Barcelona’s zeezijde

6

Een van de grote charmes van Barcelona is dat de stad aan zee ligt en dat je daar op verschillende manieren van kunt genieten. Dat klinkt voor de hand liggend, maar dat is het in feite niet, want lange tijd had Barcelona zich min of meer afgewend van de zee. De eerste spoorweg die in Spanje werd aangelegd, in het midden van de 19de eeuw, liep namelijk tussen Barcelona en de zee in, waardoor de eeuwenoude relatie tussen deze twee danig werd verstoord. Tegenwoordig is daar niet veel meer van te merken. De zeezijde, die loopt van de voet van de Montjuïc via Barceloneta en de stranden bij Poblenou tot aan het Fòrumterrein bij de monding van de rivier de Besòs, is grondig opgeknapt. Er zijn nu onder meer flaneerboulevards, uitgaansgelegenheden langs het water, havens voor de pleziervaart, prettige stranden met douches en een fietspad. Het contact met de zee is terug en biedt voor elk wat wils.

Barcelona’s zeezijde

Klik op een van de volgende deelkaarten voor een vergroting: linksboven, rechtsboven, linksonder en rechtsonder.

Passeig de Colom

Duana Nova

Het klossale, H-vormige douanegebouw, Duana Nova, is een creatie van de architecten Enric Sagnier en Pere García Faria uit 1895–1902. Bovenop zie je verschillende mythische dierfiguren.

Capitanía General

Oorspronkelijk was de Capitanía General een kloostercomplex, dat in 1639–1642 werd opgericht door de gebroeders Santacana. Vanaf 1846 fungeerde het als hoofdkwartier van de Castiliaanse kapitein-generaal, die de hoogste macht in Barcelona vertegenwoordigde. Hij greep in als de centrale regering van mening was dat het gemeentebestuur tekortschoot in het handhaven van de openbare orde. In de 19de en het begin van de 20ste eeuw was het hoofdkwartier herhaaldelijk doelwit van opstandige burgers. Na 1846 is het diverse malen verbouwd. De gerestaureerde façade aan de Passeig de Colom is door Adolf Florensa ontworpen, ter gelegenheid van de wereldtentoonstelling van 1929.

Llotja

De Llotja is de beurs. De eerste beurs op deze plaats verrees aan het einde van de 14de eeuw. Na de bezetting van Barcelona door de troepen van Filips V in 1714, fungeerde het gebouw tot 1771 als kazerne. In 1772 kreeg de stad de beurs weer terug, en tot 1802 werd hij in neoclassicistische stijl uitgebreid, tot aan de façade aan de Plaça del Palau. Tijdens de werkzaamheden herstelde men ook het oudste gedeelte van de Llotja, de Saló de Contractació (contractzaal). Deze werd in 1380–1392 aangelegd door architect Pere Arvey. De ruimte is in drie langwerpige schepen verdeeld en heeft een houten plafond. Als je de 18de-eeuwse patio via de Carrer Consolat de Mar betreedt, ligt hij aan de linkerkant. Tegenwoordig is in de Llotja de Kamer van Koophandel gevestigd.

Porxos d’en Xifré

De galerijen van twee neoclassicistische huizenblokken uit 1836– 1840, de Porxos d’en Xifré, zijn een ontwerp van Josep Buixarcu en Francesc Vial. De galerijen dienden als ruimte om handel in te drijven. De terracotta medaillons op bogen en pilasters zijn allegorieën van handel en industrie. Verder zie je bustes van zeelieden die betrokken waren bij de verovering van Amerika.

Moll de Barcelona

WTC

Architect Henry N. Cobb van het beroemde bureau Pei, Cobb, Freed & Partners (zij deden de herinrichting van het Louvre in Parijs, met de glazen piramide) tekende het World Trade Center (1999) op de kop van de Moll de Barcelona. In 2002 werd er nog een vijfsterrenhotel aan het WTC toegevoegd. De vier gebogen gebouwen – acht verdiepingen van wit en grijs beton met veel glas – zijn gegroepeerd rondom een grote binnenplaats. Langs de Moll de Barcelona (moll betekent kade) liggen ook op gezette tijden grote ferry’s aangemeerd.

Torre Jaume I

Barceloneta en de Montjuïc worden verbonden door de zogeheten transbordador aeri del port. Je kunt opstappen bij de Torre Sant Sebastiá (nabij Platja de Sant Sebastiá) en bij Miramar op de Montjuïc. Een tussenstop is mogelijk bij de Torre Jaume I, die naast het WTC staat. De kabelbaan werd in 1929 aangelegd, om het terrein van de wereldtentoonstelling te verbinden met Barceloneta.

