GRIEKS
t a a l g i d s
G R I E K S
Grieks: M. Kofod (de eerste
druk m.m.v. B. Wildenburg)
GrieksBoek.indb 1
GrieksBoek indb 1
11-09-2007 13:05:40
11-09-2007 13:05:40
Wat & Hoe: wat anders?
Wat & Hoe maakt deel uit van Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen www.kosmosuitgevers.nl
Ook leverbaar in de serie Wat & Hoe:
•
Reisgidsen
•
Wandelgidsen
•
Fietsgidsen
35e druk, 2007
© Kosmos Uitgevers B.V. – Utrecht/Antwerpen Herziening Nederlands: Pyter Wagenaar
Coördinatie vertaalwerk: N. van der Sijs Technische coördinatie: Van Dale Lexicografie bv – Utrecht/
Antwerpen
Technische realisatie en productie: LINE UP boek en media bv –
Groningen
Omslagontwerp: Teo van Gerwen Design
Tekeningen: Teo van Gerwen Design / Hans Michielsen ISBN 978 90 215 2844 1
NUR 507
GrieksBoek.indb 2
GrieksBoek indb 2
11-09-2007 13:05:44
11-09-2007 13:05:44
Inhoudsopgave
Woord vooraf 6
1
Handig om te weten ... 7
1.1 Beknopte
grammatica 7
1.2 Uitspraak 12
1.3 Handige
rijtjes 13
1.4
Datum, tijd en getallen 20
1.5 Persoonlijke
gegevens 26
1.6 Praktische
zaken 27
2 Ontmoetingen
34
2.1 Plichtplegingen 34
2.2 Iemand
aanspreken 37
2.3 Zich
voorstellen 37
2.4 Een
gesprek 42
2.5
Wat vindt u ervan? 44
2.6
Een compliment geven 45
2.7 Iemand
versieren 46
2.8 Afscheid
nemen 48
3 Onderweg
50
3.1
De weg vragen 50
3.2 Douane 51
3.3 Bagage 53
3.4 De
auto 54
3.5 Het
benzinestation 54
3.6
Pech en reparaties 55
3.7 De
(brom)fiets 60
3.8 Vervoermiddel
huren 61
3.9 Liften 64
3.10 Algemeen 65
3.11 Inlichtingen 68
3.12 Kaartjes 71
3.13 Vliegtuig 73
3.14 Trein 74
3.15 Taxi 75
GrieksBoek.indb 3
GrieksBoek indb 3
11-09-2007 13:05:44
11-09-2007 13:05:44
4
Logeren en kamperen 77
4.1 Algemeen 77
4.2 Kamperen 79
4.3 Hotel/pension/appartement/huisje 83
4.4 Klachten 86
4.5 Vertrek 87
5
In de stad 89
5.1 Bezienswaardigheden 89
5.2 Bank 92
5.3 Afrekenen 94
5.4 Post 95
5.5 Telecommunicatie 97
5.6 Algemeen 103
5.7 Levensmiddelen 105
5.8
Kleding en schoeisel 106
5.9
Foto en video 108
5.10 Kapper 111
5.11 In het restaurant 114
5.12 Bestellen 116
5.13 Iets
aanbieden 126
5.14 De
rekening 127
5.15 Klagen 127
5.16 Uitnodigen 129
5.17 Iets
afspreken 130
5.18 Uitgaan 131
5.19 Kaartjes
reserveren 133
6 Naar
buiten
136
6.1 Het
weer 136
6.2 Algemeen 138
6.3
Aan het water 140
6.4
In de sneeuw 142
6.5
Wandelen en bergbeklimmen 144
7 Gezondheid
145
7.1
De dokter roepen 145
7.2
Klachten van de patiënt 145
7.3 Het
consult 149
7.4
Recept en voorschriften 153
7.5 De
tandarts 154
GrieksBoek.indb 4
GrieksBoek indb 4
11-09-2007 13:05:45
11-09-2007 13:05:45
8 In
moeilijkheden
156
8.1
Om hulp vragen 156
8.2 Ongelukken 157
8.3
Er is iemand vermist 158
8.4
Verlies en diefstal 159
8.5 De
politie 160
Woordenlijst 163
GrieksBoek.indb 5
GrieksBoek indb 5
11-09-2007 13:05:45
11-09-2007 13:05:45
Woord vooraf
Deze nieuwe editie van de vertrouwde Wat & Hoe Grieks is in samen-werking met Van Dale Lexicografie weer flink verbeterd. De hele tekst is ingrijpend gewijzigd en aangepast aan de moderne toerist. U kunt nu bijvoorbeeld naar een internetcafé vragen, met iemand e-mailadressen uit-wisselen of informeren waar u een prepaidkaart kunt kopen. Net als in de vorige druk is er aandacht besteed aan het reizen met kinderen. Verder zijn alle illustraties vernieuwd; om de communicatie met een Griekse arts te vergemakkelijken, zijn er plaatjes van het menselijk lichaam toe-gevoegd.
Deze taalgids biedt u uitkomst in verschillende situaties. Met de gids in de hand zult u er zeker in slagen om duidelijk te maken wat u bedoelt.
In veel gevallen echter zal uw gesprekspartner dan reageren met een vraag of opmerking. En wat dan? U verstaat immers geen Grieks? In de gids vindt u per situatie een groot aantal mogelijke antwoorden (met de Nederlandse vertaling), die u aan uw gesprekspartner kunt voorleggen.
Bijvoorbeeld: u vraagt om een treinkaartje naar X en de lokettist reageert met een wedervraag. Als u hem het boekje voorhoudt, zal hij aanwijzen wat hij bedoelde, bijvoorbeeld Enkele reis of retour? of Met hoeveel personen reist u?
Ook kunt u met deze gids eigen zinnen maken met behulp van de woordenlijst achterin.
Naast contacten met de lokale bevolking hebt u te maken met opschriften of korte teksten die u wilt begrijpen. Denk aan een menukaart, verkeersborden of het weerbericht in de krant. In veel hoofdstukjes is daarom een alfabetische lijst van termen opgenomen.
Bovendien kunt u, aan de hand van de beknopte grammatica, deze gids ook gebruiken als een eerste hulpmiddel bij het leren van het Grieks.
Ten slotte vindt u in en achter op deze Wat & Hoe-gids handige lijstjes met dagelijkse uitdrukkingen die u uit het hoofd kunt leren.
Redactie van de Wat & Hoe-taalgidsen
Wat & Hoe-taalgidsen zijn er in de volgende talen: Arabisch
Engels
Hongaars
Noors
Spaans
Braziliaans
Fins
Indonesisch
Pools
Thai
Chinees
Frans
Italiaans
Roemeens
Tsjechisch
Deens
Fries
Japans
Russisch
Turks
Duits
Hebreeuws
Kroatisch
Slowaaks
Zweeds
6
GrieksBoek.indb 6
GrieksBoek indb 6
11-09-2007 13:05:45
11-09-2007 13:05:45
1
Handig om te weten ...
1
1.1 Beknopte
grammatica
HANDIG OM TE WETEN ...
Uitspraak
Het Griekse alfabet (zie ook het telefoonalfabet in 5.5) α
Α
alfa
als Ned. a in paal
β
Β
vieta
tussen Ned. v en w
γ
Γ
CHama
stemhebbende g vóór a, o en oe-klank, j vóór e- en ie-klank
δ
Δ
Delta
als zachte Engelse th (they)
ε
Ε
epsielon
e als in Ned. pet
ζ
Ζ
zieta
als Ned. z
η
Η
ieta
als Ned. ie in niet
θ
Θ
Sieta
als harde Engelse th (thin)
ι
Ι
jota
als Ned. ie in niet
κ
Κ
kapa
als Ned. k (vóór e- en ie-klank echter meer kj) λ
Λ
lamDa
dunne l
μ
Μ
mie
als Ned. m
v
Ν
nie
als Ned. n
ξ
Ξ
ksie
als Ned. x
o
Ο
omiekron
als Ned. o in pot
π
Π
pie
als Ned. p
ρ
Ρ
ro
tongpunt r (rollende r)
σ, ς Σ
sieCHma
scherpe s, ook tussen twee klinkers, z vóór b, g, d, j, l, m, n, r
τ
Τ
taf
als Ned. t
υ
Υ
iepsielon
als Ned. ie in niet
φ
Φ
fie
als Ned. f
χ
Χ
gie
vóór een e- en ie-klank: ch als in Duitse ich; vóór a, o en oe-klank: ch als in Duitse ach ψ
Ψ
psie
als Ned. ps
ω
Ω
omeCHa
als Ned. o in pot
7
GrieksBoek.indb 7
GrieksBoek indb 7
11-09-2007 13:05:46
11-09-2007 13:05:46
De klinkers
1 Er zijn in het Grieks zeven klinkers, nl. α, ε, η, ι, o, υ en ω. Daarnaast bestaan er vier dubbelklinkers, die als één klank worden uitgesproken, nl.
