mademoiselle Linon al begroet?"

"Neen, nog niet!"

"Och, ga dan naar haar toe; zij heeft zooveel met u op."

"Wat is dat? Ik heb haar beleedigd.... Mijn God, help mij!" dacht Lewin en begaf zich naar de Française met de grijze haren, die op een bank was gezeten.

Deze ontving hem als een oud vriend, terwijl ze lachend haar valsche tanden zien liet.

"Ja, kinderen worden groot!" sprak zij, met de oogen op Kitty duidend, "men wordt ouder! Rijd toch maar door, houd u niet op. Rijdt mijn Kitty niet goed?"

Lewin snelde weer naar Kitty toe. Haar gelaat was niet meer gestreng, haar oogen hadden een zachte en openhartige uitdrukking. Zij sprak vroolijk over haar oude gouvernante, over haar eigenaardigheden, en zeide hem zelfs, dat haar moeder mademoiselle niet genoeg waardeerde.

Dit oordeel over haar moeder tegenover hem uitgesproken gaf Lewin weer nieuwen moed. Zij sprak met hem over haar moeder; zij geloofde alzoo aan de mogelijkheid, dat zij bij hem meer instemming zou vinden dan bij haar eigen moeder.

"Hoe is het mogelijk, dat gij u in den winter niet op het land verveelt?" vroeg zij.

"Vervelend vind ik het er nooit, wel eenzaam!"

Zij zag hem aan.

"Zou het toch mogelijk zijn," dacht hij.

"Blijft gij lang hier?" vroeg Kitty.

"Dat weet ik nog niet."

"Weet ge dat niet?"

"Ik weet het niet. Het hangt van u af!" sprak hij.

Of zij zijn woorden gehoord had of niet, plotseling was het of zij struikelde; zij stiet tweemaal met haar schaatsen krachtig op het ijs en gleed van hem weg. Zij schoot op mademoiselle Linon toe, wisselde eenige woorden met haar en begaf zich toen naar het huisje, waarin de dames gewoonlijk haar schaatsen afdeden.

"Ach, dat had ik nu nog niet moeten zeggen!" dacht hij, "mijn God, help mij!" Behoefte gevoelend zijn gemoed eens lucht te geven, nam hij een aanloop en beschreef allerlei kringen en figuren, waardoor hij spoedig aller opmerkzaamheid tot zich trok.

Op dat oogenblik kwam er juist een jongmensch, de beste der jongere schaatsenrijders, uit een restauratie. Hij had de schaatsen onder de voeten en een sigaar in den mond, liep met veel beweging en allerlei sprongen de trappen af en gleed op het ijs in eens door vooruit, zonder de houding van lichaam en armen merkbaar te veranderen.

"Aha, dat is een nieuw kunststuk," zeide Lewin en ging tegelijkertijd naar boven om het na te doen.

"Bezeer je maar niet," riep Tscherbatzky hem toe, "dat gaat zoo maar niet zonder oefening!"

Lewin ging tot aan den drempel der restauratie, stiet met kracht af en vloog langs de trappen naar beneden. Bij de onderste trede struikelde hij even, maar nauwelijks den grond met de hand aanrakend, stond hij weer recht op en vloog verder.

"Die goede, beste vriend!" dacht Kitty, die juist met mademoiselle Linon uit het huisje te voorschijn kwam, en zag hem met een teeder, vriendelijk lachje, als een geliefden broeder na.

"Is het mogelijk, dat ik schuld heb? Heb ik waarlijk verkeerd gedaan? Men noemt dat coquetteeren. Maar ik weet, dat ik hem niet bemin, en toch ben ik zoo gaarne met hem samen. Hij is zoo goed! Waarom heeft hij dat ook gezegd?" dacht zij.

Toen Lewin zag, dat Kitty met haar moeder het ijs verliet, stond hij stil en overlegde, wat te doen. Hij bond de schaatsen los en haalde bij den uitgang van het park moeder en dochter in.

"Ik verheug mij zeer u te zien!" sprak de vorstin. "Donderdags wachten wij altijd bezoeken af."

"Heden dus?"

"Het zal ons veel genoegen doen u te zien!"

De vorstin ging door, Lewin merkte iets stroefs en koels in haar toon op. Dat deed hem pijn.

Kitty voelde dit misschien ook en kon niet nalaten de stroefheid harer moeder te verzachten. Zij wendde het hoofd om en zeide met een vriendelijk lachje: "Tot weerziens!"

Op dat oogenblik kwam Stipan Arkadiewitsch, den hoed eenigszins scheef op het hoofd, met vroolijk lachend gelaat, dat niet de minste onrust verried, den tuin binnen. Zoodra hij zijn schoonmoeder naderde, teekende zijn gelaat meer schuldgevoel. Hij beantwoordde de vragen naar Dolly's welstand met bedrukt gelaat, maar nadat hij eventjes zacht en neerslachtig met de vorstin gesproken had, richtte hij het hoofd weer vroolijk op en nam Lewin onder den arm. "Kom, zullen wij maar terstond wegrijden? Ik heb telkens aan je gedacht en verheug mij, dat ge gekomen zijt." Daarbij zag hij hem veelbeteekenend in de oogen, "Ja wij willen heengaan," sprak de gelukkige Lewin, die met zijn oogen Kitty tot in het rijtuig volgde.

"Naar het hotel Angleterre of de Hermitage?"

"'t Is mij om 't even."

"Nu dan maar naar Angleterre," zeide Stipan en koos Angleterre, omdat hij daar de meeste schuld had, en het om die reden voor beter hield, dit hotel niet te vermijden. "Hebt gij een droschke? Zoo, dat is goed, ik heb mijn rijtuig weggezonden."

Onderweg zwegen de beide vrienden. Lewin dacht er over na, wat toch de zoo dikwijls afwisselende uitdrukking op Kitty's gelaat zou kunnen beteekenen. Stipan Arkadiewitsch dacht inmiddels over het menu voor het diner.

"Houdt ge van tarbot?" vroeg hij Lewin, toen zij voor het hotel stil hielden.

"Wat?" vroeg Lewin, "tarbot? Ja! ik houd heel veel van tarbot."

VIII.

Toen Lewin met Oblonsky het hotel binnentrad, bemerkte hij op het gelaat en in de houding van den laatste iets heel bizonders, een onderdrukte levendigheid. Oblonsky ontdeed zich van zijn overjas, trad met den hoed een weinig scheef op het hoofd de eetzaal binnen en gaf den hem op den voet volgenden Tartaar zijn bevelen. Terwijl hij rechts en links de zich daar bevindende gasten groette, naderde hij het buffet, gebruikte een glaasje likeur en een stukje visch en had daarbij een schertsend woord ten beste voor de achter het buffet zittende, gepoederde en geheel met linten, kant en krulletjes bedekte Française.--Lewin echter dronk alleen daarom geen likeur, omdat die Française met de valsche haren, poudre de riz en vinaigre de toilette hem verschrikkelijk ergerde. Hij vermeed haar omgeving als een bezoedelde plaats. Zijn geheele ziel was met Kitty's beeld vervuld, en uit zijn oogen lachten hoop en geluk.

"Hier mijnheer, als ik u verzoeken mag, hier wordt mijnheer niet gestoord," zeide de oude, breedgeschouderde Tartaar, spreidde een sneeuwwit tafelkleed op de ronde, met bronzen candelabres versierde tafel en schoof er twee fauteuils bij. Daarna bleef hij met het servet over de arm voor Stipan staan en wachtte diens bevelen af.

"Indien mijnheer soms een afzonderlijk kabinet mocht verlangen, dan zal er terstond een vrij zijn.... Vorst Galizin met een dame.... Wij hebben versche oesters gekregen...."

"Aha! oesters." Stipan overlegde.

"Zouden wij ons plan niet wijzigen, Lewin?" zeide hij met den vinger de spijskaart doorloopend, terwijl zijn gelaat groote besluiteloosheid teekende.

"Ja, laten wij oesters bestellen!"

"Zeg, hoor eens, jij, zijn ze werkelijk goed?"

"Flensburgsche, mijnheer! geen van Ostende!"

"Flensburgsche, ja! maar zijn ze wel versch?"

"Gister pas aangekomen."

"Dan moeten wij maar met oesters beginnen en ons menu geheel veranderen."

"'t Is mij om 't even! Ik had het liefst tsji met gort! Maar zoo iets kan men hier toch niet krijgen."

"Wenscht u misschien gort à la Russe," vroeg de Tartaar en boog zich over Lewin heen als een voedster over een kind.

"Neen zonder gekheid! zoek uit, wat je bevalt; ik ben van het schaatsenrijden zeer hongerig geworden en geloof, dat ik je keus alle eer zal aandoen. Ik zal met genoegen van al dat heerlijks eten."

"Nu dat zou ik denken," antwoordde Oblonsky, "want ge zult moeten toestemmen, dat dit toch een van de hoofdzaken van het leven is!--Dus maatje, geef ons twee of liever drie dozijn oesters, soep met groente...."

"Printanière!" zeide de Tartaar.

Maar Stipan Arkadiewitsch gunde hem het genoegen niet de gerechten Fransche namen te geven.

"Met groenten, versta je! Dan bot met dikke saus, dan--roastbeaf, maar pas op, dat die goed is! en dan misschien kapoen en ingelegde vruchten."

De Tartaar, die de eigenaardigheid van Stipan kende om de gerechten nooit Fransche namen te geven, sprak hem niet na, maar kon zich het genoegen niet ontzeggen de geheele bestelling volgens de Fransche spijskaart te herhalen.

"Soupe printanière, turbot sauce Beaumarchais, poularde à l'estragon, macedoine de fruits!"

Daarna overhandigde hij hem terstond de wijnkaart.

"Ja, wat zullen wij drinken?"

"Ik drink, wat je wilt, champagne," zeide Lewin.

De Tartaar vloog weg en verscheen eenige oogenblikken later met een schotel oesters en een flesch.

Lewin at van de oesters, hoewel hij liever brood met kaas zou gehad hebben; maar hij bewonderde Oblonsky, en zelfs de Tartaar, die een parelenden wijn in de fijngeslepen glazen schonk, zag met vergenoegden blik op Oblonsky neer.

"Gij schijnt niet veel om oesters te geven!" zeide Stipan Arkadiewitsch zijn glas ledigend, "of hebt ge misschien zorgen?"

Hij wenschte Lewin vroolijk te zien, maar deze gevoelde zich minder bekommerd dan beklemd. Hij vond het onaangenaam, zich met dat wat hem op het hart lag, in een hotel te bevinden, midden tusschen kabinetjes waar men met dames dineerde, te midden van al dat heen en weer geloop en die vreeselijke onrust; deze geheele omgeving van bronzen sieraden, spiegels, gas en Tartaren hinderde hem; hij vreesde, dat zij hetgeen zijn geheele ziel vervulde zou kunnen verontreinigen.

"Ik? Ja, ik heb zorg.... Bovendien hindert mij dit alles hier.... Gij kunt je ook niet voorstellen, hoe vreemd dit alles is voor iemand zooals ik, die pas van het land komt, zooals bij voorbeeld de nagels van dien heer, dien ik bij je aantrof."