Het is echter niet alleen een handige en snelle verbinding tussen de verschillende stadswijken, maar biedt ook een unieke kans om zwevend van het mooie uitzicht op Port Vell te genieten.

TRANSBORDADOR. Geopend: half sept.–febr. dag. 10–18, mrt.–half juni dag. 10.45–19 en half juni–half sept. 11–20 uur.

Moll de la Fusta

Waar nu de Moll de la Fusta ligt, bevond zich eerst een niemandsland van havencontainers. Dit gedeelte van de nieuwe maritieme façade kwam als eerste gereed en was zonder meer een aanwinst voor de stad. De boulevard bestaat eigenlijk uit twee delen: een hoger gelegen deel dat op de drukke rondweg ligt en waar zich restaurants en terrassen bevinden die uitkijken over de schepen die bij de Club Nàutic en de Club Marítim liggen aangemeerd, en een lager deel, de eigenlijke kade langs het water. Het geheel is aangekleed met fraai straatmeubilair en palmen. Vanaf het hoger gelegen deel lopen ophaalbruggen met spiraalvormige plankieren naar de lager gelegen kade.

Het oostelijke uiteinde van de Moll de la Fusta wordt gemarkeerd door een modern kleurrijk monument van Roy Lichtenstein: Barcelona Head. Er vlakbij prijkt de reuzengarnaal, Gambrinus, van Xavier Mariscal. Aan het andere uiteinde staan, aan weerszijden van het havengebouw, twee sculpturen uit 1992 van de Oostenrijkse architect Robert Krier, waarvan er een gewijd is aan de dichter Joan Salvat Papasseït en een aan Ròmul Bosch i Alsina, scheepsmagnaat en voormalig burgemeester van Barcelona.

Port Vell

Een bijzondere loopbrug met architectonische elementen die de golven van de zee weerspiegelen – de Rambla de Mar, een ontwerp van Helio Piñón en Albert Viaplana uit 1994 – verbindt de Moll de la Fusta met de Moll d’Espanya, waar je een recreatiecentrum aantreft. Vanuit de verte valt meteen de bijzondere architectuur van Maremàgnum op. In het gebouw zijn winkels, boetieks, cafés, restaurants, ijssalons, bowlingbanen en een kinderkermis. Op het dak is een terras met een complete minigolfbaan, waar de invloed van het modernisme merkbaar is.

Aan het water ligt de Reial Club Marítim de Barcelona. Achter Maremàgnum is een bioscopencomplex met acht zalen.

Als je verder loopt over de Moll d’Espanya kom je bij L’Aquàrium, het grootste aquarium van Europa, dat een goed idee geeft van de flora en fauna in de Middellandse Zee. Er horen een restaurant en een winkel bij.

De laatste attractie op de Moll d’Espanya is de Imax, een bioscoop met een scherm van 21 bij 29 m en digitaal geluid waar de meest geavanceerde technieken op cinematografisch gebied zijn te bewonderen.

MAREMÀGNUM. Geopend: dag. 10–22 uur.
L’AQUÀRIUM, www.aquariumbcn.com. Geopend: juli–aug. dag. 9.30–23, juni en sept. dag. 9.30–21.30 en okt.–mei. 9.30–21 uur.
IMAX, www.imaxportvell.com, doorlopend voorstellingen.

Barceloneta

Barceloneta is een kleine 18de-eeuwse volkswijk, waarvan de bewoners en de bedrijven nauw verbonden zijn met de zeehandel en de visserij. De aantrekkingskracht van dit authentieke stuk Barcelona ligt in de gemoedelijke, volkse levendigheid, de goedkope en vaak goede visrestaurants en de nabijheid van de zee.

BARCELONETA. Bereikbaarheid: lijn 4, Barceloneta, of de kabelbaan naar Torre Sant Sebastià vanaf de Montjuïc of de Torre Sant Jaume I (zie p. 125).

Bezienswaardigheden

Aan het begin van de Moll de la Barceloneta staat een schitterend verbouwd pakhuis uit 1900: het Palau de Mar, waarin goed verzorgde restaurants zijn gevestigd. De terrassen bieden uitzicht op de jachthaven, de Marina Port Vell.

Het Palau de Mar herbergt tevens het Museu d’Història de Catalunya, een museum met een permanente expositie over Catalonië van het paleolithicum tot de recente politieke geschiedenis, met aandacht voor historische gebeurtenissen, maar ook voor het dagelijks leven. Tevens tijdelijke exposities.

MUSEU D’HISTÒRIA DE CATALUNYA, www.mhcat.net. Geopend: wo. 10–20, di. en do.–za. 10–19, zo. 10–14.30 uur.