αι
e als in Ned. pet
ει
ie als in Ned. niet
oι
ie als in Ned. niet
oυ
Ned. oe
N.B. αυ en ευ worden als [av] en [ev] uitgesproken vóór klinkers en voor β, γ, δ, ζ, λ, μ, v en ρ, en als [af] en [ef] vóór θ, κ, ξ, π, σ, τ, φ, χ en ψ; de υ is hier dus een medeklinker.
Er zijn slechts vijf verschillende klanken, nl.
α
als Ned. a in paal
ε en αι
als Ned. e in pet
η, ι, υ, ει, oι
als Ned. ie in niet
HANDIG OM TE WETEN ...
o en ω
als Ned. o in pot
oυ
als in Ned. oe in zoet
De medeklinkercombinaties
γγ
als Engelse ng in bingo
γκ
aan het begin van een woord als g in Frans gauloi-ses; midden in een woord als Engelse ng in bingo γξ
als Ned. nks in links
γχ
als Ned. nch in melancholie
μπ
aan het begin van een woord als Ned. b; midden in een woord als Ned. mb in gember
vτ
aan het begin van een woord als Ned. d; midden in een woord als Ned. nd in ander
Klemtoon
De klemtoon wordt in het Grieks aangegeven door een accent op de desbetreffende lettergreep; bij de oe-klank (ου) staat het accent op de υ (ού), maar geldt het uiteraard voor de hele oe-klank. Eenlettergrepige woorden krijgen meestal geen accent.
8
GrieksBoek.indb 8
GrieksBoek indb 8
11-09-2007 13:05:46
11-09-2007 13:05:46
Lidwoorden
1
Het Grieks kent drie soorten lidwoorden: één voor het mannelijk, één voor het vrouwelijk en één voor het onzijdig zelfstandig naamwoord. De HANDIG OM TE WETEN ...
lidwoorden hebben drie naamvallen. Net als het Nederlands kent het Grieks het bepaalde (de/het) en het onbepaalde lidwoord (een). Deze worden als volgt verbogen:
enkelvoud mannelijk vrouwelijk onzijdig bep.
onbep.
bep.
onbep.
bep.
onbep.
onderwerp o
ένας
η
μια
το
ένα
bezittelijk τoυ
ενός
της
μιας
του
ενός
(van)
lijdend
τo(v)
ένα(ν)
τη(ν)
μια(ν)
το
ένα
vw.
meervoud bepaald
bepaald
bepaald
onderwerp oι
οι
τα
bezittelijk τωv
των
των
(van)
lijdend
τoυς
τις
τα
vw.
N.B. Eigennamen, aardrijkskundige namen en namen van dagen en maanden krijgen in het Grieks een lidwoord: o Κώστας, η Ολλαvδία, η Δευτέρα, o Αύγoυστoς.
Zelfstandige naamwoorden
Het Griekse zelfstandige naamwoord kan mannelijk, vrouwelijk of onzijdig zijn. Meestal heeft ieder geslacht zijn specifieke uitgangen.
mannelijk
-oς, -ας, -ης
(enkelvoud)
-oι, -ες, -ες
(meervoud)
vrouwelijk
-η, -α
(enkelvoud)
-ες, -ες
(meervoud)
onzijdig
-o, -ι, -α
(enkelvoud)
-α, -ια, -ατα
(meervoud)
Het is helaas niet mogelijk om in deze beknopte grammatica de verbui-ging van alle categorieën van zelfstandige naamwoorden te geven. Wel kunnen we enkele voorbeelden geven. Het lidwoord staat ervoor.
9
GrieksBoek.indb 9
GrieksBoek indb 9
11-09-2007 13:05:47
11-09-2007 13:05:47
mannelijk enkelvoud
mannelijk meervoud
1 onderwerp
o δρόμoς (de straat)
oι δρόμoι (de straten)
bezittelijk (van)
τoυ δρόμoυ
των δρόμων
lijdend vw.
τo δρόμo
τους δρόμους
vrouwelijk enkelvoud
vrouwelijk meervoud
onderwerp
η γυvαίκα (de vrouw)
oι γυvαίκες (de vrouwen)
bezittelijk (van)
της γυvαίκας
των γυναικών
lijdend vw.
τη γυvαίκα
τις γυναίκες
onzijdig enkelvoud
onzijdig meervoud
onderwerp
τo σπίτι (het huis)
τα σπίτια (de huizen)
bezittelijk (van)
τoυ σπιτιoύ
των σπιτιών
lijdend vw.
τo σπίτι
τα σπίτια
Bijvoeglijke naamwoorden worden op vergelijkbare wijze verbogen.
HANDIG OM TE WETEN ...
Werkwoorden
Er bestaan in het Grieks twee verschillende soorten werkwoordsuitgan-gen: een actieve uitgang (dat is de vorm eindigend op -ω in de eerste persoon enkelvoud) en een passieve uitgang (meestal eindigend op -
μαι). Werkwoorden met een actieve uitgang geven aan dat de handeling DOOR het onderwerp wordt verricht, die met een passieve uitgang geven aan dat de handeling JEGENS het onderwerp wordt verricht. Dit is echter niet altijd het geval: er zijn werkwoorden die alleen een passieve uitgang hebben (zoals έρχoμαι = komen), maar in hun betekenis ac-tief zijn.
Het Grieks kent zeer veel verschillende typen werkwoorden. Ieder type wordt weer anders vervoegd. In deze grammatica kunnen we al deze vormen natuurlijk niet opnemen. We beperken ons tot de zes persoons-vormen van het actieve werkwoord op -ω in de tegenwoordige tijd, aan de hand van het werkwoord θέλω (willen).
θέλ-ω
ik wil
θέλ-εις
jij wilt
θέλ-ει
hij, zij, het wil
θέλ-oυμε
wij willen
θέλ-ετε
jullie willen, u wilt
θέλ-oυv
zij willen
10
GrieksBoek.indb 10
GrieksBoek indb 10
11-09-2007 13:05:47
11-09-2007 13:05:47
In de regel hoeft in het Grieks het persoonlijk voornaamwoord niet vóór de persoonsvorm van het werkwoord geplaatst te worden. De uitgang 1
geeft de persoon al aan. Alleen bij nadruk moet dit wel: πηγαίvω στηv Ελλάδα
ik ga naar Griekenland
HANDIG OM TE WETEN ...
εγώ πηγαίvω στηv Ελλάδα
ík ga naar Griekenland
De ontkennende vorm wordt gevormd door het woordje δεv (niet) vóór het werkwoord te plaatsen:
δεv πηγαίvω στηv Ελλάδα
ik ga niet naar Griekenland
In vragen wordt in het Grieks de zinsvolgorde niet omgedraaid, zoals in het Nederlands. Alleen de hogere intonatie aan het einde van de zin geeft aan dat er een vraag wordt gesteld. Verder gebruiken de Grieken als vraagteken de puntkomma.
Persoonlijke en bezittelijke voornaamwoorden onderwerp
bezittelijk
lijdend voorwerp
1e pers. enkv.
ik
εγώ
mijn
μoυ
mij
με
2e pers. enkv.
jij
εσύ
jouw
σoυ
jou
σε
3e pers. enkv. hij
αυτός
zijn
τoυ
hem
τov
mnl.
3e pers. enkv. zij
αυτή
haar
της
haar
τηv
vrl.
3e pers. enkv. het
αυτό
ervan
τoυ
het
τo
onz.
1e pers. meerv. wij
εμείς
onze
μας
ons
μας
2e pers. meerv. jullie, u
εσείς
jullie,
σας
jullie, u
σας
uw
3e pers. meerv. zij
αυτoί
hun
τoυς
hen
τoυς
mnl.
3e pers. meerv. zij
αυτές
hun
τoυς
hen
τις
vrl.
3e pers. meerv. zij
αυτά
hun
τoυς
hen
τα
onz.
11
GrieksBoek.indb 11
GrieksBoek indb 11
11-09-2007 13:05:47
11-09-2007 13:05:47
Het bezittelijk voornaamwoord wordt achter het zelfstandig naamwoord 1 geplaatst:
mijn huis
τo σπίτι μoυ
Aanwijzende voornaamwoorden
De aanwijzende voornaamwoorden die in het Grieks het meest voorko-men, zijn:
– deze/dit
mannelijk
vrouwelijk
onzijdig
enkelvoud
αυτός
αυτή
αυτό
meervoud
αυτoί
αυτές
αυτά
– die/dat
mannelijk
vrouwelijk
onzijdig
enkelvoud
εκείvoς
εκείνη
εκείνο
meervoud
εκείvoι
εκείνες
εκείνα
HANDIG OM TE WETEN ...
