Існуе безліч паэтычных формаў, і кожным разам паэт выбірае адну-адзіную, каб менавіта ў яе пераліць уласныя пачуцьці. І можна ўявіць, як нячаста некалькі розных паэтаў абіраюць падобную форму і працуюць у ёй. Для эўрапейцаў традыцыйна абранымі былі трыялеты, актавы, санэты, але ў дадзеным выпадку мы прадстаўляем зборнік хоку.

Хоку — трохрадкоўе, якое бярэ выток у японскім вершаскладаньні. Разам з рубаі і танка хоку — гэта прыклад усходняй вершаванай мініятуры. Хоку пісалі вялікія старажытныя японскія паэты Басё, Бусон, Іса. У ХХ ст. гэтай мініятураю захапляліся Сікі, Кёсі, Дакоцу… Папулярнасьць хоку выйшла за межы Японіі, трохрадкоўі пішуцца ва ўсім сьвеце.

А зборнік з хоку беларускіх паэтаў — невялікі востраў у плыні сучасных нязьменных зьменаў.

Круглы год

Хоку беларускiх паэтаў

Лёс хоку

Хоку — паэтычная тэлеграма

Рамон Гомес дэ ла Серна

Існуе безьліч паэтычных формаў, і кожным разам паэт выбірае адну-адзіную, каб менавіта ў яе пераліць уласныя пачуцьці. І можна ўявіць, як нячаста некалькі розных паэтаў абіраюць падобную форму і працуюць у ёй. Для эўрапейцаў традыцыйна абранымі былі трыялеты, актавы, санэты, але ў дадзеным выпадку мы прадстаўляем зборнік хоку.

Хоку — трохрадкоўе, якое бярэ выток у японскім вершаскладаньні. Разам з рубаі і танка хоку — гэта прыклад усходняй вершаванай мініятуры. Хоку пісалі вялікія старажытныя японскія паэты Басё, Бусон, Іса. У ХХ ст. гэтай мініятураю захапляліся Сікі, Кёсі, Дакоцу… Папулярнасьць хоку выйшла за межы Японіі, трохрадкоўі пішуцца ва ўсім сьвеце. Да прыкладу, выдатныя хоку па-гішпанску складаў знакаміты аргентынец Хорхе Луіс Борхес:

Вось мая рука,
Што некалі кранала
Твае валасы.

Зборнікі хоку выдавалі паэты ў Францыі і ў Эстоніі. Што тычыцца тутэйшых умоваў, дык кніга хоку беларускіх паэтаў была падрыхтаваная яшчэ ў 1986 годзе, але не знайшла выдаўца, бо ў БССР нават нязвыклая форма ўспрымалася як дысыдэнцтва.

Кожная кветка красуе ў свой час. Праца над зборнікам паціху працягвалася. У пэрыядычным друку зьяўляліся публікацыі хоку. Побач друкавалася шмат іншых трохрадкоўяў і мініятур, але яны або не вытрымлівалі кананічную колькасьць складоў (5-7-5), або ігнаравалі абавязковыя для хоку эстэтычныя патрабаваньні. А тэкст хоку мусіць адпавядаць шматлікім характарыстыкам. Некаторыя зь іх былі кананізаваныя яшчэ да ХVІІ ст… ЮГЭН — запаветная прыгажосьць, глыбіня, неспазнанасьць да канца, існасьць, нязьменнасьць… МАКОТО — ісьціна, праўда, сапраўдная справа, сапраўднае слова… АВАРЭ — зачараваньне, чароўнасьць… МОНО-НО АВАРЭ — чароўнасьць рэчаў…

Пазьней Мацуа Басё распрацаваў дадатковыя эстэтычныя каноны складаньня хоку. На яго думку, верш мусіў увасабляць наступнае: САТОРЫ — азарэньне, прасьветленасьць, духоўнае абуджэньне, раптоўнае адкрыцьцё ісьціны, яднаньне душы чалавека і прыроды, адсутнасьць рацыянальнага элемэнту ў творчым працэсе… САБІ — паціна, сьлед мінулага, заміраньне, пацямненьне, згасаньне, адзінота, самота, прасьветленая адзінотнасьць, адчужанасьць ад штодзённай мітусьні, затуханьне сьвядомасьці… КАРУМІ — лёгкасьць… ХОСОМІ — тонкасьць, ломкасьць, крохкасьць, суперажываньне, зьліцьцё са сьветам, расплываньне ў сьвеце… СІОРЫ — гнуткасьць, маркота, сум, спачуваньне… ФУЭКІ-РЮКО — нязьменная зьменлівасьць, адзінства руху і спакою, хамэлеоннасьць… ФУГА-НО МАКОТО — сапраўднасьць прыгажосьці…

У часы Басё, калі складалася кананічная форма хоку, існавала нязьменная зьмена прыроды, паступовае й непераадольнае кола пораў году, за вясною прыходзіла лета, і пазначэньне сэзонаў было гэтаксама абавязковым. Цяпер, напрыканцы ХХ ст. з вынаходніцтвам хуткасных апаратаў для перамяшчэньня можна зьмяняць асабіста для сябе чаргаваньне пораў года, памяняць марозную зіму на сьпякотнае лета і сустрэць Новы год не ў засьнежаным Менску, а ў сьпякотным Бангкоку. Іншы час, новая нязьменная зьменлівасьць — ФУЭКІ-РЮКО — чакае сваіх паэтаў і сваіх канонаў хоку.

А зборнік з хоку беларускіх паэтаў — невялікі востраў у плыні сучасных нязьменных зьменаў.

Уладзімір Адамчык.

Максім Танк

* * *

Рэкі, як людзі,
сьпяшаюцца да акіяну —
сваёй нірваны.

* * *

Неразлучнымі
толькі пакінуў нам Буда
Жыцьцё і Сьмерць.

* * *

Бічую, бы Ксэркс,
мора за разьбітыя
мае караблі.

* * *

— У будучыню
ды на раскрышаных крылах? —
сьмяецца сьлімак.

* * *

Быццам той алень,
што згубіў панты,
бягу і падаю.

* * *

Набыў ракаўку.
Цяпер я — не самотны.
Гавару з морам.

* * *

Над Фудзіямай —
драконы бліскавіцаў.
Цьвіце сакура.

* * *

Пацеркі пэрлаў —
сьлёзы асірацелых
рыбацкіх удоў.

Уладзімір Арлоў

* * *

Грэйся, яшчарка,
паміж цёплых камянёў.
Доўжыцца жнівень.

* * *

Маленькі сьлімак
задумаўся пра вечнасьць
на цёплай рэйцы.

* * *

Няўжо, крыніца,
ты дасюль ня ведаеш,
як мяне завуць?

* * *

Узгорак, белы
ад дзьмухаўцовых куляў,
глядзі, не ўзьляці.

* * *

Там, на гарышчы
ў пушцы з жаўнерыкамі
жыве маленства.

* * *

Чаму ты маўчыш,
зязюля-прарочыца,
у маім садзе?

* * *

Дзьмухаўцовы пух
у тваёй жарай грыўцы.
Скончыўся травень.

* * *

Пялёсткі вішняў
прыплылі па рачулцы
з майго дзяцінства.

* * *

Зялёны вецер
прынёс з таго берага
згадкі пра цябе.

* * *

Пярсьцёнак-зьмейка,
толькі ён застаецца
берагчы цябе.

Уладзімір Сьцяпан

* * *

Лесьвіца. Дзьверы.
Доўга стаю. Слухаю.
Мама сьпявае.

* * *

Вочы заплюшчыў —
пах лістоты ў пакоі,
вецер за вакном.

* * *

Явар чырвоны
убачыў бы першы сьнег,
калі б ня вецер.