"Ja, ik zag wel, dat je veel belangstelde in de nagels van den armen Grinewitsch," sprak Stipan Arkadiewitsch lachend.

"Dat kan ik niet uitstaan," zeide Lewin. "Probeer je eens in mijn plaats, als buitenmensch, te stellen. Wij plattelandsbewoners zorgen er voor onze handen zoo te onderhouden, dat men er gemakkelijk mee kan werken; daarom houden wij onze nagels kort en stroopen zelfs dikwijls de mouwen op. Hier laten ze de nagels zoo lang mogelijk groeien."

Stipan Arkadiewitsch antwoordde met een vroolijken lach:

"Dit is juist een teeken, dat zij niets met grof werk te maken hebben. Zij werken met hun hoofd."

"Misschien wel! Maar het komt mij toch vreemd voor, even als dit, dat wij buitenmenschen ons best doen om zoo spoedig mogelijk verzadigd te worden en weer gauw aan het werk te kunnen gaan, terwijl wij hier juist moeite doen om zoo lang mogelijk niet verzadigd te worden en daarom oesters eten."

"Zeer natuurlijk!" hernam Stipan Arkadiewitsch, "want dit is juist het doel van alle beschaving, alles met bewustzijn te genieten."

"Als dat uw levensdoel is, dan zou ik nog liever een wilde zijn."

"Dat ben je toch al, alle Lewins zijn wilden."

Lewin zuchtte. Oblonsky roerde terstond de hoofdzaak aan.

"Nu? zijt ge van avond een der onzen, dat wil zeggen bij de Tscherbatzky's?" vroeg hij, terwijl hij de ledige oesterschalen van zich schoof en de kaas aansprak. Daarbij knipte hij veelbeteekenend met de oogen.

"Ja, ik zal daar stellig zijn," zeide Lewin blozend, "ofschoon het mij toescheen, dat de uitnoodiging van de vorstin niet recht hartelijk gemeend was."

"Onzin! Hoe kom je daaraan! Dat is zoo haar manier van doen!--Nu, maatje, breng soep!--Dat is zoo haar manier; groote dame! Ik zal ook komen, maar eerst moet ik naar de repetitie bij gravin Bonin. Wat, gij zoudt geen wilde zijn! Hoe is het dan te verklaren, dat ge zoo plotseling uit Moskou verdwenen waart? De Tscherbatzky's hebben er mij meermalen naar gevraagd, alsof ik dat weten moest! Een ding weet ik slechts en dat is, dat ge altijd doet, wat een ander niet doet."

"Ja," sprak Lewin langzaam en getroffen, "gij hebt gelijk, ik ben een wilde. Dat blijkt echter niet daaruit, dat ik toen weggegaan, maar dat ik nu teruggekomen ben. Nu ben ik gekomen...." en plotseling werd Lewin rood en zweeg.

"Och, wat zijt gij een gelukkig mensch!" riep Stipan Arkadiewitsch uit, terwijl hij Lewin in de oogen zag.

"Waarom?"

"Aan het brandmerk herken ik het moedige ros, een verliefden knaap aan zijn oogen," declameerde Stipan.

"Nu, juist geen knaap meer! Hoe oud zijt gij?"

"Vierendertig, twee jaar ouder dan gij. Maar aan de jaren ligt het niet, gij hebt een heele toekomst voor je."

"En hebt gij die misschien al achter je?"

"Neen, dat juist niet, maar gij hebt de toekomst voor je, ik slechts het tegenwoordige en dat is maar zoo, zoo!"

"Hoe dan?"

"Ach niet zoo heel mooi! Maar daar willen we het zwijgen toe doen, men kan toch ook niet alles vertellen," sprak Stipan. "Maar waarom ben je dan nu eigenlijk naar Moskou gekomen? Hei daar! afnemen!"

"Hebt gij het niet geraden?" vroeg Lewin en wendde zijn bezielden blik niet van Stipan af.

"Ik heb het misschien wel geraden, maar kan daar toch niet over beginnen te spreken. Daaraan kun je wel bemerken, of ik het mis heb of niet," zeide deze, Lewin met een fijn lachje fixeerend.

"En wat denkt ge daar wel van?" vroeg Lewin met een lichte trilling in zijn stem. "Ziet ge er licht in?"

Stipan Arkadiewitsch ledigde langzaam zijn glas chablis, zonder de oogen van Lewin af te wenden, die met inspanning zijn antwoord afwachtte.

"Ik?" vroeg hij toen. "Er is niets, dat ik zoozeer wensch als dit. Neen, waarlijk niets. Dat zou het beste zijn wat er gebeuren kon."

"Gij zijt toch niet op een dwaalspoor,--gij weet toch over wie wij spreken?" zeide Lewin en zijn gelaat werd nog rooder.--"En gij denkt, dat het mogelijk zou zijn?"

"Zeker houd ik het voor mogelijk. Waarom zou het niet mogelijk zijn?"

"Waarlijk? zou het kunnen zijn? Neen, zeg mij alles, wat ge denkt. En als ik afgewezen word? Ik ben daar eigenlijk van overtuigd...." sprak Lewin met bijna onhoorbare stem.

"Waarom, denk je dat?" vroeg Stipan en lachte om zijn opgewondenheid.

"Het komt mij dikwijls zoo voor.--Het zou verschrikkelijk zijn voor haar en voor mij!"

"Nu voor haar in elk geval niet. Jonge meisjes zijn trotsch op een aanzoek."

"Ja, elk meisje wel, maar zij niet!"

Stipan Arkadiewitsch glimlachte. Hij begreep dat gevoel van Lewin zoo goed; hij wist, dat voor hem alle meisjes in twee soorten verdeeld waren; de eene soort omvatte alle meisjes behalve haar, en die hadden allerlei menschelijke zwakheden en waren heel gewone meisjes, de andere soort was zij alleen, en die had geen enkel gebrek en was boven elke menschelijke zwakheid verheven.

"Neem toch van de saus," zeide Stipan tegen Lewin en hield diens hand, waarmede hij de sauskom van zich schuiven wilde, vast. Lewin nam ook gedwee van de saus, maar vergat, dat ook Stipan daarvan zijn deel moest hebben.

"Neen, luister!" sprak hij, "begrijp dan toch, dat het voor mij een levensvraag is. Ik heb er nog nooit met iemand anders over gesproken, ik kan dat ook niet doen. Gij en ik, wij verschillen zoo hemelsbreed van elkander in smaak en neigingen en beschouwingen, kortom in alles,--en toch weet ik, dat gij van mij houdt en mij begrijpt en daarom houd ik ook heel veel van u. Maar wees nu in godsnaam heel oprecht."

"Ik heb al gezegd hoe ik er over denk, en zal je nog meer zeggen," sprak Stipan glimlachend: "Mijn vrouw is een heel buitengewone vrouw...." "Zij heeft de gave, veel vooruit te kunnen zien; zij kent de menschen door en door. Vooral bij huwelijken weet ze precies, hoe het komen zal; zoo heeft ze b.v., vooruit gezegd, dat Schapowkaija met Brenteln zou trouwen; niemand wilde het gelooven en toch heeft zij gelijk gehad; en ze is geheel op je hand!"

"Hoe meen je dat?"

"Ja, zie je! ze houdt niet alleen van je, maar ze zegt heel bepaald, dat Kitty je vrouw zal worden."

Bij deze woorden verhelderde Lewins gelaat door een lachje, waaraan de tranen der ontroering grensden.

"Heeft zij dat gezegd?" riep hij uit. "Heb ik niet altijd beweerd, dat je vrouw een juweel is! Doch nu genoeg hiervan," sprak hij met vochtige oogen en stond op.

"Goed, dan, goed! maar blijf toch zitten."

Lewin kon echter niet zitten. Hij ging met vasten tred de kleine kamer op en neder, knipte met de oogen om de tranen te verwijderen en zette zich daarna eerst weer aan de tafel.

"Zie, dat is niet alleen liefde. Ik was wel eens meer verliefd, maar dat is heel wat anders; het nieuwe gevoel, dat mij doortintelt is een macht buiten mij, die mij gevangen houdt. Ik verliet Moskou, omdat ik mij zelf voorhield, dat er niets van komen kon, dat het een onbereikbaar geluk was, een geluk zoo groot, dat het op aarde voor mij ondenkbaar was. Maar ik heb gestreden en ben tot de overtuiging gekomen, dat het zoo voor mij geen leven is. Er moet een eind aan komen. Ach, wacht eens! Hoe dwarrelen mij de gedachten door het hoofd! Hoeveel zou ik niet willen vragen! Hoor eens! gij kunt niet begrijpen, hoe goed je woorden mij gedaan hebben. Ik ben zoo gelukkig, dat ik mij zelf bijna veracht. Ik vergeet er alles door. Maar één ding is toch verschrikkelijk.... Gij zijt getrouwd, gij moet het weten.... Het is verschrikkelijk, dat wij ouderen met een verleden juist niet van liefde, maar van zonden te rekenen hebben, en wij daarmee plotseling een rein onschuldig wezen nader treden. Dat is afschuwelijk, en daarom voelt men zich zelf onwaardig door haar bemind te worden."

"Nu gij hebt niet zooveel zonden op je geweten!"

"Ja wel, toch!" sprak Lewin:

"Blader ik slechts oogenblikken In het oude levensboek, Sidd'rend ween ik over uren, Die mij werden tot een vloek."

"Ja, wat er aan te doen? Zoo is het leven nu eenmaal," sprak Stipan.

"Mijn eenige troost is, die vervat is in mijn lievelingsgebed: richt mij niet naar mijn verdienste, maar naar Uw barmhartigheid. Zoo moet ook zij mij vergeven."

Lewin ledigde zijn glas en beiden zwegen een tijd lang.

"Ik moet je toch nog iets vragen," zeide Stipan: "Kent gij Wronsky."

"Neen, ik ken hem niet, waarom vraag je dat?"

"Waarom? omdat hij een van je rivalen is."

"Wie is die Wronsky?" vroeg Lewin, en zijn nog pas door kinderlijke verrukking verhelderd gelaat, hetwelk Stipan niet genoeg kon bewonderen, nam terstond een stroeve en toornige uitdrukking aan.

"Wronsky is een zoon van graaf Wasili Iwanowitsch Wronsky en een der beste vertegenwoordigers van de Petersburger jeunesse dorée. Ik leerde hem te Twer kennen, toen ik daar in betrekking was en hij er voor de recrutenlichting was gekomen; zeer rijk, knap, goede vooruitzichten, vleugeladjudant en daarbij een flinke fideele kerel; neen, hij is meer dan dat, hij is zeer beschaafd en ontwikkeld; deze man kan het nog zeer ver brengen."

Lewins gelaat betrok al meer en meer.

"Hij kwam kort na je vertrek naar Moskou hierheen en zooveel als ik er van gezien heb, is hij tot over de ooren toe op Kitty verliefd, en ge begrijpt, dat haar moeder...."