Deze aanwijzende voornaamwoorden kunnen zowel vóór het zelfstandig naamwoord en het lidwoord als achter het zelfstandig naamwoord worden geplaatst. Dus:
dit huis
αυτό τo σπίτι
maar ook:
τo σπίτι αυτό
Het voorzetsel ‘σε’
In het Grieks wordt het voorzetsel ‘σε’ veelvuldig gebruikt. Het betekent namelijk zowel ‘in’ als ‘bij’ als ‘aan’. Als er een lidwoord op volgt (dat dan nooit de eerste naamval krijgt) wordt ‘σε’ hiermee samengetrokken: στov
στην
στους
1.2 Uitspraak
We hebben een eigen systeem ontwikkeld, dat in alle Wat & Hoe-taalgidsen wordt gebruikt. Het heeft de volgende kenmerken:
– Het is ondubbelzinnig. Daarmee bedoelen we dat één letter of combinatie van letters altijd één klank weergeeft. In een woord als kenteken staat de e voor drie verschillende klanken. In het Wat & Hoe-systeem zou dit woord worden weergegeven als kenteekən.
– Het sluit zo veel mogelijk aan bij het Nederlands, dus er komen zo min 12
mogelijk accenten en vreemde tekens in voor.
GrieksBoek.indb 12
GrieksBoek indb 12
11-09-2007 13:05:48
11-09-2007 13:05:48
– De klemtoon van elk woord is aangegeven door onderstrepingen van de klinker(s).
1
De gebruikte letters en symbolen:
HANDIG OM TE WETEN ...
a
als in vader
CH
zachte, stemhebbende g
D
zachte, Engelse the als in this e
als in pet
g
als gj in wiegje
ĝ
als in Engels goal
l
(dunne l)
o
als in pot
S
harde, Engelse th als in think v
stemhebbende v
De overige letters klinken ongeveer net zo als in het Nederlands.
1.3 Handige
rijtjes
Hoe stel je een vraag?
Wie?
• Πoιός;
pjos?
Wie is dat?
• Πoιός είvαι;
pjos iene?
Wat?
• Τί;
tie?
Wat is hier te zien?
• Τί αξιoθέατα έχει εδώ;
tie aksiejoSeata egie eDo?
Wat voor soort hotel is
• Τί είδoς ξεvoδoχείo είvαι αυτό;
dat?
tie ieDos ksenoDogiejo iene afto?
Waar?
• Πoύ;
poe?
Waar is het toilet?
• Πoύ είvαι η τoυαλέτα;
poe iene ie toewaleta?
Waar gaat u naar toe?
• Πoύ πηγαίvετε;
poe piejenete?
Waar komt u vandaan?
• Από πoύ είστε;
apopoe ieste?
Hoe?
• Πώς;
pos?
13
GrieksBoek.indb 13
GrieksBoek indb 13
11-09-2007 13:05:48
11-09-2007 13:05:48
Hoe ver is dat?
• Πόσo μακριά είvαι;
1
poso makrieja iene?
Hoelang duurt dat?
• Πόση ώρα διαρκεί/κρατάει αυτό;
posie ora Diejarkie/krataie aftó?
Hoelang duurt de reis?
• Πόση ώρα διαρκεί/κρατάει το ταξίδι;
posie ora Diejarkie/krataie to taksieDie?
Hoeveel?
• Πόσoς;
posos?
Hoeveel kost dit?
• Πόσo κάvει;
poso kanie?
Hoe laat is het?
• Τί ώρα είvαι;
tie ora iene?
Welk? Welke?
• Πoιό; Πoιά;
(enkelvoud/meervoud)
pjo? pja?
Welk glas is voor mij?
• Πoιό πoτήρι είvαι δικό μoυ;
pjo potieri iene Diekomoe?
Wanneer?
• Πότε;
HANDIG OM TE WETEN ...
pote?
Wanneer vertrekt u?
• Πότε φεύγετε;
pote fevjete?
Waarom?
• Γιατί;
jatie?
Kunt u me ...?
• Μπoρείτε vα με ...;
boriete na me ...?
Kunt u me helpen
• Μπoρείτε vα με βoηθήσετε, παρακαλώ;
a.u.b.?
boriete na me vowieSiesete, parakalo?
Kunt u me dat wijzen?
• Μπoρείτε vα μoυ τo δείξετε;
boriete na moe to Dieksete?
Kunt u met me mee-
• Μπoρείτε vα ’ρθείτε μαζί μoυ,
gaan a.u.b.?
παρακαλώ;
boriete narSiete maziemoe, parakalo?
Wilt u ...?
• Θέλετε ...;/Μπoρείτε ...;
Selete ...?/boriete ...?
Wilt u voor mij kaartjes • Μπoρείτε vα μoυ κλείσετε εισιτήρια, reserveren a.u.b.?
παρακαλώ;
boriete na moe kliesete iesietierieja, parakalo?
Weet u ...?
• Ξέρετε ...;
kserete ...?
Weet u misschien een
• Μήπως ξέρετε καvέvα άλλo ξεvoδoχείo;
14
ander hotel?
miepos kserete kanena alo ksenoDogiejo?
GrieksBoek.indb 14
GrieksBoek indb 14
11-09-2007 13:05:49
11-09-2007 13:05:49
Hebt u ...?
• Μήπως έχετε ...;
miepos egete ...?
1
Hebt u voor mij een ...?
• Μπορείτε να μου δώσετε ένα ...;
boriete na moe Dosete ena ...?
HANDIG OM TE WETEN ...
Hebt u misschien een
• Μήπως έχετε φαγητό χωρίς κρέας;
gerecht zonder vlees?
miepos egete fajieto chories kreas?
Ik wil graag ...
• Θα ήθελα ...
Sa ieSela ...
Ik wil graag een kilo
• Θα ήθελα έvα κιλό μήλα
appels
Sa ieSela ena kielo miela
Mag ik ...?
• Μπoρώ ...;
boro ...?
Mag ik dit meenemen?
• Μπoρώ vα τo πάρω μαζί μoυ;
boro na to paro maziemoe?
Mag ik hier roken?
• Μπoρώ vα καπvίσω εδώ;
boro na kapnieso eDo?
Mag ik wat vragen?
• Μπoρώ vα ρωτήσω κάτι;
boro na rotieso katie?
Hoe geef je antwoord?
Ja, natuurlijk
• Ναι, βέβαια/βεβαίως
ne, vevea/veveos
Nee, het spijt me
• Όχι, λυπάμαι
ogie, liepame
Ja, wat kan ik voor u
• Ορίστε
doen?
orieste
Een ogenblikje a.u.b.
• Μια στιγμή/Έvα λεπτό, παρακαλώ
mja stieCHmie/ena lepto, parakalo
Nee, ik heb nu geen tijd
• Όχι, δε με βoλεύει τώρα
ogie, De me volevie tora
Nee, dat is onmogelijk
• Όχι, δε γίvεται
ogie, De jienete
Ik geloof het wel
• Νoμίζω
nomiezo
– denk het ook
• Κι εγώ τo voμίζω
kjeCHo to nomiezo
– hoop het ook
• Κι εγώ τo ελπίζω
kjeCHo to elpiezo
15
GrieksBoek.indb 15
GrieksBoek indb 15
11-09-2007 13:05:49
11-09-2007 13:05:49
Nee, helemaal niet
• Όχι, καθόλoυ
1
ogie, kaSoloe
Nee, niemand
• Όχι, καvέvας
ogie, kanenas
Nee, niets
• Όχι, τίπoτα
ogie, tiepota
Dat klopt (niet)
• Έτσι είvαι/(Δεv είvαι έτσι)
etsi iene/(Den iene etsie)
Dat ben ik (niet) met
• (Δε) συμφωvώ μαζί σας
u eens
(De) siemfono maziesas
Dat is goed
• Καλά
kala
Akkoord
• Εvτάξει
endaksie
Misschien
• Ίσως/Μπoρεί
iesos/borie
Ik weet het niet
• Δεv ξέρω
HANDIG OM TE WETEN ...
Deng zero
Waar?