* * *

Трамвай празьвінеў —
зноў цішыня навокал…
Слухаю вецер.

* * *

Сьляды на пяску:
птушак, людзей, сьлімакоў —
хвалі змываюць.

* * *

Зноў сустрэў яе,
з кошыкам жоўтых сьліваў
да бальніцы йшла.

* * *

Лесьвіца з дошак
у драўлянай званіцы.
Сьцёртыя сходы.

* * *

Нехта пакінуў
вядро з вадой ля сьцяны.
Рудая трава.

* * *

Гляджу вечарамі
на камень і ракаўку,
што з мора прывёз.

* * *

Павута ляціць.
Праз срэбра нітак лёгкіх
гляджу на неба.

* * *

Па лесьвіцы зьбег
ліст у абдымках ветру,
насустрач зіме.

* * *

Цёмна ў пакоі.
Падае, падае сьнег
на суседні дах.

* * *

Станцыя «Ліпа».
Пахне скошанай травой
нават сіні дым.

* * *

Чакаю маці.
У маўклівым пад'езьдзе
слухаю крокі.

* * *

Ліхтар згасае —
ярчэе кола поўні
на голым дрэве.

* * *

Жоўтыя зоры
на чорнай вадзе ляжаць —
з клёнаў упалі.

* * *

Чуйны дзьмухавец
вартуе сон ветру
у чыстым полі.

* * *

Гаўбец адчыніў —
дождж стаіць у парозе,
празрысты, як цень.

* * *

Як сумна гарыць
зорка ў ранішнім небе —
зорка Вэнэра.

* * *

Зноў засынаю
і прачынаюся зноў
ноччу халоднай.

* * *

Сьцяна. Колкі дрот.
Варону вецер загнаў
пад гэту сьцяну.

* * *

Радасны голас
з вуліцы вецер прынёс —
голас дзіцяці.

* * *

Толькі шэры дом
ды белы сьнег халодны —
бачу за вакном.

* * *

Прыцемкі. Восень.
Вогненнай вежай дрыжыць
ліпа на ўзьлеску.

* * *

Стары, стары дом.
Сьцёрся блакітны нумар,
ведаю — сёмы.

* * *

Хвалі завеі
сьлед падхапілі белы —
сьлед на дарозе.

* * *

Галіну крануў —
падае ліст барвовы
на чорны асфальт.

* * *

Знойдзе на бруку
хлопчык каштан вільготны
і заўсьміхаецца.

* * *

Сьветлы золкі дзень.
Кропляй іртуці дрыжыць
сонца ў гардзіне.

* * *

Полымя-лісьцік
з кноту галіны ляціць
у восеньскі змрок.

* * *

Куды ляціце
скрозь сьнягі і туманы,
малыя птушкі?

* * *

Чыстая вада
абмывае далоні,
між пальцаў цячэ…

* * *

Начныя гукі:
ці дождж, ці вецер, ці рып…
І я між імі.

* * *

Суцешыць вецер
голае дрэва зімой —
сьнегам засыпле.

* * *

Доўга прымерваў
руды, вялікі шынэль…
Сябе не пазнаў.

* * *

На сьпіне ляжу
з вачыма адкрытымі…
Хутка раніца.

* * *

Белыя хмары
над чорнымі дрэвамі
стаяць, як горы.

* * *

Кусты чаромхі.
Вецер цёплы наляцеў —
белых кветак шэпт.

* * *

Старэнькі ровар,
валізка з хлебам, кошык —
стаяць ля слупа.

* * *

Вакно. Крыж рамы.
Чутна, як муха гудзе.
Стол. Посуд пусты.

Уладзімір Сіўчыкаў

* * *

Утульны дворык…
Першыя кроплі дажджу —
пахне асфальтам.

* * *

Сад занядбаны,
дол у пялёстках вішань.
Ветраны вечар.

* * *

Прачнуўся ўранку.
Млосна. Смага. Горкі пах.
Стол непрыбраны.

* * *

Разгарну дзёньнік…
Дзень адышоў у нябыт,
бы кропля ў пясок.

* * *

Іржэўнік жорсткі,
як зваротны шлях пакут.
Нудны краявід.

* * *

Ідзём далёка…
Хто падкажа, дзе канец
гэтага шляху?

* * *

Мо застануцца
нікім не пачутыя
словы і думкі?

* * *

Пакой паўзмрочны.
Лунае цюль фіранкі.
Вільготны вецер.

* * *

Стаю ў лоджыі.
Скончыўся цыганскі дождж,
рыпіць фрамуга.

* * *

Бярозавы гай.
Смак гаркавых лісточкаў.
Важкі хрушч гудзе.

* * *

Патушыў сьвятло
І пачуў — сьнег падае.
Ноч па-над краем.

* * *

Валошку згледзеў
і рады той сустрэчы
ў чужой старонцы.

* * *

На сэрцы ўцешна:
з-за хмар зірнула сонца
імглістым ранкам.

* * *

Апала вішня —
і ў шарую гадзіну
дзень абярнуўся.

* * *

Зьнікае ў цемры
ды зноў пад лямпіёнам
кажан крыляе.

* * *

«Добрая душа», —
пачуў пра свайго сябра.
Ціхая радасьць.

* * *

Пралескі сумна
палетак аглядаюць
ля руін Крэва.

* * *

Нат і хвіліны
спакою не зазнала
маці ў самоце.

* * *

Імжысты ранак…
Зноўку пішу краявід
на пустым пляжы.

* * *

Сьвяты — хвіліны,
калі адчуваю:
праца ўдаецца

* * *

Сёньняшні сум,
Нібы шэрань, што ранкам
Кладзецца ў двары.

* * *

За каласочак
Схапіўся для падтрымкі
Ў хвіліну расстаньня.

* * *

Паліклініка…
У стомленых паглядах —
цяжар чаканьня.

* * *

О немаўлятка,
што табе прысьнілася?
Аж здрыганулася…

Адам Глёбус

* * *

Кропля падае
на лілёвы цёмны лёд
і плыве ў вясну.

* * *

Ціха, сьнег ідзе,
Толькі каляндар сказаў —
надыйшла вясна.

* * *

Вясновым ранкам
паліць у парку сьмецьце
малады салдат.

* * *

Чорная ліпа,
спавітая слатою,
чакае цяпла.

* * *

Вежы аблокаў
над каменнай гарою
заружавелі.

* * *

Раніца ў шыбу
ціха пастукалася…
Пара над кавай.

* * *

Блакітны ранак,
апрану ўсё новае
у гонар вясны.

* * *

Першы дзень вясны,
трэба ўмывацца сьнегам
з самай раніцы.

* * *

Ранак, варэльня,
горка-салодкі водар —
кубачак кавы.

* * *

Лапкі ядлоўца
і пралескі на стале
ў шкляначцы з вадой.

* * *

Капеж, дворнікі
на даху рыдлёўкамі
сякуць ледзяшы.

* * *

Хваёвы водар,
кедравая ігліца
блішчыць на сонцы.

* * *

Стаю на вежы
з выбітымі шыбамі,
над нашым сьветам.

* * *

Над могілкамі
хмары плывуць няспынна.
Сыходзяць сьнягі.

* * *

Шукаюць вочы
сярод жоўтых аблокаў
дарогі, птушак.

* * *

Дастаю штодня
водар сьвежай газэты
з паштовай скрыні.

* * *

За вакном сьнег.
Кубачак гарачай кавы
гатую сабе.

* * *

Сонечны ранак,
жаўтавокая котка
выйшла з пад'езду.

* * *

Ранак, парк стары,
узьлятаюць галубы —
ледзь чутны ветрык.

* * *

Паралеляграм
сонечны на шпалерах,
вясновы ранак.

* * *

Адчыніў дзьверы —
скразьняк прынёс духмянасьць
травы і бэзу.