"Neem mij niet kwalijk, maar ik begrijp volstrekt niet," zeide Lewin; "maar genoeg hiervan, laat ons over iets anders spreken."

Lewin voelde, dat hij plotseling door een vreeselijke koude werd aangegrepen, die zich loodzwaar op zijn borst legde.

"Neen, luister nog eens even!" zeide Stipan Arkadiewitsch en stiet hem aan den arm. "Ik heb je verteld, wat ik weet en verhaal dat volgens mijn inzicht alle kansen in deze teedere, delicate aangelegenheid op je zijde zijn!"

Lewin leunde achterover in zijn stoel, zijn gelaat was bleek geworden.

"Ik zou je echter raden de zaak zoo spoedig mogelijk in orde te brengen," ging Oblonsky voort, terwijl hij Lewins glas weer vullen wilde. Deze verhinderde dit door het op zijde te schuiven.

"Neen, dank je! ik kan niet meer drinken, ik zou dronken worden. En vertel me nu eens, wat gij op 't hart hebt, en wat ge tegenwoordig al zoo uitvoert," voegde hij er bij om het gesprek op een ander onderwerp te leiden.

"Eerst dit nog: ik raad je in elk geval de zaak zoo spoedig mogelijk in het reine te brengen. Rijd er morgen vroeg heen en doe dan heel deftig je aanzoek, Gods zegen zij met je!"

"Gij zoudt nog eens bij me komen jagen. Hoe denk je daar over tegen 't voorjaar?"

Lewin betreurde het reeds van ganscher harte dit gesprek met Stipan te zijn begonnen. Zijn gevoel van eigenwaarde was gekrenkt door het bericht, dat een Petersburger officier zijn mededinger zou zijn en ook door de gissingen en raadgevingen van Oblonsky. Hij werd steeds stroever en zweeg.

"Ja, ik zal eens komen!" sprak Stipan Arkadiewitsch. "Ja, broeder, de vrouwen zijn toch de spil, waar alles om draait. Met mij ziet het er ook slecht uit tegenwoordig, erg slecht. Dat komt ook al door de vrouwen! Zeg mij nu ook eens oprecht je oordeel, geef mij nu ook eens raad." Hij nam de sigaar uit den mond en bracht de hand aan het glas.

"Waarin moet ik je raad geven?"

"Hoor eens! Stel dat ge getrouwd waart, dat ge veel van je vrouw hieldt en je toch door een andere vrouw had laten meesleepen...."

"Neem mij niet kwalijk, dat kan ik niet begrijpen, evenmin als dat ik, nu ik verzadigd ben, nog eens naar een bakkerswinkel zou gaan om een kalatsch [2] te stelen."

Oblonsky's oogen glinsterden meer dan gewoonlijk.

"Waarom niet? de kalatsch geurt somtijds toch zoo bizonder lekker, dat men wel eens niet zou kunnen nalaten....

Schoon is 't de natuur te dwingen Onder 's hemels strijdbanier; Maar mocht dit mij niet gelukken, 'k Heb dan toch een groot plezier."

Lewin moest nu toch ook even glimlachen.

"Ja, maar zonder gekheid," ging Oblonsky voort. "Denk eens door! Een arm, zachtzinnig, liefhebbend wezen, dat eenzaam en verlaten is en alles opgeofferd heeft! Nu het eenmaal gebeurd is, begrijp je, kan ik haar toch onmogelijk verlaten? Wij willen aannemen, dat men, om het huiselijk geluk niet te storen, moet scheiden, maar zou het daarom mogelijk zijn, haar niet te betreuren? Moet men ten minste haar niet verzorgen, medelijden met haar hebben en haar lot trachten te verzachten?"

"Neen, neem mij niet kwalijk, voor mij bestaan er slechts twee soorten van vrouwen, of liever, er zijn vrouwen en er zijn.... Die bekoorlijke gevallen schepsels ken ik niet en wil ze ook niet kennen; zulke als die geblankette Française met haar krullen, daar aan het buffet, zijn in mijn oog monsters even als alle gevallen vrouwen."

"En die uit het evangelie."

"Och, laat dit rusten. Christus heeft die woorden niet voor hen, die ze verkeerd begrepen willen, gesproken; en uit het geheele evangelie kent gijlieden alleen die woorden! Bovendien is het voor mij geen zaak van redeneering, maar een gevoelskwestie. Even als gij bang zijt voor spinnen, ben ik het voor deze soort vrouwen."

"Inderdaad, gemakkelijk gezegd! Gij deet als die man bij Dickens, die alle moeielijke vraagpunten met den linkerhand over den rechterschouder werpt. De ontkenning van een daadzaak is geen antwoord. Gij moet mij zeggen, wat ik doen moet: Ja, wat te doen? De vrouw wordt ouder, men is vol levenslust en voor men er eigenlijk erg in heeft, bespeurt men, dat men haar niet meer zoo bemint als vroeger, hoewel men heel veel achting voor haar koestert. Dan komt plotseling een werkelijke liefde--en men is verloren!"

Lewin glimlachte.

"Ja, verloren!" ging Oblonsky voort. "Maar wat nu te doen?"

"Geen kalatsch stelen!"

Stipan Arkadiewitsch lachte luid.

"O, gij moralist! Maar begrijp het wel: er zijn twee vrouwen; de eene staat op haar recht en dat recht is uw liefde, die gij haar niet meer geven kunt; de andere heeft alles opgeofferd en eischt niets. Wat te doen? Hoe te handelen? Het is een verschrikkelijk drama!"

"Als gij mijn oprechte meening hooren wilt, verneem dan, dat ik niet zien kan, dat hier een drama voor de hand ligt. Maar 't is heel wel mogelijk, dat gij gelijk hebt; ik weet het niet."

"Zie je," sprak Oblonsky, "gij zijt een man uit één stuk, dat dient tot je lof gezegd; maar ge hebt, daar je zelf een afgerond karakter zijt, een groot gebrek; ge wilt namelijk, dat ook het leven uit louter afgeronde en voltooide dingen bestaan zal en dat is waarlijk het geval niet. Je ziet laag neer op elken ondergeschikten werkkring, en waarom? Omdat ge wilt, dat middel en doel met elkander zullen strooken, en dat gaat niet. Gij wilt, dat de werkzaamheid van elk individu op een bepaald doel gericht zij, dat liefde, huwelijk en huiselijk leven samengaan en dat is ook al weer niet het geval; de bekoorlijkheid van het leven bestaat juist in de wisseling van licht en donker."

Lewin zuchtte zonder te antwoorden. Hij dacht aan zijn eigen aangelegenheden en hoorde niet eens, wat Oblonsky sprak. Deze bespeurde dit. Beiden gevoelden dat, hoewel zij vrienden waren en te zamen gegeten hadden, wat hen nader tot elkander had moeten brengen, ieder toch slechts aan zijn eigen zorgen dacht en zich weinig om die van den ander bekommerde.

Het was niet de eerste keer, dat Oblonsky de ondervinding opdeed, dat somwijlen na geëindigden maaltijd lichter verwijdering in plaats van wederzijdsche toenadering plaats grijpt, en hij wist wat hem bij zulk een geval te doen stond.

"De rekening!" riep hij en trad de belendende zaal binnen, waar hij een bekend officier aantrof, met wien hij zich terstond in een gesprek over een bekende tooneelspeelster en haar minnaar verdiepte.

Dit gesprek was voor Stipan een verlichting en ontspanning na het onderhoud met Lewin, die hem altijd tot een te groote geestelijke inspanning uitlokte.

Toen de Tartaar met de rekening ten bedrage van acht en twintig roebels, zonder drinkgeld, verscheen, lette Lewin er niet op, hoezeer de landbewoner anders geschrokken zijn zou van een rekening, die voor zijn deel alleen veertien roebels beliep; maar hij betaalde en reed naar huis om zich te kleeden voor het bezoek bij de Tscherbatzky's, waar zijn lot beslist zou worden.

IX.

Prinses Kitty Tscherbatzky was achttien jaar oud en had dezen winter haar intrede in de wereld gedaan. Haar succes was grooter dan dat harer beide oudere zusters, zelfs grooter dan de vorstin-moeder verwacht had. Niet alleen, dat alle jonge heeren, die de Moskouer bals bezochten, haar het hof maakten, maar in dezen eersten winter deden zich reeds twee goede partijen op: Lewin en zeer kort na diens vertrek graaf Wronsky.

Lewins optreden bij het begin van den winter, zijn veelvoudige bezoeken en zijn kennelijke neiging voor Kitty gaven aanleiding tot de eerste ernstige gesprekken over Kitty's toekomst tusschen haar ouders, alsmede tot verschil van gevoelen tusschen vorst en vorstin. De vorst was geheel op Lewins hand en wenschte voor Kitty niets beters; de vorstin echter bracht, met de aan vrouwen eigen manier om de eigenlijke vraag te ontduiken, daar tegen in, dat Lewin nog door niets getoond had ernstige plannen te hebben, dat Kitty geen neiging voor hem toonde en zoo al meer. De hoofdzaak echter, dat zij voor haar dochter een betere partij verwachtte, roerde zij niet aan, ook niet dat Lewin haar niet bizonder aantrok en dat zij hem niet begreep.

Toen Lewin zoo plotseling vertrok, was de vorstin zeer verheugd en zeide zegevierend tot haar echtgenoot:

"Ziet ge nu wel, dat ik gelijk had?"

Toen Wronsky verscheen, was haar vreugde nog grooter, terwijl zij in haar meening versterkt werd, dat Kitty niet alleen een goede, maar een schitterende partij moest doen. Voor de moeder waren Lewin en Wronsky niet op een lijn te stellen.--Bij den eersten mishaagde haar de eigenaardige ruwheid, waarmede hij zijn meening uit kon spreken; zijn stijfheid in gezelschap, die ze aan trots toeschreef, en zijn, naar haar meening, onbeschaafde levenswijze op het land, waar hij zijn dagen sleet in den omgang met boeren en vee. Verder beviel het haar niet, dat hij, ofschoon hij Kitty beminde, twee maanden lang bij hen in- en uitgegaan was en zich gedragen had, alsof hij nog op iets wachtte, of hij steeds overwoog, of het niet een al te groote eer voor Kitty zijn zou als hij een aanzoek deed. Hij moest toch begrijpen, dat men niet in een huis, waar zich een volwassen jonge dame bevond, kon verkeeren, zonder zich te verklaren. En hij! zonder verklaring was hij plotseling vertrokken. "Gelukkig, dat hij zoo wenig aantrekkelijks heeft en dat hij Kitty onverschillig is," dacht de moeder.

Wronsky daarentegen beantwoordde aan al haar wenschen. Zeer rijk, beschaafd, voornaam, op het punt zich bij het hof een schitterende militaire carrière te veroveren; kortom een door en door beminnenswaardig man. Men zou hem niet beter kunnen wenschen. Op alle bals maakte hij Kitty in het oog loopend het hof, danste met haar en bezocht regelmatig haar huis, zoodat men niet aan den ernst van zijn plannen kon twijfelen. Maar met dat al leefde de moeder den geheelen winter in buitengewone onrust en opwinding.