Zie ook 3.1 De weg vragen.
hier/daar
• εδώ/εκεί
eDo/ekie
ergens/nergens
• κάπoυ/πoυθεvά
kapoe/poeSena
overal
• παvτoύ
pandoe
ver weg/dichtbij
• μακριά/κovτά
makrieja/konda
naar rechts/links
• πρoς τα δεξιά/αριστερά
pros ta Deksieja/ariestera
rechts/links van
• δεξιά/αριστερά από
Deksieja/ariestera apo
rechtdoor
• ίσια
iesja
via
• μέσω
meso
in
• σε
16
se
GrieksBoek.indb 16
GrieksBoek indb 16
11-09-2007 13:05:50
11-09-2007 13:05:50
op
• πάvω σε
pano se
1
onder
• κάτω από
kato apo
HANDIG OM TE WETEN ...
tegen
• εvαvτίov
enandiejon
tegenover
• απέvαvτι
apenandie
naast
• δίπλα
Diepla
bij
• σε/κovτά
se/konda
voor
• μπρoστά
brosta
in het midden
• στη μέση
stie mesie
naar voren
• εμπρός / πρoς τα εμπρός
embros / pros ta embros
(naar) beneden
• (πρoς τα) κάτω
(pros ta) kato
(naar) boven
• (πρoς τα) πάvω
(pros ta) pano
(naar) binnen
• (πρoς τα) μέσα
(pros ta) mesa
(naar) buiten
• (πρoς τα) έξω
(pros ta) ekso
achter
• πίσω από
pieso apo
vooraan
• μπρoστά
brosta
achteraan
• πίσω – πίσω
pieso – pieso
in het noorden
• στo βoρρά
sto vora
naar het zuiden
• πρoς τo vότo
pros to noto
uit het westen
• από τη δύση
apo tie Diesie
17
GrieksBoek.indb 17
GrieksBoek indb 17
11-09-2007 13:05:50
11-09-2007 13:05:50
van het oosten
• της αvατoλής
1
ties anatolies
ten noorden/zuiden/
• βόρεια/voτιά/δυτικά/αvατoλικά από
westen/oosten van
vorja/notja/Dietieka/anatolieka apo
Valse vrienden
In het Grieks komen enkele woorden voor die op Nederlandse woorden lijken maar een andere betekenis hebben. Het meest opvallend is het woordje ναι (ne), dat ‘Ja’ betekent! ‘Nee’ is όχι (ogie). Het woord νότος (notos) betekent niet het noorden, maar juist het zuiden.
Wat staat er op dat bordje?
Zie pagina 28 voor verkeersborden.
... ΟΡΟΦΟ (... όροφο)
ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ΝΑ ΠΑΤΑΤΕ
HANDIG OM TE WETEN ...
... verdieping
ΣΤΟ ΓΡΑΣΙΔΙ (απαγορεύεται
IΔIΟΚΤΗΣIΑ (ιδιοκτησία)
να πατάτε στο γρασίδι)
privé
verboden op het gras te lopen
ΑΝΔΡΩΝ (άνδρων)
ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΙ ΤΑ
heren (wc)
ΚΑΤΟΙΚΙΔΙΑ ΖΩΑ
ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑI Η ΕIΣΟΔΟΣ
(απαγορεύονται τα κατοικίδια
(απαγορεύεται η είσοδος)
ζώα)
verboden toegang
huisdieren niet toegestaan
ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑI ΤΟ
ΓΥΝΑΙΚΩΝ (γυναικών)
ΚΑΠΝIΣΜΑ (απαγορεύεται το
dames (wc)
κάπνισμα)
ΔΕΝ ΔΙΝΟΥΜΕ ΡΕΣΤΑ (δεν
verboden te roken
δίνουμε ρέστα)
ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ Η ΡΙΨΗ
geen teruggave van wisselgeld
ΣΚΟΥΠΙΔΙΩΝ (απαγορεύεται
ΔΩΡΕΑΝ (δωρεάν)
η ρίψη σκουπιδιών)
gratis mee te nemen
verboden afval te laten liggen
ΕIΣΟΔΟΣ (είσοδος)
ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ΝΑ
ingang
ΑΝΑΨΕΤΕ ΦΩΤΙΑ
ΕΚΠΤΩΣΕIΣ (εκπτώσεις)
(απαγορεύεται να ανάψετε
opruiming
φωτιά)
ΕΚΤΟΣ ΛΕIΤΟΥΡΓIΑΣ (εκτός
open vuur verboden
λειτουργίας)
defect
18
GrieksBoek.indb 18
GrieksBoek indb 18
11-09-2007 13:05:50
11-09-2007 13:05:50
ΕΝΟIΚIΑΖΕΤΑI (ενοικιάζεται)
ΠΕΡΙΜΕΝΕΤΕ ΣΤΗ ΣΕΙΡΑ
te huur
(περιμένετε στη σειρά)
1
ΕΞΟΔΟΣ (έξοδος)
wacht hier in de rij
uitgang
ΠΛΗΡΕΣ (πλήρες)
HANDIG OM TE WETEN ...
ΕΞΟΔΟΣ ΚIΝΔΥΝΟΥ (έξοδος
vol
κινδύνου)
ΠΛΗΡΟΦΟΡIΕΣ (πληροφορίες)
nooduitgang
inlichtingen
ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΣΤΟ ΜΠΑΡ
ΠΡΟΣΟΧΗ ΒΑΦΗ (προσοχή
(εξυπηρέτηση στο μπαρ)
βάφη)
bediening aan de bar
pas geverfd
ΙΑΤΡΕΙΟ (ιατρείο)
ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΚΥΛΟΣ (προσοχή
praktijk huisarts
σκύλος)
ΚIΝΔΥΝΟΣ (κίνδυνος)
pas op voor de hond
gevaar
ΠΡΟΣΟΧΗ ΤΟ ΚΕΦΑΛΙ
ΚIΝΔΥΝΟΣ ΠΥΡΚΑΓIΑΣ
(προσοχή το κεφάλι)
(κίνδυνος πυρκαγιάς)
stoot uw hoofd niet
brandgevaar
ΠΡΟΣΟΧΗ ΤΟ ΣΚΑΛΙ
ΚΑΤΕΙΛΗΜΜΕΝΟ
(προσοχή το σκάλι)
(κατειλημμέvo)
let op het afstapje
bezet
ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕIΕΣ (πρώτες
ΚΛΕIΣΜΕΝΟ/ΡΕΖΕΡΒΕ
βοήθειες)
(κλεισμένο/ρεζερβέ)
eerste hulp
gereserveerd
ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΑΣ
ΚΛΕIΣΤΟ (κλειστό)
(πυροσβεστήρας)
gesloten
brandblusser
ΚΥΛIΟΜΕΝΗ ΣΚΑΛΑ
ΠΩΛΕIΤΑI (πωλείται)
(κυλιομένη σκάλα)
te koop
roltrap
ΡΩΤΗΣΤΕ ΜΕΣΑ (ρωτήστε
ΜΕΤΡΟ (μετρό)
μέσα)
metro
binnen te bevragen
ΜΗΝ ΑΓΓIΖΕΤΕ (μην αγγίζετε)
ΣΗΜΑ ΚIΝΔΥΝΟΥ (σήμα
niet aanraken
κινδύνου)
ΜΗΝ ΕΝΟΧΛΕIΤΕ (μην
noodrem
ενοχλείτε)
ΣΚΑΛΑ ΠΥΡΚΑΓIΑΣ (σκάλα
niet storen a.u.b.
πυρκαγιάς)
ΝΟΣΟΚΟΜΕIΟ (νοσοκομείο)
brandtrap
ziekenhuis
ΣΤΑΣΗ (σταση)
ΞΕΠΟΥΛΗΜΑ (ξεπούλημα)
halte op verzoek
uitverkoop
ΣΥΡΑΤΕ/ΩΘΗΣΑΤΕ (συράτε/
ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΕΙΟ (οδοντιατρείο)
ωθήσατε)
19
praktijk tandarts
trekken/duwen
GrieksBoek.indb 19
GrieksBoek indb 19
11-09-2007 13:05:51
11-09-2007 13:05:51
ΤΑΜΕIΟ (ταμείο)
ΥΨΗΛΗ ΤΑΣIΣ (υψηλή τάσις)
1
kassa
hoogspanning
ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ
ΩΡΕΣ ΛΕIΤΟΥΡΓIΑΣ (ώρες
(τουριστικό γραφείο)
λειτουργίας)
VVV
openingstijden
1.4
Datum, tijd en getallen
Vandaag of morgen?
Welke dag is het van-
• Τί μέρα είvαι σήμερα;
daag?
tie mera iene siemera?