* * *

Шэрую траву
вецер цёплы і сухі
на асфальт прынёс.

* * *

Шчыліны ў плоце —
пасечанае сьвятло
ляжыць на зямлі.

* * *

Сонца, капяжы,
але калюгі ўначы
павымярзалі.

* * *

Еду ў трамваі,
паўпустым і халодным,
на кніжны кірмаш.

* * *

Блакітна-шэры
кавалак тынкоўкі
разломліваю.

* * *

Парушыначка
трапіла ў вока маё —
вокамгненны боль.

* * *

З кнігаю ў руцэ
наведваю кавярню,
накрапвае дождж.

* * *

Першы дзень, калі
лёду няма на ганку.
Сьціхлі капяжы.

* * *

Сонечны настрой
па вільготным пяску
разьліваецца.

* * *

Надыходзіць час
занесьці на сьметнік
зімовыя боты.

* * *

Вецер. Груд. Вясна.
Як вуркочуць галубы
слухаў і маўчаў.

* * *

Шэра-жоўты сьнег
плямамі ў полі ляжыць,
вецер гоніць пыл.

* * *

Шалахнуўся куст,
зашчабятала птушка…
Ізноў цішыня.

* * *

Побач з дарогай
доўгія, нежывыя
трубы ляжалі.

* * *

Сухое дрэва.
Прыляцелі вераб'і —
пошчак, мітусьня.

* * *

Сіні аўтобус
спыніўся й павітаўся
з жоўтым дзьмухаўцом.

* * *

Кветачку набыў,
а каму падараваць
так і не знайшоў.

* * *

Пасыпаўся дождж:
на інжыры вераб'і
зашчабяталі.

* * *

Ідуць насустрач
людзі, хаваючы твары
ад ветру і дажджу.

* * *

Шклянка на стале.
У празрыста-шэры цень
муха запаўзла.

* * *

Ціха, сьпіць дачка
ў пакоі, а за вакном
дробны дождж ідзе.

* * *

Каля бардзюраў,
на асфальце растаюць
кавалкі лёду.

* * *

Быкі на бойні:
чорныя сьлёзы ў вачах,
цяжкі дух крыві.

* * *

Старое дрэва
пяшчотныя лісточкі
паўпрыгожылі.

* * *

Ружовы камень
на зялёнай траве…
Шукаю словы.

* * *

Сухая трава
ціха шэпча пад ветрам
песьню пра лета.

* * *

Чорная каза
жоўтым вокам зіркае
на гаспадара.

* * *

Зь берага камень
спаўзае ў ваду вельмі —
вельмі павольна.

* * *

Каляровае
паветра Эстоніі
пахне трэскамі.

* * *

Дарога ў полі,
фурманка, стары чалавек,
кола скрыгоча.

* * *

Мэтрапалітэн,
у чаканьні цягніка
разглядваю столь.

* * *

Гутарка дзяцей,
хутка і мая дачка
гаварыць пачне.

* * *

Зь лёгкім сумам
трываю галаўны боль,
вясновы ветрык.

* * *

Самотны груган
нізкую аблачынку
зачапіў крылом.

* * *

Сьпілаваны сук
на сухі асфальт упаў —
безнадзейны хруст.

* * *

Вечар, парк стары,
шоргат старэчых крокаў,
азіраюся.

* * *

Перакулены
сьвет у калюзе жыве…
Шпурляю камень.

* * *

Качкі і кірлі
лунаюць над вадою
цёмнай Сьвіслачы

* * *

У пясочніцы
алавяны салдацік
пад дажджом заснуў.

* * *

Дзе схавалася
за вясновай смугой
маё юнацтва?

* * *

Сшытак бэзавы
набыў, а што запісаць
і ня ведаю.

* * *

Вечар. Мястэчка.
Каля кожнай хаты
сьлівы красуюць.

* * *

Маленькі пакой,
фотаздымкі на сьцяне —
твары знаёмых.

* * *

Набліжаюцца
хмурынка і маладзік,
аддаляюцца.

* * *

Атрутны водар
магноліі напоўніў
маёвую ноч.

* * *

Малады ліхтар,
ты, напэўна, першы з нас
павітаесься.

* * *

Рэдзенькі блакіт
і празрыстая поўня
над даляглядам.

* * *

Кардыяграма
на стужцы папяровай,
доўгай, бясконцай…

* * *

Гартаю кнігу,
не чытаю, а гляджу
рэпрадукцыі.

* * *

Навальніца, дождж,
плачуць-плачуць ліхтары
сьветлымі сьлязьмі.

* * *

Гляджу на поўню
праз агеньчык запалкі —
маленечкая.

* * *

Жаданьне заснуць?
Не! Жаданьне прачнуцца
і не засынаць.

* * *

Дом над вадою…
О, колькі сноў вяртае
мяне ў гэты дом.

* * *

Ты не гавары,
што ня хочаш спаць зусім
і ня любіш сон…

* * *

Наліваецца
лякам цёплым, залатым
ліст магноліі.

* * *

Сёньня чуйна спаў,
слухаў празь няпэўны сон
шолах дажджавы.

* * *

Знайшоў у лесе,
зьбіраючы суніцы,
драўляны гузік.

* * *

Залаты трысьнёг
сее кропелькі расы
ў сінюю ваду.

* * *

Выпаўзла жабка
з-пад вільготных камянёў
муху ўпаляваць.

* * *

Гладыёлусы,
захутаныя ў марлю,
едуць на кірмаш.

* * *

На суседзкі плот
верабей пераляцеў
зь яблыні маёй.

* * *

Невялікі сад,
маладзіца босая
яблык-штрыфель есьць.

* * *

У калянадзе
прыемна схавацца —
сонечны ранак.

* * *

Высокая столь,
блакітныя шпалеры,
сіні матылёк.

* * *

У маім двары
сітаўка блакітная
скача па пяску.

* * *

Рукі кабеты
над дзіцячай калыскаю,
чалавечы сьвет.

* * *

Бруіцца вецер —
засыпаючы сьляды —
пясок бруіцца.

* * *

Каля дзяржбанку
на пыльным тратуары
знайшоў капейку.

* * *

Па рудой сьцяне
жучок паціху паўзе,
лета ажыло.

* * *

Белае неба,
а ў ім шэры матылёк
уздымаецца.

* * *

На яркім сонцы
крухмальныя карункі
фіранак сьнежных.

* * *

Пыльныя пальмы
высахлымі лістамі
ледзь-ледзь варушаць.

* * *

Белакрылая
кветка вэнтылятара
на вакне расьце.

* * *

Кавярня ў вежы,
музыка, млявасьць, кава.
Шэры, спакойны дзень.

* * *

Уздоўж прыбою,
бязгучна, па каменьні
ляціць цень кірлі.

* * *

Паласатая
яшчарка са сьцяжыны
ўцякае ў траву.

* * *

Які вялікі
ліст! Ня знойдзецца кнігі
такі засушыць.

* * *

Колькі матылькоў
віецца над чаромхай
каля альтанкі.

* * *

Высокі комін,
аблокі доўгія плывуць,
талінскі вецер.

* * *

Дапамагаю
выпаўзьці з-пад лісточка
божай кароўцы.

* * *

У белым небе,
о, як высока, як шмат
зялёных шышак.

* * *

На веях маіх
зьнікае сонечны пыл,
вецер у хмарах.

* * *

Сьпёка, на дварэ
селі курыцы купацца
у гарачы пыл.

* * *

Басанож іду,
чорна-сіняя сьцежка,
сьціхае конік.

* * *

Стручок гароху
зялёнаю рыбкаю
высьлізнуў з рукі.

* * *

Жонка і дачка
сьпяць у цёплай цішыні,
жнівеньскі спакой.