De vorstin had voor dertig jaar door bemiddeling van een tante haar huwelijk gesloten. De bruidegom, van wien men vooraf haarfijn alles wist, kwam om zijn bruid te monsteren en zich door haar te laten monsteren. De bemiddelaarster bespeurde de wederzijds ontvangen indrukken en deelde ze aan beide partijen mede; die indrukken waren aan beide zijden gunstig geweest. Toen was op een daarvoor bepaalden dag het aanzoek bij de ouders gedaan en aangenomen geworden. Dit was alles heel eenvoudig en gemakkelijk in zijn werk gegaan; zoo kwam het de vorstin ten minste voor.

Maar bij haar dochters deed zij de ervaring op, dat de schijnbaar zoo eenvoudige zaak, haar uit te huwelijken, in het geheel niet zoo eenvoudig en gemakkelijk was. Wat al angsten had zij uitgestaan, wat al gedachten kwelden haar, wat een geld moest er uitgegeven en wat al zwarigheden moesten er bij haar echtgenoot uit den weg geruimd worden bij het huwelijk van haar beide oudste dochters Dar-a en Natalie! En nu bij de jongste moest al die angst, al die twijfel en nog grooter verschil met haar echtgenoot op nieuw doorgeworsteld worden.

De oude vorst was, even als alle vaders, zeer gevoelig ten opzichte van de eer en deugd zijner dochters. Hij was buitengewoon ijverzuchtig op haar en bovenal op zijn lieveling Kitty. Telkens hield hij de vorstin voor, dat zij haar dochter te veel compromitteerde. De vorstin was daaraan, sedert de oudste dochters dezelfde phase waren ingetreden, reeds gewoon, maar nu gevoelde zij, dat de prikkelbaarheid van de vorst op dit punt meer grond had. Zij zag in, dat er den laatsten tijd zeer veel in de maatschappelijke zeden was veranderd en dat de plichten eener moeder zwaarder waren geworden. Zij zag, dat de jonge meisjes van Kitty's leeftijd tot vereenigingen toetraden, aan allerlei leercursussen deel namen, zeer vrij met heeren omgingen, alleen uitreden, dat velen van haar geen buiging meer maakten, en wat het ergst van alles was, zij waren stellig overtuigd, dat de keuze van een echtgenoot haar zaak en niet die der ouders was. "Nu trouwt men niet meer zoo als vroeger," dachten en spraken al die jonge meisjes en zelfs de ouderen van dagen stemden daarmede in. Zij kon echter van niemand te weten komen, hoe men dan wel trouwde. Het Fransche gebruik, waarbij de ouders geheel over het lot der kinderen beslissen, werd niet aangenomen, maar zelfs afgekeurd. De absolute vrijheid der Engelsche jonge meisjes vond ook geen bijval en was in Russische kringen zelfs geheel onbestaanbaar. De Oud-russische huwelijksbemiddeling vond men afschuwelijk; ieder lachte er om en de vorstin lachte mede. Maar hoe er dan nu eigenlijk getrouwd worden moest, dat wist niemand te zeggen. Wanneer zij er met iemand over sprak, ontving zij slechts één antwoord: "Mijn lieve hemel! Men moet zich nu van den ouden tijd los maken! De jonge lieden moeten elkander trouwen en wij ouden niet, dus moeten wij het aan hen zelf overlaten het met elkander eens te worden."

Zij, die zelf geen dochters hadden, konden gemakkelijk zoo spreken. Maar de vorstin dacht er met bezorgdheid aan, dat haar dochter op iemand zou kunnen verlieven, die haar niet trouwen wilde of geen geschikt echtgenoot voor haar was, en hoe men haar ook aan het verstand zocht te brengen, dat de jongelui in onzen tijd zelf hun leven moeten inrichten, zij kon daaraan evenmin gelooven, als dat er een tijd kon komen, dat pistolen en revolvers als geschikt speelgoed voor vijfjarige kinderen beschouwd zouden worden.

Om die reden verontrustte de vorstin zich meer om Kitty dan om haar oudere zusters. Soms vreesde zij, dat Wronsky zich tevreden zou stellen met haar dochter het hof te maken. Zij bemerkte, dat deze hem beminde. Zij troostte zich met de gedachte, dat hij, als eerlijk man van goeden huize, zoo iets niet zou doen; maar tegelijkertijd achtte zij het, bij het tegenwoordige vrije verkeer, heel gemakkelijk een jong meisje het hoofd op hol te brengen, terwijl zij wist, dat de heeren buitendien zoo iets zeer licht plachten op te nemen. De laatste week had Kitty haar moeder een gesprek met Wronsky onder de mazurka medegedeeld en dat had haar gedeeltelijk, hoewel niet geheel, gerust gesteld. Wronsky had tot Kitty gezegd, dat hij en zijn broeder, beiden, zoozeer gewoon waren zich in alles naar hun moeder te schikken, dat zij nooit een belangrijk besluit zouden nemen zonder eerst haar te raadplegen....

"En nu zie ik, als een bizonder geluk, de komst mijner moeder uit Petersburg te gemoet," had hij gezegd.

Kitty had dit verteld zonder eenige beteekenis aan die woorden te hechten. De moeder begreep dit echter anders. Zij wist nu, dat de oude dame van dag tot dag verwacht werd; zij wist, dat zij zich in de keus van haar zoon zou verheugen, maar het kwam haar zonderling voor, dat hij uit vrees van zijn moeder te beleedigen geen aanzoek durfde doen. Zij wenschte evenwel dit huwelijk, dat haar van al die zorgen zou ontheffen, al te zeer om er niet het beste van te gelooven.

Heden echter had Lewins komst haar onrust vermeerderd. Zij vreesde, dat haar dochter, die een tijdlang eenige neiging voor Lewin scheen gekoesterd te hebben, Wronsky door de groote nauwgezetheid van geweten mocht afwijzen. Lewins komst kon dus heel gemakkelijk de zaak in de war brengen of vertragen, die anders spoedig tot zulk een goed einde zou kunnen komen.

"Is hij reeds lang hier?" vroeg de vorstin, toen zij te huis waren.

"Eerst sinds vandaag, mama."

"Ik moet je dit nog eens zeggen," begon de vorstin, maar haar sterk bewogen gelaat verried Kitty, wat er zou volgen, en vol vuur haar moeder in de rede vallend zeide zij:

"Mama, mama, ach, spreek daar als het u blieft niet van!--ik weet, ik weet alles!"

Zij beminde Wronsky, beminde zooals zij nooit bemind had en nooit weer zou beminnen, en zij wist, dat haar moeder ten zijnen gunste zou spreken. Dat was haar juist onaangenaam. Ofschoon dezelfde wensch haar bezielde, krenkten haar de beweegredenen harer moeder.

"Ik wil maar zeggen, dat als men iemand hoop heeft gegeven...."

"Mama, mijn lieve, beste mama, ach, zeg toch in 's hemels naam niets meer!"

"Ik zal zwijgen." zeide de moeder, die de oogen harer dochter met tranen zag gevuld. "Een enkel woord slechts, mijn duifje; gij hebt mij beloofd voor mij geen geheimen te hebben, niet waar?"

"Ja, nooit mama!" antwoordde Kitty blozend en zag haar moeder recht in het gelaat. "Nu heb ik echter nog niets te zeggen. Ik ... ik ... al wilde ik het ook, ik zou waarlijk niet weten wat en hoe.... Ik weet niets...."

"Neen, deze oogen kunnen niet liegen," dacht de moeder en glimlachte over haar geluk en haar opgewondenheid.

Kitty had den ganschen middag tot den avond een gevoel als een jong soldaat voor den veldslag. Haar hart klopte heftig en zij kon haar gedachten nergens bij bepalen. Zij gevoelde, dat deze avond, waarop zij voor het eerst tegenover die beiden zou staan, beslissend voor haar zijn moest. Zij stelde zich die beiden telkens voor den geest, nu eens afzonderlijk, dan weer te zamen. Op het verleden terug blikkend, verwijlde zij met stil genoegen bij de herinnering aan haar omgang met Lewin; diens vriendschap voor haar gestorven broeder verleende aan die herinnering een dichterlijke bekoorlijkheid; het viel haar licht en zij vond het bovendien aangenaam aan Lewin te denken. Stelde zij zich Wronsky voor, dan lag in die voorstelling iets verstorends en verwards; maar dat lag aan haar zelf, meende zij, want hij was een geposeerd man van de wereld, eenvoudig en openhartig.--Bij de gedachte aan de toekomst stelde zij zich die met Wronsky bekoorlijk, schitterend, veelbelovend, als een leven rijk aan poëzie voor; met Lewin daarentegen als minder vroolijk, als nevelig en onbestemd.

Toen zij om acht uur het salon binnen trad, werd "Constantin Dimitrisch Lewin" aangediend.

"Is het dan toch werkelijk zoo!" dacht Kitty en het bloed stroomde haar naar het hart. Zij schrok toen ze haar eigen bleek gelaat in den spiegel zag. Nu wist zij bepaald dat hij zoo vroeg was gekomen om haar alleen te treffen en zijn aanzoek te doen.

Voor het eerst beschouwde zij deze aangelegenheid in een ander licht. Nu eerst besefte zij, dat de vraag, met wien zij gelukkig kon zijn en wie ze zou beminnen, niet haar alleen aanging, en dat zij op het punt stond iemand, die zij werkelijk genegen was, te beleedigen. Waarom? Omdat hij, de goede man, haar beminde; maar wat was er aan te doen? Het was noodzakelijk, het moest zoo zijn.

"Mijn God, moet ik het hem dan zelf zeggen?" dacht zij. "Wat moet ik dan zeggen? Ik kan hem toch onmogelijk vertellen, dat ik niet van hem houd, dat zou een onwaarheid zijn! Of dat ik een ander bemin? Hoe zou ik dat kunnen doen? Ik ga weg."

Zij trad naar de deur, daar hoorde zij zijn schreden.

"Neen, dat is niet eerlijk! Waarvoor zou ik vreezen?--Er kome wat wil.--Ik zeg de waarheid.--Daar is hij!" sprak zij tot zich zelf en zag zijn krachtige gestalte en schitterende oogen. Zij zag hem met open, hartelijken blik aan en stak hem de hand toe.

"Ik kom zeker niet op den rechten tijd, zeker iets te vroeg!" sprak hij, terwijl hij zijn blik door het ledige salon liet gaan.

"O neen!" antwoordde Kitty en zette zich aan de tafel.

"Ik wenschte u juist alleen te treffen," begon hij, zonder plaats te nemen of haar aan te zien, om den moed niet te verliezen.

"Mama komt terstond. Zij was gisteren zeer moede...." Zij sprak zonder te weten wat en wendde haar om genade smeekende blikken niet van hem af.

Hij zag haar aan, bloosde en zweeg.