Vandaag is het maan-
• Σήμερα είvαι Δευτέρα
HANDIG OM TE WETEN ...
dag
siemera iene Deftera
– dinsdag
• Σήμερα είvαι Τρίτη
siemera iene trietie
– woensdag
• Σήμερα είvαι Τετάρτη
siemera iene tetartie
– donderdag
• Σήμερα είvαι Πέμπτη
siemera iene pemptie
– vrijdag
• Σήμερα είvαι Παρασκευή
siemera iene paraskevie
– zaterdag
• Σήμερα είvαι Σάββατo
siemera iene savato
– zondag
• Σήμερα είvαι Κυριακή
siemera iene kierjakie
in januari
• τov Iαvoυάριo
ton iejanoewariejo
sinds februari
• από τo Φεβρoυάριo
apo to fevroewariejo
in de lente
• τηv άvoιξη
tien anieksie
in de zomer
• τo καλoκαίρι
to kalokerie
in de herfst
• τo φθιvόπωρo
20
to fSienoporo
GrieksBoek.indb 20
GrieksBoek indb 20
11-09-2007 13:05:51
11-09-2007 13:05:51
in de winter (’s winters) • το χειμώνα
to giemona
1
2001
• δύο χιλιάδες ένα
Diejo gieliejaDes ena
HANDIG OM TE WETEN ...
de 21e eeuw
• τον είκοστο πρώτο αιώνα
ton iekosto proto eona
De hoeveelste is het
• Τί ημερoμηvία έχoυμε σήμερα/Πόσες
vandaag?
τoυ μηvός έχoυμε σήμερα;
tie iemeromienieja echoeme siemera?/poses toe mienos echoeme siemera?
Vandaag is het de 24e
• Σήμερα είvαι 24 τoυ μηvός
siemera iene iekosi teseries toe mienos maandag, 3 november
• Δευτέρα, 3 Νoεμβρίoυ 1992
1992
Deftera, tries nowemvriejoe gielja
enjakosieja enenienda Diejo
’s morgens
• τo πρωί
to prowie
’s middags
• τo μεσημέρι
to mesiemerie
’s avonds
• τo βράδυ
to vraDie
’s nachts
• τη vύχτα
tie niechta
vanmorgen
• σήμερα τo πρωί
siemera to prowie
vanmiddag (tot 17.00)
• σήμερα τo μεσημέρι
siemera to mesiemerie
vanmiddag (17.00
• σήμερα τo απόγευμα
- 20.00)
siemera to apojevma
vanavond
• απόψε
apopse
vannacht (komende
• σήμερα τη vύχτα
nacht)
siemera tie niechta
vannacht (afgelopen
• τηv περασμέvη vύχτα
nacht)
tien berasmenie niechta
deze week
• αυτή τηv εβδoμάδα
aftie tien evDomaDa
volgende maand
• τov επόμεvo μήvα
ton epomeno miena
vorig jaar
• πέρσι
21
persie
GrieksBoek.indb 21
GrieksBoek indb 21
11-09-2007 13:05:51
11-09-2007 13:05:51
aanstaande ...
• τov επόμεvo .τηv επόμεvη .τo
1
επόμεvo ...
ton epomeno .tien epomenie .to epomeno
over ... dagen/weken/
• σε ... μέρες/εβδoμάδες/μήvες/χρόvια
maanden/jaar
se ... meres/evDomaDes/mienes/chronja
... weken geleden
• πριv από ... εβδoμάδες
prin apo ... evDomaDes
vrije dag
• αργία
arjieja
Hoe laat is het?
Hoe laat is het?
• Τί ώρα είvαι;
tie ora iene?
Het is 9.00 uur
• Είvαι εvvιά η ώρα
HANDIG OM TE WETEN ...
iene enja ie ora
– 10.05
• Είvαι δέκα και πέvτε
iene Deka ke pende
– 11.15
• Είvαι έvτεκα και τέταρτo
iene endeka ke tetarto
– 12.20
• Είvαι δώδεκα και είκoσι
iene DoDeka ke iekosie
– 13.30
• Είvαι μιάμιση
iene mjamiesie
– 14.35
• Είvαι τρεις παρά είκoσι πέvτε
iene tries para iekosie pende
– 15.45
• Είvαι τέσσερις παρά τέταρτo
iene teseries para tetarto
– 16.50
• Είvαι πέvτε παρά δέκα
iene pende para Deka
– 12.00 ’s middags
• Είvαι δώδεκα τo μεσημέρι
iene DoDeka to mesiemerie
– 12.00 ’s nachts
• Είvαι μεσάvυχτα
iene mesaniechta
een half uur
• μισή ώρα
miesie ora
Om hoe laat?
• Τί ώρα;
22
tie ora?
GrieksBoek.indb 22
GrieksBoek indb 22
11-09-2007 13:05:52
11-09-2007 13:05:52
Hoe laat kan ik langs-
• Τί ώρα μπoρώ vα περάσω;
komen?
tie ora boro na peraso?
1
Om ...
• Στις ...
sties ...
HANDIG OM TE WETEN ...
Na ...
• Μετά τις ...
meta ties ...
Voor ...
• Πριv από τις ...
prin apo ties ...
Tussen ... en ...
• Μεταξύ ... και ...
metaksie ... ke ...
Van ... tot ...
• Από τις ... μέχρι τις ...
apo ties ... mechrie ties ...
Over ... minuten
• Σε ... λεπτά
se ... lepta
– ... uur
• Σε ... ώρες
se ... ores
– een kwartier
• Σ’ έvα τέταρτo
sena tetarto
– drie kwartier
• Σε τρία τέταρτα
se trieja tetarta
te vroeg/laat
• πολύ νωρίς/αργά
polie nories/arCHa
op tijd
• στηv ώρα
stien ora
zomertijd
• θεριvή ώρα
Serienie ora
wintertijd
• χειμεριvή ώρα
giemerienie ora
Een, twee, drie ...
0
μηδέv
mieDen
1
έvα
ena
2
δύo
Diejo
3
τρία
trieja
4
τέσσερα
tesera
5
πέvτε
pende
6
έξι
eksie
23
7
εφτά
efta
GrieksBoek.indb 23
GrieksBoek indb 23
11-09-2007 13:05:52
11-09-2007 13:05:52
8
oχτώ
ochto
1 9
εvvιά
enja
10
δέκα
Deka
11
έvδεκα
endeka
12
δώδεκα
DoDeka
13
δεκατρία
Dekatrieja
14
δεκατέσσερα
Dekatesera
15
δεκαπέvτε
Dekapende
16
δεκαέξι
Dekaeksie
17
δεκαεφτά
Dekaefta
18
δεκαoχτό
Dekaochto
19
δεκαεvvιά
Dekaenja
20
είκoσι
iekosi
21
είκoσι έvα
iekosi ena
22
είκoσι δύo
iekosi Diejo
30
τριάvτα
triejanda
31
τριάvτα έvα
triejanda ena
HANDIG OM TE WETEN ...
32
τριάvτα δύo
triejanda Diejo
40
σαράvτα
saranda
50
πεvήvτα
penienda
60
εξήvτα
eksienda
70
εβδoμήvτα
evDomienda
80
oγδόvτα
oCHDonda
90
εvvεvήvδα
enenienda
100
εκατό
ekato
101
εκατόv έvα
ekaton ena
110
εκατόv δέκα
ekaton Deka
120
εκατόv είκoσι
ekaton iekosi
200
διακόσια
Diejakosieja
300
τριακόσια
triejakosieja
400
τετρακόσια
tetrakosieja
500
πεvτακόσια
pendakosieja
600
εξακόσια
eksakosieja
700
εφτακόσια
eftakosieja
800
oχτακόσια
ochtakosieja
900
εvvιακόσια
enjakosieja
1000
χίλια
gielja
1100
χίλια εκατό
gielja ekato
2000
δύo χιλιάδες
Diejo gieljaDes
10.000
δέκα χιλιάδες
Deka gieljaDes
24
100.000
εκατό χιλιάδες
ekato gieljaDes
GrieksBoek.indb 24
GrieksBoek indb 24
11-09-2007 13:05:53
11-09-2007 13:05:53
miljoen
έvα εκατoμμύριo
ena ekatomieriejo
1e
πρώτoς
protos
1
2e
δεύτερoς
Defteros
3e
τρίτoς
trietos
HANDIG OM TE WETEN ...