* * *

Рэчка ратуе
ад сьпёкі, ад горычы
і ад маркоты.

* * *

Цячэ, шапоча
жвір скрозь пальцы… У руцэ
застаўся камень.

* * *

Пыл на паліто,
каля жалезнай брамы
чакаю брата.

* * *

Іржавы ліхтар
сьпіць пад дажджом у парку,
стоячы сьмірна.

* * *

Рукі, рыдлёўка,
дождж, дзёран, жвір, камяні…
Моўчкі працую.

* * *

Дожджык перастаў,
а вада яшчэ цурчыць
з вадасьцёчных труб.

* * *

Вулка вузкая,
патыхае вільгацьцю
стогадовы брук.

* * *

Кубачак кавы,
белы цукровы кубік,
сухія кветкі.

* * *

У трубах рэха
павялічвае памер…
Сэнс непарушны.

* * *

З вачэй цяжарнай
жанчыны паглядаюць
дзьве розныя душы.

* * *

Цэлы Божы дзень
цяжкая гарачыня —
горад змучыўся.

* * *

Абараняйце,
чорныя акуляры,
хворае вока.

* * *

Стома, здранцьвеньне,
на скронях гарачы пот,
не варушуся.

* * *

Не здымаючы
ахоўных акуляраў,
разьвітваюся.

* * *

Чапіў анучу,
спалохаў шалахвоста —
няма спакою.

* * *

У зеляніне
аранжавыя зоры —
кветкі гарбуза.

* * *

Каханка плача,
хавае твар за букет
гладыёлусаў.

* * *

Лісток сьціскаю —
зялёны, тапалёвы,
гаркаваты сок.

* * *

Зусім няблага
ляжаць і доўга думаць
пра сьпелы агрэст.

* * *

Успамінаю
дзедаў каменны ганак —
трэснуты жорнаў.

* * *

Сонечны вечар,
пылам і галубамі
пахне гарышча.

* * *

Ля плыткай вады
цёплай ліпеньскай рэчкі
па пяску іду.

* * *

З далані на далонь
перакідаў каменьчык
і слухаў хвалі.

* * *

Вецер незнарок
перагарнуў старонку
маленькай кнігі.

* * *

Карункі шуму
на жвір шпурляе хваля
і цягне назад.

* * *

Са жмені ў жменю
няспынна і марудна
сыплецца жарства.

* * *

Залацістая
на вялікай паніве
рыбіна ляжыць.

* * *

У рудым збанку
блакітнае малако,
парожні кубак.

* * *

Стол. Відэлец. Нож.
Памідоры. Агуркі.
Шклянка, сок. Гладыш.

* * *

Астудзіў сьпіну
сьвежы, цёплы вятрыска —
безумоўна, кайф.

* * *

Куст ядлаўцовы
пад маціцовым небам —
вечны вандроўнік.

* * *

Вечар, піск стрыжоў
пранізьлівы, трапяткі
над цёмным дваром.

* * *

Золата крыжоў
плыве над купаламі
чужога храма.

* * *

Вільня, ціхі двор,
пад шэраю сьцяною
папараць расьце.

* * *

Хлопчык-акрабат
на чырвоным дыване
стомлены сядзіць.

* * *

Стогадовы дом,
і каля яго цьвітуць
гладыёлусы.

* * *

Кацяня дайшло
да вакна ў стары падвал
і схавалася.

* * *

Шэра-жоўтае
менскае нізкае неба
кратаю рукой.

* * *

Чорнае неба,
маўклівае чаканьне
ў аэрапорце.

* * *

Сыботні вечар,
зьбіраю зь нізкай ліпы
цьвет на гарбату.

* * *

Ціха паклікаў
круглалісты званочак
мяне ў дзяцінства.

* * *

Іду дахаты,
салодкі ліповы дух
супакойвае.

* * *

Пад алешынай,
у завоіне маўчыць
мяккая вада.

* * *

Гарачы вецер
па зялёнай дарозе
коціць жоўты ліст.

* * *

Квадра, парк стары,
пахне скошанай травой
малады туман.

* * *

Ноч, прыслухаўся —
стракочуць гадзіньнікі;
ці то конікі…

* * *

Па-над сасною
поўні жоўты дыск плыве
на хмарах сініх.

* * *

Падае зьнічка
за далёкі чорны лес;
забыў жаданьні.

* * *

Плывуць аблокі
у ласкавай цеплыні,
месячная ноч.

* * *

Успамінаю
далёкае каханьне
пад платанамі.

* * *

Чужы, чорны дом.
Бясконцы глухі паркан.
Бразнула клямка.

* * *

Джаз разгойдвае
карабельны рэстаран…
Ці наадварот?

* * *

Кураць і танчаць
маладзіцы п'яныя.
Весела глядзець.

* * *

Цёмная поўня
шэпты кляновых шатаў
слухае ў цемры.

* * *

Прытаіліся,
як пачвары марскія,
на пяску карчы.

* * *

Вугаль на зубах,
печанае бульбы смак,
салёны дымок.

* * *

Залаты агонь,
моўчкі з братам сядзелі,
блакітны попел.

* * *

Гудзеньне мора.
Моцны, пякучы вецер.
Чорная вада.

* * *

Бездапаможны
матылёк на шыбе
шукае выйсьце.

* * *

Дзьверы на гаўбец
адчыніў, а мой сябра,
месяц, не прыйшоў.

* * *

Гарадзкая ноч,
шчыльная гарачыня,
кропелькі зорак.

* * *

Не памылюся —
назваўшы запальнічку
любімай кветкай.

* * *

Ціхі шум машын.
Ноч. Гадзіньнік. Я і ты.
Цёпла. Споры дождж.

* * *

Патушы сьвятло,
чуеш — бьецца-бьецца ў шкло
шэры матылёк.

* * *

Срэбная хмара
стала побач з поўняю,
вецер стаміўся.

* * *

Шчупака сасьніў.
Не, не жывога, на —
маляванага.

* * *

Прачынаюся,
пью халодную ваду
і засынаю.

* * *

У сінім садзе
цяжарная жанчына
сьпелы яблык есьць.

* * *

Халодны вецер,
празрыстае паветра,
аголены сад.

* * *

Сьліва на стале,
побач востры нож ляжыць;
зараз сьліву зьем.

* * *

Дворнік пад вакном,
ён мяце-мяце асфальт,
ён бліжэй-бліжэй.

* * *

Як непрыемна
вільготную адзежу
раніцай надзець.

* * *

Гуляю з дачкой
пад жоўтымі ліпамі
старога сквэра.

* * *

Ральля, груганы,
гара пад нізкім небам,
салодкі вецер.

* * *

Аса на шыбе —
дзынкнае пажаданьне
вярнуць свабоду.

* * *

Ляснула шыба,
шкло блішчыць на падлозе,
стаю басанож.

* * *

Чырвань рабіны
ў зеляніне дваровай,
вось спаткаў восень.

* * *

Вербы па рацэ
пасылаюць у нябыт
сумныя лісты.

* * *

Туманны ранак,
над сівою рэчкаю
лунаюць кірлі.

* * *

Сонны смоўж паўзе
па падасінавіку
маладзенькаму.

* * *

Чародка сітавак
пабудзіла ціўканьнем
навакольны лес.

* * *

Шэрая зямля,
скача жвавы верабей,
жоўтая трава.

* * *

Падасінавік —
згубленая шапачка
чорнага дзятла.

* * *

Дзеці зьбіраюць
каштаны на асфальце,
халодны ветрык.

* * *

Дзіця ў касьцёле
слухае арган. Вітраж
чырвоны зьзяе.

* * *

У Койданаве
сады спавівае дым —
паляць бульбоўнік.