"Ik zeide u, dat ik niet wist, hoe lang ik hier zou blijven, dat het van u af zou hangen."

Zij liet het hoofd al dieper en dieper zinken en wist niet wat ze zou antwoorden op hetgeen nu zou komen.

"Dat het van u zou afhangen," herhaalde hij, "ik meen--ik wilde zeggen, ik ben daarom gekomen ... om ... mijn vrouw te worden!" stotterde hij en wist zelf niet wat hij sprak, maar gevoelde, dat het zwaarste nu was gesproken. Hij hield op en zag haar aan.

Haar boezem zwoegde, zij zag niet op, een gelukkig gevoel doorstroomde haar ziel; zij had niet verwacht, dat de bekentenis zijner liefde zulk een sterken indruk op haar zou kunnen maken. Dat duurde echter slechts een oogenblik, zij dacht aan Wronsky. Zij hief haar heldere, trouwhartige oogen tot hem op, en toen zij zijn wanhopig gelaat zag, zeide zij snel:

"Dat kan niet zijn ... vergeef mij!"

Een oogenblik te voren ... hoe na stond zij hem toen, zij was het lichtpunt van zijn leven, en nu plotseling zoo vreemd, zoo eindeloos ver van hem verwijderd!

"Het kon ook niet anders," zeide hij zonder haar aan te zien. Hij boog en wilde zich verwijderen.

X.

Op dat oogenblik trad de vorstin het salon binnen. Haar gelaat betrok, toen zij die beiden alleen aantrof en hun verstoorde gezichten. Lewin boog zwijgend; ook Kitty zweeg zonder op te zien.

"Godlof! zij heeft hem bedankt!" dacht de moeder en haar gelaat verhelderde en plooide zich tot het stereotype lachje, waarmede zij elken Donderdag haar gasten placht te ontvangen. Zij nam plaats en knoopte met Lewin een gesprek aan over het buitenleven. Ook hij was gaan zitten in afwachting van de komende gasten, om zich dan onbemerkt te verwijderen.

Na eenige minuten trad een vriendin van Kitty binnen, de sedert den vorigen winter gehuwde gravin Nordston. Zij was een magere, gele, zwartoogige, ziekelijke en zenuwachtige vrouw. Zij droeg Kitty hartelijke genegenheid toe en was trotsch op haar. Haar neiging voor Kitty drukte zich in den wensch uit deze met Wronsky getrouwd te zien. Zij had Lewin, die zij bij het begin van den winter dikwijls bij Kitty had aangetroffen, nooit mogen lijden. Haar lievelingsbezigheid was hem in Kitty's bijzijn belachelijk te maken. Zij had het goed getroffen, want Lewin beantwoordde haar gevoel van afkeer en verachtte haar om hetgeen zij voor iets bizonders hield en waarop zij zich veel liet voorstaan: haar zenuwachtigheid en ziekelijke fijngevoeligheid, haar tegenzin in en haar onverschilligheid voor alles wat naar natuur zweemde en zich niet tot de stijve vormen der samenleving liet dwingen. De verhouding tusschen Lewin en gravin Nordston, overigens verstandige en goede menschen, was zoo gespannen geworden, dat zij elkander van ganscher harte verachtten, zoozeer, dat zij niet eens meer met elkander konden omgaan zonder zich de een door den ander beleedigd te gevoelen.

Gravin Nordston schoot terstond op Lewin toe.

"Aha, Constantin Dimitritsch! Weer in ons Babel teruggekeerd!" sprak zij en stak hem haar kleine, gele hand toe. "Heeft Babel zich bekeerd, of heeft Babel u ook bedorven?" voegde zij er, Kitty aanziende, met een schalksch lachje bij.

"Het is voor mij een groote eer, dat u mijn woorden zoo goed onthoudt," antwoordde Lewin, die den tijd had gehad zich te beheerschen en terstond zijn gewonen vijandelijk schertsenden toon tegen de gravin aansloeg. "Zij maken voorzeker een diepen indruk op u."

"O zeker! ik schrijf ze alle op. Hebt ge weer schaatsengereden Kitty?" en zij begon met deze een gesprek aan te knoopen.

Lewin wilde opstaan en vertrekken. Hoe onvoegzaam dit zijn mocht, hij wilde zich toch liever aan een onwellevendheid schuldig maken, dan den geheelen avond daar blijven om te zien, hoe Kitty gekweld werd, wanneer haar blik somwijlen op hem vallen moest of als zij trachte zijn blik te vermijden. Hij wilde dus opstaan, maar de vorstin bemerkte ongelukkig zijn verlegenheid en wendde zich tot hem.

"Hoe lang blijft u te Moskou? U heeft zeker veel voor de semstwo te doen en kunt daarom niet lang wegblijven?"

"Neen, vorstin, ik heb niets meer met de semstwo te maken en ben slechts voor een paar dagen hierheen gekomen."

"Hij heeft iets bizonders," dacht gravin Nordston, terwijl zij zijn ernstig, streng gelaat scherper opnam. "Hij komt vandaag niet eens met zijn gewone redeneeringen voor den dag, maar ik wil hem er weer opbrengen. Ik houd er dol veel van, hem in Kitty's bijzijn bespottelijk te maken, en dat wil ik ook."--"Constantin Dimitritsch"--zoo sprak zij hem aan, "och, wil zoo goed zijn mij iets te verklaren. Het is u zeker bekend, dat de gezamenlijke boeren op ons landgoed in het gouvernement Kaluga, vrouwen zoowel als mannen, alles wat zij bezaten verdronken hebben en ons niets betalen--hoe komt dat eigenlijk? U prijst de boeren toch altijd zoo...."

Op dat oogenblik trad een nieuwe gast, een dame, binnen en Lewin stond op. "Excuseer mij, gravin," sprak hij, "ik kan u daar niets van zeggen." Zich omwendende werd hij achter de dame een officier gewaar.--"Dat zal zeker Wronsky zijn," dacht hij en om zich daarvan te overtuigen zag hij Kitty aan.

Zij had Wronsky ook bemerkt en zag dadelijk naar Lewin om.--Haar onwillekeurig opflikkerende oogen ontmoetten zijn treurige blikken. Hij werd overtuigd, dat zij dien man beminde en dat zoo zeker, alsof zij het hem met woorden had gezegd. Wat was hij voor een man? Of hij goed deed of niet, nu moest hij blijven; hij wilde den man kennen, dien zij beminde. Er zijn menschen, die, als zij een gelukkigen mededinger zien, dadelijk gereed zijn niets goeds in hem te willen opmerken en alleen de slechte eigenschappen zien; er zijn daarentegen ook anderen, die in hun meer begunstigde mededingers alleen die hoedanigheden wenschen te leeren kennen, waardoor zij zelf uit het veld geslagen zijn en zij zoeken, met de felste smart in eigen boezem, alleen het goede in hem. Lewin behoorde tot deze laatsten. Het viel hem ook niet moeilijk in Wronsky iets goeds en aantrekkelijks te vinden; het sprong hem terstond in het oog.

Wronsky was van middelbare grootte, krachtig gebouwd en had donker haar; zijn gelaat was innemend en goedhartig en had een kalme en vaste uitdrukking. Alles wat aan hem was, van het kort gesneden haar en de gladgeschoren kin tot aan de wijde, fonkelnieuwe uniform, was eenvoudig en daarbij gedistingueerd.--Eerst trad hij op de vorstin toe, daarna op Kitty.

Terwijl hij naderde, glinsterden zijn oogen teeder en met een nauwelijks merkbaar, gelukkig en, zooals het Lewin toescheen, bescheiden triomfeerend lachje boog hij eerbiedig voor haar en stak haar zijn korte, breede hand toe. Naar alle zijden groetend en schertsend, nam hij plaats, zonder Lewin, die van zijn kant geen oog van hem afhield, een enkele maal aan te zien.

"Mag ik het genoegen hebben u aan elkander voor te stellen," sprak de vorstin en wees op Lewin. "Constantin Dimitritsch Lewin en graaf Alexei Wassilitsch Wronsky."

Wronsky stond op en drukte Lewin een oogenblik de hand.

"Ik geloof, dat wij dezen winter eens in elkanders gezelschap zouden gedineerd hebben, maar toen waart gij geheel onverwachts naar buiten terug gekeerd."

"Constantin Dimitritsch haat de stad en ook ons stadbewoners," viel gravin Nordston in.

"Mijn woorden hebben klaarblijkelijk een diepen indruk op u gemaakt, want u onthoudt ze zeer goed," antwoordde Lewin, en daar hij zich terstond herinnerde pas iets dergelijks gezegd te hebben, bloosde hij.

Wronsky zag van Lewin naar de gravin en glimlachte.

"Woont u altijd buiten?" vroeg hij. "Mij dunkt, dat het daar 's winters erg vervelend zijn moet."

"Niet wanneer men er zijn werkkring heeft, en met zich zelf alleen te zijn is ook niet vervelend," antwoordde Lewin stroef.

"Ik dweep met het landleven," hernam Wronsky en deed alsof hij den stroeven toon niet opgemerkt had.

"Ik hoop echter, graaf, dat gij er niet toe besluiten zult u voor altijd op het land terug te trekken," sprak gravin Nordston.

"Dat weet ik niet, lang heb ik er nog nooit vertoefd, maar ik houd veel van het buitenleven. Ik heb nog nooit zoo'n sterk verlangen naar een Russisch dorp met zijn sneeuwschoenen en boeren gehad, als toen ik een winter met mijn moeder te Nizza doorbracht. Gij moet weten, dat Nizza op zich zelf zeer vervelend is; ook Napels en Sorrente kunnen slechts voor korten tijd boeien, zij zijn...."

Hier bemerkte hij, dat gravin Nordston iets wilde zeggen, zweeg daarom en wijdde haar al zijn aandacht.

Het gesprek stokte geen oogenblik, zoodat de vorstin, die voor het geval dat het discours verflauwde, altijd twee stuks grof geschut in reserve hield, namelijk de classieke en practische vorming en den algemeenen dienstplicht, die zij nu echter niet behoefde te laten aanrukken, terwijl gravin Nordston geen gelegenheid had Lewin te plagen.

Lewin wilde en kon geen deel nemen aan het algemeen gesprek. Ieder oogenblik zeide hij tot zich zelf: "Nu zal ik gaan;" en toch ging hij niet, daar hij steeds nog op iets wachtte.

Het gesprek kwam nu op tafeldans en klopgeesten, gravin Nordston, die aan spiritisme geloofde, verhaalde wonderen, die zij gezien zou hebben.

"Mijn waarde gravin! Ik heb nog nooit iets bovennatuurlijks gezien, ofschoon ik het overal zoek!" sprak Wronsky lachend.

"Goed dan, aanstaanden Zondagavond. Maar gij, Constantin Lewin, gelooft gij er aan?" vroeg zij.

"Waarom doet u mij die vraag? U kent mijn antwoord."

"Ik zou zoo gaarne uw meening hooren."

"Mijn meening is, dat deze zoogenaamde dansende tafels het bewijs leveren, dat de zoogenaamde beschaafde wereld niets hooger staat dan de boeren. Deze gelooven aan het booze oog en aan hekserij en wij...."