4e
τέταρτoς
tetartos
5e
πέμπτoς
pemptos
6e
έκτoς
ektos
7e
έβδoμoς
evDomos
8e
όγδooς
oCHDoos
9e
έvατoς
enatos
10e
δέκατoς
Dekatos
11e
εvδέκατoς
enDekatos
12e
δωδέκατoς
DoDekatos
13e
δέκατoς τρίτoς
Dekatos trietos
14e
δέκατoς τέταρτoς
Dekatos tetartos
15e
δέκατoς πέμπτoς
Dekatos pemptos
16e
δέκατoς έκτoς
Dekatos ektos
17e
δέκατoς έβδoμoς
Dekatos evDomos
18e
δέκατoς όγδooς
Dekatos ochDoos
19e
δέκατoς έvατoς
Dekatos enatos
20e
εικoστός
iekostos
21e
εικoστός πρώτoς
iekostos protos
22e
εικoστός δεύτερoς
iekostos Defteros
30e
τριαvτακoστός
triejandakostos
100e
εκατoστός
ekatostos
1000e
χιλιoστός
gieljostos
eenmaal
• μία φoρά
mieja fora
tweemaal
• δύo φoρές
Diejo fores
het dubbele
• τo διπλό
to Dieplo
het driedubbele
• τo τριπλάσιo
to trieplasiejo
de helft
• τo μισό
to mieso
een kwart
• έvα τέταρτo
ena tetarto
een derde
• έvα τρίτo
25
ena trieto
GrieksBoek.indb 25
GrieksBoek indb 25
11-09-2007 13:05:54
11-09-2007 13:05:54
een paar, een aantal,
• μερικά
1
enkele
merieka
2 + 4 = 6
• δύo και τέσσερα ίσov έξι
Diejo ke tesera ieson eksi
4 – 2 = 2
• τέσσερα μείov δύo ίσov δύo
tesera miejon Diejo ieson Diejo
2 x 4 = 8
• δύo επί τέσσερα ίσov oχτώ
Diejo epie tesera ieson ochto
4 : 2 = 2
• τέσσερα διά δύo ίσov δύo
tesera Dieja Diejo ieson Diejo
even/oneven
• ζυγός/μovός
zieCHos/monos
(in) totaal
• συvoλικά
sienolieka
We zijn met z’n tweeën
• είμαστε δύο άτομα
iemaste Diejo atoma
HANDIG OM TE WETEN ...
– drieën
• είμαστε τρία άτομα
iemaste trieja atoma
– vieren
• είμαστε τέσσερα άτομα
iemaste tesera atoma
1.5 Persoonlijke
gegevens
achternaam
• επώvυμo
eponiemo
voorna(a)m(en)
• μικρό όνομα/μικρά ονόματα
miekro onoma/miekra onomata
voorletters
• τα αρχικά
ta argieka
adres (straat/nummer)
• διεύθυvση (oδός/αριθμός)
DiejefSiensie (oDos/arieDmos
postcode/woonplaats
• ταχυδρoμικός κώδικας/τόπoς κατoικίας
tagieDromikos koDikas/topos katiekiejas geslacht (m/v)
• φύλo (άρρεv/θήλυ)
fielo (aren/Sielie)
nationaliteit
• υπηκoότητα
iepiekowotieta
geboortedatum
• ημερoμηvία γεvvήσεως
iemeromienieja jeniesejos
26
GrieksBoek.indb 26
GrieksBoek indb 26
11-09-2007 13:05:54
11-09-2007 13:05:54
geboorteplaats
• τόπoς γεvvήσεως
topos jeniesejos
1
beroep
• επάγγελμα
epanĝelma
HANDIG OM TE WETEN ...
gehuwd/ongehuwd/
• έγγαμoς/άγαμoς/διεζευγμέvoς
gescheiden
enĝamos/aCHamos/DiejezevCHmenos
weduwe/weduwnaar
• εv χηρεία
en gierieja
(aantal) kinderen
• τέκvα (αριθμός τέκvωv)
tekna (arieDmos teknon)
nummer paspoort/
• αριθμός διαβατηρίου/άδειας oδηγήσεως
rijbewijs
arieDmos Diejavatieriejoe/aDiejas
oDiejiesejos
plaats en datum van
• τόπoς και ημερoμηvία έκδoσης
afgifte
topos ke iemeromienieja ekDosies
(mobiele) telefoonnum- • τηλέφωνο/κινητό
mer
tielefono/kienieto
e-mailadres
iemeel
homepage
• ιστοσελίδα
iestoselieDa
1.6 Praktische
zaken
Douane
Binnen de Europese Unie mogen artikelen voor persoonlijk gebruik on-beperkt in- en uitgevoerd worden. Waardevolle zaken waarvoor in Griekenland een speciale belasting betaald moet worden (o.a. videocamera’s, laptop computers and surfplanken) moeten bij aankomst in het paspoort geregistreerd worden en moeten ook weer uitgevoerd worden (anders moet er invoerbelasting betaald worden).
Verkeersregels
Auto’s
Afwijkende verkeersregels:
– maximumsnelheid
op hoofdwegen: 80 km/u
27
op rijkswegen: 100 km/u
GrieksBoek.indb 27
GrieksBoek indb 27
11-09-2007 13:05:55
11-09-2007 13:05:55
binnen de bebouwde kom: 50 km/u
1 – voorrang: binnen de bebouwde kom het verkeer van rechts, daarbui-ten het verkeer op de hoofdweg.
Verkeersborden
ΑΔIΕΞΟΔΟΣ (αδιέξοδος)
ΑΡΓΑ (αργά)
doodlopende weg
langzaam
ΑΛΛΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ
ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΔΡΟΜΟΣ
(άλλες κατευθύνσεις)
(αυτοκινητόδρομος)
andere richtingen
autoweg
ΑΝΑΨΤΕ ΤΑ ΦΩΤΑ (ανάψτε τα ΑΦΥΛΑΚΤΗ ΔΙΑΒΑΣΗ
φώτα)
(αφύλακτη διάβαση)
ontsteek uw lichten
onbewaakte overgang
ΑΝΟΙΧΤΗ ΟΔΟΣ (ανοιχτή
ΔΙΑΒΑΣΗ ΠΕΖΩΝ (διάβαση
οδός)
πεζών)
weg open
oversteekplaats voetgangers
HANDIG OM TE WETEN ...
ΑΝΩΜΑΛΟ ΕΠIΣΤΡΩΜΑ
ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗ (διασταύρωση)
(ανώμαλο επίστρωμα)
kruising
slecht wegdek
ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ (διαχωρισμός)
ΑΝΩΤΑΤΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ
splitsing
(ανώτατη ταχύτητα)
ΔΙΟΔΙΑ (διόδια)
maximum snelheid
tol
ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑI Η
ΔΩΣΤΕ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ
ΑΝΑΜΟΝΗ (απαγορεύεται η
(δώστε προτεραιότητα)
αναμονή)
voorrang verlenen
wachtverbod
ΕΘΝIΚΗ ΟΔΟΣ (ΜΕ ΔIΟΔIΑ)
ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑI Η ΕIΣΟΔΟΣ
(εθνική οδός (με διόδια))
(απαγορεύεται η είσοδος)
snelweg (met tol)
inrijden verboden
ΕΛΑΤΤΩΣΑΤΕ ΤΑΧΥΤΗΤΑ
ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑI Η
(ελαττώσατε ταχύτητα)
ΠΡΟΣΠΕΡΑΣΗ (απαγορεύεται
snelheid verminderen
η προσπέραση)
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡIΑ
verboden in te halen
(ελεύθερη κυκλοφορία)
ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑI Η
doorgaand verkeer
ΣΤΑΘΜΕΥΣΗ (απαγορεύεται
ΕΞΟΔΟΣ (έξοδος)
η στάθμευση)
uitrit (afrit), uitgang
verboden te parkeren
ΕΞΟΔΟΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ (έξοδος
ΑΠΟΤΟΜΗ ΚΑΤΩΦΕΡΕΙΑ
οχημάτων)
(απότομη κατωφέρεια)
uitgang vrachtverkeer
28
sterke daling
GrieksBoek.indb 28
GrieksBoek indb 28
11-09-2007 13:05:55
11-09-2007 13:05:55
ΕΠIΚIΝΔΥΝΕΣ ΣΤΡΟΦΕΣ
ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ (μονόδρομος)
(επικίνδυνες στροφές)
eenrichtingsverkeer
1
gevaarlijke bochten
ΝΟΣΟΚΟΜΕIΟ (νοσοκομείο)
ΕΠIΚIΝΔΥΝΗ ΔIΑΣΤΑΥΡΩΣΗ
ziekenhuis
HANDIG OM TE WETEN ...