* * *

Лёгенькі лісток
да мяне ляціць-ляціць
шэрым матыльком.

* * *

Жоўтыя ліпы,
знаёмая вуліца,
чужыя людзі.

* * *

Сіні кіпарыс,
калі паглядзець праз дождж,
робіцца вышэй.

* * *

Праз кастрычнік
іду пад каштанамі
і па каштанах.

* * *

Скляпеньні, крокі,
водгульле, палёт-лісток
сухі лунае.

* * *

Шоргат шэрых хваль
доўга слухаю адзін.
Дух марской травы.

* * *

Жорсткі хвалялом,
насьцярожанае мора,
шурпаты вецер.

* * *

Глядзіць сланечнік,
нахіліўшы галаву,
на ранішні сьнег.

* * *

Пад белым небам
у сухой траве заснуў
руды сабака.

* * *

Лялька ў калюзе,
нерухомыя вочы
глядзяць з-пад вады.

* * *

Кідае лісты
ў фантанчык зь лебедзем
стогадовы клён.

* * *

Ціха падае
лісьце з паркавых клёнаў,
падае ціха.

* * *

Вецер у сьпіну.
Коціцца сухі лісток,
а за ім другі.

* * *

Вяртацца мушу,
вяртаньне будзе хуткім…
Ізноў дарога.

* * *

Гаворым з братам
пад цёмнымі букамі,
палім няспынна.

* * *

На ціхай вадзе
дзікія качкі сядзяць,
хуткі цень кірлі.

* * *

Зачапілася
за гатычны кіпарыс
хмарка горная.

* * *

Пад ляскоўкаю
нечакана знайшоўся
салодкі яблык.

* * *

Я забіў жучка,
А спытай мяне — нашто?
І не адкажу.

* * *

Палахлівае
лісьце паляць у парку,
полымя й вецер.

* * *

Восеньскі кантраст —
на бліскучым блакіце
жоўта-цёмны клён.

* * *

Парк прапах дымам.
На гурбе чорных лісьцяў
танчыць агеньчык.

* * *

Чорная вада
у калюжыне стаіць,
а над ёю — я.

* * *

На рэчку хадзіў
паглядзець, ці замерзла,
чакаю зімы.

* * *

Чужы завулак —
тут нават чырвань цэглы
цяпла ня мае.

* * *

Холад восені,
у вясну ляціць-ляціць
матылёк сухі.

* * *

Ты мяне суцеш,
доўгая дарога да
шэрага неба.

* * *

Лілея ў шклянцы,
дух яблыкаў-антонаў,
сьлёзы каханкі.

* * *

Нашто блукаю
і каго шукаю тут,
сярод туманаў?

* * *

Памажыце мне
каханую забыць, кля —
новыя лісты.

* * *

Сланечнік высах,
ледзь чутны водар мёду
застаўся ў лістах.

* * *

Несупынны дождж,
як дзіця, спадзяюся
на заўтрашні дзень.

* * *

Рукі нямога,
чырвоныя на дажджы,
хутка гавораць.

* * *

На камень-валун
сеў самотны вандроўнік,
халодны вечар.

* * *

Легкаважны дым
не магу ніяк схапіць
за блакітны хвост.

* * *

Як непрыкметна
на вагоннай падлозе
сьлед высыхае.

* * *

Сьпяць дарожнікі,
лыжка ў шклянцы на стале
ўсё зьвініць-зьвініць.

* * *

Так дрыжыць вагон,
што ніводнай літары
роўна не пішу.

* * *

Стаміўся ехаць,
нарэшце, той прыпынак,
дзе ўсе сыходзяць.

* * *

Чаму ж вы, пташкі,
ня зьведалі адзіноты
па-над зямлёю?

* * *

Агарнулі лес
восеньскія халады,
вогнішча кладу.

* * *

Колькі каштанаў
прынёс дадому й расклаў
у кніжнай шафе.

* * *

Паўночны вецер,
дождж, шэрая дарога,
ноч, валацуга.

* * *

За галінамі
чорна-сінімі плыве
белы маладзік.

* * *

Восеньскі ўспамін —
на вясковых могілках
пахіліўся крыж.

* * *

Сталёвы вецер,
коціцца па асфальце
звон кансароўкі.

* * *

Ліхтар, прыпынак,
высачэзная постаць
пад парасонам.

* * *

Не дае заснуць
скразьняк у электрычцы,
бязбожны холад.

* * *

Поўнач у мэтро,
мармуровая сьцяна
слухае мяне.

* * *

Жаданьне — заснуць,
не патушыўшы сьвятла,
глыбокая ноч.

* * *

Спаць і толькі спаць,
больш нічога не хачу;
не магу заснуць.

* * *

Дзьверы зачыніў,
а ў пакоі скразьнякі
не пазьнікалі.

* * *

Халодны пакой,
ціўканьне гадзіньніка
не дае заснуць.

* * *

Дзе падзеўся ты,
ясна-белы маладзік?
Не кладуся спаць.

* * *

Вадкая цемра,
уздыхнула машына,
вуркоча матор.

* * *

Нізкая вярба
ўсё кранае на вадзе
адлюстраваньне.

* * *

Ноччу падаў сьнег,
а нараніцу растаў —
цёплая зямля.

* * *

У чаўне вада,
на вадзе — срэбра поўні
і тонкі лёдзік.

* * *

Вельмі многа сплю,
дык чаму цалюткі дзень
пазяхаецца?

* * *

Далёка ў небе,
марозным сінім ранкам
сканала зорка.

* * *

Квітнее сьліва.
О, не-не — падалося…
Навокал шэрань.

* * *

Дробныя зоры
востра міргалі, золкасьць,
час разьвітаньня.

* * *

Стары чалавек
спытаў у вялікай гары:
— Ці гэта зноў сьнег?

* * *

Цёмны шэры ліст
падае на першы сьнег,
нахіляюся.

* * *

У вакно гляджу,
на стале астывае
шклянка малака.

* * *

Над таполямі
шэра-маціцовае
неба студзеня.

* * *

Сонны настрой —
вуркоча рэпрадуктар,
слоў не разабраць.

* * *

Гляджу на шэрань
і не магу пакінуць
занятак марны.

* * *

Мокрая далонь —
бо на ёй дадому нёс
першы цёплы сьнег.

* * *

Марозны ранак,
двухгадовая дачка
шукае поўню.

* * *

Падняўшы з долу,
павесіў на галіну
дзіцячы шалік.

* * *

Ціха, сьняжынкі
на паркавыя вазы
апускаюцца.

* * *

Надпіс на сьнезе,
вецер схапіў і панёс
белую думку.

* * *

Белая шыба;
сонечны, марозны дзень
толькі пачаўся.

* * *

Шэрань на слупах.
Не спыняецца цягнік
ля вясковых хат.

* * *

Сваім холадам
бела-блакітны аркуш
запалохвае.

* * *

Парэзаў палец,
выціраю цёмную кроў
зь белага стала.

* * *

Згадаю вясну —
сьнег і лёд на імгненьне
зазелянеюць.

* * *

На ўчарнелы парк
зноў зімовыя дажджы
сеюцца штодня.

* * *

За нізкім плотам
цяпла й вясны чакае
гарод пад сьнегам.

* * *

Апякаюць твар
вецер і сьнежаньскі дождж,
лёд на паліто.

* * *

Цаліком іду,
сорак дзён парожняя
дзедава хата.

* * *

Пануе шэрасьць —
на местачковым пляцы
туман адліжны.

* * *

Засьнежаны сквэр,
сабачы брэх над рэчкай
разьлягаецца.

* * *

Качар на хвалях
вузкай балотнай рэчкі,
сьнег на берагах.

* * *

Пяро на сьнезе
кінула чорная птушка,
каму, як ня мне?