Vanaf de Passeig de Joan de Borbó heb je een magnifiek uitzicht op de nieuwe kade, de haven en de stad. De kade, Moll de la Barceloneta genoemd, is aangelegd tussen 1989 en 1993 naar een ontwerp van Jordi Henrich en Olga Tarrasó. Aan de Passeig de Joan de Borbó zelf liggen talloze visrestaurants, waartussen een enorme concurrentie woedt.

Bijna aan het einde van de Passeig kun je naar de Moll dels Pescadors, de vissershaven. Barcelona heeft nog steeds een van de belangrijkste vissershavens van Catalonië. De Torre del Rellotge op deze kade is een voormalige vuurtoren uit 1772, die nu alleen nog als klokkentoren dienst doet.

Nog verderop staat de 78 m hoge Torre de Sant Sebastià, vanwaar de kabelbaan je naar de Moll de Barcelona of de Montjuïc brengt (zie p. 125).

Aan de andere kant van Barceloneta loopt de Passeig Marítim, met aan de voet daarvan het oude strand van Barcelona. ’s Zomers wordt het nog steeds druk bezocht, alhoewel het strandleven zich de laatste jaren heeft uitgebreid in de richting van het Olympische Dorp en Poble Nou. Langs de Passeig Marítim vind je twee imposante kunstwerken: L’Estil ferit van Rebecca Horn en Homenatge a la Natacío van Alfredo Lanz, beide uit 1992.

In het hart van Barceloneta staat de Sant Miquel del Port. Deze kerk werd in 1753–1755 opgericht naar een ontwerp van Pedro Martín de Cermeño. Het gebedshuis in de overgangsstijl tussen barok en classicisme werd in 1863 verbouwd en uitgebreid tot het huidige drieschepige, waarvan de beuken van elkaar worden gescheiden door Toscaanse zuiltjes.

Vlak bij de kerk aan de Plaça de la Font, ook wel Plaça del Mercat genoemd, ligt de in 1888 gereedgekomen markt, een van de talrijke in Barcelona die door een ijzeren constructie overdekt zijn. Recent werd deze markt geheel gemoderniseerd en verbouwd onder leiding van architect Josep Miàs. Als je om de markt heen loopt, tref je op de Carrer de la Maquinista de Cooperative Obrera la Maquinista aan, woonhuizen die in 1951 zijn opgericht voor de vissers. Het ontwerp is van de belangrijke architect Coderch, maar door het slechte bouwmateriaal en het achterstallige onderhoud verkeren ze in een slechte staat.

In Barceloneta waren tot ver in de 20ste eeuw fabrieken gevestigd. De belangrijkste ervan, La Maquinista Terrestre y Marítima, bevond zich van 1855 tot 1965 langs de Passeig Joan Salvat-Papasseït, aan het eind van de Carrer de la Maquinista. Sinds 1988 staan op het terrein 252 woonhuizen en een scholencomplex, ontworpen door architectenbureau MBM (1 pp. 15–16). Vanaf de binnenplaats kun je de arcade zien die de hoofdingang van de fabriek vormde.

De Passeig Joan Salvat-Papasseït loopt langs het nieuwe Parc de la Barceloneta, net als de vernieuwde Passeig Marítim en de Moll de la Barceloneta een ontwerp van Jordi Henrich en Olga Tarrasó (1993– 1996). Hierin staan het skelet, het kantoorgebouw en de watertoren van de in 1905 door Domènech i Estapa verbouwde Catalana de Gas.

Ten noorden van het park, aan de Carrer Doctor Aigüader, spiegelt en schittert sinds 2006 de opmerkelijke Torre Marenostrum, een kantoorgebouw van de hand van de architecten Enric Miralles en Benedetta Tagliabue voor Gas Natural. Tussen de 5de en 9de verdieping van de 85 m hoge toren is als het ware een eveneens 85 m lang, maar horizontaal gedeelte tussengevoegd. Als leek snap je niet dat het niet naar beneden valt.

Vila Olímpica

Aan het eind van de Passeig Marítim begint de Vila Olímpica, gebouwd om de deelnemers aan de Olympische Spelen van 1992 te huisvesten. Het ontwerp, van architectenbureau MBM ( pp. 15–16), sluit aan op het rechtestratenplan van de Eixample. De meer dan 2000 woningen in deze wijk zijn ontworpen door beroemde architecten van over de hele wereld. Zie bijvoorbeeld de huizen van Ricardo Bofill in Carrer Doctor Trueta en van MBM en Puigdomènech in Carrer Moscou. Ook boeiend: het weerstation van Alvaro Siza en de pergolas op de Avinguda Icària door E. Miralles en C. Pinós.