"U gelooft het dus niet?"

"Ik kan er niet aan gelooven, gravin!"

"Maar wanneer ik het nu zelf gezien heb?"

"De boerinnen willen ook den huisgeest gezien hebben."

"U meent dus, dat ik onwaarheid heb gesproken?" vroeg zij gedwongen lachend.

"Neen, Mascha! dat niet, Constantin Dimitritsch zegt slechts, dat hij er niet aan gelooven kan," sprak Kitty voor Lewin blozend. Lewin bemerkte dit, het wond hem nog meer op en hij wilde antwoorden. Wronsky kwam echter met zijn gullen en vroolijken lach dit gesprek, dat gevaarlijk dreigde te worden, te hulp.

"Sluit gij dan alle mogelijkheid buiten?" vroeg hij. "Waarom dan toch? Wij nemen toch het voorhanden zijn van eene electrische kracht aan, die wij ook niet kennen. Zou er dan ook nog geen andere kracht zijn kunnen, die ons nog geheel onbekend is?"

"Toen men de electriciteit het eerst waarnam," antwoordde Lewin met vuur, "bemerkte men haar als een buitengewoon verschijnsel en eeuwen moesten er over heengaan, voor zij in de practijk werd aangewend."

Wronsky volgde Lewins woorden met opmerkzaamheid en nam daarbij, volgens zijn gewoonte, het air aan van iemand, die heel veel belang in de zaak stelde.

"Ja, en nu beweren de spiritisten van onzen tijd, dat er een kracht bestaat, die zij wel is waar niet kennen, maar die onder bepaalde gegevens werkzaam wordt, en dat het de zaak der geleerden is, die kracht in haar verschijnselen na te sporen. Ik zie waarlijk niet in, waarom zulk een kracht niet voorhanden zou zijn, wanneer...."

"Daarom niet," viel Lewin in, "omdat bij de electriciteit telkens, als bij voorbeeld wol op hars gewreven wordt, die kracht zich vertoont; bij het spiritisme komt ze niet bij elk experiment te voorschijn, en daarom is het geen natuurlijke kracht."

Daar Wronsky waarschijnlijk gevoelde, dat het gesprek een voor het salon te ernstige wending nam, trachtte hij het onderwerp te veranderen, glimlachte en sprak tot de gravin: "Laat ons de proef eens nemen."

Maar Lewin moest eerst zijn gedachten geheel uitspreken: "Ik houd het er voor, dat het een nuttelooze poging van de spiritisten is, hun wonderen door het bestaan van een nieuwe kracht te willen verklaren. Zij spreken van een geestelijke kracht en willen die door een stoffelijke werking bewijzen...."

Allen wachtten er op, dat hij uitgesproken zou hebben, en hij gevoelde dat.

"En ik houd het er voor," sprak gravin Nordston, "dat u een voortreffelijk medium zou zijn, daar u zoo licht in vuur geraakt."

Lewin opende den mond om te antwoorden, doch zweeg en bloosde.

"Kom, laat ons beginnen, prinses! Willen wij het eens met een tafel probeeren?" sprak Wronsky. "U heeft er toch niets tegen, vorstin?" Hij stond op en zag naar een kleine tafel om.

Kitty ging nu een tafel halen. Toen zij Lewin voorbij kwam, ontmoetten hun oogen elkander. Zij had innig medelijden met hem, te meer daar zij zelf aan zijn ongeluk schuld droeg.

"Als er vergiffenis mogelijk is, vergeef mij dan," smeekte haar blik. "Ik haat allen, ook u en mij," antwoordde zijn sombere blik, en hij greep naar zijn hoed.

Nog was het hem niet vergund te vertrekken. Nauwelijks hadden de anderen zich om het tafeltje geschikt, of de vorst trad binnen en wendde zich, nadat hij de dames gegroet had, terstond tot Lewin.

"Aha!" sprak hij verheugd, "sedert wanneer is u hier? 't Doet mij recht veel genoegen je te zien!"

De oude vorst sprak Lewin nu eens met u, dan weer met je aan. Hij omhelsde hem en lette, terwijl hij met hem sprak, volstrekt niet op Wronsky, die opgestaan was en rustig wachtte tot de vorst zich tot hem zou wenden.

Kitty gevoelde, hoezeer die hartelijkheid van haar vader Lewin na het voorgevallene moest drukken; zij bemerkte, hoe koel haar vader eindelijk Wronsky's groet beantwoordde en hoe deze hem met goedhartigen twijfel aanzag, zich kennelijk moeite gevend te begrijpen, waarom vorst Tscherbatzky zoo onvriendelijk jegens hem was gezind en dit toch niet begrijpend. Zij werd rood en plotseling gevoelde het geheele gezelschap zich gedrukt.

"Vorst! wees zoo goed Constantin Dimitritsch aan ons over te laten, wij willen hier een proef nemen," zeide gravin Nordston.

"Welk een proef?--Tafeldans?--Neem mij niet kwalijk, heeren en dames, volgens mijn bescheiden meening is het ringspel nog veel interessanter," sprak de oude vorst, den blik op Wronsky gevestigd, daar hij giste, dat het van hem was uitgegaan. "In het ringspel ligt ten minste nog eenige zin!"

Wronsky zag met zijn rustige oogen den vorst verwonderd aan en wendde zich daarop met een nauwelijks merkbaar lachje tot gravin Nordston om met haar te spreken over het bal, dat de volgende week ophanden was.

"Ik hoop, dat u daar ook zijn zal," zeide hij tot Kitty.

Zoodra de vorst zich van hem afgewend had, was Lewin ongemerkt weg gegaan; de laatste indruk, dien hij van dezen avond mede nam, was het gelukkig lachend gelaat van Kitty, die Wronsky's vraag omtrent het bal juist beantwoordde.

Na afloop der soirée deelde Kitty haar moeder het gesprek met Lewin mede, en ondanks haar medegevoel voor hem, verheugde het haar toch, dat hij zijn aanzoek had gedaan. Zij twijfelde er volstrekt niet aan, of zij had goed gehandeld en toch kon zij, toen zij zich ter ruste legde, den slaap niet vatten. Zij zag nog steeds de sombere uitdrukking van Lewins gelaat, de opgetrokken wenkbrauwen, waaronder de goedige oogen zoo treurig en somber blikten, toen hij haar en Wronsky gadesloeg. Maar terstond dacht zij er aan, voor wien zij hem had afgewezen. Zij stelde zich Wronsky's mannelijk, flink gelaat voor; die edele rust, die in alles doorstralende goedhartigheid. Zij dacht aan zijn liefde voor haar en haar hart werd weer vroolijk; met een gelukkig lachje zonk zij in de kussens neder.

"Het doet mij zoo innig, innig leed! Maar wat kan ik er aan doen? Ik heb geen schuld," drong zij zich zelf op; maar een inwendige stem zeide het haar anders. Of het haar speet, hem ooit hoop gegeven dan wel hem te hebben afgewezen, dat werd haar zelf niet recht duidelijk. En toch vergalde dezen twijfel haar geluk.

"God zij mij genadig, God zij mij genadig [3]!" bad zij, voor zij insliep.

Terzelfder tijd had in het kleine kabinet van den vorst tusschen de beide ouders een der in den laatsten tijd veelvuldig voorkomende scènes plaats over de toekomst hunner jongste dochter.

"Wat!" riep de vorst uit, terwijl hij druk gesticuleerde en zich stijf in zijn pels wikkelde. "Wat? Dat is het, dat gij geen fierheid en waardigheid meer bezit! Dat gij uw dochter van schaamte zult doen blozen en haar met je nietswaardige en dwaze koppelarij te gronde zult richten."

"Maar wat heb ik dan in 's hemels naam gedaan?" vroeg de vorstin snikkend.

Gelukkig en tevreden was zij na het gesprek met Kitty tot haar echtgenoot gekomen en, al had zij ook geen plan hem over het aanzoek van Lewin en Kitty's weigering te spreken, zij had hem toch te kennen gegeven, dat de zaak met Wronsky zoo goed als beklonken was en na de komst zijner moeder tot een goed einde zou worden gebracht. Bij deze woorden werd de vorst rood van toorn en begon op een ongepaste wijze zijn opmerkingen uit te stooten.

"Wat ge gedaan hebt? Ten eerste hebt ge een vrijer gelokt en heel Moskou zal daar met recht schande van spreken! Wil je partijtjes geven, dan moet je alle, niet alleen begunstigde vrijers verzoeken. Roep mijnentwege al die melkmuilen binnen en laat ze dansen, maar lok niet, zooals gij tegenwoordig doet, enkele vrijers om ze aan elkander te koppelen! Dat staat mij verschrikkelijk tegen. En nu hebt ge het doel bereikt. Ge hebt het meisje het hoofd op hol gebracht! En deze Lewin is duizendmaal beter! Zulke Petersburger kwasten worden op de machine gemaakt, zijn allen op één leest geschoeid en op de keper beschouwd niets waard. En al ware hij ook een prins van den bloede, mijn dochter heeft hem niet noodig."

"Ik zie wel, dat, als ik naar je woorden wilde luisteren, we onze dochter nooit zouden uithuwelijken; dan was het maar beter naar ons landgoed te vertrekken."

"Dat was ook oneindig veel beter."

"Gij doet alsof ik om zijn gunst gebedeld heb! Ik heb er niets voor gedaan, hoor! Hij is een buitengewoon aangenaam jongmensch, hij heeft liefde voor haar opgevat en, zoo het schijnt, zij ook voor hem...."

"Ja, zoo schijnt het je toe! En als zij nu eens werkelijk op hem verliefd was en hij evenmin aan trouwen denkt als ik?... O! dat mijn oude oogen dat lijdelijk moeten aanzien! Ach, spiritisme! Ach, spiritisme! Ach, Nizza! Ach, op het bal!" en bij elk woord maakte de vorst een beweging en bootste zijn vrouw na. "En als wij nu Katinka's ongeluk hebben voltooid, als zij er zich iets van in 't hoofd zet?..."

"Waarom denk je dat, waarom kunt ge zoo iets gelooven...."

"Ik geloof niet, ik weet het. Daarvoor hebben wij onze oogen en gij vrouwen zijt met blindheid geslagen. Ik zie daar een man, die ernstige plannen heeft, en dat is Lewin; en ik zie ook een papegaai, als dezen hansworst, die zich slechts wil amuseeren!"

"Ach, dat is alles maar verbeelding van je."

"Gij zult er nog eens aan denken, maar te laat, even als met onze Daschninka...."

"Nu goed! goed! we willen er niet meer over spreken," viel de vorstin hem in de rede, terwijl ze aan de arme Dolly dacht.

"Zeer wel! En nu goeden nacht!"

Nadat zij elkander het teeken des kruises gegeven en gekust hadden, scheidden de echtgenooten, terwijl ieder hunner besefte, dat hij bij zijn eigen meening volhardde.