* * *

Так па-японску —
празь белыя жалюзі
глядзець на зіму.

* * *

За вакном ляціць
вечарова-чорны сьнег
праз маю душу.

* * *

На зялёны лёд
бела-жоўты цяжкі сьнег
падае праз дождж.

* * *

Вечар, ліхтары
над пустой дарогаю
нахіліліся.

* * *

Шафа зь люстэркам,
там сьпяць пах нафталіну
і зімовы дух.

* * *

Мяккі сьнег ляціць;
раптам шэры матылёк
у памяці ўзьнік.

* * *

Брудны шэры сьнег
вечаровае сонца
пазалаціла.

* * *

Чужы чалавек
прапанаваў зь ім выпіць
моцнай гарбаты.

* * *

Навокал сьнегу —
ні прайсьці, ні праехаць —
насыпаў люты.

* * *

Цьвярозы мароз,
за лесам вежавы кран,
лілёвы вечар.

* * *

З дачкой на руках
дамоў, на пяты паверх,
падымаюся.

* * *

Чорная кава
астыла канчаткова,
нарэшце — крокі.

* * *

Сьвятло зьбіраю,
каб асьвятляць сьвет сноў
зімовай ноччу.

* * *

Надакучвае
пасылаць падарункі
самому сабе.

* * *

Чорны тэлефон,
як скарбонка, прыхаваў
галасы сяброў.

* * *

На адпачынку
раніцай люблю згадаць
каляровы сон.

* * *

Дваццаць год прайшло,
а ракавіна тоіць
галасы мора.

* * *

Колькі радасьці
яны раней дарылі —
лісты каханкі.

* * *

Чалавечы лёс.
Не хапае нават слоў,
што ні гавары.

* * *

Зараз я сябе
у люстэрку не пазнаў…
Зрэшты, ну і што.

* * *

Добрая душа —
ён і зь дзецьмі гаварыў,
як з дарослымі.

* * *

Гартаю кнігу,
у гармідары літар
зьяўляецца сэнс.

* * *

Нараджаемся,
паабяцаўшы Богу
хутка памерці.

* * *

Самы лепшы верш
запішу на газэце
й шпурну ў сьметніцу.

* * *

Верш на паштоўцы
запісваю алоўкам,
а потым тушшу.

* * *

Чытае хлопчык
гучна, па складах, мой верш,
ніякаватасьць.

* * *

Бяз дай патрэбы
на аловак насадзіў
катушку нітак.

* * *

Некалі ў мяне
плястмасавы чалавек
у скарбонцы жыў.

* * *

Кроплі чарніла
ўпалі на чысты стол —
зорнае неба.

* * *

Ломкі лябірынт
падлічвае памылкі
лягічных крокаў.

* * *

І паміж сяброў
не магу пазбавіцца
адзінотнасьці.

* * *

У прорву часу
ляцяць нашыя крокі…
Рэха, успамін.

* * *

Пыл, пясок, жвір,
жарства, камяні, груды,
горы, сьнег, неба…

* * *

Накіроўваю
ў падземны пераход
свае пакуты.

* * *

Аб кант коміну
разьбіваецца погляд
на рэчаіснасьць.

* * *

Пазабаўляцца б
з такім прывабна-сінім
электрадротам.

* * *

Мэтазгоднасьці
ўказальнік блакітны
не вызначае.

* * *

Адваротная
пэрспэктыва дарогі
сыходзіцца ў сэрцы.

* * *

Памыляюся,
за павелічальным шклом
той жа самы сьвет?

* * *

Хто табе сказаў,
што мінулае маё
не належыць мне?

* * *

А ці трэба па —
мятаць, які зараз дзень,
можа, ведаеш?

* * *

Брат мой гаварыў:
— О, які ён салодкі,
водар атруты…

* * *

Непераможны,
як дух безнадзейнасьці,
смак самагубства.

* * *

Сустракаюцца
не зусім падобныя
і сярод блізьнят.

* * *

Так яно лепей, —
калі ніхто ня прыйдзе.
Крокі пад вакном…

* * *

Два гадзіньнікі
і ніводзін не ідзе.
Як гэта добра.

* * *

У бясконцай чарнаце
бразнуў клямкаю
нечаканы госьць.

* * *

Сталёвы месяц,
жалезабэтонны мост,
срэбная вада.

* * *

Лютаўская ноч,
мароз; а мурын ідзе
без капелюша.

* * *

Не магу заснуць.
Напішу пра галалёд —
астуджу душу.

* * *

Каляровы сон
завітаў сярод зімы —
з кветкамі вяргінь.

* * *

Ноч глыбокая.
Перачытваю наноў
Іса і Басё.

* * *

Не магу заснуць.
Слухаю далёкі гуд
аэрадрому.

* * *

Ці не вар'яцтва —
марыць пра бессьмяротнасьць
лютаўскай ноччу?

* * *

Лётае вецер,
страсае зоры на сьнег,
рыпяць таполі.

* * *

Ідзе гадзіньнік.
А куды? Невядома.
Спыню маятнік.

Максім Клімковіч

* * *

За шклом вэранды,
у цемры шолах бэзу;
ліпеньская ноч.

* * *

Праз дожджык бачу
шэрую вільгаць муроў.
Восеньскі горад.

* * *

Спыніўся цягнік.
Насупраць твары людзей.
Ізноў дарога.

* * *

На дне фантана
голуб дзяўбе жоўты ліст.
Восеньскі ранак.

* * *

Паліць лістоту
сумны маўклівы дворнік.
Хлебны пах клёну.

* * *

Чакаю гасьцей.
Халодны гузік званка
хто першы кране?

* * *

Вышэй за дамы
павырасталі дрэвы,
што мы садзілі.

* * *

Сягоньня дзеці
не знайшлі яблыкаў
у старым садзе.

* * *

Над старой студняй
я адпусьціў каменьчык.
Чаканьне ўсплёску.

* * *

Прайшлі машыны,
шум сьцішыўся і зьнік.
Гарачы вецер.

* * *

Як доўга ехаў
праз гарады, празь вёскі
адной дарогай.

* * *

Сьвятло маланкі:
зьнік у вільготнай цемры
нерухомы лес.

* * *

Спяшаюся. Над
горадам нацягнуты
лук маладзіка.

* * *

Драўляны мост. Мір.
Ідзе стрыножаны конь —
рыпяць масьніцы.

* * *

Зімнае неба.
З трэскам падае на дол
празрысты яблык.

* * *

Вось і прыехаў
у бела-шэры горад;
мо хто сустрэне?

* * *

Адчыніў вакно:
гукі аўтамабіляў,
халодны вецер…

* * *

Адзін у хаце,
запаліў цыгарэту,
робіцца цёпла.

Міраслаў Шайбак

* * *

Куды ж ты вядзеш,
сьлед, пакінуты на сьнезе
вялікім зьверам?

* * *

Якія ж людзі
дробныя на бязьмежным
зімовым полі…

* * *

Месяц-павучок
тчэ павуту з галінак.
Зімовы сквэрык.

* * *

Запісаў словы
на сьнезе, няхай гінуць
пад промнямі цяпла.

* * *

З радыятарам
павітаўся ў пад'езьдзе.
Лютаўскі вечар.

* * *

Завеі, сьнегам
не засыпайце ўночы
нашыя брамы.

* * *

Прыемна глядзець,
як на чорнай паніве
смажыцца бульба.

* * *

Зімовая ноч.
Пад песьні прыёмніка
выпіў гарбаты.

* * *

Цыгарэтны дым:
у паветры паплылі
шэрыя кветкі.

* * *

Пэўна, учора
глядзеў на сьнег — ды раптам
каткі на вербах.

* * *

Бясконца б ехаў
у кодабе машыны
празь вясновы лес.