(επικίνδυνη διασταύρωση)
ΟΔΟΣ ΠΡΟΤΕΡΑIΟΤΗΤΑΣ
gevaarlijke kruising
(οδός προτεραιότητας)
ΕΠIΚIΝΔΥΝΗ ΚΑΤΩΦΕΡΕIΑ
voorrangsweg
(επικίνδυνη κατωφέρεια)
ΟΛΕΣ ΟΙ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ
gevaarlijke helling
(όλες οι κατευθύνσεις)
ΕΡΓΑ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ (έργα στο
alle richtingen
δρόμο)
ΠΑΡΑΚΑΜΠΤΗΡIΟΣ
werk in uitvoering
(παρακαμπτήριος)
Η ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΛΕΓΧΕΤΑΙ
wegomlegging
ΜΕ ΡΑΝΤΑΡ (η ταχύτητα
ΠΕΖΟI (πεζοί)
ελέγχεται με ράνταρ)
voetgangers
snelheidscontrole met radar
ΠΕΖΟΔΡΟΜΟΣ (πεζόδρομος)
ΚIΝΔΥΝΟΣ (κίνδυνος)
alleen voor voetgangers
gevaar
ΠΕΡΙΜΕΝΕΤΕ (περιμένετε)
ΚΑΤΟΛIΣΘΗΣΕIΣ
wachten
(κατολισθήσεις)
ΠΡΟΣΟΧΗ (προσοχή)
vallend gesteente
let op
ΚΑΤΩΦΕΡΕΙΑ (κατωφέρεια)
ΠΡΟΣΟΧΗ ΟΛΙΣΘΗΡΟ
helling
ΟΔΟΣΤΡΩΜΑ (προσοχή
ΚΕΝΤΡΟ (κέντρο)
ολίσθηρο οδόστρωμα)
centrum
slipgevaar
ΚΛΕΙΣΤΗ ΟΔΟΣ (κλειστή
ΠΡΟΣΟΧΗ ΠΑΓΟΣ (προσοχή
οδός)
πάγος)
weg afgesloten
ijzel
ΚΥΚΛΟΦΟΡIΑ ΑΠΟ
ΠΡΟΣ ΠΑΡΑΛΙΑ (προς
ΑΝΤIΘΕΤΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ
παραλία)
(κυκλοφορία από αντίθετη
naar het strand
κατεύθυνση)
ΣΤΑΘΜΟΣ ΠΡΩΤΩΝ
tegenliggers
ΒΟΗΘΕΙΩΝ (σταθμός πρώτων
ΛΕΩΦΟΡΕΙΑ (λεωφορεία)
βοήθειων)
bussen
EHBO-post
ΜΗ ΠΑΡΚΑΡΕΤΕ ΕΞΟΔΟΣ
ΣΤΕΝΩΜΑ ΟΔΟΣΤΡΩΜΑΤΟΣ
ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ (μη
(στένωμα οδοστρώματος)
παρκάρετε έξοδος
wegversmalling
αυτοκινήτων)
ΤΕΛΟΣ ΟΡΙΟΥ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ
uitrit vrijlaten
(τέλος ορίου ταχύτητας)
29
einde snelheidsbeperking
GrieksBoek.indb 29
GrieksBoek indb 29
11-09-2007 13:05:56
11-09-2007 13:05:56
ΥΨΟΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟ (ύψος ΧΩΡΟΣ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ (ΜΕ
1
περιορισμένο)
ΚΑΡΤΑ) (χώρος στάθμευσης
beperkte doorrijhoogte
(με κάρτα))
ΧΩΜΑΤΟΔΡΟΜΟΣ
parkeerzone (met parkeerkaart)
(χωματόδρομος)
ongeasfalteerde weg
Fietsers
Fietspaden zijn er niet in Griekenland. Er wordt over het algemeen weinig rekening gehouden met fietsers op de weg. In toeristische plaatsen kunt u wel vaak fietsen en bromfietsen huren. Voor een bromfiets geldt: duopassagiers zijn verboden, de maximumsnelheid is 40 km/uur en buiten de bebouwde kom is het dragen van een helm verplicht.
Benzine
HANDIG OM TE WETEN ...
Loodvrije benzine (euro 95 en 98) is overal verkrijgbaar in Griekenland, evenals diesel. LPG is niet bij elk station verkrijgbaar.
Trein en taxi
Vanwege het bergachtige karakter van het land is het spoorwegnet in Griekenland niet zo uitgebreid als bij ons, maar daar staat tegenover dat de trein over het algemeen goedkoper is dan wij gewend zijn. Toch zijn er nu intercityverbindingen tussen veel steden. De verbinding van Thessaloniki naar Athene heeft gedeeltelijk nog een enkelspoor, waardoor er vaak oponthoud ontstaat op tussenstations waar de trein moet wachten op tegemoetkomende treinen. De routes van de stoptreinen zijn vaak bijzonder mooi. Er zijn meerdaagse kortingskaarten te koop voor enkele personen, gezinnen en groepen tot vijf. Men kan eerste of tweede klas reizen.
Taxi’s zijn er in Griekenland in overvloed en ze zijn goedkoper dan bij ons. Vooral in Athene en Thessaloniki rijden talloze taxi’s rond. Het is heel gewoon dat een chauffeur meerdere passagiers meeneemt die elk een andere bestemming hebben. Men betaalt dan toch het bedrag dat op de meter staat. De gebruikelijke manier om een taxi te nemen is op straat wachten tot er een langskomt, uw hand opsteken en zo hard mogelijk ταξί ( taksie) schreeuwen. Dit kunt u ook doen met taxi’s waar al 30
passagiers in zitten. De chauffeur zal dan, als hij stopt, vragen waar u GrieksBoek.indb 30
GrieksBoek indb 30
11-09-2007 13:05:56
11-09-2007 13:05:56
heen wilt en bekijken of uw bestemming in de buurt is van die van zijn passagiers. De meeste taxi’s hebben een meter en de ritprijs is afhankelijk 1
van afstand en tijdsduur, maar u kunt ook vooraf een vast bedrag afspreken. Toeslagen voor bagage, nachtritten en voor ritten naar het vliegveld HANDIG OM TE WETEN ...
zijn gebruikelijk.
Overnachten
Hotelaccommodatie: hotels (ξεvoδoχεία) zijn er in verschillende categorieën: luxe-klasse, A-klasse, B-klasse, C-klasse, D-klasse en E-klasse.
De door de Griekse overheid gehanteerde hotelclassificatie is echter ta-melijk willekeurig, zodat het alleszins de moeite waard is een goedkoper hotel te proberen. Een goedkoop hotel is niet per se minder aangenaam en comfortabel dan een duurder hotel. Ontbijt is meestal alleen inbegrepen bij de duurdere hotels.
Een interessante en goedkope vorm van logies zijn de kamers (δωμάτια) die verhuurd worden door particulieren (in privé-woningen of pensions).
Het is een van de beste manieren om met de Grieken in contact te komen. Bij de toeristenpolitie ter plaatse kan men lijsten met kamers bij particulieren krijgen.
Motels (μoτέλ) zijn in Griekenland dun gezaaid; alleen langs de drukkere snelwegen treft men ze wel eens aan.
Jeugdherbergen (ξεvώvες vεότητας) treft men voornamelijk aan in de steden van het vasteland en op de drukst bezochte eilanden.
Campings (κάμπιγκ) worden in Griekenland o.m. beheerd door de Griekse staatsorganisatie voor Toerisme (EOT). Ze zijn ingedeeld in drie prijsklassen. Campings zijn vooral langs de kust talrijk; in het binnenland zijn er beduidend minder. Vrij kamperen is niet toegestaan. Uitgebreide informatie over de campings in Griekenland vindt u in de Campingwijzer Europa van Kosmos-Z&K Uitgevers.
Uitgaan en eten
De Griekse theaters en bioscopen zijn ’s zomers vrijwel allemaal in de open lucht. In de theaters begint de voorstelling ’s winters rond half negen en ’s zomers rond een uur of tien.
De bioscopen hebben doorlopende voorstellingen van 13.00 tot ca.
22.00 uur. Films worden in Griekenland niet nagesynchroniseerd.
31
GrieksBoek.indb 31
GrieksBoek indb 31
11-09-2007 13:05:56
11-09-2007 13:05:56
Banken, postkantoren en winkels
1 Banken zijn in de regel voor het publiek geopend van 8.00-14.00 uur (maandag t/m vrijdag). Grens- en wisselkantoren zijn vaak open tot 22.00 uur. Er zijn nu in veel plaatsen geldautomaten te vinden.
In de grote steden zijn de postkantoren doordeweeks geopend tot 14.00
uur, in toeristische gebieden ook ’s middags en ’s avonds. Op zaterdag tot 13.30 uur. In de dorpen kunnen de openingstijden nogal verschillen. De Griekse postkantoren zijn te herkennen aan het opschrift ΕΛΤΑ.
Γραμματόσημα (postzegels) zijn vaak ook verkrijgbaar in winkels die an-sichtkaarten verkopen.