De vorstin was te voren vast overtuigd geweest, dat deze avond over Kitty's lot zou beslist hebben en er aan Wronsky's plannen niet meer viel te twijfelen; maar de woorden van haar echtgenoot hadden haar eenigszins in verwarring gebracht. In haar eigen vertrek teruggekeerd, herhaalde zij, eenige malen: "God zij mij genadig, God zij mij genadig, God zij mij genadig!"

XI.

Wronsky had nooit een eigenlijk familieleven leeren kennen. Zijn moeder had van haar jeugd af in de wereld geschitterd en had gedurende haar huwelijk en vooral na dien tijd vele romans doorleefd die algemeen bekend waren. Hij kon zich zijn vader ternauwernood herinneren. Hij was in het pagecorps opgevoed, en daaruit ontslagen, trad hij terstond als jong, schitterend luitenant in den kring der Petersburger officieren. Hoewel hij nu en dan de Petersburger groote wereld bezocht, had hij al zijn liaisons daarbuiten in demi-monde aangeknoopt.

Na dit weelderig en grof zinnelijk leven te Petersburg, leerde hij te Moskou voor het eerst de bekoorlijkheid van den omgang kennen met een lief, onschuldig meisje van goede huize, dat hem genegenheid toedroeg. Het viel hem volstrekt niet in, dat er in zijn houding tegenover Kitty iets onbehoorlijks lag. Op de bals danste hij meestal met haar, hij bezocht haar huis, sprak met haar, wat men gewoonlijk in gezelschap spreekt: allerlei onzin, waar hij onwillekeurig beteekenis in legde. Niettegenstaande hij niets tegen haar gesproken had, wat hij niet in het bijzijn van anderen had kunnen zeggen, gevoelde hij toch, dat zij zich al meer en meer van hem afhankelijk maakte, en hoe meer hij dit besefte, des te aangenamer werd het hem, en zijn gevoel voor haar nam toe in teederheid. Hij besefte niet, dat zijn gedrag tegenover haar een bepaalden naam had, dat het de verleiding van een jong meisje was zonder het plan haar te huwen, en dat deze manier van handelen een der vele slechte gewoonten was van zulke schitterende dandies als hij. Hij hield zich voor den eerste, die zulk een genoegen had uitgevonden en verheugde zich over die ontdekking.

Indien hij had kunnen hooren, wat de vorst en de vorstin dienzelfden avond bespraken, indien hij zich op het standpunt der familie had kunnen verplaatsen en vernemen, dat Kitty ongelukkig zou worden, indien hij haar niet wilde huwen, dan zou hij zich zeer hebben verwonderd en het volstrekt niet hebben geloofd. Hij kon niet gelooven, dat die omgang, die hem en vooral haar zulk een heerlijk genot bereidde, slecht zou kunnen zijn, en nog minder zou hij hebben geloofd, dat hij verplicht was haar te huwen. De gedachte te trouwen was hem nog nooit in den zin gekomen. Niet alleen omdat hij heel weinig van huiselijk leven hield, maar voornamelijk omdat hij, volgens de beschouwing van de wereld der ongehuwde heeren, waarin hij verkeerde, een gehuwd man een bizonder vijandig en bovenal een eenigszins belachelijk wezen vond. En toch gevoelde Wronsky, toen hij 's avonds het huis der Tscherbatzky's verliet, dat de geheime sympathische band, die tusschen Kitty en hem bestond, dien avond zoo vast aangesnoerd was, dat er iets gedaan moest worden; het was hem echter niet duidelijk wat.

"Dat is juist zoo bekoorlijk," dacht hij bij het huiswaarts gaan, terwijl hij na een bezoek bij de Tscherbatzky's, zooals altijd, een gevoel van reinheid en frischheid medenam (dat zeker ten deele daaraan toe te schrijven was, dat hij niet gerookt had); "dat is juist zoo bekoorlijk, dat zij noch ik iets gezegd hebben en wij elkander door de stille taal der oogen en alleen door den klank der stem zoo goed begrijpen, dat zij heden duidelijker dan ooit bekend heeft mij te beminnen. En hoe betooverend natuurlijk en vertrouwelijk is zij! Ik gevoel mij zelf beter, reiner; ik gevoel, dat ik een hart heb en dat er iets goeds in mij woont. Die zachte, minnende oogen!"--Toen overlegde hij, hoe het best den avond te besluiten. "Naar de club? Een partij besique? Champagne met Ignatoff? Neen--Chateau des fleurs? Daar vind ik Oblonsky--Couplet en cancan? Neen, dat is te vervelend. Naar haar? Neen, daar ga ik vandaag in geen geval heen! Daarom houd ik zooveel van de Tscherbatzky's, omdat ik er zelf beter word. Ik ga naar huis."

Hij ging rechtstreeks naar zijn kamer bij Dussot, liet zijn avondeten boven brengen en lag spoedig, zooals altijd, in een diepen en gezonden slaap gedompeld.

Den anderen dag, 's morgens om elf uur, reed Wronsky naar het Petersburger station om zijn moeder op te wachten. De eerste, dien hij ontmoette, was Oblonsky die zijn zuster Anna afhaalde.

"Zoo, Doorluchtigheid! Wien wacht je hier toch op," riep Oblonsky hem te gemoet.

"Mijn moeder!" antwoordde Wronsky lachend, drukte hem de hand en ging met hem de breede trappen op. "Zij komt van Petersburg."

"Ik heb gisteren tot twee uur op je gewacht. Waar ben je toch van de Tscherbatzky's heen gereden?"

"Naar huis. Ik moet bekennen, dat ik me gisteravond zoo wel gevoelde, dat ik geen lust had ergens anders heen te gaan."

"Aan het brandmerk herken ik het moedige ros, Een verliefden knaap aan zijn oogen,"

declameerde Stipan weer even als vroeger voor Lewin.

Wronsky sprak hem niet tegen, maar veranderde terstond van gesprek.

"Wien verwacht gij dan?" vroeg hij.

"Ik? Een mooie jonge vrouw."

"Ei, ei."

"Honny soit, qui mal y pense! Mijn zuster Anna."

"Oh, Anna Karenina?"

"Gij kent haar zeker."

"Ik meen van ja, maar ik weet niet recht.... Ik herinner het mij waarlijk niet," antwoordde Wronsky verstrooid, daar hem bij den naam "Karenin," iets vervelends en geaffecteerds voor den geest zweefde.

"Maar Alexis Alexandrowitsch Karenin, mijn beroemden zwager, kent gij stellig wel, dien kent de heele wereld."

"Ja, zie je! Ik ken zijn naam en roem van hooren zeggen; ik weet, dat hij een wijs, geleerd, godvreezend man is. Maar gij weet, dat is niet in mijn ... not in my line," sprak Wronsky.

"Ja, hij is een zeer merkwaardig man, een beetje conservatief, maar toch een uitmuntend mensch," merkte Stipan aan. "Ja, een uitmuntend mensch!"

"Des te beter voor hem," sprak Wronsky glimlachend.--"Zoo ben jij hier?" wendde hij zich tot den hooggewassen, ouden bediende zijner moeder, die aan de deur stond. "Kom binnen!"

Wronsky werd, behalve in het algemeen door Oblonsky's beminnelijkheid, nu in het bizonder door den band, die hem met Kitty verbond, aangetrokken.

"Hebt ge gisteren mijn vriend Lewin ook leeren kennen?" vroeg Stipan Arkadiewitsch.

"Ja, maar hij verliet het gezelschap zeer vroeg."

"Een flinke, aardige vent, niet waar?" vroeg Oblonsky.

"Ik weet niet, hoe het komt, maar ik vind dat alle Moskouers, alleen die, met wien ik nu spreek, uitgezonderd," voegde hij er schertsend bij, "iets ruws hebben. Zij gaan dadelijk op de achterste pooten staan, ergeren zich om niets en doen alsof zij het alleen weten."

Stipan lachte. "Ja, ge hebt gelijk, daar is iets van aan."

"Wel? Zal de trein haast komen?" wendde hij zich tot een beambte.

"De trein is nabij," werd hem geantwoord.

De op handen zijnde aankomst van den trein werd zichtbaar aan de toenemende beweging en bedrijvigheid op het perron, het heen en weer draven der pakdragers, het verschijnen van de gendarmen en aan den grooteren aandrang van het publiek.

"Neen," sprak Stipan, die den lust niet kon weerstaan Wronsky iets van Lewins plannen op Kitty mede te deelen, "gij hebt mijn Lewin toch niet juist beoordeeld; hij is wel is waar soms wat zenuwachtig en kan dan wat onaangenaam worden, maar hij kan ook zeer beminnelijk zijn. Het is een heerlijke, oprechte natuur, hij heeft een hart van goud!--Maar, zie je, gisteren had hij een bizondere reden," voegde hij er met een veelbeteekenend lachje bij "om òf heel gelukkig òf heel ongelukkig te zijn."

Wronsky bleef staan en vroeg op de man af: "Wat meent gij daarmee? Heeft hij je schoonzuster misschien ten huwelijk gevraagd?"

"Dat kan heel wel mogelijk zijn," antwoordde Stipan Arkadiewitsch, "het kwam mij gisteravond zoo voor. Als hij nu 's avonds zoo vroeg is weg gegaan en slecht gehumeurd was, dan zal er wel wat van aan zijn. Hij bemint haar reeds lang; het spijt mij zeer."

"Zoo? Ik geloof, dat zij wel op een betere partij kan rekenen," en het hoofd fier opheffend wilde hij weer verder gaan. "Ofschoon!... Ik ken hem ook nog te weinig," voegde hij er nog bij. "Ja, dat is een fatale toestand; daarom laten verreweg de meesten zich ook liever met de Thérèse's in [4]; hier bewijst een slecht succes alleen, dat men geen geld genoeg heeft, maar dààr ligt onze geheele waarde op de weegschaal.... Daar komt de trein."

De trein kwam voor en deed het perron dreunen. Nog voorbij stil stond, sprong een vlugge conducteur van de loopplank en liet zijn fluitje hooren. Na hem sprong de eene ongeduldige passagier na den anderen er uit: een gardeofficier met stramme houding en strengen blik, een bewegelijk jong koopman, die met zijn tasch in de hand opgeruimd de wijde wereld in keek, en een boer met zijn knapzak op den rug. Wronsky, die naast Oblonsky stond, keek in de waggons, monsterde de uitstappende passagiers en had zijn moeder geheel vergeten. Hetgeen hij zooeven van Kitty gehoord had, verheugde hem, zijn oogen schitterden, hij gevoelde zich overwinnaar.

"Gravin Wronsky bevindt zich in deze afdeeling," sprak de vlugge conducteur, terwijl hij langs Wronsky heen ging. Deze woorden wekten hem weer uit zijn droomerij en herinnerde hem aan zijn moeder. In zijn hart koesterde hij eigenlijk geen groote achting voor zijn moeder en, zonder zich daar duidelijk van bewust te zijn, beminde hij haar ook niet. Maar naar de begrippen van den kring, waarin hij zich bewoog en volgens zijn opvoeding, kon hij zich tegenover zijn moeder geen andere betrekking voorstellen als die van eerbied en gehoorzaamheid, en hij bewaarde den uitwendigen schijn des te meer, hoe minder hij haar in zijn hart achtte en liefhad.