* * *

Перабіраю
каменьчыкі ружанца —
прыемны холад.

* * *

Кусты чаромхі.
Чырвань на белых кветках —
колер сьвітанку.

* * *

Стромкі завулак.
Жвір рыпіць пад нагамі.
Імжа… Дзень… Цяжка…

* * *

Правёў рукою
па сьвежай атынкоўцы,
прыемны холад.

* * *

Жучок-прусачок,
нашто так сьпяшаесься
схавацца хутчэй?

* * *

Кусты парэчкі.
Колькі ягад тут! Побач
восы вядуцца.

* * *

Над канюшынай
цяжка гудзе чорны чмель,
шмат працы яму.

* * *

Пад грушай старой
лёг жаўнер, скінуў боты,
вочы заплюшчыў.

* * *

Хто мне падкажа
гэтай кветачкі назву?
Слухаю вецер.

* * *

Гнілая дошка.
Колькі дзірачак у ёй
шашаль натачыў!

* * *

Ці ведае ён,
камень на дне рэчкі,
летнюю сьпёку?

* * *

Жнівеньскі вецер.
У анучы на плоце
вырасьлі крылы.

* * *

Чорны матылёк.
Што шукае ён? Можа,
чорную кветку?

* * *

Сьцяжынка ў полі.
Конікі суха зьвіняць
на цёплым пяску.

* * *

Куды ж, таполі,
вы пайшлі чарадою,
уздоўж дарогі?

* * *

Верабей ляціць,
не схаваецца ў траве
белы матылёк.

* * *

Летнім вечарам
кожны ліхтар над шашой
кліча матылькоў.

* * *

Вецер. Возера.
Ціха чоўн пусты плыве.
Сонца садзіцца.

* * *

Запаліў сьвятло:
напалоханая мыш
зьнікла ў шчыліне.

* * *

Жоўтае лісьце
вецер на ганак прынёс.
Як пераступіць?

* * *

Дрэвы ў тумане?
Не, гэта паляць лісьце
восеньскім ранкам.

* * *

Лапкі елачак
мне ворагамі сталі.
Зьбіраю грыбы.

* * *

Восень. Сухую
галінку не пазнаеш
на дрэве жывым.

* * *

Не вылучаюся,
я — звычайны праходжы.
Іду пад дажджом.

* * *

А дзе ж схавацца
павучку-вандроўніку?
Восеньскі дожджык.

* * *

Тапалёвы ліст
у восеньскай бязважкасьці
паплыў да зямлі.

* * *

Да маёй нагі
прытуліўся сабака.
Не спыняйся, дождж!

* * *

Шукаю ўначы
на хвалях эфіру
родную мову.

* * *

Ля кніжнай шафы
разьбіраю паперы,
раптам — верш Басё.

* * *

Ня маю ў жыцьці
нічога, хіба ў сшытку
некалькі вершаў.

* * *

Як цяжка знайсьці
словы, і гэта мая
родная мова.

* * *

Лапкамі елак
свой пакой упрыгожыў,
сьвяточны настрой.

* * *

Бяз сэнсу жыву,
учора і так штодня.
Холад раніцы.

* * *

Адчыніў дзьверы:
варушыцца на сходах
мой цень зламаны.

* * *

Замерзла ноччу
вірлівая крынічка,
белая нуда.

* * *

Доўгі, доўгі дзень.
Сёньня мне ліст ад маці
павінен прыйсьці.

* * *

Ад брата сёньня
паштоўку прынесьлі мне.
Чакаю вясну.

* * *

Узяў фуфайку,
успомніў нябожчыка,
дзеда Валодзю.

* * *

На першым сьнезе
сьмецьце — кінула восень
лісьце зь бярэзін.

* * *

Грукнулі дзьверы.
Дзіцячая калыска.
Халодны пад'езд.

* * *

Скокнуў верабей:
толькі сьнегу камякі
сыплюцца з галін.

* * *

Белая нуда.
Толькі недзе пад сьнегам
схавалася мыш.

* * *

Зімовы вечар.
З запісною кніжкаю
сяджу ў куточку.

* * *

Печку адчыніў:
пасівелі вугалькі,
попел варушу.

* * *

У качагарцы
прытуліўся да печкі —
прыемна, цёпла.

* * *

Сыпле дробны сьнег.
Побач даўно ўжо няма
блізкага сябра.

* * *

На сьнезе пісаў
хоку сёньня — не дарма
існую ў жыцьці.

* * *

Зімовы вечар.
Між небам і зямлёю
сьвятло мястэчка.

* * *

Зімовы вечар.
Цыгарка праходжага
і тая зьнікла.

* * *

Маці на кухні,
пах смажанага сала —
вайсковы ўспамін.

* * *

Трымаю ката,
ціха сэрца тахкае,
мяккае цяпло.

* * *

Прачнуўся ноччу.
Па калідоры хаджу.
Бясконцая ноч.

* * *

Казарма. Ліхтар.
Чакаю мінулага.
Цяжкі ўспамін.

* * *

Сьвяточная ноч,
грукае ў шыбу маю
толькі вятрыска.

* * *

Устаўшы рана,
выпіў з хлебам гарбаты,
палю цыгарку.

* * *

Між роснай травы
дзьмухавей захістаўся.
Халодны ранак.

* * *

У сонечны дзень
нерухомае неба
раньняй вясною.

* * *

Жорсткая трава.
Яшчэ трымае холад
зямля вясною.

* * *

Ледзь дакрануўся
да дзьмухавея — адчуў —
вецер над полем.

* * *

Зярністы пясок,
ён не трымае доўга,
нават лужыны.

* * *

На бярэзінах
дробнае лісьце дрыжыць.
Майскія сьвяты.

* * *

Доўга дзівіўся:
рэшткі сьнегу на полі
склалі малюнак…

* * *

Кавалкі неба
хмарай разарваныя.
Блакітны вецер.

* * *

Неба сьпявае?
Ці за сонцам схаваўся
маленькі жаўрук?

* * *

Змокшы пад дажджом,
хаваюся пад брамай.
Сумны сакавік.

* * *

У качагарку
спусьціўся, але печка
ўжо не гарыць.

* * *

Спаць так кладуся:
лёгкі вецер Радзімы
хай прысьніцца мне.

* * *

Спаць не кладуся,
доўга гартаю кнігі.
Прыемная ноч.

* * *

Сьвятло маланкі.
Месяц за хмарамі зьнік
так незаўважна.

* * *

Сёньня ноччу ў сьне
ізноў бачыў Радзіму.
Сумны прачнуўся.

* * *

Так хочацца спаць!
Раніцы прамень у твар,
прачынаюся.

* * *

Чарга ў лякарні
няўтульнае крэсла…
Прыемны скразьняк.

* * *

Галінка вярбы.
Дакрануўся, і зьніклі
кропелькі расы.

* * *

Апранаюся.
З хлебам выпіў гарбаты.
Ранак прачнуўся.

* * *

Дзень нараджэньня.
Апрануў вайсковы фрэнч.
Халодны жнівень.

* * *

Ядлаўцовы куст
на пясчаным узгорку.
Чэрвеньскі ранак.

* * *

Кавалак хлеба.
Муха над вухам зьвініць.
Кубак малака.

* * *

Выйшаў з кватэры,
толькі рэха вітае
мяне на сходах.

* * *

За будынкамі
стракатаю хмараю
зьніклі галубы.

* * *

Сінія груды
на поўначы Чэхіі
ў сонечны дзень.

* * *

Руды сабака
брэша за весьніцамі…
Няўжо я чужы?

* * *

Як моцна дрэва
за глебу трымаецца…
Зрываю кветку.

* * *

Ценем фіранкі
крэсьліць паперу вецер,
складае свой верш.