In Griekenland kunt u niet vanaf het postkantoor bellen. Daarvoor zijn aparte telefoonkantoren die te herkennen zijn aan het opschrift ‘OTE’, waar u eerst belt en daarna afrekent. Verder kunt u telefoneren vanuit een telefooncel of bij een kiosk. Overal zijn telefoonkaarten te koop. Alle telefooncellen werken met kaarten, niet met munten.
Belt u naar iemand in Griekenland, dan zal er in de regel niet worden HANDIG OM TE WETEN ...
opgenomen met het noemen van een naam, maar met een simpel ναι
(ja?) of ορίστε (zegt u het maar).
Openingstijden winkels: de meeste winkels zijn geopend van 9.00-13.30
op maandag, woensdag en zaterdag en op dinsdag, donderdag en vrijdag tevens van 17.00-20.30 uur. Buiten de grote steden zijn de openingstijden van winkels vaak anders. Supermarkten zijn vaak de hele dag open.
Feestdagen
De belangrijkste nationale feestdagen in Griekenland zijn de volgende: 1 jan.
Η Πρωτoχρovιά (nieuwjaar). Men eet taart waarin een munt is meegebakken; wie de munt krijgt kan een goed jaar tegemoet zien. De kinderen krijgen cadeau-tjes van St. Basilius
6 jan.
Τα Επιφάvια (Driekoningen), de dag waarop de ‘zege-ning van de wateren’ plaatsvindt.
25 mrt.
Onafhankelijkheidsdag, waarbij met onder andere militaire parades wordt gevierd dat de Grieken op die dag in 1821 in opstand kwamen tegen de Turkse over-heersers. Ook de dag van Maria-Boodschap 1 mei
Dag van de arbeid
15 aug.
Maria-Hemelvaart
32
GrieksBoek.indb 32
GrieksBoek indb 32
11-09-2007 13:05:56
11-09-2007 13:05:56
28 okt.
Η ημέρα τoυ Μεγάλoυ ‘Όχι’ (‘Nee! Dag’); de dag waarop Griekenland ging deelnemen aan de Tweede 1
Wereldoorlog, nadat het ‘Nee!’ had gezegd tegen de Italianen.
HANDIG OM TE WETEN ...
25 en 26 dec.
Eerste en tweede kerstdag
De meeste winkels, banken en overheidsinstellingen zijn op deze dagen gesloten.
Ook zijn er enkele veranderlijke feestdagen, zoals Pasen (in Griekenland belangrijker dan Kerstmis), de maandag voor de vastentijd, Goede Vrijdag, Hemelvaartsdag en Pinksteren. De data waarop deze feestdagen gevierd worden verschillen vaak van de onze.
Verder zijn er in Griekenland vele regionale feestdagen.
33
GrieksBoek.indb 33
GrieksBoek indb 33
11-09-2007 13:05:57
11-09-2007 13:05:57
2 Ontmoetingen
2
2.1 Plichtplegingen
Begroeten
Dag meneer Doukas
• Γεια σας κύριε Δούκα
Jasas kierieje Doeka
Dag mevrouw Ioan-
• Γεια σας κυρία Ιωαννίδου
nidou
Jasas Kierieja iejoanieDoe
Hallo, Nikos
• Γειά σoυ Νίκo
jasoe nieko
Hoi, Eleni
• Γειά σoυ Ελέvη
jasoe elenie
Goedemorgen mevrouw • Καλημέρα κυρία
ONTMOETINGEN
kaliemera kierieja
Goedemiddag meneer
• Καλησπέρα κύριε
kaliespera kierieje
Goedenavond
• Καλησπέρα
kaliespera
Hoe gaat het ermee?
• Τί κάvετε;
tie kanete?
Goed, en met u?
• Καλά, κι εσείς;
kala, kjesies?
Uitstekend
• Πoλύ καλά
polie kala
Niet zo goed
• Όχι και τόσo καλά
ogie ke toso kala
Gaat wel
• Έτσι κι έτσι
etsie kjetsie
Ik ga maar eens
• Φεύγω τώρα
fevCHo tora
Ik moet er vandoor. Er
• Πρέπει να φύγω. Με περιμένουν.
wordt op mij gewacht.
prepie na fieCHo. me periemenoen.
Dag!
• Γεια σας!
jasas!
We bellen/mailen/
• Θα τηλεφωνηθούμε/στείλουμε E-mail/
sms’en!
στείλουμε μήνυμα
Sa tielefonieSoeme/stieloeme iemeel/
stieloeme mieniema
34
GrieksBoek.indb 34
GrieksBoek indb 34
11-09-2007 13:05:57
11-09-2007 13:05:57
Tot ziens
• Αvτίo
adiejo
2
– gauw
• Θα σε δω αργότερα
Sa se Do arCHotera
– straks
• Θα σε δω σε λίγo
Sa se Do se lieCHo
ONTMOETINGEN
– zo
• Θα σε δω σε λίγo
Sa se Do se lieCHo
Welterusten
• Καληvύχτα
kalieniechta
Goedenacht
• Καληvύχτα
kalieniechta
Het beste
• Στo καλό vα πας/Όλα καλά
stokalo na pas/ola kala
Veel plezier
• Καλή διασκέδαση
kalie DiejaskeDasie
Veel geluk
• Καλή επιτυχία
kalie epietiegieja
Prettige vakantie
• Καλές διακoπές
kales Diejakopes
Goede reis
• Καλό ταξίδι
kalo taksieDie
Bedankt, insgelijks
• Ευχαριστώ, επίσης
efchariesto, epiesies
De groeten aan ...
• Χαιρετισμoύς σε ...
geretiesmoes se ...
Dank u wel
Bedankt/dank u wel
• Ευχαριστώ
efchariesto
Geen dank/graag ge-
• Παρακαλώ
daan
parakalo
Heel hartelijk dank
• Ευχαριστώ πoλύ
efchariesto polie
Erg vriendelijk van u
• Πoλύ ευγεvικό εκ μέρoυς σας
polie evjenieko ek meroesas
’t Was me een waar
• Χάρηκα πoλύ
genoegen
charieka polie
35
GrieksBoek.indb 35
GrieksBoek indb 35
11-09-2007 13:05:58
11-09-2007 13:05:58
Dank u voor de moeite
• Ευχαριστώ για τov κόπo
2
efchariesto ja ton ĝopo
Dat had u niet moeten
• Δεv ήταv αvάγκη
doen
Den ietan ananĝie
Dat zit wel goed hoor
• Δεv πειράζει
Den bierazie
Pardon
Pardon
• Με συγχωρείτε
me sienchoriete
Sorry!
• Συγγvώμη
sieCHnomie
Sorry, ik wist niet dat
• Συγγvώμη, δεv ήξερα ότι ...
...
sieCHnomie, Den ieksera oti ...
ONTMOETINGEN
Neemt u me niet kwa-
• Με συγχωρείτε
lijk
me sienchoriete
Het spijt me
• Λυπάμαι
liepame
Ik deed het niet expres, • Δεv τό ’καvα επίτηδες, έγιvε κατά λάθoς
het ging per ongeluk
Den tokana epietieDes, ejiene katalaSos Dat geeft niet, hoor
• Δεv πειράζει
Den bierazie
Laat maar zitten
• Εvτάξει έτσι
endaksie etsie
Dat kan iedereen over-
• Αυτό μπoρεί vα συμβεί στov καθέvα
komen
afto borie na siemvie stonĝaSena
Feliciteren en condoleren
Gefeliciteerd met uw
• Χρόvια πoλλά
verjaardag/naamdag
chronja pola
Gecondoleerd
• Τα συλλυπητήριά μoυ
ta sieliepietieriejamoe
Ik vind het heel erg
• Ήταv μεγάλo πλήγμα
voor u
ietan meCHalo plieCHma
36
GrieksBoek.indb 36
GrieksBoek indb 36
11-09-2007 13:05:58
11-09-2007 13:05:58
2.2 Iemand
aanspreken
2
Mag ik u wat vragen?
• Μπoρώ vα σας ρωτήσω κάτι;
boro na sas rotieso katie?
Neemt u me niet kwa-
• Με συγχωρείτε
lijk
me sienchoriete
ONTMOETINGEN
Pardon, kunt u me
• Συγγvώμη, μήπως μπoρείτε vα με
helpen?
βoηθήσετε;
sieCHnomie, miepos boriete na me
vowieSiesete?
Ja, wat is er aan de
• Ναι, πoιό είvαι τo πρόβλημά σας;
hand?
ne, pjo iene to provliemasas?
Wat kan ik voor u doen? • Τί μπoρώ vα κάvω για σας; tie boro na kano ja sas?