Hij volgde den conducteur naar den aangewezen waggon. Toen hij de coupé binnen wilde gaan, moest hij wijken om een uitstappende dame den weg vrij te laten. Hij maakte een verontschuldiging en wilde binnen gaan, maar moest nog eens even naar haar omzien, niet omdat zij zoo bizonder schoon en haar geheele verschijning gedistingueerd en aanvallig was, maar omdat in de uitdrukking van haar lief gelaat, toen zij hem voorbijging, iets bizonder teeders en vriendelijks was gelegen. Toen hij omzag, wendde ook zij te gelijk het hoofd om. Een paar schitterende, groote oogen, die door dichte wimpers zeer donker schenen, rustten opmerkzaam en vriendschappelijk op zijn gelaat, als deden zij moeite hem te herkennen, om dan terstond over de nader dringende menigte heen te glijden, als zochten zij daar iemand.

Die korte blik was voor Wronsky voldoende geweest om op te merken, dat een glans van bedwongen levenslust op haar gelaat, tusschen de schitterende oogen en de roode lippen speelde, alsof een overvloed van het een of ander haar zóó vervulde, dat het zich tegen haar wil in den glans van haar blik en haar lach verried. Zij temperde met opzet het vuur harer oogen, maar het mocht haar niet gelukken dat geheel te verbergen.

Wronsky stapte in den wagen. Zijn moeder, een magere oude dame met zwarte oogen en grijze krullen, kneep de oogen half dicht, terwijl ze haar zoon opnam, en plooide haar dunne lippen tot een lachje. Zij richtte zich uit de kussens op, gaf de kamenier haar reistaschje over en stak haar zoon de kleine, dorre hand toe. Nadat hij deze had gekust, hief zij zijn hoofd omhoog en kuste hem.

"Hebt ge het telegram ontvangen? Gij zijt Goddank gezond!"

"U heeft een goede reis gehad, niet waar?"

Op dat oogenblik trad de dame, die hij het eerst ontmoet had, weer aan de deur.

"Hebt gij uw broeder niet gevonden?" vroeg mevrouw Wronsky.

Nu viel het Wronsky in, dat zij Anna Karenina zijn moest.

"Uw broeder is hier!" sprak hij. "Neem mij niet kwalijk, dat ik u niet terstond herkende. Wij hebben elkander vroeger zoo vluchtig ontmoet, dat u zich mijner ook wel niet meer zal herinneren."

"O neen! Maar ik zou u toch herkend hebben, want uw mama heeft de geheele reis door over u gesproken. Maar mijn broeder schijnt toch niet hier te zijn."

"Haal hem toch hier! Alëscha," sprak de oude gravin.

Wronsky trad op het perron en riep: "Oblonsky, hier!"

Anna Karenina wachtte echter niet, tot haar broeder bij haar kwam. Zoodra zij hem gewaar werd, ging zij met vasten tred het perron op en toen zij hem ontmoette, sloeg zij met buitengewoon vrije en bekoorlijke beweging haar linker arm om zijn hals, trok hem naar zich toe en kuste hem hartelijk. Wronsky zag haar onafgewend aan en wist zelf niet, waarom hij glimlachte. Daar het hem inviel, dat zijn moeder wachtte, ging hij weer naar den waggon terug.

"Niet waar, zij is bekoorlijk?" zeide de gravin. "Haar echtgenoot wees haar de plaats naast mij aan en ik verheugde mij daar zeer over. Wij hebben de geheele reis over gekeuveld. En gij...? Men zegt: vous filez le parfait amour. Tant mieux, mon chèr, tant mieux."

"Ik weet niet, wat u daarmede meent, mama!" antwoordde de zoon koel. "Zullen wij gaan, mama?"

Anna Karenina trad weer naar den waggon om afscheid van de gravin te nemen. "Nu gravin! gij hebt uw zoon en ik mijn broeder gevonden! Mijn geschiedenissen waren nu ook alle ten einde en ik zou u niet meer hebben kunnen vertellen!"

"Neen, neen!" sprak de gravin, "met u zou ik de heele wereld door kunnen reizen zonder mij te vervelen. Gij zijt een van die innemende dames, waarmede het even aangenaam is te spreken als te zwijgen. En denk nu maar niet te veel aan uw zoon, het is toch onmogelijk altijd bij elkander te zijn. 'Anna Arkadiewna,' wendde zij zich ophelderend tot Wronsky, "heeft namelijk een zoon van acht jaar, dien zij nog nooit heeft verlaten, en nu kwelt haar de gedachte hem alleen achter gelaten te hebben."

"Ja, wij hebben den geheelen tijd, ik van mijn en de gravin van haar zoon gesproken," en een lachje, dat hem gold, verhelderde haar gelaat.

"Dat zal u zeker wel verveeld hebben," antwoordde hij, den bal der coquetterie, dien zij hem toegeworpen had, opvangend.

Zij wilde het gesprek klaarblijkelijk niet op dien toon vervolgen en wendde zich weer tot de oude gravin: "Ik ben u wel verplicht! De reis is mij zoo kort gevallen als nooit te voren, en ik heb nauwelijks bemerkt, dat wij aan 't einde waren. Tot weerziens, gravin!"

"Nu, vaarwel, melieve!" antwoordde deze. "Laat mij eerst nog uw mooi gezichtje eens kussen. Als oude vrouw mag ik ronduit zeggen, dat ik u hartelijk lief heb gekregen."

Hoe afgezaagd deze phrase ook was, Anna Karenina nam ze voor waarheid aan en ze deed haar zichtbaar genoegen. Zij bloosde, boog zich voorover en liet zich kussen. Daarna richtte zij zich weer op en stak Wronsky de hand toe. Hij nam de hem aangebodene kleine hand in de zijne en verheugde zich over den krachtigen druk, waarmede zij de zijne schudde. Daarna ging zij met vluggen tred naar buiten.

"Zij is allerliefst," sprak de oude dame. Dat zelfde dacht haar zoon ook. Zijn oogen volgden de sierlijke gestalte tot zij verdween. Toen zag hij door het venster, hoe zij op haar broeder toetrad, diens arm nam en terstond een levendig gesprek met hem begon, dat klaarblijkelijk geen betrekking had op hem, Wronsky, en dat hinderde hem.

"Dus, mama, alles is wel?"

"Alles wel, uitstekend! Alexander was zeer wel en Marie is heel mooi geworden, zij is zeer interessant..." En zij begon over alles te spreken, waar zij het meest belang in stelde, over den doop van haar kleinzoon, het doel harer reis naar Petersburg en over de buitengewone goedgunstigheid van den keizer jegens haar oudsten zoon.

"Daar komt Lawrenti aan!" sprak Wronsky, uit het venster ziende.

De oude hofmeester, die de gravin altijd op reis begeleidde, trad binnen om te melden, dat alles in orde was. De gravin stond op om te vertrekken.

"Ja, laten wij nu gaan!" zeide Wronsky, "nu is de grootste drukte voorbij."

De kamenier nam het hondje, de huishofmeester met een pakdrager de bagage en Wronsky bood zijn moeder den arm aan. Toen zij den waggon wilde verlaten, liepen hen eenige menschen, waaronder de stationschef, met verschrikte gezichten voorbij. Er was klaarblijkelijk iets ongewoons voorgevallen.

"Wat? Waar? Is er iemand overreden?" hoorde men roepen.

Stipan Arkadiewitsch was ook met zijn zuster terug gekomen en met verschrikt gelaat stonden beiden onder het raampje van den waggon. De dames traden weer in den waggon terug! Wronsky en Stipan gingen echter met de menigte mede om de bizonderheden van het ongeval te vernemen.

Een der wisselwachters had, òf door dronkenschap òf doordat hij zich om de felle koude te dicht in zijn pels gewikkeld, had, den aankomenden trein niet bemerkt en was overreden geworden.

Oblonsky en Wronsky zagen het verminkte lijk. Oblonsky leed zichtbaar onder dezen indruk. Zijn gelaat was verwrongen en hij kon nauwelijks zijn tranen bedwingen.

"O, indien u dat gezien hadt, gravin!" zeide hij. "Stel u eens voor, zijn vrouw wierp zich over het lijk! O, hoe verschrikkelijk! Ach, Anna, als gij dat gezien hadt! O, hoe vreeselijk!"

Wronsky daarentegen zweeg; zijn schoon gelaat was ernstig, maar rustig.

"Men zegt, dat die man een zeer talrijk gezin alleen te onderhouden had," klaagde Stipan.

"Zou men iets voor haar kunnen doen?" vroeg Anna met bewogen stem.

Wronsky zag haar aan en verliet dadelijk den waggon.

Toen hij eenige oogenblikken later terugkeerde, was Stipan Arkadiewitsch reeds druk met de gravin in gesprek over een nieuwe zangeres, terwijl zij ongeduldig naar de terugkomst van haar zoon uitzag.

Nu gingen ze allen gezamenlijk weg. Aan den uitgang van het station kwam de inspecteur hen achter op.

"U heeft mijn collega tweehonderd roebels gegeven; ik ben zoo vrij u nadere inlichting te vragen, hoe dat geld moet worden besteed."

"Natuurlijk aan de weduwe geven!" antwoordde Wronsky de schouders ophalend. "Ik begrijp niet, hoe men daar nog naar kan vragen."

"Dat hebt gij gegeven?" riep Oblonsky uit, en zich tot zijn zuster wendend voegde hij er bij: "Dat is mooi, waarlijk heel mooi, niet waar? Een uitmuntende kerel!--Vaarwel, gravin! Ik heb de eer u te groeten!"

Toen Anna in de coupé plaats nam, werd Stipan met verwondering gewaar, dat haar lippen trilden en dat zij met moeite haar tranen weerhield.

"Wat deert je, Anna?" vroeg hij, toen zij eenige honderd stappen gereden hadden.

"Dat is een slecht voorteeken!" antwoordde zij.

"Kom nonsens! Gij zijt hier welbehouden aangekomen en dat is de hoofdzaak. Gij kunt niet vermoeden, hoezeer ik op je hulp reken! Wat ik al niet van je verwacht!"

"Kent gij Wronsky reeds lang?"

"Ja, ge weet toch zeker, hoe wij hopen, dat hij Kitty zal trouwen?"

"Zoo," sprak Anna zacht. "Maar nu willen wij van je eigen aangelegenheden spreken," voegde zij er bij, als wilde zij iets anders van zich afzetten. "Ik heb uw brief ontvangen en daar ben ik nu."

"Ja, en ik heb al mijn hoop op je bemiddeling gevestigd."

"Nu, vertel mij dan alles!"

En Stipan begon zijn verhaal. Toen zij tot voor zijn woning waren gereden, liet Oblonsky zijn zuster uitstappen, drukte haar zuchtend de hand en reed zelf door naar het gerechtshof.