OLYMPISCH DORP. Bereikbaarheid: lijn 4, Ciutadella/Vila Olímpica.

Torre Mapfre en Arts Hotel

Aan het begin van de Olympische wijk verheffen zich twee torens van 142 m hoog; in de Torre Mapfre (1988–1992, naar een ontwerp van Iñigo Ortiz en Enrique León) zijn kantoren gevestigd en de andere toren huisvest het Arts Hotel (vijf sterren), een ontwerp van Bruce Graham van architectenbureau Skidmore, Owings en Merrill LLP.

De reusachtige bronzen vissculptuur, Peix (1992) genaamd, is van de Amerikaanse architect Frank O. Gehry, onder andere bekend van het Guggenheim Museum in Bilbao.

Barcelona’s zeezijde

Klik op een van de volgende deelkaarten voor een vergroting: linksboven, rechtsboven, linksonder en rechtsonder.

Port Olímpic

De haven, Port Olímpic (1988–1991), van het architectenbureau MBM, is een levendig uitgaanscentrum met restaurants, cafés en bars. Let ook op de spannende architectuur van de Escuela de Vela, de zeilschool.

Stranden

Voorbij de Olympische haven liggen nog vijf aangename stranden: Platja de la Nova Icària, Platja del Bogatell, Platja de Mar Bella, Platja de la Nova Mar Bella en Platja Llevant. Erlangs lopen boulevards, groenvoorzieningen en niet te vergeten een goed fietspad, zodat je vanuit Barceloneta een aardige route naar het nieuwe Forùmterrein kunt nemen. Maar tot woede van een deel van de Barcelonezen zijn er ook plannen om dit gedeelte langs de zee meer te gaan bebouwen. Met spandoeken langs de balkons van verschillende flats op de boulevards wordt daartegen geprotesteerd: ‘La Nostra Mar Bella no es Marbella’ en ‘No mas cemento en nuestra playa’ (Geen cement meer op ons strand).

Klik op een van de volgende deelkaarten voor een vergroting: linksboven, rechtsboven, linksonder en rechtsonder.

Poblenou

Landinwaarts, achter de stranden en de Cementeri de l’Est (de oudste begraafplaats van Barcelona) ligt de wijk Poblenou, die tegenwoordig bekendheid geniet als het ‘Catalaanse Manchester’. In de 19de eeuw was het een wijk vol fabrieken en arbeiderswoningen die nu langzaam maar zeker wordt omgebouwd tot een levendige buurt met leuke appartementen en ateliers. Wandel eens over de Rambla del Poblenou en proef de sfeer.

Diagonal Mar

Voorbij het laatste strand, waar de Avinguda Diagonal de zee nadert, is het Parc de Diagonal Mar ingericht door de architecten Enric Miralles en Benedetta Tagliabue. De bedoeling was zo een aantrekkelijke verbinding te maken tussen de drukke straat en de zeezijde. De paden in het park lopen in allerlei richtingen, als de takken aan een boom. Grote, gedraaide metalen buizen zorgen samen met de aanwezige vijvers en fonteinen voor een mooi reflectiespel.

Ernaast ligt het Centre Comercial Diagonal Mar, een luxueus winkelcentrum waar het gewoonlijk niet al te druk is.

PARC/CENTRE COMERCIAL DIAGONAL MAR. Bereikbaarheid: lijn 4, Selva de Mar of lijn 4, El Maresme/Fòrum.

Fòrumterrein

In 2004 werd in Barcelona een halfjaar lang een internationaal cultuursymposium gehouden. Speciaal daartoe werd het stadsdeel aan het einde van de Avinguda Diagonal helemaal opnieuw ingericht, met congrescentra, hotels en faciliteiten voor waterrecreatie. Het voornaamste gebouw dat er verrees, is het bijzonder opvallende, driehoekige Edifici Fòrum dat werd bedacht door Herzog en De Meuron (die onder meer bekend zijn van Tate Modern in Londen en Allianz Arena, het nieuwe voetbalstadion in München). Dit congresgebouw, blauw met imposante ‘glazen scherven’ in de wanden, kan worden bezocht. In de donkere, openbare binnenruimte komen de georganiseerde tijdelijke fototentoonstellingen goed tot hun recht.

Andere opvallende verschijningen zijn de Fotovoltaica, een reusachtig zonnepaneel aan de waterkant, de nieuwe jachthaven, Port Esportiu de Sant Adrià, en het kunstmatige eiland Illa Pangea, waar je heen kunt zwemmen.