Oostelijke en westelijke winden

terwijl iedereen aan de slag ging, begon ik mij af te vragen of moeder soms gelijk had. Toen wij in het kamp zaten, probeerde ze de directie al te overtuigen dat ik niet goed bij mijn hoofd was en naar de psychiater moest. Voor mij was de rolverdeling van de drie groepen namelijk niet zo vanzelfsprekend als voor anderen. Als meisje hoorde ik bij groep 2. Bovendien, het merendeel van mijn klasgenoten kende mij nog van vroeger. Ze wisten dat ik destijds in het jeugdopvangcentrum het gemis van mijn ouders verzachtte door de kunst van het schoonschrift te oefenen. Een reden temeer voor mij om het artikel met een kalligrafeerpenseel op het rijstpapier over te schrijven. Mijn hart ging echter uit naar groep 1. Daarin zaten mijn oude kameraden. Ze stonden vanaf de andere kant van de lesruimte onmiskenbaar stiekem naar mij te lonken, en ik vanaf mijn standplaats naar hen. In een diepe kuil springen, verstoppertje in de boomgaard spelen of een tekst over Dengs snode plan bedenken. Het was mij om het even wat ik met hen moest doen, als ik maar bij hen kon zijn.

Ik keek om mij heen. Niet één meisje scheen moeite te hebben met de groepsindeling, behalve ik. Geen wonder dat moeder de kampdirecteur over had gehaald de timmerman bij mij weg te jagen. Ze vond niet alleen mijn timmerheld slecht, maar ook mij. Was ik werkelijk gestoord? Qiangwei! Boeddhazijdank kapte iemand mijn gedachte- stroom af die een draaikolk dreigde te gaan vormen en ik zag, hé!, het meisje met de lange vlechten. Ze duwde mij een penseel in de hand en vroeg mij alvast een paar karakters te tekenen. Iedereen had het over mijn kalligrafie, maar eerst zien en dan geloven, klonk haar stem als een jade belletje, helder en vrolijk. Als ze een rol zou krijgen in de Peking Opera Het verhaal van een rode lantaarn, zou die van de kleindochter voor haar weggelegd zijn, was mijn inschatting. Enfin. Terwijl ik mezelf nog gekker stond te maken dan ik al was, bleek onze groep dit meisje tot leider gekozen te hebben. Net als ik was ze nieuw hier, maar dan echt, geen herintreder. Vandaar dat ze geen weet had van mijn kalligrafeergewoonte in het opvangcentrum. Ik wreef aan mijn rechterpols en dipte de kwast net zo lang in het inktkommetje tot ik mij los had gerukt van de gedachte aan mijn speelkameraden.

Eén dag duurde langer dan drie herfsten. Nu realiseerde ik me pas wat de regel uit een liefdesgedicht inhield. De klok tikte en mijn hart sudderde in de pan van ongeduld en verlangen, maar de jongens van groep 1 bleven met elkaar ruziën. Elke zin die ze neer wilden zetten scheen een aanleiding te zijn om met elkaar letterlijk en figuurlijk overhoop te liggen. Zo konden de groepen 2 en 3 wachten totdat een kuiken zelf een ei ging leggen en een kalf oud genoeg werd om zelf te kalven. Nieuwkomer of niet, ik moest mij hier wel in mengen. Voorzichtig stelde ik voor dat groep 1 versterking kreeg van andere groepen. Versterking van wie precies liet ik in het midden. Een gejuich ontsnapte aan mijn oude kameraden. Ze noemden meteen de namen van drie meisjes die erom bekendstonden dat ze liever de pis van een muilezel dronken dan een opstel te schrijven. 'Ten einde raad' riepen ze 'zomaar' een naam - die van mij. Ik wilde voor de vorm blozen, maar dat lukte mij niet. 'Verlegen' voegde ik me bij groep 1.

Ik keek de kat uit de boom. Dit leek mij het beste, althans in dit stadium. Snel kwam ik erachter waarover ze het de hele tijd niet eens konden worden. Wij hadden geleerd om elk artikel te beginnen met: De oostelijke wind is bezig de westelijke wind de kop in te drukken; de trommels zijn aan het luiden om de oorlog tegen de contrarevolutionairen te verklaren; het communisme is van het kapitalisme aan het winnen. Wie is tegenwoordig bang voor wie? Met deze welkome historische omwenteling op de achtergrond... De rest moesten wij zelf invullen, afhankelijk van het thema van het artikel. Een paar jongens, Peng voorop, wilden de standaardzinnen herformuleren om hun kritiek op Deng te uiten. Hun beginzinnen luidden: Ervan uitgaande dat vandaag de dag de oostelijke wind de westelijke wind de kop indrukt en dat het oosten van het westen wint, mag Deng vakmensen en intellectuelen niet laten terugkeren naar hun post. Om de simpele reden dat ze gezeten hebben op een hogeschool of een universiteit. Dat laatste was een inktpot die eenieder die erin terechtkwam zwart, westers gezind en kapitalistisch ingesteld kleurde. Andere jongens waren tegen deze bewoordingen. Niet alles en iedereen uit het westen was bourgeois, relativeerden ze. Neem Karl Marx. Hij woonde in Duitsland, een westerse staat, of niet? Lenin, geboren en getogen in Rusland, ook ten westen van ons land. Peng en de zijnen verweerden zich: oké, ze waren de grondleggers van de communistische theorie, maar ze leefden niet meer, in het westen noch op aarde. Dit verklaarde waarom West-Europa na hun dood vervallen was tot decadentie en de Sovjet-Unie tot revisionisme. Pengs tegenstanders citeerden de leus: Lang leve Marx, Lenin, Stalin en Mao! Wat wilde dat zeggen? Dat Marx en Lenin nog leefden, in ons hart! Of leefden ze niet meer in dat van Peng en zijn geestverwanten?