* * *

Руіны мура,
ізноў ты стаў валуном,
камень на груду.

* * *

Фарбую сьцяну.
Ці знойдзе шэры павук
сваю шчылінку?

* * *

Ядлаўцовы куст
выкінулі на пясок
хвалі верасу.

* * *

Засохла дрэва.
І жукі-дрывасекі
тут завяліся.

* * *

Сена варушу.
Нават у летніх травах
схавана восень.

* * *

Добрая душа,
падары цыгарэтку,
запалім разам.

* * *

Павуком пабег
чырвона-чорны камбайн
у жоўтым жыце.

* * *

Ляжу пад дрэвам,
а ў галаве ні думкі,
адпачываю.

* * *

Ядлаўцовы куст,
ці чалавек на грудзе
махнуў рукою?

* * *

Залаты жучок
раптам мільгануў і зьнік —
вецер у траве.

* * *

Ты не сумуеш
Па ветру над возерам,
жучок-плывунец?

* * *

Кветку не кранай,
бо загудзе на цябе
раззлаваны чмель.

* * *

Здароў, землякі!
На слупе пры дарозе
рэжу слова «Менск».

* * *

Гарбаты жучок,
на плячах сваіх схаваў
лёгкія крылы.

* * *

Прылёг на зямлю.
Адкінуўшы рыдлёўку,
адпачываю.

* * *

Заварушыўся
каля берага чарот,
выпаўзла жаба.

* * *

Да дому прынёс
на адзежы кастрыцу.
Хораша ў лесе.

* * *

Пакінуты дом,
ці будуецца новы?
Шарая гадзіна.

* * *

Стомлены працай.
Прыемны холад вады.
Доўга мыюся.

* * *

Чыркнуў запалкай.
Вастракрылы матылёк
сьвеціцца ў цемры.

* * *

Грукнулі дзьверы.
Пацягнула скразьняком…
Прачнуўся ноччу.

* * *

Жнівеньскі месяц
праглынулі аблокі.
Халодная ноч.

* * *

Старога сябра
галава пасівела.
Месяца сьвятло.

* * *

Ляжаў і слухаў,
вось крокі праходжага
далей і далей.

* * *

Чыркнуў запалкай.
Вецер, не тушы ўначы
крылы полымя.

* * *

Што мне трэба ўзяць?
Яблык у кішэнь паклаў.
Холад раніцы.

* * *

Пасьля хваробы
выйшаў на двор прайсьціся.
Халодны вецер.

* * *

Колькі кастрыцы!
На белым грыбе сьлімак
адпачывае.

* * *

Затрапятаўся
блакітны вітраж — вецер
крануў галіны.

* * *

Сябра-верабей,
ты прыляціш да мяне
сумнай раніцай.

* * *

Аловак схаваў.
Толькі вецер варушыць
лісты паперы.

* * *

Яблыня-дзічка,
ты ізноў нарадзіла
толькі ападкі.

* * *

Што за хмарамі?
Можа, і там, па небе
сыпле дробны дождж?

* * *

Жоўтае лісьце,
дробныя хвалі нясуць.
Холад лужыны.

* * *

Зробіць смачнымі
яблыкі з антонаўкі
халодны вецер.

* * *

Лясныя сьцежкі,
размыты доўгім дажджом,
верасень ідзе.

* * *

Хавайся хутчэй,
вадамер. Бачыш, лісьце
жоўтае плыве.

* * *

Сухое лісьце.
Вецер зжоўклай газэты
старонкі панёс.

* * *

Конік засьпяваў
у пажаўцелай траве.
Сёньня так сумна.

* * *

Кошык з грыбамі
панёс чалавек — сьціхлі
конікі ў траве.

* * *

Ад каго схаваў
жоўтае лісьце вецер
пад агароджай?

* * *

Праз мокрае шкло
паглядзі на праходжых,
што шпарка ідуць.

* * *

Ніхто ня ўбачыў,
я спыніўся ў натоўпе,
стаю пад дажджом.

* * *

Грак над ворывам,
паляцеў уздоўж груда,
крыкнуўшы ветру.

* * *

У белай місе,
нібы вока восені,
чырвоны яблык.

* * *

Камарык зьвініць?
Ці сухую галінку
гайдае вецер?

* * *

На хвалях ракі
алешыны ліст паплыў…
Дзе ён спыніцца?

* * *

Шэпча аб нечым
мне мурзатая грубка.
Восеньскі вечар.

* * *

Чарку гарэлкі
наліў і выпіў адзін.
Ня маю сябра.

* * *

Хто з нас больш сумны?
Гэты дождж параўнаю
са сваім жыцьцём.

* * *

Запалі ліхтар.
Кроплі дажджу прачнуцца
на маім вакне.

* * *

У цёмным кутку
пачапельнік драўляны.
Мокры капялюш.

* * *

Комін фабрыкі.
У лужыне мазута.
Мокрыя боты.

* * *

Шклянка ля крыжа
на вясковых могілках
зьбірае лісьце.

* * *

Хто гэтай ноччу
наведае ліхтары?
Холад верасьня.

* * *

Доўга пью каву,
аб жыцьці разважаю.
На вуліцы дождж.

* * *

Каля вогнішча,
змокшы наскрозь пад дажджом,
прысеў адпачыць.

* * *

У маім доме
лістападаўскі вецер
зачыніў дзьверы.

* * *

Зорнае неба.
Доўгімі зрабіў цені
высокі ліхтар.

* * *

Месяц не ўзыйшоў.
Ліхтары ўздоўж дарогі —
маё сузор'е.

* * *

Сёньня здалося —
не вярнуцца ніколі
мне да Радзімы.

* * *

П'е чарку адзін,
бо на Радзіме сваёй
ня мае сябра.

* * *

На мапу гляджу:
вось родныя мясьціны,
так недалёка.

* * *

Шкляначку кавы
купіў і сьпяшаюся
дадому, зварыць.

* * *

Час адпачынку,
і кожны нешта сваё
ўспамінае.

* * *

Брата б убачыць,
яго руку паціснуць,
хоць на імгненьне.

* * *

Цыгарка ў руцэ,
зьбіў попел, і агеньчык
быццам прачнуўся.

* * *

Шэра-чорны цень
у жыцьці пакідаю —
свой фотаздымак.

* * *

Змоўкла радыё,
тэлевізара сьвятло
гасьне на вачах.

Віктар Шніп

* * *

Сьвецяцца зоры.
Кароткая дарога
да роднай хаты.

* * *

Блішчыць сіні сьнег.
Трэснуў на бочцы абруч.
Едкі пах дыму.

* * *

Рыпяць арэлі.
Птушка сьпіць на галінцы.
Сьвеціцца шкельца.

* * *

Далёка дамоў.
З куста падае лісьце.
Халодны лівень.

* * *

Белая вішня.
Узьляцела сініца.
Сыплецца шэрань.

* * *

Высокая трава.
Плыве па зялёнай вадзе
пажоўклае лісьце.

* * *

Старая ня сьпіць.
На тумбачцы сьвеціцца
здымак старога.

* * *

Малады голуб
лётае за матылём.
Ціхія дрэвы.

* * *

Жанчыны рвуць лён.
Шэры жаўрук у небе
гаворыць з хмарай.

* * *

У хмаркі белай
просіць піць перапёлка.
Расьце збажына.

Андрэй Антонаў

* * *

Зялёныя рунь
і неба… Колер яе
вачэй ня ўспомню.

* * *

Старая хата,
у павуціне срабрыстай
матыль засохлы.

* * *

Дождж. Спаць іду
з надзеяю, што заўтра
горад патоне.

* * *

Над мёртвай коткай
дзяўчо ўкленчыўшы плача.
Вечаровы час.